Split (1)

train · 44.7k rows

query_id stringlengths 32 32	passage_id stringlengths 32 32	query stringlengths 7 297	passage stringlengths 137 5.93k	category stringclasses 6 values	link stringlengths 28 740
dc4d80cb216569392e5c48ffb9ea2ae8	afe90105e0652b85ebc2063c77970ee7	የሀዋሳ-ሀገረማርያም ያቤሎ- ሜጋ ሞያሌ የመንገድ እና የጋራ ፍተሻ ጣቢያ ፕሮጀክት ግንባታ ተመረቀ	ራስወርቅ ሙሉጌታ ሞያሌ፡- ኢትዮጵያን ከጎረቤት አገር ኬንያ ጋር በመንገድ የሚያስተሳስራት የሞምባሳ ናይሮቢ- አዲስ አበባ ኮሪዶር ግንባታ አካል የሆነው የሀዋሳ-ሀገረማርያም ያቤሎ- ሜጋ ሞያሌ የመንገድ እና የጋራ ፍተሻ ጣቢያ ፕሮጀክት ግንባታ ተመረቀ::የፕሮጀክቱ መጠናቀቅ በምሥራቅ አፍሪካ አጠቃላይ ንግድ ላይ ተጽዕኖ የሚፈጥር፣ የኢትዮጵያ እና ኬንያ ነጋዴዎችን እንግልት የሚቀንስ እንደሆነም ተገለጸ።በምረቃ ሥነሥርዓቱ ላይ የተገኙት የኢፌዴሪ ጠቅላይ ሚኒስትር ዶክተር ዐብይ አህመድ፣ የፕሮጀክቱ መጠናቀቅ በምሥራቅ አፍሪካ አጠቃላይ የንግድ እንቅስቃሴ ላይ ጉልህ ተጽዕኖ እንደሚኖረው አስታውቀዋል::ከዚህ በተጓዳኝ የጋራ ፍተሻ ጣቢያው ሥራ መጀመር በሁለቱም ሀገራት ያሉ የንግዱ ማህበረሰብ የነበረባቸውን እንግልት እንደሚቀንሰውም አመልክተዋል።የፕሮጀክቱ እውን መሆን በቱሪዝም ዘርፍ የሚሰሩ ሥራዎችን የሚያነቃቃ ከማነቃቃት ባለፈ የሕዝብ ለሕዝብ ግንኙነቱን በማጠናከር የሁለቱንም ሀገራት የጋራ ተጠቃሚ እንደሚያደርግም አስታውቀዋል።ሁለቱን አገራት የመሰረተ ልማት ተጠቃሚ በማድረግ የጋራ ልማት ተቋዳሽ እንዲሆኑ ለማስቻል ለሰላም ትልቅ ትኩረት መስጠት እንደሚያስፈልግ ያመለከቱት ጠቅላይ ሚኒስትሩ፣ በአካባቢው በሚንቀሳቀሱ እንደ አልሸባብና ኦነግ ባሉ ጸረ ሰላም ኃይሎች ላይ በጋራ ሕግ የማስከበር እርምጃ መውሰድ እንደሚያስፈልግም ጠቁመዋል፡፡የሁለቱ አገራት ሕዝቦች በቋንቋ እና በባህልም ያላቸው የተሳሰሩ በመሆናቸው ሕዝቦቹን ልማትንም ለማረጋገጥ ሆነ በጸጥታ ዙሪያ የሚደረገው እንቅስቃሴ ተሳታፊ ለማድረግ እንደማይከብድ አስታውቀዋል።ሁለቱም መንግሥታት የሕዝቦቻቸውን ተጠቃሚነት ለማረጋገጥ በሚሰሯቸው ሥራዎች በሰው ሰራሹ ድንበር መወሰን እንደማይኖርባቸው ያመለከቱት ጠቅላይ ሚኒስትር አብይ፣ ሥራዎችን እንደ አንድ ሕዝብ በትብብር መስራት እንደሚኖርባቸው አስገንዝበዋል፡፡የኬንያ ፕሬዚዳንት ኡሁሩ ኬንያታ በበኩላቸው፣ የፕሮጀክቱ መጠናቀቅ የቀጣናውን ንግድና ኢንቨስትመንት በማነቃቃት ፋይዳው የጎላ እንደሚሆን አመልክተዋል። በሁለቱ ሀገራት መካከል የነበረውን ለዘመናት የዘለቀ ታሪካዊና ባህላዊ ግንኙነት የሚያጠናክር ይሆናል። ምቹ ግልጽና አዋጭ የንግድ ሥርዓት ለመዘርጋት እንደሚጠቅም ገልጸዋል። ፕሮጀክቱ በሀገራት መካከል ያሉትን መሠረተ ልማቶች ለማዘመን በቀጣይ ለሚሰሩ ሥራዎች እንደ መንደርደሪያ በመሆን እንደሚያገለግል አመልክተው፣ በድንበር አካባቢ ያሉ የሁለቱም ሀገራት ሕዝቦችም እንደ እስካሁኑ ወንድምና እህት ሆነው መቀጠል እንዳለባቸውም አሳስበዋል። በአዳዲስ መሠረተልማቶች፣ በቢዝነስ፣ በንግድ እና በቱሪዝም ዘርፍ ሁለቱን ሀገራት ለማስተሳሰር በጋራ እንደሚሰሩም ገልጸዋል።የሁለቱን አገራት ንግድና ኢንቨስትመንት አጠናክሮ ለማስቀጠል የኬንያ መንግሥት ያለውን ቁርጠኝነትም አረጋግጠዋል። ሁለቱ መሪዎች የቀጣናውን ሠላምና ደህንነት ለማስጠበቅ በጋራ እንደሚሰሩም ገልጸዋል።የኢትዮጵያ መንገዶች ባለሥልጣን ዋና ዳይሬክተር አቶ ሀብታሙ ተገኝ በበኩላቸው እንደገለጹት፤ የመንገዱ መጠናቀቅ በመስመሩ ላይ የሚገኙትን ከተሞች የእርሻና የኢንዱስትሪ ዞኖች እንዲሁም የቱሪስት መስህብ የሆኑ ስፍራዎችን በዘመናዊ መንገድ ያስተሳስራል።የጋራ ፍተሻ ጣቢያው ሰዎችንም ሆነ ተሽከርካሪዎች ድንበር ሲያቋርጡ በሁለት ሀገራት ጉምሩክ፤ ኢምግሬሽን፤ የጤና ፍተሻ ደረጃ መዳቢና የመሳሰሉትን እንደእስካሁኑ በሁለቱም ሀገራት ከማድረግ ይልቅ በመዳረሻ ሀገር ብቻ አገልግሎት ያገኛሉ። ለዚህም ከሁለቱም ሀገራት የተውጣጡ ባለሙያዎች እንደሚመደቡ አስታውቀዋል። በሃዋሳ-ሞያሌ መስመር የተበላሹና ያልተጠናቀቁ መንገዶችን በአንድ ወር ውስጥ ለማጠናቀቅ እንደሚሰራ የገለጹት ደግሞ የኢትዮጵያ መንገዶች ባለሥልጣን ዋና ዳይሬክተር ኢንጂነር ሀብታሙ ተገኝ ናቸው።መንገዱ ከሃዋሳ ከተማ እስከ ኬንያዋ አሲአላ ከተማ 1 ሺህ 3 ኪሎ ሜትር እርዝመት ያለው ሲሆን፣ በኢትዮጵያ በኩል ያለው የመንገዱ ግንባታ 6 ነጥብ 3 ቢሊዮን ብር ፈጅቷል። ገንዘቡ ከአፍሪካ ልማት ባንክ በድጋፍ የተገኘ ነው።አዲስ ዘመን ታህሳስ 1/2013	ሀገር አቀፍ ዜና	https://www.press.et/Ama/?p=37049
08b0dd126507beaf7f05799b59228845	0b51d85f73996910553de9c982fbd6d7	የደቡብ ትግራይ ከተሞች ወደ መደበኛ እንቅስቃሴያቸው መግባታቸው ተገለጸ	ኢያሱ መሰለ ማይጨው፡- የደቡብ ትግራይ ከተሞች ወደ መደበኛ እንቅስቃሴቸው መግባታቸውን የአካባቢው ነዋሪዎች ገለጹ::የመንግሥት ተቋማት በፍጥነት አለመከፈታቸውና የባንክ አገልግሎት አለመጀመሩ በመንግሥት ሠራተኞች ላይ የኑሮ ጫና መፍጠሩን አመለከቱ። አስተያየታቸውን ለኢትዮጵያ ፕሬስ ድርጅት የሰጡ የአካባቢው ነዋሪዎች እንደገለጹት፣ በጁንታው ታጣቂዎች ምክንያት ታውኮ የነበረው የአካባቢው ሰላም በመከላከያ ሰራዊት አማካኝነት ከተረጋጋ በኋላ በከተሞቹ መደበኛ እንቅስቃሴዎች መታየት ጀምረዋል::የኮረም ከተማ ነዋሪ የሆነው ወጣት መለሰ ብርሀኑ እንደገለጸው፣ ከሳምንታት በፊት አካባቢው በውጥረት ውስጥ እንደነበረና በከተማው ውስጥ የነበረው ማህበራዊ መስተጋብር ተስተጓጉሎ እንደቆየ ገልጿል::ይሁንና መከላከያ ሰራዊት አካባቢውን ከተቆጣጠረ ወዲህ የወደሙ መሰረተ ልማቶች እየተጠገኑ መሆኑን ተናግሯል:: ቀደም ሲል የተቋረጠው የመብራትና የውሃ አገልግሎት ሥራ መጀመሩንና የከተማው ሕዝብ ሰላማዊ እንቅስቃሴ እያደረገ መሆኑንም አስታውቋል::የንግድ ድርጅቶች መከፈታቸውንና ሰላማዊ ግብይትም እየተከናወነ መሆኑን ያመለከቱት አስተያየት ሰጪው፣ መከላከያ ሰራዊት ሕግ የማስከበሩን ሥራ አጠናቋል ብሏል። በቀጣይ የጁንታው ታጣቂዎች ያወደሟቸውን መሠረተ ልማቶች በመገንባት ከተሞቹ ወደነበረው እንቅስቃሴ እንዲመለሱ መስራት እንደሚያስፈልግ አመልክቷል:: አስተያየታቸውን የሰጡን ሌላው የማይጨው ከተማ ነዋሪ መምህር ሰለሞን አዳነ በበኩላቸው፣ አሁን የማይጨው ከተማ ውስጥ ያለው የሕይወት እንቅስቃሴ በጥሩ ሁኔታ ላይ ይገኛል::ቀደም ሲል ምንም ዓይነት የትራንስፖርት አገልግሎት አልነበረም::አሁን ሰዎች ከአንድ ቦታ ወደ ሌላ ቦታ በነፃነት እየተንቀሳቀሱ ነው ብሏል። መከላከያ ሰራዊት ኅዳር 21 ወደ ከተማው በገባ ጊዜ ምንም ዓይነት የጥይት ድምጽ እንዳልተሰማ የተናገሩት መምህር ሰለሞን፣ ይህም የሕዝቡን ስጋት በከፍተኛ ደረጃ ያስወገደ ሁኔታ እንደነበር አመልክቷል::ከዚያን ጊዜ ጀምሮ ሰዎች ወደ ወደ ቀድሞው እንቅስቃሴያቸው መመለሳቸውን ያመለከቱት መምህሩ፣ የባንክ እና የቴሌኮም አገልግሎቶች መቋረጣቸው ግን ችግር መሆኑን ጠቅሰዋል::የመንግሥት ተቋማት በፍጥነት አለመከፈታቸውና የባንክ አገልግሎት አለመጀመሩ በመንግሥት ሠራተኞች ላይ የኑሮ ጫና መፍጠሩን አመልክተው፣ መንግሥት እነዚህን ችግሮች በፍጥነት በመፍታት ከተማዋን የበለጠ ማረጋጋት እንደሚገባው ጠቁመዋል፡፡አዲስ ዘመን ታህሳስ 1/2013	ሀገር አቀፍ ዜና	https://www.press.et/Ama/?p=37050
0a7f1844b4c209afd6ddb3a4f2489c79	0f9c23ddc0b4abecde4e055b15525aba	ከህወሓት ጁንታ ጋር ተያያዥነት ያላቸውና መንግሥት የሚመስሉ አካላት በሀገሪቱ ኢኮኖሚ ላይ ከፍተኛ ጉዳት ሲያደርሱ እንደነበር ተገለጸ	ፍሬህይወት አወቀ አዲስ አበባ፡- ከህወሓት ጁንታ ጋር ተያያዥነት ያላቸውና መንግሥት የሚመስሉ የንግድ እና የፋይናንስ ተቋማት በሀገሪቱ ኢኮኖሚ ላይ ከፍተኛ ጉዳት ሲያደርሱ እንደነበር ተገለጸ። የኢኮኖሚክስ ምሁር ዶክተር ተሾመ አዱኛ ለአዲስ ዘመን እንደገለፁት፤ ላለፉት 27 ዓመታት በስልጣን ላይ የነበረው የህወሓት ጁንታ ከሕግ ውጪ በሆነ መንገድ አሁን የታገዱ የንግድ እና የፋይናንስ ተቋማትን ሲመራ እንደነበር አስታውሰዋል።የንግድ ሆነ የፋይናንስ ተቋማት ወደ ገበያ ሲገቡ ኢኮኖሚው ላይ እሴት በመጨመር አዲስ ነገር ፈጥረው መሆን እንዳለበት የጠቀሱት ዶክተር ተሾመ፤ ነገር ግን ከቡድኑ ጋር ግንኙነት የነበራቸውና የታገዱት የንግድና የፋይናንስ ተቋማት ኢኮኖሚው ላይ አዲስ ነገር ያልጨመሩ መሆናቸውን ገልፀዋል። ተቋማቱ ፍትሐዊና ተወዳዳሪ ባልሆነ መንገድ በነበራቸው የፖለቲካ ድጋፍ ብቻ ወደ ገበያው የገቡ ናቸው፤ በዚህም በሀገሪቱ ኢኮኖሚው ላይ በተጨባጭ የሚታይ ጉዳት ማድረሳቸውን አስታውቀዋል።ኢትዮጵያ ስለ ነፃ ገበያ መናገር ከጀመረች ከ20 ዓመት በላይ ሆኗታል ያሉት ዶክተር ተሾመ፤ ይሁን እንጂ የነፃ ገበያ አስተሳሰብ በፖለቲካ የበላይነት ባላቸው አካላት ወይም ቡድኖች ቁጥጥር ሥር ወድቆ መቆየቱንም አመልክተዋል። በጁንታው የሚመሩ እነዚህ ተቋማት በቡድን ሆነው የሚያመርቱ፣ የሚያከፋፍሉ፣ የሚሸጡ፣ በፈለጉበት ዘርፍ ውስጥ የሚገቡ፣ የመንግሥት ጥበቃ ያላቸው፣ መረጃ የሚያገኙና በፈለጉት ጊዜ የፈለጉበት ቦታ የሚገቡ ሆነው ቆይተዋል። ይህም ሀገሪቱ ከገበያው ማግኘት የሚገባትን ጥቅም እንዳታገኝ አድርጓታል ብለዋል። እነዚህ ተቋማት ከአመሰራረታቸው ጀምሮ ሲታዩ ግልፅነት የሌላቸውና ገበያውን ለውድድር ክፍት ያላደረጉ መሆናቸውን አመልክተው፣ መንግሥት ያልሆኑ ነገር ግን መንግሥት የሚመስሉ እነዚህ ተቋማት በሀገሪቱ ኢኮኖሚ ላይ ከፍተኛ ጉዳት ማድረሳቸውን ገልጸዋል። ለዚህም አሁን እየታየ ያለው የዋጋ ንረት፣ የሀገሪቱ ኢኮኖሚ ከፍ ዝቅ ማለት፣ በሀገር ውስጥ ከሚመረተው ይልቅ ከውጭ ሀገር የሚገቡ ዕቃዎች መበራከታቸውና ሌሎችም ለኢኮኖሚው መዳከም ዋነኛ ምክንያቶች እንደሆኑ አስታውቀዋል። እነዚህ በጉልበት ወደ ገበያው የገቡና ተወዳዳሪ ያልሆኑ ተቋማት ኢኮኖሚው ላይ ከፍተኛ ጉዳት አድርሰዋል ያሉት ዶክተር ተሾመ፤ መሶቦ ሲሚንቶ ፋብሪካ ሲሚንቶ በከፍተኛ ጥራት የሚያመርት መሆኑን እና ሌሎች ሲሚንቶ ፋብሪካዎች ደግሞ እንዳያመርቱ መከልከላቸውን ለአብነት አንስተዋል። አብዛኞቹ የቡድኑ የንግድና የፋይናንስ ተቋማት አላስፈላጊ ጥበቃ እየተደረገላቸው የመጡ መሆናቸውንም አመልክተዋል።በተመሳሳይ እነዚህ ተቋማት መነሻቸውን ያደረጉት በመንግሥት ተቋማት መሆኑን ዶክተር ተሾመ አስታውሰው፤ ከዚህ ቀደም የመንግሥት የነበሩ ተቋማትን ፍትሐዊ ባልሆነ ውድድር ወደ ቢዝነሱ እንዳስገቧቸውም ተናግረዋል። በዚህም በተለያየ መንገድ ተሸጠው የነበሩ ተቋማትን በመያዝ የኢኮኖሚውን መዋቅር ያበላሹና ገበያው ከኢኮኖሚው ዕድገት ጋር እኩል መራመድ እንዳይችል ያደረጉ ናቸው ብለዋል።የሀገሪቱ ኢኮኖሚ ሁልጊዜ አደገ እየተባለ በተመሳሳይ መሠረተ ልማት እናሟላለን። እነዚህ የተሰሩ ሥራዎች ሁሉ የኢኮኖሚውን ምርታማነትና የፈጠራ ደረጃቸውን ከፍ ማድረግ አልቻሉም ያሉት ዶክተሩ፣ ለዚህም ምክንያቱ በፋይናንስ ተቋማቶቹ ውስጥ የሚሳተፉ አካላት ተወዳዳሪና ፍትሐዊ በሆነ መንገድ ወደ ገበያው ባለመግባታቸው እንደሆነ የጠቆሙት ዶክተር ተሾመ፤ ይህም ኢኮኖሚው ላይ በጉልህ የሚታይ ጉዳት ማድረሱን አብራርተዋል። እነዚህ ተቋማት ከለውጡ በፊት መንግሥት የሚያወጣውን እያንዳንዱን ሕግ የሚያውቁ ናቸው ያሉት ዶክተር ተሾመ፤ አብዛኛውን ጊዜ ሕግ የሚወጣውም ለኢኮኖሚ ተብሎ ሳይሆን በመንግሥት በኩል ወደ ቢዝነሱ የገቡ አካላቶችን መደገፍ እንዲችል ታስቦ እንደሆነም አመልክተዋል። መንግሥት ፍትሐዊ ልሁን ብሎ ሕግ ቢያወጣ እንኳን እነዚህ አካላት ቀድመው መረጃ ማግኘት የሚችሉ በመሆኑ የግል ባለሀብቱ ተወዳዳሪ እንዳይሆን አድርገውታል ብለዋል።ተቋማቱ ብቸኛ ነጋዴ ብቸኛ ሻጭ ሆነው ምርቶችን ማከማቸት ሲችሉ መንግሥት ደፍሮ እነሱ ላይ እርምጃ አይወስድም ነበር። የግሉ ባለሀብት በታክስ ማጭበርበርና በግብር ስወራ ወንጀል ሲቀጣ ተመሳሳይ ወንጀል የሰሩ ከመንግሥት ጋር ቅርበት ያላቸው ተጠያቂ የሚሆኑበት አግባብ እንዳልነበረም ዶክተር ተሾመ አመልክተዋል።በኢትዮጵያ ያለው የግሉ ዘርፍ ከጨዋታ ውጪ በመደረጉ ኢኮኖሚውም አብሮ ተዳክሟል። በሀገሪቱ ተለወጠ የሚባለው የግል ዘርፍ ባንክ ላይ ብቻ መሆኑን የጠቆሙት ዶክተር ተሾመ፤ ባንክ ላይም ቢሆን ንግድ ባንክ በጣም ፈጣን ስለሆነ አሁንም በአገሪቱ ያሉትን የግል ባንኮች ቀድሟቸዋል ብለዋል። በማኑፋክቸሪንግ እና በአገልግሎት ዘርፍ እንኳ እዚህ ግባ የሚባል ተወዳዳሪ ሊሆን የሚችል ጠንካራ የግል ዘርፍ የሌለ መሆኑንም ገልፀዋል። ልማታዊ መንግሥት የግል ዘርፉን የሚደግፍና የሚያጠናክር ነው ያሉት ዶክተር ተሾመ፤ በቻይና፣ በጃፓን፣ በሲንጋፖር እና መሰል ሀገራት ልማታዊ መንግሥት በሚል የግሉን ዘርፍ በመደገፉ ውጤታማ መሆን የቻሉ ሀገራት ናቸው ሲሉም ለአብነት አንስተዋል። በሀገሪቱ የነበረው ልማታዊ መንግሥት ግን የፓርቲ ንብረት የሆኑትን እየደገፈ የግል ዘርፉን እንዳይወዳደሩ ጎድቷቸዋል። አጠቃላይ ኢኮኖሚው የግል ዘርፉን ያላካተተ በመሆኑም የሀገሪቱ ኢኮኖሚ እንዲዳከም ምክንያት ሆኗል። የኬንያ የኢኮኖሚ መጠን ከኢትዮጵያ የኢኮኖሚ መጠን ጋር ሲወዳደር ኢትዮጵያ እየበለጠች መሆኗን የጠቆሙት ዶክተር ተሾመ፤ ነገር ግን በኬንያ የግሉ ዘርፉ በሁሉም የኢኮኖሚ ዘርፎች ላይ ከፍተኛ ሚና የሚጫወትና ትልቅ ድርሻ ያለው መሆኑንም አመልክተዋል።አዲስ ዘመን ታህሳስ 2/2013	ሀገር አቀፍ ዜና	https://www.press.et/Ama/?p=37116
25663ddaa2344c82b47aecbd07075504	4a31c42fd9977246e1b4ebb682c27d17	የኦሮሞ አርቲስቶች ለሀገር መከላከያ ሰራዊት ደም ለገሱ	በኃይሉ አበራአዲስ አበባ:- የኦሮሞ አርቲስቶች ማህበራት አባላት ከኦሮሚያ ባህልና ቱሪዝም ቢሮ፣ ከኦሮሞ የባህል ማዕከል እና ከኦሮሞ ጤና ቢሮ ጋር በመተባበር ለአገር መከላከያ ሰራዊት የደም ልገሳ አድርገዋል። በኦሮሞ ባህል ማዕከል በተካሄደው የደም ልገሳ መርሃ ግብርም ተዋንያን፣ የድምጻውያን፣ ሰዓሊያን፣ የኦሮሚያ ፊልምና ትያትር ማህበር፣ ደራሲያን ማህበር፣ የመድረክ አቀናባሪዎችን ጨምሮ ስድስት የኦሮሞ አርቲስቶች ማህበራት አባላት ተሳትፈዋል።ከተሳታፊዎቹ መካከል የሬድዮ ፋና ጋዜጠኛና አርቲስት ዳዲ ቱፋ በተለይ ለአዲስ ዘመን ጋዜጣ እንደገለጹት፤ የደም ልገሳው ዳር ድንበሩን እየጠበቀ ሕይወቱን የሚሰዋውን ለመከላከያ ሰራዊት ያላቸውን አጋርነት ለመግለጽ በማሰብ የተካሄደ ነው። ምክንያቱም ሰራዊቱ ለሀገር አንድነትና ለሉዓላዊነት ድንበር ላይ አጥንቱን እየከሰከሰ ሕይወቱን እያጣ የሚገኘው ዜጎች በሰላም እንዲኖሩ፤ ሀገርም ዳር ድንበሯ ተጠብቆ ሉዓላዊነቷ ተከብሮ እንድትኖር ነው። ይህ ሳያንሰው አብሮት የበላውና ሲጠብቀው የኖረው አካል ከኋላው ሲያጠቃው እንኳን ለሕይወቱ ሳይሳሳ የአገር አለኝታነቱን አሳይቷል። በዚህ መልኩ ለሚገለጸው የመከላከያ ሰራዊት ደግሞ አርቲስቱ ማድረግ ከሚችለው ትንሿን የደም ልገሳ ማድረጉ ለመከላከያ ሰራዊቱ ያለውን አጋርነት ለመግለጽ በማሰብ ነው። በዚህ ረገድ ከዚህ በፊትም በኦሮሞ አርቲስቶች ደረጃ በመገናኘት የደረሰው ጉዳት ላይ ተወያይተው የጋራ አቋም የያዙ ሲሆን፤ በሀገር መከላከያ ሰራዊት ላይ ያልታሰበ ጥቃት ያደረሱ የጁንታው አባላት በሰፊው ሕዝብ ትግል የመጣውን ለውጥ በመቃወም እኛ ያልገዛናት ሀገር መኖር የለባትም በማለት ሰራዊቱን ከጀርባ መውጋታቸውን አውግዘዋል። አርቲስቱ ማድረግ በሚችለው ነገር አጋርነቱን ለማሳየት በሚልም «ደሙን ለሰጠው የሀገር መከላከያ ሰራዊት ደም መለገስ» የሚል ውሳኔ በመተላለፉም ነው የደም ልገሳውን ያከናወኑት። ሌላው አስተያየት ሰጪ ድምጻዊ ታደሰ ፊጤ በበኩላቸው እንደሚሉት፤ አርቲስቶች ከዚህ በፊት በተለያየ መልኩ የበኩላቸውን አስተዋጽዖ ሲያደርጉ ቆይተዋል። አሁን በሀገር መከላከያ ሰራዊት የተፈጸመው ግፍ የሁሉንም ቤት የሚያንኳኳ ሀገራዊ ጉዳይ እንደመሆኑም፤ አርቲስቱ በዚህ መልኩ ደሙን መለገሱም፣ ሀገርን ከአጥፊው ኃይል የጥፋት ሴራ ለመታደግ ሕይወቱን እየገበረ፤ ደምና አጥንቱን እየከሰከሰ ላለው የሀገር መከላከያ ሰራዊት «ከኔ ምን ይጠበቃል» በሚል የበኩሉን ትንሽ አስተዋጽኦ ያደረገበት ነው። በቀጣይም በደም ልገሳው ሁሉም ኢትዮጵያዊ ቀጣይነት ባለው መልኩ ሊሳተፍበትና የአቅሙን አስተዋጽኦ ሊያደርግ ይገባል።አርቲስት ፈንድሼ ሙለታ በበኩላቸው፣ ደም መለገስ ብቻ ሳይሆን በጉልበት፣ በገንዘብም ሕይወትም እስከመስጠት ድረስ ከሀገር መከላከያ ጎን ለመሰለፍ አርቲስቱ ዝግጁ መሆናቸውን በመግለጽ፤ ከዚህም በተጨማሪ በየአካባቢው ሀገሪቷን እያወኩ የሚገኙ፣ በማህበራዊ ሚዲያዎች፣ በየመንግሥት መስሪያቤቶች ጭምር የጁንታው ተላላኪ በመሆን ሀገር ለመበታተን የሚንቀሳቀሱትን አደብ ማስገዛት እንደሚያስፈልግም ተናግረዋል። ከኦሮሚያ ፊልምና ትያትር ማህበር አባል አልማዝ ፈይሳ በበኩሏ፣ የደም ልገሳው የሀገር መከላከያ ሰራዊት ደማቸው ደማችን መሆኑን እና በሀሳብ ከመከላከያ ጎን መሆናቸውን ለማመላከት መሆኑን ገልጻለች። ሁሉም አርቲስቶች በአንድ ሀሳብ በመሆን ደም ለሰጠ ደም እንሰጣለን በሚል ዓላማ ከየአርቲስቶች ማህበራቱ የተሰባሰቡ መሆኑን በመጠቆምም፤ ሀገር ማለት ዜጎች እና ግዛቶቿ በመሆኑ ሁላችንም በጥላቻ ሳይሆን በፍቅር፣ በእኩልነት በመተሳሰብ በሰላም የሚኖርባትን ሀገር በማስቀጠል፤ ዛሬ ላይ የሚታየውንም ውዝግብ በፈጣሪ እርዳታ በመፍታት አገራዊ አንድነት ማስቀጠል ይገባናል ስትል መልዕክቷን አስተላልፋለች።አዲስ ዘመን ታህሳስ 2/2013	ሀገር አቀፍ ዜና	https://www.press.et/Ama/?p=37117
d54e33a8eacfdabb8e664313555718f5	3250a503d75327e78d92b138d9603d50	“ምስራቅ አፍሪካዊውን” ውድድር ለመታደግ	ብዙዎች ጥቂቶችን ተከትለው ሃገራቸውን ለማስጠራት ታትረዋል። ሰንደቅ ዓላማ አስታቅፎ በምርቃት የሸኛቸውን ህዝብ አሳፍረው አያውቁም። ከጉዳት መልስ፣ ከወሊድ በኃላ እንዲሁም በጤና መታወክ ተበግረው ከውድድር ማፈግፈግንም አልሞከሩም። የቀንና ሌሊት መፈራረቅ የማያሳስበው የሩጫ ወዳጅም በድጋፉ አብሯቸው ዘመናትን ተሻግሯል። ጥረታቸው ሰምሮ የሃገራቸው ሰንደቅ ኣላማ በድል ከፍ ሲል በደስታ አንብተዋል። ህዝባቸውን በጀግንነት ስለሚያኮሩም በአበባ ጉንጉን ይቀበላቸዋል። ከሽልማትና ስፖንሰር የሚያገኙትን ገንዘብ ሃገራቸው ላይ ፈሰስ በማድረግም ለበርካቶች የስራ ዕድል ፈጥረዋል። እነርሱም ተምሳሌት ያደረጉ ታዳጊዎችም እንደምንጭ ከስር ከስር እየፈለቁ ረጅም ዓመታትን አስቆጥረዋል። ለምስራቅ አፍሪካ ሃገራት በተለይም ለኢትዮጵያ እና ኬንያ የ10ሺህ እና 5ሺህ ሜትር ሩጫ ታላቅ ትርጉም ያለው ነው። ያሉበት የመልካምድር አቀማመጥና የአየር ሁኔታ ለስኬታማነታቸው እንዳገዛቸው በባለሙያዎች ይነሳል። በግልጽ እንደሚታየው ባለፉት ዓመታት በርቀቶቹ በተካሄዱ ውድድሮች የበላይነቱን የያዙት የሁለቱ ሃገራት አትሌቶች እየተፈራረቁ ነው። በዚህም ምክንያት በአካባቢው እንደ ባህል ስፖርት እንዲታይ ምክንያት ሆኗል። ከቅርብ ጊዜያት ወዲህ ግን በእነዚህ ርቀቶች የሚካሄዱ ውድድሮች በዓለም ላይ እየተመናመኑ ነው የሚገኙት። የ10ሺህ ሜትር ሩጫ በብቸኝነት የሚታየው በዓለም ሻምፒዮና እና ኦሊምፒክ ላይ ብቻ ነው። በዳይመንድ ሊግ ይካሄድ የነበረው የ5ሺህ ሜትር ሩጫም ከቀጣዩ ዓመት ጀምሮ እንደማይካሄድ ዓለም አቀፉ የአትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር አስታውቋል። ይህም ሃገራቱን ያስቆጣ ሲሆን፤ ቅሬታዎቻቸውን በማንሳት ውሳኔውን ለማስቀልበስ የተለያዩ እርምጃዎችን በመወሰድ ላይ ይገኛሉ። ከሳምንት በፊት በዴንማርክ የተካሄደው የዓለም ሃገር አቋራጭ ሻምፒዮና ላይ ጉዳዩን የተቃወሙት ኢትዮጵያ እና ኬንያ በተናጥል የዓለም አቀፉን ማህበር ፕሬዚዳንት ሰባስቲያን ኮን አናግረዋል። የኢትዮጵያ አትሌቲክስ ፌዴሬሽን ፕሬዚዳንት ኮሎኔል ደራርቱ ቱሉም ከፕሬዚዳንቱ ጋር ቆይታ አድርጋለች። በውይይቱ ላይ ካነሷቸው ነጥቦች መካከል አንዱም የ5ሺህ ሜትር ውድድር ጉዳይ አንዱ ነበር። በኦሊምፒክ 10ሺህ ሜትር የመጀመሪያዋ ጥቁር ሴት አትሌት በመሆን አፍሪካን ያስጠራችው ደራርቱ፤ «እኔን እና ሌሎች አትሌቶችን ያሳወቀን 5ሺህ እና 10ሺህ ሜትር ሩጫዎች ናቸው። ኢትዮጵያም የታወቀችበትና የተከበረችበት ይኸው ርቀት ነው። በመሆኑም እንዲህ መሆን የለበትም፤ እኛንም እንደ ህዝብ እና እንደ ምስራቅ አፍሪካ ያስከፋ በመሆኑ በድጋሚ ሊታይ ይገባል» ትላለች። ከማህበሩ ፕሬዚዳንት ጋር በነበራቸው ንግግር ላይም፤ አትሌቶች ወደ ሩጫ ሲገቡ ከ3ሺህ ሜትር በታች ባለው አጭር ርቀት ነው። ከዚያ በኃላ ነው ወደ ማራቶን የሚሄደው። አሁን ግን በቀጥታ ወደ ረጅም ርቀት ለመግባት ይገደዳሉ። ስለዚህም ውሳኔው በድጋሚ ሊታይ ይገባል የሚል ሃሳብ ማንሳቷን ትገልጻለች። በቅርቡ አቢጃን ላይ በሚኖረው ስብሰባ ጉዳዩ የሚነሳ በመሆኑም፤ የሚሆነውን በጋራ እንደምታይም ጠቁማለች። ከዚህ ባሻገር የአፍሪካ አትሌቲክስ ኮንፌዴሬሽን የቦርድ አባል እንዲሁም የምስራቅ አፍሪካ አትሌቲክስ ማህበር ምክትል ፕሬዚዳንት በመሆኗ፤ የተለያዩ ስራዎችን በማከናወን ላይ እንደምትገኝ ታስረዳለች። «ከኬንያው የኮንፌዴሬሽኑ ፕሬዚዳንት ጋር በቅንጅት ምን መሰራትና እንዴት መሰራት እንዳለበት በመነጋገር ላይ እንገኛለን። የአፍሪካ ተወካይ እንደመሆናቸው ጉዳዩ ሲወሰን ለምን ዝምታን እንደመረጡ ጥያቄ እናቀርባለን። እነርሱን መተካት ካለብንም ሌሎች ጠንካራና መሞገት የሚችሉ ሰዎችን ከኢትዮጵያም ቢሆን መተካት እንዳለብን እዚያ የምንነጋገር ይሆናል»ም ብላለች። የኢትዮጵያ ኦሊምፒክ ኮሚቴም፤ ዓለም አቀፉ ማህበር ከዚህ ቀደም በዳይመንድ ሊግ ይካሄድ የነበረውን የ10ሺህ ሜትር ሩጫ ማስቀረቱን አስታውሶ፤ እ.አ.አ ከ2020 ጀምሮ የኢትዮጵያ አና የአፍሪካ ባህላዊ ሩጫ የሆነውንና በርካታ አትሌቶችም ለራሳቸውና ለሃገራቸው አኩሪ ድል ያስመዘገቡበትን የ5ሺህ ሜትር ሩጫ ከውድድሩ እንደሚቀንስ ማስታወቁን እንደማይደግፍ በመግለጫው ማስታወቁ ይታወሳል። ይህንን በተመለከተም ኮሚቴ በማቋቋም ውሳኔ የማስቀልበስ ስራውን ጀምሯል። በርቀቱ ታዋቂና ዝነኛ የሆኑ አንጋፋ አትሌቶች በተካተቱበት ኮሚቴ ውስጥም የፌዴሬሽኑ ምክትል ፕሬዚዳንት ገብረእግዚአብሄር ገብረማርያም አንዱ ነው። ፌዴሬሽኑ እና ኦሊምፒክ ኮሚቴው ከዓለም አቀፎቹ ማህበራት ጋር የሚያደርጉት ግንኙነት እንዳለ ሆኖ የዚህ ኮሚቴ ስራ ድጋፍ መስጠት መሆኑን ይጠቁማል። የኮሚቴው ተግባር ሃሳብ መስጠት ሲሆን፤ ሃገር አቀፎቹ ማህበራትም በዓለም አቀፍ ደረጃ ሃሳቡን የሚያንጸባርቁ ይሆናል። ገብረእግዚአብሄር ሲያብራራም «5ሺህ ሜትርን ከዳይመንድ ሊግ ማስወጣት ስፖርቱን በጣም የሚጎዳና ለመረሳትም የሚያበቃ ነው። በርቀቶቹ ለዓለም ሻምፒዮና እና ለኦሊምፒክ ብቻ መዘጋጀቱም አስቸጋሪ ይሆናል። ይህንን ተያያዥነት ያለው ስፖርት ማስቀጠል ካስፈለገም 5ሺህ ሜትር መመለስ አለበት የሚለው የፌዴሬሽኑ አቋም ነው። ይህንንም በደብዳቤ ለማህበሩ አሳውቀናል፤ እስካሁን የተባለ ነገር ባይኖርም ወደፊት ግን ምላሽ ይሰጣሉ በሚል ይጠበቃል» ብሏል። የውሳኔ ዜናው እንደተሰማ ከኢትዮጵያም ቀድማ ተቃውሞዋን ይፋ ያደረገችው ጎረቤት ሃገር ኬንያ ነበረች። ነገር ግን በዴንማርክ በተካሄደው የዓለም ሃገር አቋራጭ ሻምፒዮና በኋላ ሃገሪቷ የአቋም ለውጥ ማድረጓን የሚያሳይ ዜና ተሰምቷል። የሀገሪቷ አትሌቲክስ ፌዴሬሽን ፕሬዚዳንት ከዓለም አቀፉ ማህበር ፕሬዚዳንት ጋር ቆይታ ካደረጉ በኋላ ውሳኔው የተደረሰበት ምክንያት እንዳሳመናቸው ገልጸዋል። ይህ የኬንያዊያን የአቋም መወላወል ኢትዮጵያ የምታቀርበው ተቃውሞ ላይ ተጽእኖ ያሳድር ይሆን የሚለው የብዙዎች ስጋት ነው። አንጋፋው አትሌት ገብረእግዚአብሄር ግን «ተቃውሞው አንድ እና ሁለት መሆኑ ሳይሆን የሚያሸንፈው እውነታው ነው» የሚል እምነት አለው። «ወጣቶች ከአጭር ርቀት በአንዴ ዘለው ማራቶንን መቀላቀል የለባቸውም። በመሆኑም እኛ ደጋፊ ኖረም አልኖረም እውነታውን ይዘን ነው የምንቃወመው። በእነርሱ በኩል የተቃውሞ መቀዛቀዝ ቢኖርም ትክክለኛውን ሃሳብ ይዞ መጓዙ ይሻላል» በማለትም የተቃውሞውን ቀጣይነት ያረጋግጣል።አዲስ ዘመን መጋቢት 30 /2011	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=8444
8dc65b4bf542e4b558d2284eae13ac62	20a1552a043e109107bb8aed0a114b5d	የሁለቱ ፈረሶች ግልቢያ አጓጊ መጨረሻ	ተወዳጁ የእንግሊዝ ፕሪምየር ሊግ የዘንድሮው ውድድር ዓመት ሊጠናቀቅ የአንድ ወር ጊዜ ብቻ ቀርቶታል። ነገር ግን እስካሁን ከደረጃ ሰንጠረዡ አናት የሚቀመጡት ክለቦች የሚያስመዘግቡት ነጥብ ማን አሸናፊ ይሆናል የሚለውን ተገማች እንዳይሆን አድርጎታል። በተለይ ለ29 ዓመታት ዋንጫውን ለማንሳት ደጅ የጠኑት ቀያዮቹ ሊቨርፑሎች እንዲሁም ውሃ ሰማያዊዎቹ ማንቸስተር ሲቲዎች የዓምና ገድላቸውን ለማስጠበቅ የሚያደርጉት የሁለት ፈረሶች ግልቢያ መጨረሻውን ተናፋቂ አድርጎታል፡፡ ሁለቱ ክለቦች እስካሁን በጥቂት ነጥቦች ብቻ ተበላልጠው በመፈራረቅ የመሪነት ስፍራውን ሲይዙ ቆይተዋል። ከሌሎቹ ክለቦች ጋር ያላቸው ከፍተኛ ልዩነትም ለዋንጫው ተፎካካሪነት ሌላ ተቀናቃኝ እንዳይኖርባቸው በማድረግ ፍልሚያውን የሁለት ፈረሶች ብቻ አድርጎታል፡፡ ባለፈው ሳምንት መሪነቱን በጥቂት ነጥቦች ብልጫ ይዞ የቆየው ማንቺስተር ሲቲ፤ አርብ ዕለት ሊቨርፑል ከሳውዝሃምፕተን ጋር ባደረገው ጨዋታ የበላይነቱን ለቀያዮቹ አስረክቧል። እስካሁን 32ጨዋታዎችን ያደረገው ማንቺስተር ሲቲ ከዚህ በኃላ ስድስት ጨዋታዎች ብቻ ይቀሩታል። ክሪስታል ፓላስ፣ ቶትንሃም፣ ማንቺስተር ዩናይትድ፣ በርንሌ፣ ሌስተር ሲቲ እንዲሁም ብሪንግተን ደግሞ የሚያስተናግዳቸው ክለቦች ናቸው። ባሳለፍነው ሳምንት አጋማሽ ወደ መሪነቱ የተመለሱት ማንቺስተር ሲቲዎች፤ ከቀናት በኋላ በሁለት ነጥብ ተበልጠው በድጋሚ ሁለተኛውን ደረጃ ይዘዋል። ይህም ወደ ዋንጫው ከሚያደርጉት ግስጋሴ ባሻገር ስለ ሻምፒዮንነታቸው ማረጋገጥ የሚያስችላቸው አይደለም። ለታላቁ አሸናፊነት ለመድረስ በቀጣይ ከሚገጥሟቸው ክለቦች ጋር ፈታኝ ፍልሚያ የሚጠበቅባቸው ሲሆን፤ ከቶትንሃም እና ከማንቺስተር ዩናይትድ ጋር የሚኖራቸው ፉክክር ደግሞ ፈታኝ እንደሚሆንባቸው ይጠበቃል። በተለይ በወሩ አጋማሽ ከሜዳቸው ውጪ ከማንቺስተር ዩናይትድ ጋር የሚያደርጉት ደርቢ የወሩ ታላቅ ጨዋታ እንደሚሆን ነው የሚጠበቀው። በቀጣይም ጎል አምራቻቸው ሰርጂዮ አጉዌሮ እና ራሂም ስተርሊንግ ግቦችም ክለቡ ወደፊት የመጓዝ እድል እንደሚኖረውም ይጠበቃል። የውሃ ሰማያዊዎቹ ፊት አውራሪ ፔፕ ጋርዲዮላም ዋንጫውን ለማንሳት ከተፈለገ በቀሪዎቹ ስድስት ጨዋታዎች ነጥብ መጣል እንደማይታሰብ እንዲሁም በርካታ ግቦችን ማስቆጠር እንደሚጠበቅባቸው ነው አስተያየታቸውን የሰጡት። ቀያዩቹ በበኩላቸው አምስት ቀሪ ጨዋታዎችን የሚያደርጉ ሲሆን፤ ቼልሲ፣ ካርዲፍ፣ ሃደርስፊልድ፣ ኒውካስትል እና ዎልቭስ ተጋጣሚዎቻቸው ናቸው። የየርገን ክሎፕ ቡድን ከተፎካካሪው ጋር ሲነጻጸር የከበደ ፈተና እንደማይገጥመው ይጠበቃል። በአንፊልድ ከቼልሲ ጋር የሚያደርጉት ጨዋታ ከሌሎቹ ይልቅ የተሻለ ፉክክር እንደሚኖራቸውም ነው የሚጠበቀው። 126 ዓመታት ዕድሜ ያለው አንጋፋው የሊቨርፑል ከተማ ክለብ፤ አንድ ሱፐር ካፕ፣ ሶስት የአውሮፓ ሊግና ሱፐር ሊግ፣ አምስት የሻምፒዮንስ ሊግ፣ ሰባት ኤፍ ኤ ካፕ፣ ስምንት የሊግ ካፕ እንዲሁም 15 ኮሚኒቲ ሺልድ ዋንጫዎችን ወስዷል። የፕሪሚየር ሊጉንም ዋንጫ ቢሆን ከማንቸስተር ዩናይትድ ቀጥሎ አስራ ስምንት ጊዜ በማንሳት ታላቅ ስም አለው፡፡ ሆኖም ይህን ዋንጫ ካነሳ ሃያ ዘጠኝ ዓመታትን ለማስቆጠር ተገዷል፡፡ ለዓመታትም አሰራ ዘጠነኛውን ዋንጫው ለማንሳት ያለውን ህልም ለማሳካት ወሳኙ ወቅትም ይህ እንደሆነ የብዙዎች እምነት ሆናል፡፡ አሰልጣኝ ክሎፕ «አሁን እንደ ክለብ በጥሩ ሁኔታ ላይ እንገኛለን፤ የጋራችን የሆነውን ህልም ለማሳካት ጥረት እናደርጋለን። ለሁሉም ክለቦች ከባድ ተጋጣሚ መሆን እንፈልጋለን፤ ለዚህ ደግሞ ያለንን ነገር ሁሉ እናወጣለን» በማለት ለአሸናፊነት የሚያደርጉትን ጥረት አስረግጠዋል። በቀያዮቹ በኩል ወሳኝ ተጫዋቻቸው ሞሃመድ ሳላህ በአርቡ ጨዋታ ከግብ ድርቅ መላቀቁ ተስፋ እንዲጣልበት አድርጓል። በተጨማሪም ሮቤርቶ ፈርሚኒዮ እና ሳዲዮ ማኔ እንቅስቃሴ ክለቡን ለዋንጫ ያበቃ ይሆን የሚለው ተጠባቂ ነው። የተለያዩ የእግር ኳስ ተንታኞችም ጭምር እስካሁን የትኛው ክለብ ዋንጫውን ያነሳል ከሚለው ቅድመ ግምት መድረስ አልቻሉም። ምክንያቱ ደግሞ ሁለቱ ተቀናቃኝ ክለቦች በየጨዋታው የሚያሳዩት አቋም እንዲሁም በደረጃ ሰንጠረዡ ያላቸው ቦታ ነው። የቦርሲያ ዶርትመንዱ ማሪዮ ጎትዜ «ሁለቱን ማነጻጸር ከባድ ነው፤ ምክንያቱም የየራሳቸው የሆነ ፍልስፍና አላቸው። እውነታው ግን ሁለቱም እጅግ ስኬታማ ናቸው። እነዚህን ከመሳሰሉ አሰልጣኞች ጋር በመስራቴም ደስተኛ ነኝ። አሁን ደግሞ የሁለቱንም ጨዋታ እየተከታተልኩ ነው፤ የፕሪምየር ሊግ ዋንጫውን ለማንሳት የሚደረገው ፍልሚያም አጓጊ ነው» ብሏል።አዲስ ዘመን መጋቢት 30 /2011	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=8447
692d6152b4b67c2fa868d4070a46fd17	e92a215da526d3a307a46e2fa0d84006	ሃገር አቀፍ ጥናት ይካሄዳል	የኢትዮጵያ ታዳጊዎች ስፖርት ስልጠና በምን ሁኔታ ላይ ይገኛል፤ ወደፊትስ በምን መልኩ ይቀጥል የሚል ሃገር ዓቀፍ ጥናት እንደሚካሄድ የኢፌዲሪ ስፖርት ኮሚሽን አስታወቀ። ጥናቱ በከፍተኛ ትምህርት ተቋማት በተወጣጡ ምሁራን የሚካሄድም ይሆናል። በ1990 ዓ.ም የኢትዮጵያ ስፖርት ፖሊሲ ከወጣ ጀምሮ ስፖርቱ በአንድ አቅጣጫ ሲጓዝ ቆይቷል። ከዚያ በኋላም ትኩረቱን በታዳጊዎች ላይ መሰረት ያደረገ የስልጠና አቅጣጫዎችን በመቀየስ ሲሰራ መቆየቱንም፤ በኮሚሽኑ ትምህርትና ስልጠና ዳይሬክተር አቶ ሲሳይ ሳሙኤል ይገልጻሉ። ተገቢና ትክክለኛ ታዳጊ ወጣቶችን ለማፍራት ካስፈለገ፤ ፍላጎትንና አቅምን ባማከለ መልኩ ጥናት ይደረጋል። ከዚህ ቀደም ለስፖርቱ የሚሆኑ ቁሳቁስ እንዲሁም ምቹ ሁኔታ በሌለበት ማሰልጠኛ ጣቢያዎች መከፈታቸውን ዳይሬክተሩ ይጠቁማሉ። በመሆኑም ተሳትፎን ማዕከል ካደረገው አሰራር በመውጣት ውጤት በሚያስገኝ ስልጠና ላይ ትኩረት ማድረግ አስፈላጊ ሆኖ መገኘቱንም ያመላክታሉ። እስካሁን ያለውን አካሄድ ለመፈተሽም ጥናት ማድረግ አስፈላጊ ሆኖ ተገኝቷል። በመሆኑም ከአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ እና ሌሎች ከፍተኛ የትምህርት ተቋማት የተወጣጡ ምሁራን ከኢፌዲሪ ስፖርት ኮሚሽን ጋር በመሆን፤ በዓለም አቀፍ መመዘኛ መሰረት ጥናቱን ለማካሄድ ታቅዷል ሲሉ ዳይሬክተሩ ተናረዋል። እንደ ዳይሬክተሩ ገለፃ ጥናቱ በሁሉም ክልሎችና ከተማ አስተዳደሮች ከወረዳ አንስቶ ባሉት ደረጃዎች በባለሙያዎች በቅርቡ የሚጀመር ይሆናል። «የሃገሪቷ የታዳጊ ወጣቶች ስልጠና በምን ሁኔታ ላይ ይገኛል? ምቹ ሁኔታውና ተግዳሮቱስ ምንድን ነው?» የሚለውም የጥናቱ ትኩረት ነው። ከዚህ የተገኘው መረጃም ከተደራጀ በኋላ ተተንትኖ ወደ ጥናት ይለወጣል። የጥናቱ ውጤትም ለሃገሪቷ ስፖርት ምን ያስፈልጋል የሚለውን የሚያሳይ ይሆናል። ይህም ሰፊ ጊዜ ተወስዶ እየተሰራ ያለና የወደፊቱን የሃገሪቷን የስልጠና አቅጣጫ የሚጠቁም እንደሚሆንም ዳይሬክተሩ ጠቁመዋል።አዲስ ዘመን መጋቢት 30 /2011	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=8450
93b4ba3c6aa65d5bc9c3d50671821f6f	7de2a0e2ecdd4743c30e212ef78528dc	የኢትዮጵያ ወጣቶች ኦሊምፒክልዑክ በድል ተመልሷል	ለመጀመሪያ ጊዜ በምስራቅ አፍሪካ ኦሊምፒክ ኮሚቴዎች ማህበር በተዘጋጀውና በሩዋንዳ ኦሊምፒክ ኮሚቴ አስተናጋጅነት ባሳለፍነው ማክሰኞ ጀምሮ እስከ ቅዳሜ በኪጋሊ በተካሄደው አኖካ ዞን 5 የአትሌቲክስ ውድድር ኢትዮጵያውያን አትሌቶች ድል ተቀዳጅተዋል። የዞን አምስት ሀገሮች የወጣቶች ጨዋታ በአትሌቲክስ፣ ብስክሌት፣ ቴኳንዶ፣ የውሃ ዳር መረብ ኳስ እና ቅርጫት ኳስ ስፖርት አይነቶች ተካሂዷል። በአትሌቲክስ ኬንያ፣ ሩዋንዳ፣ ኡጋንዳ ፣ግብጽን ጨምሮ 12 ሀገሮች ጋር ተወዳድረውበታል። በውድድሩ ኢትዮጵያውያን አትሌቶች አራት የወርቅ፣ ሁለት የብር እና አንድ የነሀስ በድምሩ ሰባት ሜዳሊያዎች አግኝተዋል። በ800ሜ ሴቶች አትሌት ፍሬዘውድ ተስፋዬ፣ በ1500ሜ ሴቶች አትሌት መልካም አለማየሁ፣ በ1500ሜ ወንድ አትሌት መልካሙ ዘገየ፣ በ3000ሜ ወንድ አትሌት መንግስቱ በቀለ የወርቅ ሜዳሊያ አግኝተዋል። በ800ሜ ወንድ አትሌት ጣሰው ያዳ፣ በ300ሜ ሴቶች አትሌት መስዋት አማረ የብር ሜዳሊያ ያገኙ ሲሆን፤ በ5000ሜ ወንድ አትሌት ቦኪ ዲሪባ የነሃስ ሜዳሊያ አሸናፊ ሆኗል። ቡድኑ ትናንት ማለዳ ቦሌ ዓለም አቀፍ አውሮፕላን ማረፊያ ሲደርስም የኢትዮጵያ ኦሎምፒክ ኮሚቴ ፕሬዚዳንት ክቡር ዶክተር አሸብር ወልደ ጊዮርጊስ፣ የኢትዮጵያ ኦሎምፒክ ኮሚቴ ዋና ጸሐፊ አቶ ታምራት በቀለና ሌሎች አመራሮች፣ የኢትዮጵያ አትሌቲክስ ፌዴሬሽን ጽህፈት ቤት ኃላፊ አቶ ቢልልኝ መቆያና ጥሪ የተደረገላቸው እንግዶች ተገኝተው አቀባበል አድርገውለታል፡፡ የኢትዮጵያ ኦሎምፒክ ኮሚቴ መረጃ እንዳመላከተው፤ በአቀባበል ስነስርዓቱ ላይ ዶክተር አሸብር ‹‹ ዞን 5 የምስራቅ አፍሪካ ውድድር እንደመሆኑ መጠን፤ በአትሌቲክስ ስፖርት ውድድር ከፍተኛ ፉክክር ያለበት ነው፤ ሰባት ሆናችሁ ሰባት ሜዳሊያ በማምጣት የኢትዮጵያን ህዝብ አኩርታችኋል፤ እኛም ኮርተንባችኋል›› ብለዋል፡፡ በቀጣይም ለሚኖራት አህጉር አቀፍ መላ አፍሪካ ጨዋታና ቶኪዮ 2020 ኦሊምፒክ ‹‹በርትታችሁ ስሩ የኢትዮጵያ ኦሊምፒክ ኮሚቴም አቅም በፈቀደ አግባብ እስከ መጨረሻው ከጎናችሁ ነው»ሲሉም አክለዋል። የኢትዮጵያ አትሌቲክስ ፌዴሬሽን የጽህፈት ቤት ኃላፊ አቶ ቢልልኝ መቆያ ‹‹ጓደኞቻችሁ ዴንማርክ ላይ ባስመዘገቡት ድል ማግስት ይህንን ውጤት በማስመዝገባችሁ ኮርተናል፤ በቀጣይም ለአህጉር ዓቀፍና ዓለም አቀፍ ውድድሮች በርትታችሁ ስሩ›› ብለዋል።አዲስ ዘመን ሚያዝያ 1/2011በ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=8506
d4d2ad2482faeddb064f880eeff03167	56c603340a86c88804738399b3a87755	በሊጉ መርሐ ግብር	ደደቢት በሊጉ የመቆየት ተስፋውን፤ መቀሌዎች መሪነታቸውን አስጠብቀዋልየኢትዮጵያ ፕሪሚየር ሊግ 19ነኛ ሳምንት መርሐ ግብር በሳምንቱ መጨረሻ ቀናት በተለያዩ ከተሞች ተካሂደዋል። ከሁሉ በላይ የመከላከያና የደደቢት ጨዋታ አስገራሚ ውጤትን አሳይ ቷል። በአዲስ አበባ ስታዲየም የተካሄደው ይህ ጨዋታም በደደቢቶች አሸናፊነት ተጠናቋል። ተደጋጋሚ ጨዋታዎችን በመሸነፍ በሊጉ የደረጃ ሰንጠረዥ ግርጌ ላይ የተቀመጡት ደደቢቶች፤ ጨዋታውን ሁለት ለአንድ ማሸነፍ የቻሉ ሲሆን፤ መድሀኔ ብርሃኔ ሁለቱን ግቦች ከመረብ ያሳረፈ ተጫዋች ሆኗል። ፍፁም ገብረማርያም ጦሩን ከሽንፈት ያልታደገችውን ብቸኛ ግብ አስቆጥሯል። ውጤቱን ተከትሎም ደደቢቶች በሁለ ተኛው ዙር መርሐ ግብር ከአራት ጨዋታዎች ሁለተኛ አሸናፊነታቸውን ማሳካት ችለዋል። በዘንድሮው የኢትዮጵያ ፕሪሚየር ሊግ የመጀ መሪያ ዙር ጨዋታዎች እጅጉን አስከፊ የሚባል አቋምና ተደጋጋሚ የሽንፈት ውጤት በማስመዝገብ ወላይታ ድቻን ብቻ ማሸነፍ የቻሉት ደደቢቶች፤ በሁለተኛው ዙር ደቡብ ፖሊስና መከላከያን ማሸነፍ መቻላቸው ይታወሳል።ደደቢቶች ይህ ውጤታማነታቸው በዚህ ማስቀጠል ከቻሉም በሚቀጥለው ዓመት በሊጉ እንዲቆዩ የሚያስችላቸውን ነጥብ ማግኘት እንደሚቻለው የተገመተ ሲሆን፤ የደደቢቶች ጥንካሬና ውጤታማነት በደቡብ ፖሊስ፤ መከላከያና ወላይታ ድቻ በመሳሰሉ ክለቦች ነጥብ መጣል የሚታጀብ ከሆነም ግምቱ እውን መሆኑ አይቀሬ ይሆናል። ውጤቱም በተለይ በአስራ ስድስተኛው ሳምንት በደቡብ ፖሊስ በአስራ ሰባተኛው ሳምንት ደግሞ በጅማ አባጅፋር ለተሸነፉት መከላከያዎች ከባድ ቀውስን ፈጥሯል። ጦሩ የዘንድሮው የውድድር ዓመት ጅማሮ በጥሎ ማለፉ ዋንጫ ቅዱስ ጊዮርጊስን፣ የአሸናፊዎች አሸናፊ ዋንጫን ደግሞ ጅማ አባጅፋርን በማሸነፍ በዓመቱ መጀመሪያ ድንቅ የሚባል አቋምና ውጤትን ማሳየትን ችሏል። ከዚህ ባሻገር በዓመቱ በሊጉና በአፍሪካ መድረኮች ለሚኖረው ተሳትፎ ውጤታማነት ማጀቢያ ስድስት የሚሆኑ ተጫዋቾችን በማስ ፈረም በኮንፌዴሬሽን ካፕ በኢኒጎ ሬንጀርስ ደርሶ መልስ እስከተሸነፉበት ድረስ ውጤታማ የሚባል አቋም አሳይተዋል። ይሁንና እያደር ወጥ የሆነ አቋም ማሳየት ተስኖት በውጤት ቀውስ ውስጥ መመላለስ ግድ ብሎታል። መከላከያ አሁን ላይ በሊጉ የደረጃ ሰንጠረዝ አስራ ስምንት ነጥቦች በመሰብሰብ አስራ ሶስተኛ ደረጃ ላይ ተቀምጧል። የክለቡ ወቅታዊ አቋም እያደር መዋዠቅና በውጤት ቀውስ ላይ መሆኑን ተከትሎም በርካቶች አቋሙን በጊዜ ማስተካከል የሚሳነው ከሆነ እጣ ፈንታው አስከፊ እንደሚሆንና የመውረድ አደጋ እንደተጋረጠበት በመናገር ላይ ይገኛሉ። በውጤቱ ደደቢት የደረጃ ለውጥ ባያደርግም ከሽረ ጋር ያለውን ልዩነት ወደ ስድስት ዝቅ ማድረግ ሲችል መከላከያ በ13ኝነት የወራጅ ቀጠናው አፋፍ ላይ ተገኝቷል። ሌላኛው 19ኛ ሳምንት መርሐ ግብር እንደርታ ከወላይታ ድቻ አገናኝቷል። ትግራይ ላይ የተካሄደውን ይህን በባለሜዳዎቹ አንድ ለዜሮ አሸናፊነት ተጠናቋል። መቀሌዎች ግቧን ማስቆጠር የቻሉት በፍፁም ቅጣት ምት ሲሆን አማኑኤል ገብረ ሚካኤልም የግቧ ባለቤት ሆኗል። አማኑኤል የመቀሌዎችን መሪነት ከማጠናከር ባለፈ በሊጉ ከፍተኛ ግብ አግቢነትም ተርታ የፊት አውራሪውን ቦታ አስጥብቋል። ከሁለት ተከታታይ ጨዋታ ነጥብ መጣል በኋላ ወደ ድል የተመለሱት መቀሌዎች ከተከታዮቹ ያለውን ልዩነት ማስጠበቅ ሲችል ወላይታ ድቻ ከአራት ጨዋታ በኋላ የመጀመሪያ ሽንፈታቸው ሆኖ ተመዝገቧል። በሌላ መርሐ ግብር ድሬዳዋን ከጅማ አባጅፋር አገናኝቷል። የዘንድሮው የኢትዮጵያ ፕሪሚየር ሊግ ሁለተኛ ዙር ከተጀመረ አንስቶ ውጤታማ እንቅስቃሴን እያደረጉ የሚገኙት ሁለቱ ክለቦች ድሬድዋ ላይ ጨዋታቸውን አካሂ ደዋል። ጨዋታውም በባለሜዳው ሁለት ለዜሮ አሸናፊነት የተጠናቀቀ ሲሆን ኤርሚያስ ኃይሉና ኤታማኖ አኬሙኔ የግቦቹ ባለቤት ሆነዋል። ተሸናፊው ጅማ አባጅፋር በአፍሪካ ሻም ፒየንስ ሊግና በኮንፌዴሬሽን ከተሳተፈ በኋላ ወደ ፕሪሚየር ሊጉ የነበረው ተሳትፎ ወጥ የሆነ አቋም ማሳየትን ሲሳነው ታይቷል። ይሁንና በሁለተኛው ዙር መከላከያን አዲስ አበባ ላይ አራት ለዜሮ ካሸነፈ በኋላ ውጤታማ የሚባል እንቅስቃሴን ወደ ማሳያት ቢመለስም፤ ይህን ድሉን ድሬደዋ ላይ መድገም አልሆነለትም። ውጤቱን ተከትሎ በነበሩበት ሃያ ስምንት ነጥብ ላይ ለማርጋት ተገደ ዋል። ሲዳማ ቡናን ከአዳማ ከተማ ያገናኘው ሌላኛው የአስራ ዘጠነኛው ሳምንት መርሐ ግብር ነው። የመጀመሪያው ዙር ሲጠናቀቅ ሰላሳ ነጥቦችን በመያዝ ከመሪው መቀሌ በአምስት ነጥቦች ዝቅ ብለው የነበሩት ሲዳማ ቡናዎች በሁለተኛ ዙር ላይ ተዳክመው ታይተዋል፤ በሁለት ጨዋታዎች ተሸንፈው ከወላይታ ጋር አቻ ተለያይቶ ማግኘት ከሚኖርባቸው ዘጠኝ ነጥብ አንዱን ብቻ ማሳካት ችለዋል። በሜዳቸው አዳማ ከተማን ያስተናገዱት ሲዳማዎች፤ በጨዋታ ከውጤት ቀውሱ የሚያላቅቃቸው ውጤት ማስመዝገብና ወደ አሸናፊነት መመለስ ችለዋል። ሀብታሙ ገዛኸኝ ባስቆጠራት ብቸኛ ግብ የተገኘውን ውጤት ተከትሎም ሲዳማዎች በሊጉ የዋንጫ ፍልሚያ ላይ ሁነኛ ተፎካካሪ ሆነው እንደሚቀጥሉ ማረጋገጥ ችለዋል። ውጤቱን ተከትሎ ሲዳማ ቡና በ 34 ነጥቦች 2ኛ ደረጃ ላይ ሲቀመጥ በአንፃሩ አዳማ ከተማ በ 26 ነጥቦች 10ኛ ደረጃ ላይ ተቀምጧል። ሌላኛው አስገራሚ ውጤት ስሁል ሽሬ ከቅዱስ ጊዮርጊስ ያካሄዱት ጨዋታን ሲሆን ሽሬ ላይ የተካሄደው ጨዋታም ያለ ምንም ግብ ተጠናቋል። በዚህ ጨዋታም ተከላካዩ ሳህለዲን በርጌቾ በሁለት ቢጫ ካርድ ከሜዳ መሰናበቱን ተከትሎ፥ ሁለተኛውን አጋማሽ በዘጠኝ ተጫዋች ለመጫወት የተገደዱት ፈረሰኞቹ፤ ከሜዳቸው ውጭ አንድ ነጥብ ማሳካትና ነጥባቸውን ወደ ሰላሳ ከፍ ማድረግ ችለዋል። በጨዋታው ከፈረሰኞቹ አንድ ነጥብ መጋራት የቻሉት ስሁል ሽሬ በአስራ ስድስተኛ ነጥቡን አስመዝግቧል። በዘንድሮው የኢትዮጵያ ፕሪሚየር ሊግ ሁለተኛ ዙር መርሐ ግብር ደካማ እንቅስቃሴ በማሳየት ላይ ከሚገኙ ክለቦች አንዱ ቅዱስ ጊዮርጊስ ነው። ፈረሰኞቹ በሁለተኛ ዙር በሁለት ጨዋታዎች ተሸንፈው፤ በአዲስ አበባ ስታዲየም አዳማ ከተማን በጌታነህ ከበደ ብቸኛ ግብ አንድ ለዜሮ በማሸነፍ ሦስት ነጥቦች ማሳካት መቻላቸው ይታወሳል። በሌላ የጨዋታ መርሐ ግብር ደቡብ ፖሊስ ከወልዋሎ ያካሄዱት ፍልሚያ፤ በባለሜዳዎቹ ሽንፈት ተጠናቋል። ጨዋታውም ወልዋሉ አንድ ለዜሮ አሸንፏል። የሀዋሳ እና የባህርዳር ጨዋታ በአንድ አቻ ተጠናቋል። የዘንድሮውን የኢትዮጵያ ፕሪሚየር ሊግ የደረጃ ሰንጠረዝ መቀሌ ሰባ እንደርታ አርባ ሁለት ነጥቦች በመሰብሰብ በቀዳሚነት ይመራል። ሲዳማ ቡና በሰላሳ አራት ነጥብ በሁለተኛነት ሲከተል፤ ፋሲል ከነማ ሦስተኛ ደረጃ ላይ ተቀምጧል። የሊጉን ወራጅ ቀጠና ስንመለከት፤ ደቡብ ፖሊስ በአስራ ሰባት ነጥቦች አስራ አራተኛ፤ ስሁል ሸረ በአስራ ስድስት ነጥቦች አስራ አምስተኛ እንዲሁም ደደቢት በአስር ነጥብ የመጨረሻውን ደረጃ ይዘዋል። የከፍተኛ ግብ አስቆጣሪነቱን ፉክክር የመ ቀሌው አማኑኤል ገብረሚካኤል በአስራ ሁለት ግቦች፤ የመከላከያው ምን ይሉህ ወንድሙ አስራ አንድ እንዲሁም የሲዳማ ቡናው አዲስ ግደይ በአስር ግቦች ከአንድ እስከ ሦስት ያለውን ደረጃ ይዘዋል።አዲስ ዘመን ሚያዝያ1/2011በ ታምራት ተስፋዬ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=8505
b8674478fc2fc4f4d503ba7e733a8b16	bf070c807bb80841da28b262bdf1fd23	የእግር ኳስ ጥቁሩ ጎን	የእግር ኳስ ስፖርትን በዓለም ተወዳጅ እንዲሆኑ ያስቻሉ ምክንያቶች በርካቶች ናቸው። በአንጻሩ በተወዳጅነቱ ላይ ጥቁር ነጥብ የሚጥሉትም ጥቂት የሚባሉ አይደሉም። ከእነዚህ መካከል አንዱ ዘረኝነት ሲሆን፤ በተለይ ጥቁር የቆዳ ቀለም ያላቸውን ተጫዋቾች ለይቶ አንገት ማስደፋት በዓለም አቀፎቹ ማህበራት ጭምር መፈታት ያልቻለ ጉዳይ ነው። በስታዲየሞች ውስጥ በድምጽ፣ በምስል እንዲሁም በስድብም ጭምር ተጫዋቾች ላይ ጫና ለመፍጠር የሚደረግ እንቅስቃሴም ነው። ይህ ተግባር በተለይ በሌሎች ሊጎች በስፋት ይስተዋላል ቢባልም፤ በተወዳጁ የእንግሊዝ ፕሪምየር ሊግም መከሰቱ አልቀረም። በቅርቡ ስታምፎርድ ብሪጅ በቼልሲ እና ማንቸስተር ሲቲ መካከል በተካሄደው ጨዋታ የሲቲው ተጫዋች ራሂም ስተርሊንግ መሰል ጥቃት ማስተናገዱም የሚታወስ ነው። ተጫዋቹ ከፕሪምየር ሊጉ ባሻገርም በአውሮፓ ዋንጫ ማጣሪያ ጨዋታዎች ላይም ክስተቱ ተስተናግዷል። ሌሎች እርሱን መሰል ተጫዋቾችም በተመሳሳይ በዘረኝነት ተግባራት ተጠቅተዋል። ይህንን ተከትሎም አሰልጣኞች አስተያየት የሰጡ ሲሆን፤ በተጫዋቾቻቸው ላይ መሰል ችግሮች ሲስተናገዱ ተጫዋቾቻቸውን ከጨ ዋታ ውጪ እንደሚያደርጉም አስታውቀዋል። ከእነዚህም መካከል የቼልሲው አሰልጣኝ ሞሪዚዮ ሳሪ፣ የሊቨርፑሉ የርገን ክሎፕ፣ እና የቶትንሃሙ ሞሪሲዮ ፖቸቲኖ ይጠቀሳሉ። የዌስት ሃሙ አሰልጣኝ ማኑኤል ፔሌግሪኒም ማህበሩ በዚህ ጉዳይ ላይ ጠንካራ ቅጣት መጣል እንዳለበት ነበር የጠየቁት። አሰልጣኞች ይህንን ይበሉ እንጂ ስተርሊንግ ከሁለት ቀናት በፊት በሰጠው አስተያየት፤ ተጫዋቾች ችግሩ ሲደርስባቸው ጨዋታውን ማቋረጥ እንደሌለባቸው መግለጹን ቢቢሲ በድረገጹ አስነብቧል። ተጫዋቹ ችግሩ በለንደን ሳይሆን ወደ ሊቨርፑል ከተማ የሚስተዋል መሆኑንም አልሸሸገም። ነገሩን ሲያስረዳም «አንተ ሜዳውን ጥለህ ከወጣህ፤ እነርሱ ያሸንፋሉ። የሚፈልጉት አንተን መጉዳት በመሆኑ፤ በጨዋታ ማሸነ ፍህና ግብ ማስቆጠርህ ይጎዳቸዋል። ጥቁር እንደሆንኩ ሲነግሩኝ ኩራት ይሰማኛል፤ ምክንያቱም በአካሌ ልበሙሉ ነኝ» ብሏል። የችግሩን ክብደት ከግምት ያስገባው የአውሮፓ እግር ኳስ ማህበር በበኩሉ በጨዋታ ወቅት እንዲህ ያሉ ጉዳዮች ሲስተዋሉ ዳኞች ጨዋታውን እስከማቋረጥ የሚደርስ እርምጃ መውሰድ እንደሚችሉ አስገንዝቧል። የማህበሩ ፕሬዚዳንት አሌክሳንደር ሴፍሪ «ተግባሩ በተፈጸመበት ቅጽበት ጨዋታውን ማቆም አሊያም ማቋረጥ ተገቢ ነው። እርግጠኛ ነኝ ይህ ሲሆን በስታዲየሙ ከሚገኙት ሰዎች 90በመቶ የሚሆኑት ተግባሩን በፈጸሙት ላይ እርምጃ ይወስዳሉ። ይህ 2019 እንጂ ከ100 ዓመታት በፊት ያለ ወቅት አይደለም» ማለታቸውን ቢቢሲ አስነብቧል። ከወራት በፊት በተካሄደ አንድ ዳሰሳዊ ጥናት ላይ በየሃገራቱ ይህ ተግባር በምን ደረጃ ላይ ደርሷል የሚለውን መተንተኑ ይታወሳል። በቅርቡም በርካቶች በቆዳ ቀለማቸውና በኋላ ታሪካቸው ምክንያት ሜዳ ላይ ሲዘለፉ ታይተዋል። ይህንን ተከትሎም የአውሮፓ እግር ኳስ ማህበር ወደ እርምጃ መግባቱን አስታውቋል። ፕሬዚዳንቱ በዚህ ዙሪያ በሰጡት አስተያየት ላይም «ከዳኞች ጋር በድጋሚ ተነጋግረናል። ከውሳኔ ለመድረስ እንዳይፈሩ እና በመወሰናቸውም ልበ ሙሉነት እንዲሰማቸው ነግረናል። ይህ በተለይ በምስራቅ አውሮፓ ጎልቶ የሚታይ ችግር ነው፤ ከኢኮኖሚ ጋር በተያያዘ በርካቶች ወደዚያ እንደሚያቀኑ ይታወቃል። ነገር ግን ይህ ችግር ስርዓት ከጎደላቸው ሰዎች የሚመነጭ እንጂ እንደ ህዝብ ያለ አይደለም» ብለዋል። አክለውም ማህበሩ ጠንካራ እርምጃዎችን ወደ መውሰድ እንደሚገባ ያሳወቁ ሲሆን፤ የገንዘብ ቅጣትን ጨምሮ ክለቦችን እስከ ማገድ እንዲሁም ከተመልካች ውጪ ጨዋታዎችን እስከማካሄድም የሚደርስ ይሆናል።አዲስ ዘመን ሚያዝያ 3/2011በ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=8660
a7c51dba8ff9006aa0f02b448dc4f6f6	1fed6bd5b862c4b545517ab9487717bb	ኢትዮጵያውያን አትሌቶች በሳምንቱ	ኢትዮጵያውያን አትሌቶች በሳምንቱ መጨ ረሻ በተለያዩ አገራት የርቀት አይነቶች በተካሄዱ የአትሌቲክስ ውድድሮች ድል ቀንቷቸዋል። በጣሊያን ሮም ከተማ ለ25ተኛ ጊዜ በተካሄደው ማራቶን በሁለቱም ፆታዎች ኢትዮጵያውያን ከአንድ እስከ ሦስት ተከ ታትለው ገብተዋል። በወንዶች መካከል የተካሄደውን ውድድር አትሌት ፀበሉ ዘውዴ ቀዳሚ ሆኖ አጠናቋል። አትሌቱ የገባበት ሰዓትም በ2፡ 08፡ 37፤ ሆኖ ተመዝገቧል። ተስፋ ወርቅነህ ከአሸናፊው በአርባ ሰከንድ በመዘግየት ሁለተኛ ሲሆን ይሁንልኝ አዳነ 2:09:53. በሆነ ሰዓት ሦስተኛ ደረጃን ይዟል። በሴቶች የተካሄደውን ውድድር ኢትዮ ጵያውያን አትሌቶች ነግስውበታል። አትሌት መገርቱ አለሙ በአስደናቂ ብቃት ውድድሩን በቀዳሚነት አጠናቃለች። 2፡22፡52 ቀዳሚ ሆና የገባችበት ሰዓት ሆኖ ሲመዘገው ውጤ ቱም የቦታውን ሰዓት በስሟ እንድታፅፍ አስቸ ሏታል። ሌላኛው ኢትዮጵያዊት ሙሉሀብት ፀጋ 2፡26፡ 41 በሆነ ሰዓት ሁለተኛ ስትሆን ጫልቱ ነገሰ በ2፡30፡ 45 ሦስተኛ ደረጃን በመያዝ አጠናቃለች፡፡ በሮም ማራቶን የኢትዮጵያውያን የበላ ይነት በተለይ በሴቶቹ የተለመደ ሲሆን አትሌት መግርቱ አለሙ የዘንድሮው አሸናፊነትም ኢትዮጵያውያን በመድረኩ የነበራቸው አሸናፊነት ወደ ስድስተኛ ተከታ ታይ ጊዜ አሳድጎታል። አትሌት ተባሉ ዘውዴ የዘንድሮው መድረክ አሸናፊ መሆኑን ተከትሎም ባለፉት አስር ዓመታት ውድድሩን ያሸነፉ ኢትዮጵያውያን ቁጥር ወደ ስድስር ከፍ አድርጎታል። ከዚህ በተጓዳኝ በኔዘርላንድስ የተካ ሄደውን ሮተርዳም ማራቶን በሴቶች ኢትዮ ጵያዊቷ አትሌት አሼቴ በከሬ በቀዳሚነት አጠናቃለች። አትሌቷ ውድድሩን ለማጠ ናቀቅ የወሰደባት ሰዓ ትም በ2፡22፡55 ሆኖ ተመዝግቧል። ኬንያዊቷ ስቴላ ባሮሲዮ 2፡ 23፡36 ሁለተኛ ስትሆን ሌላኛዋ የአገሯ ልጅ አሊፍን ቱሊያሙክ በ2፡26፡50 ሦስተኛ ሆናለች። ኢትዮጵያዊቷ አትሌት ቤተልሔም ሞገስ አራተኛ ደረጃ ይዛለች። በማድሪድ ግማሽ ማራቶን ኢትዮጵያ ውያን አትሌቶች ከአንደኛ እስከ አምስተኛ ተከታትለው በመግባት አሸናፊ መሆን ችለዋል፡፡ ትግስት ተሾመ፣ ሃዊ መገርሳ ና አበበች ሙሉጌታ፣ ኦብሴ አብዴታ እና አበሩ አያና እንደ ቅድም ተከትላቸው ከአንድ እስክ አምስት ደረጃን የያዙ አትሌቶች ሆነዋል። በወንዶች ተስፋዬ አበራ ሁለተኛ ሲወጣ፤ ገብሬ እርቂሁን አራተኛ ደረጃ ላይ ጨርሰዋል፡፡ በፖላንድ ሎድዝ ማራቶን በወንዶች ጌታዬ ገላው 2፡ 14፡ 39 በሆነ ሰዓት አሸናፊ ሆኗል። በኦስትሪያ ቬና ማራቶን በወንዶች ታደሰ አብርሃም ሁለተኛ ደረጃ ይዟል፡፡ በብራዚል ሳው ፖሎ ማራቶን በሴቶች ሲፋን መላኩ ደምሴ በ2፡ 35፡ 03 በሆነ ሰዓት ቀዳሚ ሆናለች። በቱርክ ኢስታንቡል በተካሄደው ግማሽ ማራቶንም በወንዶች አባይነህ ደጉ ሁለተኛ ደረጃን ይዞ አጠናቋል። በሴቶች መካከል የተካሄደውን ውድድር አትሌት ሔለን ቶላና ነፃነት ጉደታ ሦስተኛና አራተኛ ሆነው ጨርሰዋል።አዲስ ዘመን ሚያዝያ 1/2011	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=8511
66e4456473f0471b4ef3937965212836	0281fc816abb80a6994a4a7a0d43bb79	መንግስት አገራቸውን ላኮሩ አትሌቶች የማበረታቻ ሽልማት ሰጠ	ትናንት ምሽት ከ12:00 ሰዓት ጀምሮ የኢፌዴሪ ጠ/ሚኒስትር ክቡር ዶ/ር አብይ አህመድ እኤአ ማርች 30/2019 በዴንማርክ – አርሁስ በ43ኛው የዓለም አገር አቋራጭ ሻምፒዮና ላይ ተካፍሎ በ5 ወርቅ፣ በ3 ብር፣ በ3 ነሃስ፣ በድምሩ በ11 ሜዳልያዎች ከዓለም 1ኛ ደረጃን በመያዝ በታላቅ ድል ወደ ሀገሩ ለተመለሰው የአትሌቲክስ ቡድናችን በታላቁ ቤተ መንግስት ከ1.4 ሚሊዮን ብር በላይ ለቡድኑ አባላት እውቅናና የማበረታቻ ሽልማት ሰጥተዋል። በሥነ ሥርዓቱ ላይ የኢፌዴሪ ፕሬዚዳንት ክብርት አምባሳደር ሣህለወርቅ ዘውዴ፣ ከፍተኛ የመንግስት የሥራ ኃላፊዎች፣ ስመጥርና ታዋቂ አትሌቶች፣ የኢትዮጵያ ኦሎምፒክ ኮሚቴና የኢትዮጵያ አትሌቲ ክስ ፌዴሬሽን ሥራ አስፈፃሚ ኮሚቴ አባላት፣ ጥሪ የተደረገላቸው እንግዶችና የሚድያ አካላት ታድመዋል። በዚህ ሂደት የቡድኑ መሪና የፌዴሬሽናችን ፕሬዚዳንት ክብርት ኮሎኔል አትሌት ደራርቱ ቱሉ፣ ክቡር አቶ ርስቱ ይርዳው የኢፌዴሪ ስፖርት ኮሚሽን ኮሚሽነር፣ ክብርት ዶ/ር ሂሩት ከሣው የኢፌዴሪ ባህልና ቱሪዝም ሚ/ር ሚኒስትር በየተራ ድሉን የተመለከተ ንግግር አድርገዋል። ከሽልማትና እውቅና አሰጣጡ በኋላ ክቡር ጠቅላይ ሚኒስትር ዶ/ር አብይ አህመድና ክብርት ፕሬዚዳንት ሣህለወርቅ ዘውዴ በየተራ ባሰሙት ንግግር፤ ተደምሮ በጋራ መሥራት በአትሌቲክሱ ውስጥ እየታየ በመሆኑ ተጠናክሮ እንዲቀጥል፣ በፅናት፣ በትዕግስትና በንቃት የድል አድራጊነትን ምስጢር አውቆ መጓዝ ዘለቄታ ላለው አሸናፊነት እንደሚያበቃ አስገንዝበዋል። የኢፌዴሪ ጠቅላይ ሚኒስትር ክቡር ዶ/ር አብይ አህመድ የማበረታቻ ሽልማትን እና የተሳትፎ ሰርተፍኬት ለልዑክ ቡድን አባላቱ ከሰጡ በኋላ የተገኘው ውጤት የረዥም ጊዜ ሥራ ውጤት ሲሆን በከፍተኛ ትጋትና ጥረት ያመጣችሁት ድል ስለሆነ ሊትመሰገኑ ይገባል ብለዋል። በመቀጠልም የተገኘው ውጤት አብዛኛው በሴቶችም ሆነ በወንድ አትሌቶች በቡድን የተሰራ ስኬት በመሆኑ በመደመር ህሳቤ ወስደን ተሞክሮው ሊስፋፋ ይገባል ብለዋል ሲል ከኢትዮጵያ አትሌቲክስ ፌዴሬሽን ያገኘነው መረጃ ያመለክታል። በዚህ አጋጣሚ የሪዮ ኦሎምፒክ ማራቶን ብር ሜዳልያ አሸናፊው አትሌት ፈይሣ ሌሊሣ ከተጋባዥ ታዋቂ አትሌቶች መካከል አንዱ ስለነበር ኮሚሽኑ፣ ኮሚቴውና ፌዴሬሽኑ በጋራ በክቡር ጠ/ሚ/ሩ እና በክብርት ፕሬዚዳንት ሣህለወርቅ ዘውዴ አማካይነት የ500,000.00 ብር ሽልማት አበርክተውለታል። በመጨረሻም በጋራ ፎቶግራፍና በእራት መስተንግዶ መርሀ ግብሩ ተጠናቋል።አዲስ ዘመን ሚያዝያ 3/2011በ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=8655
d164a699d78eb217733d1051821a1137	8a642394e2870a63980e91256eed4cf0	ኮርፖሬሽኑ የቤተሰብ ስፖርት እያካሄደ ይገኛል	5ኛው የኢትዮጵያ ኮንስትራክሽን ሥራዎች ኮርፖሬሽን የቤተሰብ ስፖርት ፌስቲቫል በትናንትናው ዕለት ተጀመረ። በኮርፖሬሽኑ ሠራተኞች መካከል የሚካሄደው ዓመታዊ የቤተሰብ ስፖርት ፌስቲቫል «የኋላውን እያደስን የወደፊቱን ለመገንባት እንተጋለን »የሚል መሪቃል ይዟል። ለአስር ቀናት በሚዘልቀው በስፖርት ፌስቲቫል ከሁለት መቶ በላይ የሥራ ሃላፊዎችና ሠራተኞች እየተሳተፉ እንደሚገኙም ታውቋል። በፌስቲቫሉ እግር ኳስ ፣ ቮሊቦል፣ ጠረጴዛ ቴኒስና ሌሎች ስፖርቶች ፉክክር የሚደረግባቸው ሲሆን አዝናኝ መርሃ ግብሮች መካተታቸውም ተገልጿል። የስፖርት ፌስቲቫሉ የኮርፖሬሽኑን ሠራተኞችና የሥራ ሃላፊዎች ርዕስ በርዕስ የሚያቀራርብ ይሆናል ተብሏል። የስፖርት ፌስቲቫሉ በይፋ ሲከፈት የኮርፖሬሽኑ ዋና ሥራ አስፈጻሚ ኢንጂነር ዮናስ አያሌው እንደተናገሩት፤ የስፖርት እንቅስቃሴ መሠረቱ የሰው ልጅ ብሎም ህብረተሰብ እንደመሆኑ ማንኛውም ግለሰብ ዕድሜና ፆታ ሳይገድበው በግልና በቡድን በስፖርት እንቀስቃሴ መሳተፍ ይገባዋል። ስፖርታዊ እንቅስቃሴ ማድረጉ ጤናማ የአካልና የአዕምሮ እድገት ከማጎናፀፈ በተጨማሪ ማህበራዊ ግንኙነትን በማጠናከር በኩል ትልቅ ሚና እንደሚኖረው ገልፀዋል። በስፖርት እንቅስቃሴ የተገነባ አካልና አዕምሮ በኢኮኖሚው ዘርፍ የተሻለ ለማምረት በሚደረገው ጥረት የበኩሉን አስተዋጽኦ እንደሚያበረክትም ተናግረዋል። የስፖርት ፌስቲቫሉ ይሄንኑ መሰረት በማድረግ አራት የተለያዩ ዓላማዎችን ያነገበ መሆኑን የገለፁት ዋና ሥራ አስፈፃሚው፤ በመላው የኮርፖሬሽኑ የሥራ ሃላፊዎችና ሠራተኞች ዘንድ መነሳሳትንና የተሻለ መግባባትን በመፍጠር በቀጣይ ጊዜያት በላቀ ውጤትና የባለቤትነት መንፈስ እንዲንቀሳቀሱ ማስቻል የፌስቲቫሉ አላማ መሆኑን አብራርተዋል። በኮርፖሬሽኑ ውስጥ የኢንደስትሪ ሰላም በመፍጠር የሥራ ሃላፊዎችና ሠራተኛው በአንድ የቡድን መንፈስ እንዲንቀሳቀስ ማስቻል፣ ሠራተኛውና አመራሩ በስፖርታዊ እንቅስቃሴው ውስጥ እየተሳተፉ ንቁ በመሆን ጤንነታቸውን ጠብቀው ምርታማነታቸውን እንዲያሳድጉ ማድረግ፣ የሠራተኛውን የርዕስ በርዕስ የሥራና የማህበራዊ ግንኙነት በማጠናከር ለኮርፖሬሽኑ ራዕይና ተልኮ መሳካት በጋራ እንዲቆም ማስቻል የፌስቲቫሉ አላማዎች ናቸው። የአሠራር ማሻሻያዎችንና የለውጥ ሥራዎችን በተቀናጀ ሁኔታ ማሳካት የሚቻልበትን ሁኔታ የበለጠ ለማጠናከር ያግዛል የሚል አላማም እንዳነገበ ዋና ሥራ አስፈፃሚው አብራርተዋል። ቀደም ሲል በፌስቲቫሉ ይስተዋሉ የነበሩ ችግሮች በዘንድሮው ውድድር እንዳይስተዋሉና ከልምምድ እስከ ውድድሩ ፍፃሜ ድረስ ስፖርታዊ ጨዋነት የነገሰበት ሆኖ እንዲጠናቀቅ የሚያስችል ቅድመ ዝግጅት መደረጉን የውድድሩ አስተባባሪ አብይ ኮሚቴ ሰብሳቢ አቶ ጥንፉ ሙጬ ተናግረዋል። በኮርፖሬሽኑ የቤተሰብ ስፖርት ፌስቲቫል ላይ የሚሳተፉት ስድስት የእግር ኳስ፣ አምስት የመረብ ኳስ እና 4 የጠረጴዛ ቴኒስ ቡድኖች ሲሆኑ አሸናፊ፣ ብቁ፣ ታዋቂ፣ ድንቅ፣ ባለራዕይ እና ተስፋ በሚል ስያሜ እንደሚወዳደሩ አስተባባሪው ተናግረዋል። ፌስቲቫሉ ከመስከረም 26 እስከ ጥቅምት 6 ቀን 2012 ዓ.ም እንደሚካሄድም ታውቋል። አዲስ ዘመን መስከረም 27/2012 ዳንኤል ዘነበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=20285
c2680aa8bf29a41607dd0294fb9c6508	3b22faa53c14ac23a31d3ed39c507e9b	ኢትዮጵያውያን አትሌቶች ፊታቸውን ወደ አጭር እርቀት የሚያዞሩበት ጊዜው አሁን ነው	የምሥራቅ አፍሪካውያን የባህል ስፖርት የሆነው በተለይም ለኢትዮጵያ እና ኬንያ የ10ሺ እና 5ሺ ሜትር ሩጫ ታላቅ ትርጉም ያለው ነው። ያሉበት የመልካምድር አቀማመጥና የአየር ጸባይ ለስኬት እንዳገዛቸው በባለሙያዎች ይነሳል። በግልጽ እንደሚታየው ባለፉት ዓመታት በርቀቶቹ በተካሄዱ ውድድሮች የበላይነቱን የያዙት የሁለቱ ሀገራት አትሌቶች ናቸው። ይህ ሁኔታ ደግሞ እንደ ባህል ስፖርት እንዲታይ ምክንያት ሆኗል። ከቅርብ ጊዜያት ወዲህ ግን በእነዚህ ርቀቶች የሚካሄዱ ውድድሮች በዓለም ላይ እየተመናመኑ መጥተዋል። የ10ሺ ሜትር ሩጫ በብቸኝነት የሚታየው በዓለም ሻምፒዮና እና ኦሊምፒክ ላይ ብቻ ሲሆን፣ በዳይመንድ ሊግ ይካሄድ የነበረው የ5 ሺ ሜትር ሩጫም ከቀጣዩ ዓመት ጀምሮ እንደማይካሄድ ዓለም አቀፉ የአትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር አስታውቋል። ይህም ሀገራቱን ያስቆጣ፤ ቅሬታዎቸውንም በማንሳት ውሳኔውን ለማስቀልበስ የተለያዩ እርምጃዎችን በመወሰድ ላይ ይገኛሉ። ባሳለፍነው ወር በዴንማርክ በተካሄደው የዓለም ሀገር አቋራጭ ሻምፒዮና ላይ ጉዳዩን የተቃወሙት ኢትዮጵያ እና ኬንያ በተናጠል የዓለም አቀፉን ማህበር ፕሬዚዳንት ሰባስቲያን ኮን አናግረዋል። የኢትዮጵያ አትሌቲክስ ፌዴሬሽን ፕሬዚዳንት ኮሎኔል ደራርቱ ቱሉም ከፕሬዚዳንቱ ጋር ቆይታ አድርጋለች። በውይይቱ ላይ ካነሷቸው ነጥቦች መካከል የ5ሺህ ሜትር ውድድር አንዱ ሲሆን በሻምፒዮናው ላይ የተካፈሉ አፍሪካውያን አትሌቶችና ደጋፊዎች የዓለም አቀፍ አትሌቲክስ ፌዴሬሽን ማህበር ውሳኔን በመቃወም ድምጻቸውን አስተጋብተዋል። በሕይወት ዘመኔ መሮጥ የምፈልገውና ውጤት ለማስመዝገብ የምጓጓው በ5ሺ ሜትር ነበር ያሉት የኢትዮጵያ አትሌቶች ማህበር ሥራ አስፈጻሚ ኮሚቴ አትሌት ኮማንደር ማርቆስ ገነቲ፤ አገራችን የምትታወቅበት የረጅም ርቀት የአትሌቲክስ ስፖርት ከውድድር ውጪ እየሆነ መምጣቱ ልብ የሚሰብርና አሳዛኝ እንደሆነ ገልጸዋል። ነገር ግን ጉዳዩን እስከ መጨረሻው ተከታትለን የምንችለውን በማድረግ በተለይ በሚቀጥለው ዓመት የ5ሺ ሜትር ውድድር ከዳይመንድ ሊግ ውጭ እንዳይሆን እንደማህበር ከባለድርሻ አካላት ጋር በመተባበር የምንችለውን ሁሉ በማድረግ ላይ ነን ይላሉ። ከአፍሪካ ሀገራት በተለይ ኢትዮጵያ፣ ኬንያ፣ታንዛኒያ፣ ደቡብ አፍሪካ፣ ሞሮኮና ኡጋንዳ በ10 ሺና በ 5 ሺ ሜትር ሩጫ ለዘመናት በዓለም አደባባይ ላይ ገነው መታየት ችለዋል። ነገርግን እነዚህ ውድድሮች ከጨዋታ ውጪ እየሆኑ መምጣታቸውን ተከትሎ የሀገራቱ አትሌቶች በዓለም መድረክ ውጤት ለማስመዝገብ ችግር ውስጥ ገብተዋል ብለዋል። የ10 ሺ እና 5ሺ ሜትር ርቀቶች ከውድድር ውጪ እየሆኑ መምጣቱ በተለይ የአገራችን አትሌቶች ተወዳድሮ ሚኒማ የሚያሟላበት ውድድር እያገኙ ባለመሆኑ ውጤት እየራቀን ነው ያለው። ከዚህ በፊት በኢንተርናሽናል ውድድር የሚካፈሉ አትሌቶች በኢትዮጵያ ሻምፒዮና ባስመዘገቡት ውጤት መሠረት ስምንት አትሌቶች ለዓለም አቀፍ ውድድር የሚመርጡት መንገድ ነበር። ነገር ግን የ10ሺ ሜትር ውድድር ቀደም ብሎ ከተለያዩ ውድድር ውጪ እንደሆነ ይታወቃል። እንዲሁም የ5ሺ ሜትር ውድድር እአአ ከ2020 በኋላ ከዳይመንድ ሊግ ለማስወጣት በሂደት ላይ ናቸው። ስለዚህ በዳይመንድ ሊግ ላይ እነዚህ ውደድሮች ካልተካሄዱ ውድድሮቹን ስፖንሰር የሚያደርጋቸው ስለሌለ በሌሎች ውድድሮች ላይ አይካሄዱም ማለት ነው። ይሄ ከሆነ ደግሞ እኛ አፍሪካውያን ውድድሮቹ ውጤት የምናስመዘግብባቸው በመሆኑ አትሌቶቻችን ከውድድር ውጪ እየሆኑ ይመጣሉ። የአፍሪካ መለያ የሆኑት የ5 ሺ እና የ10 ሺ ሜትር የረጅም ርቀት ውድድሮች ከዓለም የውድድር መድረኮች መሰረዛቸው በኢትዮጵያ ውስጥ በተለያዩ ክለቦች በረጅም ርቀት ስፖርት ታቅፈው በሥልጠና ላይ ያሉ አትሌቶች ክለቦች ሊያሰናብቱ ወይም ሊበትኑን ይቸላሉ የሚል ስጋት ተጋርጦባቸዋል ብለዋል። ነጮች በነዚህ ውድድሮች አፍሪካውያንን መቋቋም ስላልቻሉ ቀስበቀስ ስፖርቱን ከተሳትፎ ውጭ እያደረጉ ይገኛሉ ያሉት ኮማንደሩ፤ ጥቁሮች በረጅም ርቀት ውድድሮች ከመንገሳቸው በፊት አውሮፓውያን በርቀቱ ነግሰው እንደነበር ታሪክ ያስረዳል። ነገርግን ጥቁር አፍሪካውያን በተለይ ምሥራቅ አፍሪካዎች ጠንክረው በመስራት እነዚህን ውድድሮች የግላቸው ለማድረግ ችለዋል። ምሥራቅ አፍሪካውያንም ለዘመናት በመፈራረቅ በነዚህ ውድድሮች ገድል መስራት ችለዋል። ስለዚህ የአገራችንና የሌሎች አፍሪካውያን አትሌቶች ከዚህ ታሪክ በመነሳት ነጮች የአጭር ርቀት ሩጫ የግላችን ነው ብለው የሚኩራሩበትን ታሪክ ለመቀየር ጠንክሮ በመስራት በነዚህ ርቀቶች ላይ ዳግም በመንገስ ብቃታቸውን ሊያስመሰክሩ ይገባል። ኮማንደሩ አክለውም፤ የአጭር ርቀት ሩጫ ስልት የሚጠይቅ፣ የተለያዩ መሠረተ ልማቶችና ቁሳቁሶች የሚያስፈልጉት እንደሆነ ይታወቃል፤ ሌሎች አፍሪካውያን ሀገሮች ችግሩን ቀድመው በመረዳት በአጭር ርቀት ሩጫ ተተኪና ተወዳዳሪ አትሌቶችን ለማፍራት ወደታች ወርደው ግንዛቤን በመፍጠር በአጭር ርቀት ሩጫ ላይ ጠንክረው በመስራት በዓለም መድረክ ውጤት እያስመዘገቡ ይገኛሉ። ለአብነትም የአትሌቲክስ ስፖርት ተቀናቃኞችን ጎረቤታችን ኬንያን ብናይ፤ የረጅም ርቀት ሩጫዎች ከውድድር ውጪ እየወጣ መሆኑንና በአጭር ርቀት ላይ ትኩረት ተሰጥቶ መሰራት እንዳለበት ወደታች ወርደው ግንዛቤውን በመፍጠርና ጠንክረው በመስራት በዓለም መድረክ በተካሄዱ የአጭር ርቀት ውድድሮች ላይ በመሳተፍ፤ በ3ሺ ሜትርና በሌሎች የአጭር ርቀት ውድድሮች የሜዳሊያ ሰንጠረዥ ውስጥ መግባት እየቻሉ ነው። በተጨማሪም ደቡብ አፍሪካ ናይጀሪያ ሞሮኮ የመሳሰሉ የአፍሪካ ሀገራት የኬንያን ፈለግ በመከተል በአጭር ርቀት ሩጫዎች ላይ ጠንክረው በመስራት ላይ ሲሆኑ፤ ጥሩ ውጤት እያስመዘገቡ መጥተዋል። አገራችን የሌሎች አፍሪካ ሀገሮችን ፈለግ በመከተልና በአጭር ርቀት የተሻለ ውጤትና ልምድ ያላቸውን ሀገሮች አሠራር በመቅሰም፤ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኑ፣ የስፖርት ማህበረሰቡና የሚመለከታቸው አካላት አንድ ላይ በመሆን ወደታች ወርደው በክልል፣ በዞን፣ በወረዳ እና በቀበሌ ደረጃ ለአትሌቶች ግንዛቤውን በመፍጠር ስፖርተኞች በአጭር ርቀት እንዲፈጠሩ የማድረግ ሥራ መስራት እንዳለባቸው ኮማንደሩ አሳስበዋል። በአትሌቲክሱ ስናስመዘግብ የቆየነው ውጤት ተጠብቆ እንዲቀጥል በመላ አገሪቱ በአጭር ርቀትና በሌሎች ዘርፎች ላይ ትኩረት ተሰጥቶ መስራት ያስፈልጋል። የኢትዮጵያ አትሌቲክስ ፌዴሬሽንም ለአጭር ርቀት ሩጫ ትኩረት ሰጥቶ መስራት ይኖርበታል። ነገር ግን ርቀቱ አቅምና ፍላጎት ብቻ ሳይሆን ስልትና ብዙ ድጋፍ የሚያስፈልገው በመሆኑ፤ ፌዴሬሽኑ ከባለድርሻ አካላት ጋር በመተባበር በስፖርቱ ውጤት እንዲመጣ ድጋፍ ሊያደርግ ይገባል። በአጠቃላይ ሀገራችን የምትታወቅበት የረጅም ርቀት ሩጫዎች ከውድድር ውጪ እየሆኑ መምጣታቸውን ለአትሌቶችና ለስፖርት ማህበረሰቡ ግንዛቤ የማስጨበጥ ሥራ መስራት ያስፈልጋል። ስለዚህ ግንዛቤውን በመፍጠር በርቀቱ ላይ በስፋት ጠንክሮ በመስራት ተተኪና በዓለም መድረክ ተወዳዳሪ የሆኑ ስፖርተኞችን እንደ ሀገር ማፍራት ያስፈልጋል ብለዋል ኮማንደሩ። ኢትዮጵያ ልክ እንደ ማራቶን፣ ግማሽ ማራቶን፣ 10ሺ፣ 5ሺ የመሳሰሉ የስፖርት ዓይነቶች ላይ ጠንከር ያለ ሥልጠናዎች በማድረግና ከታች ጀምሮ ተተኪ ስፖርተኞችን በማፍራት በኩል ያላትን ልምድ በመጠቀም በአጭር ርቀት ሩጫም ጠንክራ ሥራን መስራትና እንደ ሌሎች የአፍሪካ አገራት ውጤት ማምጣት ያለባት በመሆኑ አትሌቶች ወደ አጭር ርቀት ሩጫ በመምጣት ውጤት ለማስመዝገብ መስራት ያለባቸው አሁን ነው። በተጨማሪም 10ሺ እና 5ሺ ሜትር ሩጫዎች የባህል ስፖርቶቻችን ናቸው ያሉት ኮማንደሩ፤ ማንኛውንም ኢትዮጵያዊ አትሌት በምን ውድድር መሳተፍ ትወዳለህ ቢባል በ5ሺ ወይም በ10ሺ ሜትር ሩጫዎች ነው የሚለው። ምክንያቱም ከጥንት ጀምሮ ብርቅዬ አትሌቶቻችን በዓለም መድረክ በነዚህ ውድድሮች ላይ በመሳተፍ ታሪክ በመስራት የሀገራቸውን ሰንደቅ አላማ ከፍ አድርገው ማውለብለብ ስለቻሉ። ስለዚህ የመገናኛ ብዙኃን የስፖርት ቤተሰቡ በአጠቃላይ የኢትዮጵያ ሕዝብ ከአትሌቶቹና ከፌዴሬሸኑ ጎን በመሆን የአገሪቱ የአትሌቲክስ ስፖርት እንዲያድግ መታገል አለበት። እንዲሁም የ5ሺ ሜትር ሩጫ በመጪው ዓመት ከዳይመንድ ሊግ እንዳይወጣ ለአንድ ተቋም ብቻ የምንሰጠው ጉዳይ ስላልሆነ ተቃውሞአችን ለዓለም እንዲሰማ ሁሉም ባለድርሻ አካላት በተባበረ ክንድ የበኩሉን እንዲወጣ ኮማንደሩ ጥሪያቸውን አስተላልፈዋል።አዲስ ዘመን ሚያዝያ 4/2011በሶሎሞን በየነ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=8715
8eac2c118c7f07e987cf9a43811a5a19	e89e3596cf846fe32929f8ef7b64ad76	የዶሃ ዓለም ቻምፒዮና ምርጡ ተብሏል	ያልተጠበቁ አስደናቂ አሸናፊዎች፣ ለአሸናፊነት ጥቂት የቀራቸው የሚያስቆጩ ሽንፈቶች፣ አሳዛኝና አስደንጋጭ አጋጣሚዎች፣ በስፖርታዊ ጨዋነት የታጀቡ ክስተቶች፣ ለቀጣዩ ትውልድ ለታሪክ የሚዘልቁ ሁነቶች ባለፉት አስር ቀናት ተስተናግደውበታል። ሁለት ዓመታትን የጠበቀው 17ኛው የዓለም አትሌቲክስ ቻምፒዮና ከ10 ቀናት ቆይታ በኃላ ለቀጣይ ሁለት ዓመታት በቀጠሮ ተሰናብቷል። ከጅማሬውም በእስያ መካከለኛው ምስራቅ አቅጣጫ የምትገኘው አገር ከስፔኗ ባርሴሎና እና ከአሜሪካዋ ኦሪጎን ግዛት በልጣ ለዚህ ውድድር መታጨቷ አነጋጋሪ ነበር። በርካታ አስደናቂ ጉዳዮች እና ጥቂት ጉድለቶች ከአስቸጋሪው የአየር ሁኔታ ጋር አጣምሮ ሲካሄድ የቆየው የዶሃው ዓለም ቻምፒዮናም ከትናንት በስቲያ መቋጫውን አግኝቷል። 200 አገራት በሺዎች የሚቆጠሩ አትሌቶቻቸውን ባሳተፉበት ቻምፒዮና፤ 43 አገራት የሜዳሊያ ሰንጠረዡ ውስጥ ሲገቡ 68 የሚሆኑት ደግሞ እስከ 10ኛ ደረጃ ባለው ውጤት ውድድራቸውን አጠናቀዋል። ይህም እ.ኤ.አ በ2017 ለንደን ላይ ከተመዘገቡ ክብረወሰኖች እጥፍ የሚሆኑትም በዶሃ ሊሰበሩ መቻላቸውን ማህበሩ በድረገፁ አስነብቧል። በከሊፋ ስታዲየም በተካሄደው የመዝጊያ መርሀ ግብር ላይ ንግግር ያደረጉት የዓለም አቀፉ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር ፕሬዚዳንት ሰባስቲያን ኮ የዶሃውን ዓለም ቻምፒዮና በታሪክ ምርጡ እንደነበር መስክረዋል። ኮ በንግግራቸው «ስፖርታችንን ለምትከታተሉና ለስፖርቱ ቅርብ ለሆናችሁ ሁሉ የአትሌቶቻችንን እና አሰልጣኞቻችንን ስኬት በቻምፒዮናው መመዘን ችለናል። በዓለም ላይ ያሉ አትሌቶች ሁሉ በቻምፒዮናው ታሪክ የሚልቀውን አቋማቸውን አሳይተዋል፤ ይህም አስደናቂ ነበር። ለውድድሩ የሚሆነውን ሁሉ ያሟላችው አዘጋጇ አገርም በዚህ መመስገን ይገባታል» ብለዋል። የኳታር ዓለም ቻምፒዮና አዘጋጅ ኮሚቴ ምክትል ፕሬዚዳንት ዳሃላን አል ሃማድ በበኩላቸው፤ የቻምፒዮናው አዘጋጅ በመሆናቸው የኳታራዊያን ህልም እንደሰመረ ነው የገለፁት። በአስተያየታቸውም «ለአዘጋጅነት ፍላጎት ያሳየነው ከ1997 ጀምሮ ነበር፤ ለዓመታት ፍላጎታችንን ስናቀርብ ቆይተንም በ2010 የዓለም የቤት ውስጥ ቻምፒዮናን ለማሰናዳት እንዲሁም የዳይመንድ ሊግ አንድ መዳረሻ ለመሆን በቃን። ይህ ጥሩ ቢሆንም መሰል ውድድርን በአገራቸው ሲካሄድ ለመመልከት የሚፈልጉ ትውልድ ላይ በመድረሳችን ለማዘጋጀት በቅተናል» ማለታቸውን ዘገባው ጠቁሟል። በዓለም አቀፉ የአትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር እስካሁን ከተደረጉት የዓለም ቻምፒዮናዎች በተሰጠው ደረጃ መሰረትም ዶሃ ቀዳሚውን ስፍራ መቆጣጠር ችላለች። ለንደን ሁለተኛ ስትሆን፤ የሴቪላ፣ የቤጂንግ እና የበርሊን ቻምፒዮናዎች ከአንድ እስከ አምስት ያለውን ደረጃ ይዘዋል። በዚህ ቻምፒዮና ላይ በርካታ ወጣት አትሌቶች የታዩ ሲሆን የሜዳሊያ ባለቤቶችም ሆነዋል። ከእነዚህ ስኬታማ አትሌቶች መካከል ደግሞ ኢትዮጵያዊያኑ ሰለሞን ባረጋ እና ለሜቻ ግርማ ተጠቃሽ ሆነዋል።አዲስ ዘመን መስከረም 27/2012 ብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=20289
c4968c762ddc8899ac6ff90df84ea3f4	90fba0ca7010a968f55fcf4a465a069d	ከጀግናው አትሌት ለሕዝብ የተበረከተ ታሪካዊ ሜዳሊያ	እኤአ 2016 በሪዮ ኦሊምፒክ የመዝጊያ ውድድር በነበረው የወንዶች ማራቶን ላይ አንድ ክስተት ተፈጠረ። አረንጓዴ፣ ቢጫና ቀይ ቀለማት ያለውን የመሮጫ ልብስ ያጠለቀ አትሌት ታላቁን ውድድር በሁለተኛነት ለመፈፀም ሲቃረብ እጆቹን በማጣመር ያሳየው የተቃውሞ ምልክት የዓለም መነጋገሪያ ሆነ። አትሌቱ ከድርጊቱ በኃላ በወቅቱ የዓለም ህዝብ በኢትዮጵያ መንግስት እየተፈጸመ ያለውን ኢ ሰብዓዊ ድርጊት ለማመልከት እንደሆነ ለመገናኛ ብዙሃን አስታወቀ። አትሌት ፈይሳ ሌሊሳ በኦሊምፒክ መድረክ ላይ ፖለቲካን ማንጸባረቁ ዋጋ እንደሚያስከፍለው ቢረዳም ከማድረግ ወደ ኋላ አላለም። ፈይሳ ድርጊቱን በመፈጸሙ አገር ቤት የሚገኙት ሚስትና ልጁ እንዲሁም ቤተሰቦቹ ከፍተኛ ችግር ውስጥ እንደሚገቡ ቢያውቅም ህዝብን ነጻ ለማውጣት በሚችለው ነገር ተቃውሞ በማሰማት ከፊት ለፊቱ የሚጠብቀው አደጋን መጋፈጡ በብዙዎች ዘንድ ጀግና አሰኝቶታል። ፈይሳ የዓለም ህዝብ አይንና ጆሮውን ባደረገበት የኦሊምፒክ መድረክ ላይ በአገሪቱ በነበረው ፖለቲካ ላይ ተቃውሞ ማሰማቱ ከፍተኛ ትኩረት እንዲሰጠው ያደረገ ነበር። ፈይሳ ከድሉ ማግስትም ቢሆን የህዝብ ድምጽ መሆኑን አላቆመም ነበር። በተለያዩ አለም አቀፍ መድረኮች ላይ በመገኘት በወቅቱ በኢትዮጵያ መንግስት እየተፈጸሙ የሚገኙ ኢሰባዊ ድርጊቶችን ለማጋለጥ ተንቀሳቅሷል። በተለይ በካፒታል ሂል ዋሽንግተን ዲሲ በሰጣቸው መግለጫዎች ላይ ሪፐብሊካን የሆኑት ሴናተር ክሪስ ስሚዝ ጎኑ ቆመው አሜሪካ በኢትዮጵያ መንግስት ላይ አቋም እንድትወሰድ መጠየቁ ትልቅ መነጋገሪያ አድርጎት ነበር። ሴናተር ክሪስ ስሚዝ በአሜሪካ የውጭ ጉዳይ ሚኒስተር በአፍሪካ የዓለም ጤና መጠበቅ እና ሰብዓዊ መብት መከበር ጉዳዮች ላይ የሚሰሩ ዓለም አቀፍ ተቋማትን የሚከታተል ንዑስ ኮሚቴ ሰብሳቢ ሲሆኑ፤ የቴክሳሱ የሪፐብሊካን ሴናተር አለን ግሪን እና የኮላራዶው የሪፐብሊካን ሴናተር ማይ ኮፍማን አጋሮች በማድረግ ያደረግ የነበረው እንቅስቃሴ የዓለምን ትኩረት በመሳብ ደረጃ ትልቅ ሚና ነበረው።በኢትዮጵያ ምድር አለም ለምስክርነት የቆመለትን ፖለቲካዊ ለውጥ በስተመጨረሻ ለማምጣት በቅቷል። በኢትዮጵያ ከመጣው ለውጥ ፊት ለፊት በመሆን እንደ አትሌት ፈይሳ ለሊሳ ሁሉ በተለያዩ አለም አገራት የተበታተኑ ኢትዮጵያዊያን፤ እንዲሁም በአገር ውስጥ በአራቱም አቅጣጫ የነበሩት ለውጥ ፈላጊዎቸ ራሳቸውን ለመስዋዕትነት ያቀረቡበት ነበር። የለውጡን ፍሬ ተከትሎም አርበኛው አትሌት ፈይሳ ሌሊሳ ወደ እናት አገሩ ኢትዮጵያ ለመምጣት በቅቷል። የኢፌዴሪ ጠቅላይ ሚኒስትር ዶክተር አብይ አህመድም ፈይሳን ቤተመንግስት ድረስ በመጋበዝ እውቅናን ሰጥተውታል። ፈይሳ እኤአ በ2016 በሪዮ ኦሊምፒክ የማራቶን ውድድር ሁለተኛ ሆኖ ያጠናቀቀበትን የብር ሜዳሊያ በኢትዮጵያ ለውጥ ለማምጣት ለተሰዉ ሰማዓታት መታሰቢያነት እንደሚሰጥ ቃል መግባቱ ይታወሳል። አርበኛው አትሌት ቃል በገባው መሰረትም መስከረም 22 ቀን 2012 ዓ.ም በሚሊኒየም አዳራሽ በተዘጋጀው ርክክብ ስነ ስርዓት ላይ በመገኘት ታሪካዊውን ሜዳሊያ አስረክቧል። የህዝብን ለውጥ በመሻት ግንባራቸውንና ደረታቸውን ለመስጠት ሳይሰስቱ ለታገሉት ሁሉ መታሰቢያ ይሆን ዘንድ ሜዳሊያውን በክበር ለአትሌት ታሪኩ በቀለና እጅጋየሁ ዲባባ አስረክቧል። ከእነርሱም ለኦሮሚያ ክልላዊ መንግስት ምክትል ፕሬዚዳንት አቶ ሽመልስ አብዲሳ በክብር አበርክተዋል።የኦሮሚያ ክልላዊ መንግስት ምክትል ፕሬዚዳንት አቶ ሽመልስ አብዲሳ ታሪካዊ በሆነው ሜዳሊያ ርክክብ መድረክ ላይ «አትሌት ፈይሳ ችግራችንን በአለም አቀፍ ህዝብ ዘንድ ለማድረስ የታገለ ጀግና ነው» ሲሉም ታላቅ አርበኛ መሆኑን መስክረውለታል። የተረከቡት ሜዳሊያና ሌሎች መታሰቢያዎች፣ ጥናት የሚከናወንበት ማዕከል እንደሚገነባም ምክትል ፕሬዚዳንቱ ተናግረዋል። የአዲስ አበባ ከተማ ምክትል ከንቲባ ኢንጂነር ታከለ ኡማ በበኩላቸው «በኦሊምፒክ ሜዳ ላይ ሌሎች ደስታቸውን ሲገልፁ አትሌት ፈይሳ ሌሊሳ የኢትዮጵያን ህዝብ ችግርና ሀዘን ሲገልጽ ቆይቷል። አትሌቱ በአለም አቀፍ ማህበረሰብ ዘንድ ድምፃችን እንዲሰማ አድርጓል። በዚህም ትግሉ በመፋፋም በሀገሪቱ ለውጥ መጥቷል» ሲሉም ፈይሳ ከለውጡ መምጣት ጀርባ ያለውን ሚና ተናገረዋል። «አትሌት ፈይሳን ብናመሰግነው ቢያንስበት እንጂ አይበዛበትም» በማለት ኢንጂነር ታከለ ለወጣቱ አርበኛ አክብሮትና ምስጋናቸውንም ቸረውታል።አዲስ ዘመን ቅዳሜ መስከረም 24/2012ዳንኤል ዘነበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=20307
37f95d5c6555f4a62e3e28792cb60c39	e76be0609e7f8e8717122637e34be2b1	የኢንቨስትመንት ህጉ መሻሻሉ ለኢንቨስተሮች ምቹ ሁኔታ እንደፈጠረ ተገለፀ	ሞገስ ተስፋ አዲስ አበባ፡- የኢንቨስትመንት ኮሚሽን የኢንቨስትመንት ህጉ መሻሻሉ ለኢንቨስተሮች ምቹ ሁኔታን እንደፈጠረ አስታወቀ።የኢትዮጵያ ኢንቨስትመንት ኮሚሽን ምክትል ኮሚሽነር አቶ ዳንኤል ቶሬሳ ከአውሮፓ ባለሀብቶች ጋር ኢንቨስትመንት ህጉ መሻሻሉን አስመልክቶ ባደረጉት ውይይት እንደገለፁት፤ በተሻሻለው የኢንቨስትመንት ህግ ለውጭ የሚከለከሉና ያልተከለከሉ በህጉ ላይ ያልተቀመጡ የኢንቨስትመንት አማራጮች ክፍት እንዲሆኑ ተደርጓል።እንደ ምክትል ኮሚሽነሩ ገለፃ፤ የኢንቨስትመንት ፍሰቱን ለማሳደግ አሳሪ የሆኑ ህጎችን ከማሳደግ ጀምሮ የተለያዩ ማሻሻያዎችን ማድረግ አስፈልጓል።ከአውሮፓ ህብረት ባለሀብቶች ጋር ውይይት ማድረጋቸው ሀገራት በኢትዮጵያ ያሉ የኢንቨስትመንት አማራጮች ምቹ እንደሆኑና ያሉ አማራጮችን ተጠቅመው መዋዕለ ንዋያቸውን በፈለጉት የኢንቨስትመንት ዘርፍ እንዲያፈሱ ያደርጋቸዋል።ከዚህም ባሻገር ህጉ መሻሻሉ በርካታ የኢንቨስትመንት አማራጮች ለኢንቨስተሮች ክፍት መሆናቸው ለሀገር ከፍተኛ ጠቀሜታ ይኖረዋል። በኢንቨስትመት ዘርፉ ማሻሻያው የታየው በዋናነት በርካታ ሴክተሮች ለኢንቨስተሮች ክፍትና ምቹ ሁኔታ መፍጠሩን ነው ያሉት ምክትል ኮሚሽነሩ፤ ኢንቨስተሮች አገልግሎት የሚያገኙበት ዘመኑን የዋጀ የኢንቨስትመንት የአሰራር ስልት በመሆኑ ፍሰቱን እንዲጨምር ያደርገዋል። ህጉ መሻሻሉ ሀገሪቱ ላቀደችው የኢኮኖሚ የዕድገት ጎዳና ከፍተኛ ሚና እንደሚኖረው የገለፁት ምክትል ኮሚሽነሩ፤ ባለሀብቶች ያለምንም ስጋት ያሉ የኢንቨስትመንት አማራጮችን ተጠቅመው ለሚያፈሱት መዋዕለ ንዋይ የሰላም ጉዳይ አስፈላጊ በመሆኑ በዚህ ላይ መንግስት በቁርጠኝነት እየሰራ ነው ብለዋል። ኮሚሽኑም ባለው ስልጣን መሰረት ለባለሀብቶች በተለያዩ ሁኔታዎች ድጋፍ በማድረግ ኢትዮጵያን ለኢንቨስተመንት ምቹ ለማድረግ ከፍተኛ ስራ እየሰራ እንደሆነ ጠቁመዋል።አቶ ዳንኤል እንዳብራሩት፤ የኢንቨስትመንት ፍሰቱ የኮቪድ 19 ተፅዕኖ ሳይበግረው በርካታ ባለሀብቶች ወደሀገር ገብተው በተለያየ ኢንቨስትመንት አማራጮች እየተሰማሩ ነው።አሁን ባለው ሀገራዊ ሁኔታም ምንም አይነት ተፅዕኖ እንዳይደርስባቸው አስፈላጊውን ውይይት በማድረግ ያለምንም ስጋት ኢንቨስት ለማድረግ በተለያዩ አማራጮች እየተሳተፉ ይገኛሉ።አዲስ ዘመን ታህሳስ 3/213	ሀገር አቀፍ ዜና	https://www.press.et/Ama/?p=37192
4127bab1ba5e46c7eb5c7c0c46dbb2e9	4c4a8af6488598a78e69bd76676f0a58	አወዛጋቢው ደንብ በባለሙያዎች ቅሬታን እያስተናገደ ነው	ዓለም አቀፉ የአትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር ያወጣውን አዲስ ህግ ተከትሎ፤ ደቡብ አፍሪካዊቷ የመካከለኛ ርቀት አትሌት ካስተር ሰመኒያ ማህበሩ ላይ ክስ መመስረቷ የሚታወስ ነው። ጉዳዩ በመላው ዓለም መነጋገሪያ ከሆነ የሰነባበተ ሲሆን፤ ዓለም አቀፉ የስፖርት ገላጋይ ፍርድ ቤት የሚያስተላልፈው ውሳኔ በጉጉት እየተጠበቀ ነው። ይህ በእንዲህ አንዳለም የተባበሩት መንግሥታት የሰብዓዊ መብት ካውንስል «ጉዳዩ ሰብዓዊ መብትን የሚጥስ ነው» ማለቱን ቢቢሲ በዘገባው አስነብቧል። ካውንስሉ ሁኔታውን ሲገልጽ «አላስፈላጊ፣ የሚያዋርድ እና ጎጂ» ያለ ሲሆን፤ ማህበሩ በበኩሉ «የተሳሳተ መግለጫ» ብሎታል። ከካውንስሉ ባሻገር በርካታ አካላት በጉዳዩ ላይ አስተያየት እየሰጡ ሲሆን፤ አብዛኛው የአትሌቷን ቅሬታ የሚደግፍ መሆኑም ታይቷል። ዓለም አቀፉ የአትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር፤ በተፈጥሯቸው «ቴስቴስትሮን» የተባለው የቅመም መጠን ከፍተኛ የሆነባቸውን ሴቶች የተመለከተና ከተያዘው ዓመት ጀምሮ ተግባራዊ የሚሆን ህግ አውጥቷል። ይህም የቅመሙ መጠን ማህበሩ ካስቀመጠው ልኬት ጨምሮ ሲገኝ፤ ከወንዶች ጋር እንዲወዳደሩ፣ የመድሃኒት መጠኑን እንዲቀንሱ አሊያም የሚካፈሉበትን ውድድር ወደ ረጅም ርቀት(10ሺ ሜትር) እንዲቀይሩ የሚያደርግ አማራጭም ነው ያስቀመጠው። ይህም በተለይ የደቡብ አፍሪካዊቷን አትሌት ካስተር ሰመኒያን ስሜት በመንካቱ ክስ እስከመመስረት አድርሷታል። የ800 ሜትር የሁለት ጊዜ የኦሊምፒክ ሻምፒዮናዋ አትሌት ተክለ ሰውነት እንዲሁም በውድድሮች ላይ የምታሳየው ልዩነት ከዚህ ቀደም ማህበሩን ጥርጣሬ ውስጥ መክተቱ የሚታወስ ነው። በዚህም በህክምና ጾታዋ እንዲለይ እስከማድረግም ተደርሷል። ከዓመታት በኋላም ይህ ደንብ መውጣቱ አትሌቷን ሊያስቆጣ ችሏል። አሁን ላይ የአትሌቷ የቴስቴስትሮን መጠን ምን ያህል እንደሆነ ባይታወቅም፤ እርሷ ግን ማህበሩን ከመታገል ወደኋላ አላለችም። ሌሎች አካላትም ሃሳቧን የሚደግፍ አቋማቸውን በማሳየት ላይ ይገኛሉ። በዩኔስኮ የሰብዓዊ መብት ካውንስልም በቅርቡ ስብሰባውን ባደረገበት ወቅት ይህንኑ እንደ አንድ ጉዳይ በመያዝ መግለጫ አውጥቷል። በዚህም ስፖርቱን ለሚመሩት አካላት «ጫና የሚፈጥሩ ህግና ፖሊሲዎችን በማውጣት ሴት አትሌቶችን መግፋት አላስፈላጊ፣ የሚያዋርድ እና ጎጂ ነው። ሲል ከዚህ እንዲታቀቡ» ጠቁሟል። በእንግሊዝ የሚገኝ አንድ የህክምና መጽሄትም ውሳኔውን የተቃወመ ጽሑፍ አስነብቧል። መጽሄቱ ጉዳዩን አስመልክቶ «ሳይንሳዊ ያልሆነ» በሚል ሲፈርጅ፤ ስለ ቴስቴስትሮን መረጃ ሳይኖር የተደረሰበት ውሳኔ እንደሆነም አትቷል። «የህክምና ሙያ በተፈጥሮ የሚገኘው ቅመም መጠን ብቻውን ለሰውነት ጉልበት ይሆናል አይልም» ይላልም ጽሑፉ። 16 በመቶ የሚሆኑት ወንዶች አነስተኛ ቴስቴስትሮን በሰውነታቸው ሲኖር፤ 14 ከመቶ የሚሆኑት ሴቶች በአንጻሩ ቅመሙ በከፍተኛ መጠን ሰውነታቸው ውስጥ ይኖራል። ይህም ቅመሙን አንዱ ጠቋሚ ያደርገው ይሆናል እንጂ ሚናውን የሚጫወቱት ግን በርካታ ሁኔታዎች እንደሆኑ ጠቁሟል። ጽሑፉ አክሎም «ተጨማሪ ሳይንሳዊ መረጃ የሚያስፈልግ ከሆነም በጤና ላይ ምርምር የሚያደርጉ ሙያተኞችን ማማከር ይገባል። የዚህን ውሳኔ ትክክለኛነት ማጣራትም ታሪካዊ ግዴታ ነው። ማህበሩም ቢሆን ከፍተኛ መጠን ባለው ቴስቴስትሮን እና ብቃት መካከል ያለውን ልዩነት በቅድሚያ ማወቅ ይገባዋል» ሲልም መክሯል። ከተለመደው በላይ መጠን ያለው ቅመም በሰውነት ውስጥ መኖር፣ የአጥንት መስፋት እና የጡንቻ ጥንካሬ ብቻውን የዓለም ስኬታማ አትሌት ሊያሰኝ እንደማይችል የሚያስገነዝበው ደግሞ መቀመጫውን በካናዳ ያደረገ በስነ-ጾታ እና ጤና ላይ ጥናትና ምርምር የሚያደርግ ተቋም ነው። የተቋሙ ዳይሬክተር ካራ ታኔንባም ኤኤፍፒ በሰጡት አስተያየት «ጥሩ አትሌት ለመሆን የሚያስፈልገው ከ10 ሺ ሰዓት በላይ ልምምድ መሥራት፣ ትኩረት፣ ስነ-ምግባር፣ የሰዓት አጠቃቀም፣ አሰለጣጠን እንዲሁም ስትራቴጂ ነው» በለዋል። አክለውም «የቴስቴስትሮን መጠናቸው ከፍተኛ የሆኑ ሴት አትሌቶችን ከመካከለኛ ርቀት የምናስወጣ ከሆነ ግን ከተለመደው በላይ ቁመት ያላቸውን ወንድ የቅርጫት ኳስ ተጫዋቾችን ከስፖርቱ ማራቅ ይገባል ማለት ነው። አንድ ነገር ብቻ በመያዝ በሴቶችና ወንዶች መካከል ልዩነት መፍጠር ሳይንሳዊ አካሄድ አይደለም» ሲሉም ገልጸዋል። የ28 ዓመቷ አትሌት ከሰብዓዊ መብት ኮሚሽኑ እንዲሁም ከህክምና ባለሙያዎች ላገኘችው ድጋፍም ምስጋናዋን አቅርባለች። «የደቡብ አፍሪካ አትሌቲክስ ማህበርን ጨምሮ የተለያዩ አካላት የሴቶችን መብት በሚጋፋው ደንብ ላይ ላሳዩት ተቃውሞ ምስጋናዬን አቀርባለሁ። ለዓለም አቀፎቹ ተቋማትም በተመሳሳይ» ብላለች። የቀድሞው የመካከለኛ ርቀት አትሌት የአሁኑ የማህበሩ ፕሬዚዳንት እንግሊዛዊው ሎርድ ኮ እየተነሳ ላለው ተቃውሞ ምላሽ ሰጥተዋል። ዘ ቴሌግራፍ ላይ ቀርበው በሰጡት ምላሽ ላይም «ይህንን ደንብ ለማውጣት አስፈላጊ የሆነው፤ በዚህ ሁኔታ ሌሎች ሴቶች አሸናፊ አሊያም የክብረ ወሰን ባለቤት መሆን ስለማይችሉ ነው» ብለዋል። ይህንን ተከትሎም ሰመኒያ ደንቡ የሴቶችን ስፖርት የማያግዝ፤ የፕሬዚዳንቱ ንግግር ደግሞ የቆየውን ቁስል የሚነካ እንደሆነ ነው የጠቀሰችው። የአትሌቷ ጠበቃዎች በበኩላቸው፤ ደንቡ ጾታቸውን ቀይረው የሚሮጡ አትሌቶችን የማበረታታት አዝማሚያ ላይ እንዳለ ጠቁመዋል። ይሁን እንጂ ካስተር ሰመኒያ ከመወለድ ያገኘችውን ተፈጥሮ መቀየር ስለማትፈልግ ህክምና ለማድረግ እንደማትሻ ነው ያስረዱት። «የፕሬዚዳንቱ ሃሳብ ስህተት ነው፤ ሰመኒያ በሩጫው ስኬታማ የመሆን ፍላጎት ላላቸው ሌሎች ሴቶች አርዓያ የምትሆን አትሌት ናት። የእርሷ ህልም ያለ ምንም ፍረጃ እና ጫና መሮጥ ነው፤ ሌላው ዓለምም እርሷን እንዳለች እንዲቀበላት ትፈልጋለች» ማለታቸውን ያስነበበው ደግሞ ኒውስ 24 ነው። ጉዳዩን የያዘው የዓለም አቀፉ የስፖርት ገላጋዮች ፍርድ ቤት ከዚህ ቀደም ጉዳዩ አስቸጋሪ በመሆኑ ጥቂት ጊዜ እንደሚወስድበት አስታውቆ ነበር። ይሁን እንጂ በድጋሚ ምላሽ ሳይሰጥበት እስከ መጪው ወር መጨረሻ ያዘገየው መሆኑን አስታውቋል። ለመራዘሙ ምክንያት የሆነውም በሁለቱም አካላት ያልተሟሉ ነገሮች በመኖራቸው ነው።አዲስ ዘመን መጋቢት 23/2011 በ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7994
1a393685ab138ac77530935b4f16ec3e	54913d6c14a757ac1b8018dc10faa111	በዳይመንድ ሊጉ ለውጥ የኬንያውያን ወላዋይ አቋም	የዓለም አቀፉ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር ከሦስት ሳምንት በፊት በኳታር ዶሃ ባሳለፈው ውሳኔ ምስራቅ አፍሪካውያንን ቅር ያሰኘ ነበር። ዓለም አቀፍ ማህበሩ ከ2020 ጀምሮ የአምስት ሺ ሜትር ውድድር ከዳይመንድ ሊግ ፉክክር እንዲወጣ መወሰኑን ተከትሎ በርቀቱ ውጤታማ የሆኑት ኢትዮጵያውያንና ኬንያውያን ቅሬታቸውን በደብዳቤ ጭምር ሲገልፁ ቆይተዋል። ሁለቱ አገራት በጋራ በመቆም ውሳኔውን ለማስቀየር ጥረት እንደሚያደርጉም የስፖርት ቤተሰቡ ተስፋ አድርጓል። እነሱም በጋራ ውሳኔውን ለማስቀየር ቃል ገብተዋል። ባለፈው ቅዳሜ የዓለም አገር አቋራጭ ሻምፒዮና በዴንማርክ አርሁስ ከተማ ሲካሄድ የኢትዮጵያና ኬንያ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች የስራ ኃላፊዎች በተናጠል የዓለም አቀፉ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር የስራ ኃላፊዎችን በጉዳዩ ዙሪያ አነጋግረዋል። ኬንያውያን ከውይይቱ በኋላ ውሳኔውን ከሌሎች አፍሪካውያን ጋር በጋራ በመሆን ከማስቀየር ይልቅ የዳይመንድ ሊጉን ለውጥ የተቀበሉት በሚመስል መልኩም ወላዋይ አቋም አሳይተዋል። የዓለም አቀፍ ማህበሩ ፕሬዚዳንት ሴባስቲ ያን ኮ እንዲሁም ዋና ጸሐፊው ጆን ሪድጎን ለኬንያውያን እንዳስረዱት በዳይመንድ ሊጉ ላይ የተደረገው ለውጥ አፍሪካውያንን አይጎዳም። ሪድጎን ለኬንያ አትሌቲክስ ፌዴሬሽን ፕሬዚዳንት ሌተናል ኮሎኔል ጃክሰን ቱዌ የዳይመንድ ሊጉ ለውጥ በአፍሪካውያን ላይ ምንም አይነት ተፅዕኖ እንደሌለው ማሳመናቸውን ዓለም አቀፉ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር በድህረ ገፁ አስነብቧል። ሪድጎን በዳይመንድ ሊጉ ላይ የተደረገው ለውጥ ምስራቅ አፍሪካውያንን የ5ሺ ሜትር የውድድር እድል እንደማያሳጣም ለቱዌ ቃል መግባታቸው ታውቋል። ፕሬዚዳንቱ ኮ 5ሺ ሜትር ከዳይመንድ ሊግ የተሰረዘበትን ምክንያት አብራርተዋል። አዲሱ የውድድር ይዘት የዳይመንድ ሊግ ውድድሮች በተለያዩ ከተሞች ሲካሄዱ ከቴሌቪዥን ስርጭት መብት ጋር በተያያዘ በእያንዳንዱ ከተማ የሚካሄደው ውድድር የዘጠና ደቂቃ ርዝመት ብቻ ይኖረዋል። 5ሺ ሜትር በዚህ ዘጠና ደቂቃ ውስጥ መካሄድ አይችልም። ይህ ማለት ግን በርቀቱ ከዘጠናው ደቂቃ ውጪ ውድድር አይደረግም ማለት አይደለም። በርካታ ከተሞችም ይህን የ5ሺ ሜትር ውድድር ለማዘጋጀት ፍቃደኝነታቸውን እያሳዩ እንደሚገኙ ፕሬዝዳንቱ አብራርተዋል። የዓለም አቀፉ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር የገበያ ጥናት የዓለማችን ኮከብ አትሌቶች ጥራትና ተከታታይነት ያለው ፉክክር በዳይመንድ ሊግ ውድድሮች ማሳየት እንዳለባቸው የቴሌቪዥን ስርጭት ባለመብቶችና የስፖርቱ ደጋፊዎች ቅሬታ እንደሚያቀርቡ ሪድጎን ተናግረዋል። በተመሳሳይ የ5ሺ ሜትር ሯጮች፣አሰልጣኞችና ወኪሎች ዳይመንድ ሊጉ ላይ ለውጥ ሊደረግ ሲታሰብ ዓለም አቀፍ ማህበሩ አማክሯቸው በዓመቱ የዳይመንድ ሊግ ውድድሮች ስድስት ፉክክሮችን የማድረግ ፍላጎት እንደሌላቸው ማሳወቃቸውን ተናግረዋል። ባለፈው የውድድር ዓመትም ፈጣን ሰዓት ያላቸው ትልልቅ አትሌቶች በ5ሺ ሜትር ከሁለት ውድድር በላይ እንዳላደረጉ በምሳሌነት አስቀምጠዋል። በአዲሱ የዳይመንድ ሊግ ይዘት የመጨረሻው ረጅም የመወዳደሪያ ርቀት 3ሺ ሜትር የሆነውም ታላላቅ አትሌቶች ተከታታይ የሆኑ በርካታ ውድድሮችን በርቀቱ የመፎካከር የተሻለ ፍላጎት ስላላቸው መሆኑን አስረድተዋል። ከዚህ በተጨማሪ የረጅም ርቀት ሯጮች በአንድ የውድድር ዓመት በ3ሺ ሜትር የዳይመንድ ሊጉን ፍፃሜ ጨምሮ ሰባት ውድድሮችን እንዲሁም ተጨማሪ 5ሺ ሜትር ውድድር ማድረግ መቻላቸው የለውጡ መነሻ መሆኑን አብራርተዋል። አዲሱ የዳይመንድ ሊግ ይዘት ተግባራዊ በሚሆንበት 2020 መጨረሻ ላይ ግምገማ ተካሂዶም ማሻሻያዎችን ሊኖሩ እንደሚችሉ ጠቁመዋል። ሴባስቲያን ኮ በበኩላቸው ይህ የዳይመንድ ሊግ ለውጥ ምስራቅ አፍሪካውያንን ከመጉዳት ይልቅ እንደሚጠቅም በመናገር ለማሳመን ሞክ ረዋል። ለውጡ ምስራቅ አፍሪካውያንን ጨምሮ ሌሎች የዓለማችን ድንቅ አትሌቶች በአንድ ላይ የሚፎካከሩበት እድል ከመፍጠር ባሻገር ፉክክሮችን ጠንካራና ሳቢ እንዲሁም ከገበያ አኳያ ትርፋማ እንደሚያደርጋቸው ተናግረዋል። ዓለም አቀፉ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር የውድድር ዓመቱን መርሃግብሮች ከመከለስ አንስቶ ሌሎች የውድድር አማራጮችን ለማስፋት የሚያደርገው ጥረት እንዳለ ማስታወስም ጠቃሚ መሆኑን ኮ አብራርተዋል። የዓለም አቀፉ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር የስራ ኃላፊዎች የሰጡትን ማብራሪያ ተከትሎ የኬንያው አትሌቲክስ ፌዴሬሽን ፕሬዝዳንት ቱዌ ‹‹አትሌቶቻችን በ2020 በቂ ዓለም አቀፍ ውድድሮችን እንደሚያገኙ ስሰማ ረክቻለው፣ ዓለም አቀፉ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበርም ዳይመንድ ሊጉ ላይ በተፈጠረው ለውጥ ምክንያት የሚመጡ አሉታዊ ተፅዕኖዎች ካሉ ከአባል ፌዴሬሽኖች ጋር በመወያየት አስፈላጊው ማሻሻያ እንደሚደረግ ቃል ገብተዋል›› በማለት ተናግረዋል። ኬንያውያን ከዓለም አቀፉ ማህበር የስራ ኃላፊዎች ጋር ከተወያዩ በኋላ ውሳኔውን ለማስቀየር ያላቸው አቋም መለሳለሱ ያልተጠበቀ ቢሆንም ምንም ነገር መሬት ላይ ሳይወርድ በቃል ብቻ እንደተታለሉ የሚያሳይ ነው። በተለይም የዓለም አቀፍ ማህበሩ የዳይመንድ ሊጉ ለውጥ አፍሪካውያንን ከመጉዳት ይልቅ ጠቃሚ መሆኑን ያስረዱበት ሂደት አንድም ተጨባጭ ነገር የለውም። በ5ሺ ሜትር የውድድር አማራጮች ዳይመንድ ሊጉ ባይኖርም በርካታ እንደሆኑ ያስረዱበት መንገድም አሳማኝ አይደለም። የ5ሺ ሜትር ውድድሮችን ለማዘጋጀት በርካታ አገራት ፍላጎት ማሳየታቸውን የገለፁትም ነገ አትሌቶቻችን በርቀቱ በርካታ የውድድር አማራጭ እንደሚያገኙ የሚያስተማምን አይደለም። የዓለም አቀፉ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር የስራ ኃላፊዎች የውድድሮችን ህልውና ከመጠበቅ ይልቅ በገበያ ልማት ላይ ማተኮራቸውንም ኬንያውያንን ለማሳመን የሄዱበት መንገድ ቁልጭ አድርጎ የሚያሳይ ነው።አዲስ ዘመን መጋቢት 26/2011	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=8180
c4f1438f738c99f22eb77a314dc6e02d	e3867659919050caf26b4caa8636b519	በዓለም አገር አቋራጭ ውድድር ለተካፈለው የኢትዮጵያ ልዑክ ሽልማት ተበረከተ	በዴንማርክ አርሁስ ከተማ በተካሄደው 43ኛው የዓለም አገር አቋራጭ ሻምፒዮና ለተሳተፈው የኢትዮጵያ አትሌቲክስ ልዑካን ቡድን በትናንትናው ዕለት ሽልማት ተበረከተለት። አትሌቲክስ ፌዴሬሽን፣ ኦሎምፒክ ኮሚቴ፣ ስፖርት ኮሚሽን፣ባህል ቱሪዝምና ስፖርት ሚኒስቴር በውድድሩ ተሳታፊ ለሆኑትና ሜዳሊያ ላመጡት እንደየ ደረጃቸው ሽልማት አበር ክቷል።በሻምፒዮናው ወርቅ ላመጡ አትሌቶች 30ሺህ ብር፣የብር ሜዳሊያ ላመጡ 20 ሺህ ብር፣ የነሀስ ሜዳሊያ ላመጡት 10ሺህ ብር፣ ዲፕሎማ ላመጡት ስድስት ሺህ ብር ሲያበረክት ለተሳትፎ ሶስት ሺህ ብር የብሄራዊ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኑ አበርክቷል። በውድድሩ ከተገኘው ድል ጀርባ ሚናቸው ከፍተኛ የነበሩ፤ አሰልጣኞች፣ የቡድን መሪዎችና የህክምና ሙያተኞች የገንዘብ ሽልማቱ ተጠቃሚ ሆነዋል። ፌዴሬሽኑ አጠቃላይ650 ሺህ ብር ለሽልማት ማዋሉ ተገልጿል። በአራራት ሆቴል በተካሄደው የሽልማት ሥነ ሥርዓት የተገኙት የባህል ቱሪዝምና ስፖርት ሚኒስትር ዶክተር ሂሩት አሰፋ፤በመጣው ውጤት በእጅጉ ኮርተናል።የተገኘው ድልም በቀጣይ ለሚደረጉት አህጉር አቀፍና ዓለም አቀፍ ውድድሮች በተለይም ሞሮኮ ላይ ለሚካሄደውና ኳታር ላይ ለሚጠብቀን የዓለም ሻምፒዮና እንዲሁም ለቶኮዮ ማራቶን በእጅጉ መነቃቃት የሚፈጥር ነው ብለዋል። ሚኒስቴሩ የተጀመረውን መነቃቃት ለማስቀጠል በቅርብ ሆኖ አስፈላጊውን ድጋፍ የሚያደርግ ይሆናል በማለት ቃል የገቡት ዶክተር ሂሩት፤ ያለፈውን የአረንጓዴ ጎርፍ ታሪክ ዳግም መመለስ እንዲቻል የቡድን ሥራን በማጠናከርና በመደመር መንፈስ መሥራት እንደሚያስፈልግ ገልፀዋል። የስፖርት ኮሚሽን ኮሚሽነር አቶ ርስቱ ይርዳው በበኩላቸው፤ ኢትዮጵያ በክብር በዓለም ፊት እንድትቆምና ሰንደቃችን እንዲውለበለብ ማስቻላችሁ ትልቅ አክብሮት የሚቸረው ተግባር ነው።በቀጣይም የተመዘገበውን ውጤት ይበልጥ አጠናክሮ በማስቀጠል የሀገርን ስም ማስጠራት ይገባል በማለት ተናግረዋል። የኢትዮጵያ አትሌቲክስ ፌዴሬሽን ፕሬዚዳንት፤ ተቀዳሚ ፕሬዚዳንት ኮሎኔል አትሌት ደራርቱ ቱሉ እንደገለፁት፤ውድድሩ እጅግ በጣም ፈታኝ ቢሆንም ውጤት ማምጣት ተችሏል። በመጣው ውጤት ሳንዘናጋ ለሌላ ድል ዝግጅት የምናደርግ ይሆናል።በዚህም ከ15 ቀን በኋላ አቡጃ ላይ የወጣቶች የአፍሪካ ሻምፒዮና ይጀመራል። በተመሳሳይም ከፊት ለፊት የሚጠብቁን ሌሎች ውድድሮችን ያለእረፍትና መታከት የምንቀጥል ይሆናል በማለት ተናግረዋል። ፕሬዚዳንቷ አያይዘውም፤ በሻምፒዮናው ላይ ኢትዮጵያ የአዘጋጅነቱን ዕድል እንድታገኝ ምክክር መደረጉን ልፀዋል። የ2023 የዓለም ሀገር አቋራጭ ሻምፒዮና አዘጋጅነት ለኢትዮጵያ እንዲሰጥም ጥያቄ መቅረቡንና በቅርቡም አቡጃ ላይ በሚደረገው ስብሰባ ምላሽ ይሰጣል ተብሎ እንደሚጠበቅ አስታውሰው ኢትዮጵያ የታላላቅ አትሌቶች መገኛ እንደ መሆኗ ጥያቄው ተቀባይነትን እንደሚያገኝና ተስፋ እንዳለው ገልፀዋል። ኢትዮጵያ በውድድሩ አምስት የወርቅ፣ ሶስት የብርና ሶስት የነሐስ ሜዳሊያ በድምሩ አሥራ አንድ ሜዳሊዎችን በመሰብሰብ ከዓለም አገራት አንደኛ ደረጃን ይዛ አጠናቃለች። በሻምፒዮናው 28 አትሌቶችን ጨምሮ በድምሩ 46 የልዑካን ቡድን አባላት ዛሬ እኩለ ሌሊት አዲስ አበባ የሚገቡ ሲሆን ነገ ጠዋት በአራራት ሆቴል እውቅናና ሽልማት እንደሚሰጣቸው ታውቋል።ውድድሩ በአዋቂ ወንዶ ችና ሴቶች የ10 ኪሎ ሜትር፣ በወጣት ወንዶች ስምንት ኪሎ ሜትር፣በወጣት ሴት ስድስት ኪሎ ሜትርና በስምንት ኪሎ ሜትር ድብልቅ የተካሄደ ሲሆን ኢትዮጵያ በሁሉም ርቀቶች ላይ ተካፍላለች። በውድድሩ አምስቱ የወርቅ ሜዳሊያዎች በወጣት ወንዶች ስምንት ኪሎ ሜትር በአትሌት ሚልኬሳ መንገሻ፣ አንድ የወርቅ ሜዳሊያ በስምንት ኪሎ ሜትር ድብልቅ የዱላ ቅብብልና ቀሪዎቹ የወርቅ ሜዳሊያዎች ደግሞ በአዋቂ ሴትና በሁለቱም ጾታ ወጣት ቡድን የተገኙናቸው።ሶስቱ የብር ሜዳሊያዎች በአዋቂ ሴቶች 10 ኪሎ ሜትር በአትሌት ደራዲዳ፣በወጣት ሴቶች በስድስት ኪሎ ሜትር በአትሌት አለሚቱ ታሪኩና በወጣት ወንዶች ደግሞ በአትሌት ታደሰ ወርቁ የተገኘው ውጤቶች ናቸው።በአዋቂ ሴቶች በአትሌት ለተሰንበት ግደይ፤ በወጣት ሴቶች ፅጌ ገብረሰላማና በአዋቂ ወንዶች የቡድን ውጤት ሦስት የነሐስ ሜዳሊያዎችን ለኢትዮጵያ አስገኝተዋል። በዴንማርክ አርሁስ ከተማ በተካሄደው 43ኛው የዓለም አገር አቋራጭ ሻምፒዮና ኢትዮጵያን ጨምሮ ከ67 አገራት የተውጣጡ 582 አትሌቶች ተሳትፈዋል።የዓለም ሀገር አቋራጭ ውድድር ከ1965 ዓ.ም ጀምሮ እስከ 2003 ዓ.ም ድረስ በየዓመቱ ሲካሄድ የነበረና ከ2005 ዓ.ም ጀምሮ ደግሞ በየሁለት ዓመቱ እየተካሄደ የሚገኝ ውድድር ነው። ኢትዮጵያ በዚህ ውድድር መሳተፍ የጀመረችው ከ1973 ዓ.ም ጀምሮ ሲሆን፤ጥሩው ውጤትም ከምታስመዘግብባቸው የዓለም አቀፍ የአትሌቲክስ ውድድሮች መካከል የሚጠቀስ ነው።ከ1989 ዓ.ም እስከ 2011 ዓ.ም በተካሄዱት የዓለም አቀፍ የአገር አቋራጭ ሻምፒዮና ውጤት በ1999 ዓ.ም በኬንያ በተደረገ ውድድር ላይ 3ኛ ደረጃን ካጠናቀቀችበት በቀር ባለፉት 18 ውድድሮች የአንደኛ ወይም የሁለተኛ ደረጃን ይዛ ያጠናቀቀች መሆኑ ይታወሳል።አዲስ ዘመን መጋቢት 25/2011በ ዳንኤል ዘነበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=8098
f51c2c6113fe89d422bb2db239547d72	657f707a24995c07c02d603c535134af	የስፖርት ማዘውተሪያ ስፍራዎች አስተዳደር አዋጅ ለውይይት ቀረበ	በኢትዮጵያ የስፖርት ማዘውተሪያ ስፍራዎች አስተዳደር አዋጅ በ2004ዓ.ም ቢወጣም፤ ደንብና መመሪያ ስላልነበረው በስራ ላይ ማዋል እንዳልተቻለ ይታወቃል። የኢፌዴሪ ስፖርት ኮሚሽንም ችግሩን ለመቅረፍ መመሪያውን በረቂቅ ደረጃ ያዘጋጀ ሲሆን፤ የሚመለከታቸው አካላት ጋር ውይይት ተደርጓል። በ1990ዓ.ም የወጣው የኢትዮጵያ ስፖርት ፖሊሲ፤ ስፖርታዊ እንቅስቃሴ ማከናወን የዜጎች መብት መሆኑን ይጠቁማል። በመሆኑም ህብረተሰቡ በሚኖርበት፣ በሚማርበትና በሚሰ ራበት አካባቢ በስፖርት እንቅስቃሴ ተሳታፊ የሚሆንበትን ሁኔታ ማመቻቸትና ለዚህ ዓላማም የስፖርት ማዘውተሪያ ስፍራዎች እንዲስፋፋ ማድረግ አስፈላጊ ነው። በዚህ መሰረትም በአሁኑ ወቅት በመላ ሀገሪቷ የስፖርት ማዘውተሪያ ሥፍራዎች በተለያየ ደረጃ በስፋት በመገንባት ላይ ይገኛል። ይሁን እንጂ የማዘውተሪያ ሥፍራዎቹ ወጥ በሆነ መንገድ እንዲተዳደሩ እየተደረገ አይደለም። አንዳንድ ማዘውተሪያዎች በስፖርት ምክር ቤት እየተዳደሩ የራሳቸውን ገቢ ሲያመነጩ፤ ሌሎች ደግሞ በመንግስት መዋቅር እንዲሁም ባስገነቧቸው ተቋማት ሥር ነው የሚገኙት። የማዘውተሪያ ስፍራዎቹ ወጥ በሆነ መንገድ እንዲተዳደሩ እንዲሁም የባለቤትነት መብት እንዲኖራቸው የመተዳደሪያ አዋጁ ቢወጣም አዋጁን ተግባራዊ ለማድረግ ደንብና መመሪያ ባለመዘጋጀቱ እንዲሁም ለአስፈጻሚ አካላት በቂ ግንዛቤ ባለመፈጠሩ የስፖርት ማዘውተሪያ የነበሩ ስፍራዎች ለሌላ ዓላማ እየዋሉ ይገኛሉ። ይህ መሆኑ ደግሞ በህብረተሰቡ ዘንድ ከፍተኛ ቅሬታ መፍጠሩን እና አሉታዊ ተጽእኖም ሲፈጥር መቆየቱን ኮሚሽኑ በድረገጹ አስነብቧል። የኢፌዲሪ ስፖርት ኮሚሽን ችግሩ እልባት እንዲያገኝና ህብረተሰቡም በቂ የማዘውተሪያ ስፍራዎችን በማግኘት ጤንነቱን እንዲጠብቅ፣ ሀገሪቷ ከስፖርት የምትጠብቀውን ውጤት እንድታገኝ እንዲሁም የስፖርት ማዘውተሪያ ስፍራዎች በቂ ጥበቃ እንዲኖራቸው አዋጁን ተግባራዊ ማድረግ የሚያስችል ረቂቅ ደንብ በማዘጋጀት በአዳማ ከተማ ለውይይት ማቅረቡ ታውቋል። በውይይቱ ላይ የህዝብ ተወካዮች ምክር ቤት ማህበራዊ ዘርፍ ቋሚ ኮሚቴ፣ ከክልል አስተዳደር ጽህፈት ቤት፣ ከክልል ምክር ቤት ማህበራዊ ዘርፍ ቋሚ ኮሚቴ አባላት፣ ከክልል የገጠርና ከተማ ልማት አስተዳደር ቢሮ ኃላፊዎች፣ ከከተማ ልማት ልማትና ኮንስትራክሽን ቢሮ፣ ከፍትህ እና መሬት አስተዳደር የሚመለከታቸው ባለሙያዎች፣ የክልል ስፖርት ኮሚሽን እና የስፖርት ማህበራት አመራሮች ተሳታፊዎች ሆነዋል። በመድረኩ ላይ ንግግር ያደረጉት የኢፌዴሪ ስፖርት ኮሚሽን ኮሚሽነር ርስቱ ይርዳ፤ የስፖርት ማዘውተሪያ ስፍራዎችና መዝናኛ ቦታዎች አልፎ አልፎ እንደ አላስፈላጊ እና ትርፍ አድርጎ የማየት እንዲሁም በሰበብ አስባቡ ለሌሎች አገልግሎቶች እንዲውሉ የማድረግ ዝንባሌዎች የሚታይ በመሆኑ በአርቆ አሳቢነትና በሰለጠነ አስተሳሰብ መምራት የሁሉም የጋራ ኃላፊነት ነው ማለታቸውም ተጠቅሷል። እንደ ኮሚሽነሩ ገለጻ ረቂቅ አዋጁ በባለ ሙያዎች ከተገመገመና ሃሳብ ከተሰጠበት በኋላም ወደ ሚኒስትሮች ምክር ቤት የሚመራ ይሆናል። ጸድቆ ወደ ሥራ ሲገባም፤ የይዞታ ማረጋገጫ ባለማግኘታቸው በርካታ ህብረተሰብ የሚሳተፍባቸውና ስመ ጥር ስፖርተኞችን ያፈሩ ታዋቂ ማዘውተሪያዎች ለግል ባለ ሃብቶችና ሌሎች ግንባታዎች ተላልፈው ሲሰጡ የነበረውን አሰራር ያስቀራል። የማዘውተሪያ ሥፍራዎች ከተገነቡ በኋላ፤ ለመጠበቅ፣ ለማደስ፣ ለማስፋፋት እንዲሁም ለማልማት የመንግሥት በጀት መጠበቅ ይቀራል። ረቂቅ አዋጁ የራሳቸውን ገቢ ማመንጨት እንዲችሉ የሚያደርግና በዚህ ረገድ ያለውን ችግር እንደሚፈታም ተስፋ ተጥሎበታል።አዲስ ዘመን መጋቢት 26/2011 ብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=8194
cbc346fc43c2549d4e0fe08e5f6ed849	e8f41110fb6fe386c15144555cf3f41a	የሞገስ ታደሰ የድረሱልኝ ጥሪ	ቀድሞው የኢትዮጵያ ብሔራዊ ቡድን ተከላካይ ሞገስ ታደሰ ከገጠመው ህመም ይድን ዘንድ ሁሉም እንዲረዳው ጥሪውን አቅርቧል። ከአዲሱ ሚሌኒየም ወዲህ በኢትዮጵያ እግር ኳስ ብቅ ካሉ ተጫዋቾች መካከል ሞገስ ታደሰ አንዱ ነው። በክለብ ደረጃ በቅዱስ ጊዮርጊስ እግር ኳስ ክለብ ወጣቶች ቡድን ጅማሮውን ያደረገው ተከላካዩ፣ በሲዳማ ቡና፣ አዳማ ከተማ፣ ኢትዮ ኤሌክትሪክ እና ወልዲያ ከነማ ተጫውቶ አሳልፏል። በኢትዮጵያ ብሔራዊ ቡድን በተለያዩ ጊዜያት የተጫወተ ሲሆን በተለይም በአሰልጣኝ ሰውነት ቢሻው ውጤታማው ቡድን ውስጥ መካተት ችሎ ነበር። ሞገስ ታደሰ ካለፈው የውድድር ዘመን መጨረሻ አንስቶ በገጠመው ህመም በመኖሪያ ቤቱ፤ ከቤተሰቡና የቅርብ ጓደኞቹ አስቸጋሪ ጊዜን እያሳለፈ ይገኛል። በአዳማ ከተማ የባጃጅ አደጋ ከደረሰበት በኋላ በግራ እጁ ላይ የቀዶ ጥገናን አድርጓል። ከዚህ አደጋው ካገገመ በኋላ በኤሌክትሪክ ሲጫወት የነበረ ሲሆን ባለፈው የውድድር ዘመን አጋማሽ ላይ ወደ ወልዲያ ክለብ ተዛውሮ ህመሙን በመታገል ሲጫወት ቆይ ቷል። ይሁንና ህመሙ እየተባባሰ በመሄዱ ላለፉት አስር ወራት በእጆቹ እና እግሮቹ ላይ እክሎች ተፈጥረው ከሜዳ ለመራቅ ግድ ሆኖበታል።አሁን ደግሞ የነርቭ ሞተሩ በመጎዳቱ ከቤቱ መውጣት ያቃተው ሲሆን እጁ ላይ የጀመረው በሽታ እንደልብ እንዳይንቀሳቀስ እያደረገው ነው። ሞገስ ታደሰ እንደገለፀው የሚያስ ፈልገውን አስቸኳይ ህክምና አጠቃላይ ሂደት ለመከታተልና ድጋፉንም ለማስተ ባበር 16 ሰዎች ያሉበት ኮሚቴ የተቋቋመ ሲሆን፤ ከእግር ኳስ ተጫዋቾች አሉላ ግርማና ኤፍሬም ወንደሰን እንዲሁም ጎረ ቤቶቹ እና በሰፈሩ የሚገኙ ትልልቅ ሰዎች እንደሚገኙበት ተናግሯል። ‹‹በገንዘብ አሰባሰብ ችግር እንዳይፈጠር ኮሚቴው እንደሚሰራ እምነቴ ነው›› ያለው ሞገስ፤ ለሚደግፉት ሁሉ በወላጅ እናቱ በወይዘሮ ሠርክዓለም አለባቸው ቦጋለ ስም የተከፈተ የባንክ ሂሳብ መዘጋጀቱን አመልክቷል። ድጋፍ ለመስጠት የሚፈልጉ ሁሉ ገንዘቡን ሲያስገቡ የተመዘገበበትን ስም እንዲያረጋግጡ እና ጥንቃቄ እንዲ ያደርጉም ጠይቋል። ተጫዋቹን ለመርዳት የሚፈልጉ ወይዘሮ ሰርክዓለም አለባቸው ቦጋለ በኢትዮጵያ ንግድ ባንክ ሂሳብ ቁጥር 1000247375418 ገቢ ማድረግ እንደ ሚችሉ ገልጿል።አዲስ ዘመን መጋቢት 25/2011	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=8102
23c20d5bc7481fbf82d98e14cf3d3bc4	d590b162706f32fd627a6145276d89a4	የሴቶች ኦሊምፒክ ቡድን ዛሬ ይጫወታል	የኢትዮጵያ ሴቶች ብሄራዊ ቡድን እ.አ.አ ለ2020 የጃፓን ኦሊምፒክ ተሳትፎ የቅድመ ማጣሪያ ጨዋታውን ዛሬ ይጀምራል። ከኡጋንዳ ብሄራዊ ቡድን ጋር የሚደረገው ጨዋታም በ10 ሰዓት በአዲስ አበባ ስታዲየም ይጀመራል። ቡድኑ ጥሪ ከተደረገለት ጊዜ ጀምሮ መቀመ ጫውን በዋቢ ሸበሌ ሆቴል በማድረግ ለሁለት ሳምን ታት ልምምዱን ሲያደርግ ቆይቷል። በአሰልጣኝ ሰላምዘርዓይ የሚመሩት ሉሲዎቹ በቅድሚያ ለ30 ተጫዋቾች ጥሪ በማድረግ 5ቱ ተቀንሰው 25ቱ ከቡድኑ ጋር እንዲቆዩ መደረጉ ይታወቃል። አሰልጣኟ አስቀድመው በሰጡት ጋዜጣዊ መግለጫ ሁሉም ተጫዋቾች በሙሉ ጤንነት ላይ እንደሚገኙ መናገራቸውን ሶከር ኢትዮጵያ አስነብቧል። ለዝግጅቱ ይረዳ ዘንድም በሁለተኛ ዲቪዚዮን ከሚገኝ ቡድን ጋር የወዳጅነት ግጥሚያ አድርገዋል። ይህንን ዝግጅት ከሌላው ጊዜ ለየት የሚያደርገው ደግሞ ፌዴሬሽኑ ከአፍሪካ እግር ኳስ ኮንፌዴሬሽን (ካፍ) ባገኘው የአካል ብቃት መሳሪያ (ካታፑልት ጂፒ ኤስሲስተም) በአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ መምህር ዶክተር ዘሩ በቀለ ተግባራዊ እየተደረገ ልምምድ መስራታቸው ነው። የኢትዮጵያ እግር ኳስ ፌዴሬሽን ፕሬዚዳንት አቶኢሳያስ ጂራ ከቀናት በፊት ቡድኑ ልምምዱን በሚሰራበት የአዲስ አበባ ስታዲየም ተገኝተዋል። ፕሬዚዳንቱ በጉብኝታቸው ወቅትም ከቡድኑ አባላት ጋር የተወያዩ ሲሆን፤ ለሚጠብቃቸው ጨዋታም አበረታተዋል። ከእርሳቸው ባሻገርም የፌዴሬሽኑ የስራ አስፈጻሚ ኮሚቴ አባላት እና የሴቶች ልማት ኮሚቴ ሰብሳቢ ወይዘሮ ሶፊያ አለማሙን እና በጽህፈት ቤት ኃላፊው ዶክተር እያሱ መርሃጽድቅ ከቀናት በፊት ተጫዋቾቹን አነጋግረዋል። የሴቶች ልማት ኮሚቴ ሰብሳቢ ወይዘሮ ሶፊያ አለማሙን እንደገለፁት፣ «በውጤት ደረጃ ከአሁን በፊት ከነበረው የተሻለ ማምጣት አለብን። የእግር ኳስቤተሰቡ ከእኛ ብዙ ይጠብቃል፤ የተሻለ ስራሰርተን ህዝቡን ከጎናችን ማድረግ አለብን። በተለያየ ምክንያት የተራራቀውን ማህበረሰብ በስፖርቱ አንድ ማድረግ እንችላለን። እናንተን ለመደገፍ ዝግጁነን እናንተ ምስራች ሁን በአግባቡ አከናውኑ፤ ፌዴሬሽኑም ከጎናችሁ ነው» ማለታቸውን ፌዴሬሽኑ በይፋዊ ድረ ገጹ አስነብቧል። የጽህፈት ቤት ኃላፊው ዶክተር እያሱ በበኩላቸው፤ፌዴሬሽኑ በየትኛውም እገዛ ከጎናቸውእንደሚሆንነው የጠቆሙት። ትናንት ማለዳ አዲስ አበባ የገባ የኡጋንዳ ብሄራዊ ቡድን፤ ማረፊያውን በዋሽንግተን ሆቴል አድርጎ፤ ማምሻውን ልምምዱን ሰርቷል። ብሄራዊ ቡድኑ ከጨዋታው በፊት በሚደረገው ስብሰባ ነጭ በቀይ በሆነ ማሊያ እንደሚጫወት አስታውቋል። ኢትዮጵያም በበኩሏ አረንጓዴ በቢጫ ማሊያና በቀይ ጋምቤላ እንደምትካፈል ታውቋል። ጨዋታውን የሚመሩት አራቱም ዳኞች ግብጻውያን ሲሆኑ፤ የጨዋታው ኮሚሽነር ደግሞ ኬንያዊ ናቸው። ከጨዋታው የሚገኘው ሙሉ ገቢም ለቀድሞው የብሄራዊ ቡድን ተከላካይ ሞገስ ታደሰ ህክምና ድጋፍ የሚውል ይሆናል። ቡድኑ የመልስ ጨዋታውን ከሶስት ቀናት በኋላ ከካምፓላ ጋር የሚያደርግ ሲሆን፤ በደርሶ መልስ ጨዋታው ድል ከቀናው ከካሜሩን አቻው ጋር የሚገናኝ ይሆናል።አዲስ ዘመን መጋቢት 25/2011	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=8105
ba944abad62832e2ebe82a03b0ce51cc	0d25ba41ca9235c8b0c7d994b371fef1	በሚኒስቴሩ እና በኮሚሽኑ መካከል የስያሜ ግልፅነት መጓደል መኖሩ ተጠቆመ	በባህል ቱሪዝምና ስፖርት ሚኒስቴር እና ስፖርት ኮሚሽን መካከል በተጠሪነት ላይ የግልጽነት መጓደል መኖሩ የባሀልና ስፖርት ሚኒስቴር የስፖርት ልማት ዘርፍ ዴኤታ አቶ ሃብታሙ ሲሳይ ገለጹ። አቶ ሃብታሙ ለአዲስ ዘመን ጋዜጣ እንደተናገሩት ፤የፌዴራል አስፈጻሚ አካላት ስልጣንና ተግባርን ለመወሰን የወጣ አዋጅ በአግባቡ አውቆ ከመጠቀም አኳያ ውስንነት አለ። ስፖርት ኮሚሽን ለበርካታ ዓመታት ሚኒስቴር ነበር። የአብዛኛው አመራርና ሰራተኛ እሳቤ የሚኒስቴር እሳቤን የያዘ እንደመሆኑ ‹ እኛ ኮሚሽን ነን›የሚለውን በፍጥነት ለመቀበል ግርታን መፈጠሩም የሚጠበቅ መሆኑን ገልጸው፤ እንዲህ አይነቱ ጉድለት ደግሞ ‹ስልጣናችን እየተጋፋን ነው ›የሚሉ አዋጁን ካለመገንዘብ የመነጩ ቅሬታዎች አሉ ብለዋል። የስፖርቱ አደረጃጀት አንድ ጊዜ ከአንዱ ፤ሌላ ጊዜ ደግሞ ከሌላው የመጣበቅ ዝንባሌዎች በተደጋጋሚ መኖሩን ጠቅሰው ፤አደረጃጀቱ ወጥ ሆኖ ያለመቆየትም ከዚሁ ጋር አብሮ የሚታይ እንደሆነ ተናግረዋል። በዚህም ጠንካራ የስፖርት ምክር ቤት አለመፈጠሩ ስፖርቱ ህዝባዊ መሰረት እንዳይኖረው ማድረጉንም አክለው ገልጸዋል። እንደ አቶ ሃብታሙ ማብራሪያ ፤ ስፖርቱን የሚመራው ህዝባዊ አደረጃጀቱ እንደሆነ በፖሊሲው ተቀምጧል። ህዝባዊ አደረጃጀት የሚባለው፤ ኦሎምፒክ ኮሚቴ፤ ፌዴሬሽኖቹ፤ ክለቦቹ፤ እንዲሁም የስፖርት ምክር ቤቶች ናቸው። በሀገራችን ወቅታዊ ሁኔታ የስፖርት ምክር ቤቶች የት ናቸው? ስፖርቱን በአግባቡ መምራት በሚችሉበት ቁመና አይገኙም። በፌዴራል ደረጃ የስፖርት ምክር ቤት ተቋቁሞ ወደ ስራ የገባው በ60ዎቹ አካባቢ ቢሆንም፤ በፌዴራል ደረጃ ከ2007 ዓ.ም ጀምሮ ጠፍተዋል። ብሄራዊ የስፖርት ምክር ቤት በ2011 ዓ.ም ነው ገና እንዳዲስ የተቋቋመው፤ በክልሎችም ተመሳሳይ ሁኔታ ይንጸባረቃል። «በዓመት አንዴ፤ አሊያም ሁለቴ መሰብሰብ አለባቸው። ለአራትና አምስት ዓመታት ያልተሰበሰቡ የክልል ስፖርት ምክር ቤቶች አሉ። መገንዘብ የሚያስፈልገው በአንድ ሀገር ውስጥ ስፖርትን በበላይነት ከሚመሩ አካላት አንዱ የስፖርት ምክር ቤት ነው። ለስፖርቱ ህልውና የሆነው ይህ ምክር ቤት አለመኖሩ ትልቅ ችግር ነው። ስለዚህ ጠንካራ የስፖርት ምክር ቤት አለመፈጠር ስፖርቱ ህዝባዊ መሰረቱን እንዲያጣና አሁን ለሚገኝበት ደረጃ ምክንያት ሆኗል » ብለዋል።ለተጨማሪ ሊንኩን ይጫኑ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=8187
65e87d733c73bde6bf92bb57b524c332	55c559dc01061271b619f3b11a60486d	በማስታወቂያ ሥራና በአትሌቶች መካከል የተዘጋው በር	ፕሮፌሽናል ስፖርተኞች የአንድን ክለብ ንግድ እንዲቀላጠፍና ገቢው ከፍ እንዲል የማድረግ ትልቅ አቅም አላቸው። ደጋፊዎች ላይ ተፅዕኖ በማሳረፍ የትኬትና የማልያ ሽያጭ እንዲጨምር የማድረግ ጉልበት እንዳላቸውም የዓለማችን ኮከብ ተጫዋች ክርስቲያኖ ሮናልዶ ሪያል ማድሪድን ለቆ ወደ ጁቬንቱስ በተዛወረበት በዚህ ዓመት ተመልክተናል። በተመሳሳይ ፕሮፌሽናል ስፖርተኞች በሌ ሎች የንግድና አገልግሎት እንቅስቃሴዎች ላይ ማስታ ወቂያዎችን ሲሠሩ በህብረተሰቡ ላይ የሚያሳድሩት ተፅዕኖ ቀላል አይደለም። ለዚህም በዓለም አቀፍ ደረጃ በርካታ ታላላቅ ኩባንያዎችና ድርጅቶች በታላላቅ ስፖርተኞች አማካኝነት ምርትና አገልግሎታቸውን በስፋት ተደራሽ አድርገው የሚያገኙትን ተቀባይነት መመልከት ትልቅ ማሳያ አድርጎ መውሰድ ይችላል። የቴሌቪዥን ስርጭቶች በዓለም ላይ ከመስፋ ፋታቸው አስቀድሞ የተለያዩ ታዋቂ ምርትና አገልግ ሎቶች ለተጠቃሚው ተደራሽ እንዲሆኑ ስፖርተኞች ተመራጭ እንደነበሩ የታሪክ መረጃዎች ይጠቁማሉ። ቴሌቪዥንና በአጠቃላይ ኤሌክትሮኒክስ መገናኛ ብዙኃን ከተስፋፉ ወዲህም ቢሆን ስፖርተኞች ምርትና አገልግሎቶችን ለማስተዋወቅ ተመራጭነታቸው ጨምሯል። የቦክሱ ንጉስ መሐመድ አሊ፣ ዝነኛው የቅርጫት ኳስ ተጫዋች ማይክል ጆርዳን፣ የጎልፍ ንጉሱ ታይገር ውድስ በዓለም ላይ ያስተዋወቋቸው ምርትና አገልግሎቶች ገናና ስም እንዲገነቡ በማድረግ በታሪክ የማይረሳ አሻራ ማሳረፍ የቻሉ የስፖርቱ ዓለም ከዋክብት ናቸው። አንዳንድ የምዕራቡ ዓለም ጥናቶች እንደሚያ መለክቱት በተለይም ሕፃናት የሚጠቀሙትን ምርትና አገልግሎቶች በስፖርተኞች አማካኝነት ማስተዋወቅ ትርፋማና ተፅዕኖውም ከፍ ያለ መሆኑን ያስቀምጣሉ። ከካናዳ ቶሮንቶ ከአንድ የሕፃናት ሆስፒታል የወጣ አንድ ሪፖርት እንደሚጠቁመው በአገሪቱ ህፃናት በዓመት እስከ ሃያ ሺ የሚደርሱ የንግድ ማስታወቂያዎችን በተለያዩ አማራጮች ይመለከታሉ። በአሜሪካም ሕፃናት እስከ ሃያ አምስት ሺ ማስታወቂያዎችን በዓመት ይመለከታሉ ተብሎ ይታሰባል። «ግሎባል ኢሹ» የተባለ ተቋም ይህን መረጃ ተንትኖ ይፋ ባደረገው መሰረት እነዚህ ህፃናት በአብዛኛው የሚመለከቱት በስፖርተኞች የተሠሩ የንግድ ማስታወቂያዎችን ሲሆን፣ ከጣፋጭ መጠጦች እስከ ፈጣን ምግቦች ያሉ ምርቶች በብዛት ይገኙበታል። እነዚህ ሕፃናትም እነዚህን ምግብና መጠጦች መጠቀም እንደ ስፖርተኞቹ ጠንካራ፣ ፈጣንና ንቁ ያደርገናል ብለው እንዲያስቡ ያደርጋቸዋል። ከዚህ ባሻገር ስፖርተኞች የቅንጦት ምርቶችን በማስተዋወቅ ረገድ የበለጠ የተሳካላቸው እንደሆኑ በርካታ ማሳያዎች አሉ። ከፋሽን አልባሳት አኳያም ተፅዕኖ ፈጣሪነታቸው የጎላ ስለመሆኑ ለበርካታ ዓመ ታት ታላላቅ ምርቶች የስፖርተኛውን ስም (brand) አድርገው በመያዝ በገበያ ሲቆዩ ማስተዋል ይቻላል። ከዚህ ከፋሽንና የመዋቢያ ቁሶች ጋር በተያያዘ በተለይም መልከ መልካሞቹ የእግር ኳስ ኮከቦች ዴቪድ ቤካምና ክርስቲያኖ ሮናልዶ በማስታወቂያው ዓለም ያላቸውን ተቀባይነትና በዓለም ላይ የፈጠሩትን ተፅዕኖ ማስታወስ በቂ ነው። ይህም በተጠቃሚውና አምራቹ መካከል የጠበቀ ትስስር ለመፍጠር ስፖርተኞች ድልድይ በመሆን ትልቁን ሚና እንደሚጫወቱ የዓለማችን ታላላቅ ኩባንያዎች ራሳቸው ሊመሰክሩ ይችላሉ።የንግድ ማስታወቂያዎችን በስፖርተኞች ማሠ ራት ትልቅ ጥቅም እንዳለው ሁሉ የራሱ አደጋ እንዳለው የዘርፉ ባለሙያዎች ያስቀምጣሉ። አንድ አትሌት በኦሊምፒክ ሲያሸንፍ፣ ክብረወሰን ሲሰባብር የሚያስተዋውቀው ምርትና አገልግሎት ተፈላጊነት ላይ ጉልህ ተፅዕኖ እንዳለው ሁሉ አትሌቱ በማህበረሰቡ ዘንድ የተወገዙ ጉዳዮች ላይ ተሳታፊ ሆኖ ከተገኘ አደጋው የከፋ ነው። ታይገር ውድስ እአአ 2009 ላይ በወሲብ ቅሌት ውስጥ መግባቱ ሲታወቅ ከእርሱ ጋር የሚሠሩ በርካታ ኩባንያዎች የምርትና አገልግሎታቸውን ስምና ዝና ለመጠበቅ ውላቸውን እንዳቋረጡ ይታወሳል። እውቁ ብስክሌተኛ አርም ስትሮንግ አበረታች ንጥረ ነገር ተጠቃሚ መሆኑ በታወቀ ማግስትም የገጠመው ነገር ተመሳሳይ ነው። በአገራችን ስፖርተኞች ከማስታወቂያ ሥራ ዎች ጋር በተያያዘ የተጓዙበት መንገድ ገና የተነካ አይመስልም። ኢትዮጵያ ከሰላሳ አንድ ዓመታት በኋላ እአአ ለ2013 የአፍሪካ ዋንጫ ባለፈችበት ወቅት እግር ኳሱ ብቻም ሳይሆን የተጫዋቾች የማስታወቂያ ሥራም ተነቃቅቶ ነበር። ከአፍሪካ ዋንጫው በኋላም ቢሆን ለጥቂት ጊዜ አሠልጣኝ ሰውነት ቢሻውን ጨምሮ በርካታ የብሔራዊ ቡድኑ ተጫዋቾች ለአገር ውስጥ ምርትና አገልግሎቶች ላይ የተለያዩ የማስታወቂያ ሥራዎች ሲጎርፍላቸው እንደነበር በቅርብ እናስታውሳለን። እግር ኳሱ ከአፍሪካ ዋንጫው በኋላ ወደ መጣበት ቁልቁለት በመመለሱ ከማስታወቂያው ጋር በተያያዘ ያለው ጉዳይም አብሮ ቢቀበር ስለማይገርም እዚህ ጋር እንግታው። ኢትዮጵያ በዓለም አቀፍ ደረጃ እጅግ ውጤታማ የሆኑ የበርካታ ብርቅየ አትሌቶች ባለቤት ከመሆኗ አንፃር ከዋክብት አትሌቶቻችን ከማስታወቂያ ሥራ ጋር በተያያዘ መነሳት ይገባቸዋል። በየጊዜው የዓለም ክብረወሰኖችን በመሰባበር፣ ከኦሊምፒክ እስከ ዓለም ቻምፒዮና በወርቅ የደመቁ አትሌቶቻችን ዓለም ላይ እንዳላቸው ገናና ስም በዓለም አቀፍ ደረጃ ማስታወቂያዎችን ሲሰሩ አናይም። ይህንን እያስተዋሉ ለምን? የሚል ጥያቄ አለማንሳት አይቻልምና ሃሳቡ ወደ መገናኛ ብዙኃን እንዲመጣ ያደረገን ዋነኛ ምክንያትም ይሄው ነው። በተለያዩ ጊዜያት በዓለም ላይ ትልቅ ዝናና ስም የገነቡ ኢትዮጵያውያን አትሌቶች በየትኛውም አጋጣሚ ዓለም አቀፋዊ ማስታወቂያዎችን ሲሠሩ አላየንም። «አትሌቶቻችን ራሳቸውን መግለፅ አይችሉም፣ራሳቸውንም አልሸጡም» በሚል ይታማሉ። እርግጥ ነው ብዙዎቹ አትሌቶቻችን ይህ ችግር አለባቸው። ይህ ምክንያት ግን ዓለም አቀፋዊ ማስታወቂያዎችን እንዳይሠሩ እንቅፋት ነው ብሎ ለመደምደም አስቸጋሪ ነው። ምክንያቱም እጅግ ገናና ስም ያለውና የምዕራባውያኑን መገናኛ ብዙኃን በአግባቡ የተጠቀመው ጀግናው አትሌት ኃይሌ ገብረስላሴም ሊጠቀስ የሚችል ዓለም አቀፋዊ ማስታወቂያዎች ላይ አላየነውም። ታዲያ ከቋንቋ ክህሎት አንስቶ የፈለገውን ሃሳብ በሚፈልገው መንገድ በመግለፅ የተካነው ኃይሌ ካልሠራ የትኛው አትሌት ሊሠራ ነው? ይህ ዓለማችን ላይ ካለው ነባራዊ ሁኔታ አንፃር የተለያዩ መላምቶችን እንድናስቀምጥ ያደርጋል። ታላላቅ የዓለማችን ኩባንያዎች በብዛት ምርትና አገልግሎታቸውን ለማስተዋወቅ ከአትሌቲክስ ኮከቦች ይልቅ የእግር ኳስ ወይም ምዕራባውያን ትኩረት ለሚሰጧቸው የስፖርት ኮከቦች ያደላሉ። ይህ ማለት ግን ኮከብ ሯጮች ከነጭራሹ የማስታወቂያው ኢንዱስትሪ ውስጥ ቦታ የላቸውም ማለት አይደለም። ነገር ግን እነዚህ አትሌቶች በሚወዳደሩበት ርቀት መሰረት በሚመስል መልኩ የአጭር ርቀት ሯጮች ብቻ ማለት በሚቻልበትደረጃ ማስታወቂያዎችን ለመሥራት ተመራጭ ሲሆኑ ይስተዋላል። ይህ ደግሞ በረጅም ርቀቶች ለገነኑት ኢትዮጵያውያን ኮከቦች የራሱን ችግር ይዞ ይመጣል። ጥቁር አትሌቶች በተወሰነ መልኩም ቢሆን የቆዳ ቀለምን መሰረት ላደረገ ዘረኝነት ተጋላጭ መሆናቸውም የራሱ ችግር እንዳለው መዘንጋት የለበትም። ኢትዮጵያውያን ብቻም ሳይሆኑ አፍሪካውያን አትሌቶች በጠቅላላ የዚህ ችግር ሰለባ ስለመሆናቸው እግር ኳሱን ጨምሮ በሌሎች ስፖርቶች ኮከብ የሆኑ ጥቁሮች ታላላቅ የዓለማችን ምርትና አገልግሎቶችን ሲያስተዋውቁ የምናይበት አጋጣሚ ትንሽ መሆኑን ማስተዋል ይቻላል። ዓለም አቀፍ በሆኑ የማስታወቂያ ሥራዎች ኢትዮጵያውያን አትሌቶች በተቀመጡት ምክንያቶች ከውድድር ውጪ ሆኑ ብለን እናስብ። በአገር ውስጥ ያለውስ ችግር ምንድነው? ከቅርብ ጊዜ ወዲህ እንደ አሸን በፈሉ የቴሌቪዥንና የሬድዮ ጣቢያዎች በአገራችን ያሉ ዓለም አቀፍ ምርትና አገልግሎቶች፤ እንዲሁም አገር በቀሎቹ በስፋት ሲተዋወቁ በየእለቱ እናስተውላለን። ከነዚህ ማስታወቂያዎች ውስጥ ስንቶቹ ላይ አትሌቶቻችን ተሳትፈዋል ብለን ብንቆጥር የአንድን እጅ ጣቶች እንኳን እንደማይሞሉ ማረጋገጥ ይቻላል። ኃይሌ ገብረስላሴ፣ መሰረት ደፋርና አልማዝ አያና ብለን ከጠቀስን በዚህ ሥራ ላይ በተወሰነ መልኩም ቢሆን የምናገኘው ሌላ አትሌት የለም። ሌሎቹ ብርቅዬ አትሌቶቻችን የማስታወቂያው ቢዝነስ አልገባቸውም ወይንስ አይፈልጉትም? የአገራችን ታላላቅ ምርትና አገልግሎቶችስ ተቀባይነታቸውን ለመጨመር አትሌቶቻችንን እንደ አማራጭ መጠቀም ስለማይፈልጉ ነው ወይንስ አትሌቶቹ በራቸውን ለዚህ ቢዝነስ ስለዘጉ ነው? የኦሊምፒክና የዓለም ቻምፒዮናዎች የብር ሜዳሊያዎች አሸናፊው አትሌት ስለሺ ስህን የኢትዮጵያ አትሌቶች ማህበር ፕሬዚዳንት ነው። ከዚህም በላይ ስለሺ ከራሱ ጀምሮ የበርካታ ብርቅዬ አትሌቶች መገኛ የሆነው የዲባባ ቤተሰብ አካል እንደመሆኑ በዚህ ጉዳይ ላይ ከእሱ የተሻለ ሃሳብ ሊሰጥ የሚችል አትሌት አይኖርም ብለን በስልክ አነጋግረነዋል። እንደ ስለሺ ሃሳብ አትሌቶቻችን በማስታወቂያው ኢንዱስትሪ ውስጥ በስፋት ያልገቡበት ዋነኛ ምክንያት በብዛት ወደ ውድድርና ልምምድ ትኩረት ስለሚያደርጉ ነው። በሌላ በኩል አትሌቶቻችን ያደጉበት ማህበረሰብ በራሱ ተፅዕኖ እንዳለው ይናገራል። «አትሌቶቻችን ራሳቸውን የመግለፅና የመሸጥ ችግር አለባቸው» የሚለው ሃሳብም ከዚህ ጋር የተያያዘ መሆኑን በማብራራት የራሱ አሉታዊ ተፅዕኖ እንዳለው ያስረዳል። ማስታወቂያ ማሠራት የሚፈልጉ አካላት ወደ አትሌቶች የመቅረብ ችግሮች ሊኖሩባቸው እንደሚችሉ ሁሉ በዋናነት ግን የአትሌቶች ወደ ውድድርና ሥልጠና ማተኮር መሆኑን ያብራራል። በእሱ ዙሪያ ባሉ አትሌቶች ማስታወቂያዎችን ሥሩልን የሚሉ ጥያቄዎች በተለያዩ ጊዜዎች እንደሚቀርቡ የሚያስታውሰው ስለሺ አንዳንድ አለመስማማቶች እንደሚፈጠሩም ይናገራል። ‹‹አትሌቶች የማስታወቂያ ሥራን እንደቢዝነስ አልተመለከቱትም›› ብሎም ይደመድማል። አትሌቶቻችን ከዚህ ገንዘብ ከሚያስገኝ ሥራ ይልቅ የበጎ አድራጎት ሥራዎች ላይ በአምባሳደርነት እንደሚሳተፉ የሚናገረው ስለሺ የረጅም ርቀት ፈርጧ አትሌትና ባለቤቱ ጥሩነሽ ዲባባ የኢትዮጵያ አየር መንገድ፣ የተባበሩት መንግሥታት ድርጅትና ሌሎች ተቋማት አምባሳደር ሆና እንደምታገለግል በምሳሌነት ይጠቅሳል።አዲስ ዘመን መጋቢት 28/2011ቦጋለ አበበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=8395
57be3dc88d4d836867ff1b0fba30906e	37523939761950a5e16572a3c1553b61	ዋልያዎቹ ለወሳኙ ፍልሚያ አቋማቸውን ዛሬ ይፈትሻሉ	እ.አ.አ በ2019 ለ5ኛ ጊዜ የሚካሄደው የአፍሪካ እግር ኳስ ኮንፌዴሬሽን (ቻን) ዋንጫ በካሜሩን ይስተናገዳል፡፡ በየሁለት ዓመቱ በሚደረገው ውድድር ላይ ተሳታፊ ለመሆን አገራት ከወዲሁ የማጣሪያ ጨዋታቸውን እያደረጉ ይገኛሉ። የአፍሪካ እግር ኳስ ማህበር (ካፍ) ባወጣው መርሃ ግብር መሠረት በሚደረገው ጨዋታ የኢትዮጵያና ሩዋንዳ ብሔራዊ ቡድን የሚያደርጉት ጨዋታ ተጠባቂ ነው። ሁለቱ ቡድኖች ከሦስት ሳምንታት በፊት በመቐለ ጨዋታቸውን ያደረጉ ሲሆን፤ የመልሱን ጨዋታ ጥቅምት 8 ቀን 2012 ዓ.ም ኪጋሊ ላይ የሚያደርጉ ይሆናል። የኢትዮጵያ ብሔራዊ ቡድን ዋልያዎቹ በመቐለ ከተማ ትግራይ ዓለም አቀፍ ስታዲየም ከሦስት ሳምንታት በፊት በሩዋንዳ 1ለ0 ሽንፈትን ማስተናገዳቸው ይታወቃል፡፡ ዋልያዎቹ የመቐለውን ሽንፈት ለማካካስ ለመልሱ ጨዋታ ከወዲሁ ዝግጅታቸውን እያደረጉ ይገኛሉ። በኢንስትራክተር አብርሃም መብራቱ የሚመራው ቡድን ከመስከረም 26 ቀን 2012 ዓ.ም ጀምሮ ለ24 ተጫዋቾች ጥሪ በማድረግ በአዳማ ዝግጅቱን ሲያደርግ ቆይቷል። ኢንስትራክተር አብርሃም በቡድኑ ስብስብ አብዛኞቹ ተጫዋቾች ለኳታሩ የዓለም ዋንጫ ከሌሶቶ ጋር በነበራቸው የቅድመ ማጣሪያ ጨዋታ የተመረጡት መሆናቸው ለቡድኑ ቅንጅትም ጠቃሚ እንደሆነ ታምኖበታል። ብሔራዊ ቡድን ከአዳማው ዝግጅት በተጨማሪ ከዩጋንዳ ጋር በዛሬው ዕለት የአቋም መፈተሻ የወዳጅነት ጨዋታውን ያደርጋል። በባህር ዳር ስታዲየም የሚካሄደው ጨዋታ ለብሔራዊ ቡድኑ የሥነ ልቦና ዝግጅት ወሳኝ ሚና እንደሚኖረው ተነግሯል። ኢንስተራከተር አብርሃም ከመቐለ ጨዋታ ሽንፈት በኋላ በመልሱ ጨዋታ ሩዋንዳ ኪጋሊ ላይ ውጤት ለመቀየር የሚያስችል ዝግጅት እንደሚያደርጉ ቃል መግባታቸው ይታወቃል፡፡ አሰልጣኙ ከሽንፈቱ በኋላ በሰጡት አስተያየት በመልሱ ጨዋታ ውጤት ለመቀልበስ እንደሚሰሩ ነበር ያስተወቁት። «በሜዳችን በነበረን ጨዋታ ብዙም ብልጫ ሳይወሰድብን በጥቃቅን ስህተት ነው ግቡ የተቆጠረብን። ከዚህ ውጪ ግን አስፈሪ የሚባል ነገር አልገጠመንም። በመሆኑም በመልሱ ጨዋታ ከዚህ በተሻለ ተንቀሳቅሰን ውጤት ይዘን ለመምጣት የተቻለንን እናደርጋለን።›› ሲሉ ቡድናቸው በጨዋታ ድል ባይቀናውም በመልሱ ጨዋታ ውጤት ለመቀልበስ ዝግጅት እንደሚደረግ ነው ያመላከቱት። አሰልጣኙ የቡድን ስብስብ በመያዝ ከአዳማ ዝግጅት በኋላ በዛሬው ዕለት በባህር ዳር ስታዲየም ከዩጋንዳ ብሔራዊ ቡድን የሚያደርገውን የአቋም መለኪያ ከሳምንት በኋላ ለሚጠብቀው ፈተና የተደረጉ ቅድመ ዝግጅቶች እንደሆኑ ታውቋል። ዋልያዎቹ በመጪው እሁድ በሩዋንዳ የሚያደርጉት ጨዋታ የብሔራዊ ቡድኑን ወደ ቻን የሚያደርጉት ግስጋሴ ወሳኝ ምዕራፍ ይሆናል። ብሔራዊ ቡድኑ መቐለ ላይ 1 ለ0 ሽንፈት ማስተናገዱ፤ ዋልያዎቹ ኪጋሊ ላይ የሚደረገው ጨዋታን ከሁለትና ከዚያ በላይ በሆነ ውጤት ማሸነፍ እንዲጠበቅባቸው ግድ አድርጎታል። ዋልያዎቹ በመድረኩ ለመታየት ያላቸውን አነስተኛ እድል ለመጠቀም፤ በመቐለ የነበሩ ክፍተቶች አሻሽለው መቅረብ እንደሚኖርባቸው ከስፖርት አዋቂዎች በኩል እየተነገረ ይገኛል። ብሔራዊ ቡድኑ ላይ በተለይ ከሌሴቶ፣ ከጅቡቲ እንዲሁም ከሩዋንዳ ጋር በነበራቸው ጨዋታ ጥሩ የሚባል እንቅስቃሴ ቢያሳዩም ኳስን ከመረብ የማዋሃድ ውስንነቶች በተደጋጋሚ ተስተውሎባቸዋል። በሜዳ ላይ እንቅስቃሴ የተሻሉ ነገሮች ቢታዩም ተጫዋቾቹ ያገኟቸው የጎል አጋጣሚዎች የመጠቀም ክህሎታቸው ደካማ መሆን ብሔራዊ ቡድኑን ዋጋ እያስከፈሉት እንደሚገኙ ለመታዘብ ተችሏል። በሩዋንዳ 1 ለ0 ሽንፈትን ባስተናገዱበት ወቅት የነበሩት ስህተቶች ቀጥለው መታየታቸው ቡድኑን ለትችት ዳርገውታል። ዋልያዎቹ በዛሬው እለት ከዩጋንዳ ጋር የአቋም መፈተሻ ጨዋታ ማድረጋቸው የተጠቀሱትንና መሰል ክፍተቶቻቸውን እንዲመለከቱ እድል እንደሚፈጥር ይጠበቃል። ኢንስትራክተር አብርሃም ብሔራዊ ቡድኑ የመልሱን ጨዋታ በድል ለመወጣት ከአካላዊም በተጨማሪ ሥነ ልቦናዊ ዝግጅት የሚደረግ መሆኑን አስገንዝበዋል። ብሔራዊ ቡድኑ ለጨዋታው ትኩረት በተሞላበት ሁኔታ ዝግጅት በማድረግ ውጤት ለመቀልበስ ወደ ኪጋሊ የሚያቀና ይሆናል። የሩዋንዳ ብሔራዊ ቡድን ለኪጋሊው የመልስ ጨዋታ በተመሳሳይ ዝግጅቱን እያደረገ ሲሆን፤ ቡድኑ የአሸናፊነት ሥነ ልቦናን በመላበስ ጨዋታውን በአሸናፊነት ለመፈጸም እየተሰናዳ መሆኑን ተሰምቷል። የሩዋንዳ ብሔራዊ ቡድን በመቐለ ማሸነፍን ተከትሎ፤ በመጪው እሁድ በሜዳው በሚኖረው ጨዋታ የበላይነት ወስዶ ወደ ቻን የሚያደርገውን ግስጋሴ እውን ሊያደርግ ይችላል እየተባለ ይገኛል። የሩዋንዳ ብሔራዊ ቡድን በመልሱ ጨዋታ ሁለቱ ነጥቦች ቡድኑ በሥነ ልቦና ተጠናክሮ እንዲገባና የአሸናፊነት መንፈስ የሚያላብሱት በመሆኑ፤ የኢትዮጵያ ብሔራዊ ቡድንን ለማሸነፍ ከፍተኛ ግምት ወስዷል። በኢንስትራክተር አብርሃም የሚመሩት ዋልያዎቹ አነስተኛ የአሸናፊነት ተሰጥቷቸው ወደ ሜዳ ይገባሉ። የኢትዮጵያ ብሔራዊ ቡድን ከሩዋንዳ ጋር በቻን ዋንጫ በሁለት የተለያዩ ታሪካዊ አጋጣሚዎች ተገናኝተዋል። እ.አ.አ በ2014 በደቡብ አፍሪካ አዘጋጅነት ለሚካሄደው 3 ኛው የቻን ዋንጫ ማጣሪያ የመጀመሪያው አጋጣሚ ነው። ኢትዮጵያ ለመጀመሪያ ጊዜ በመድረኩ ተሳታፊ ስትሆን፤ በማጣሪያው ሩዋንዳን በደርሶ መልስ አሸንፋ ነበር። ጨዋታው በኪጋሊ ከተማ የተካሄደ ሲሆን ኢትዮጵያ ሩዋንዳን በመለያ ምት 5ለ6 በሆነ ውጤት በማሸነፍ ሩዋንዳን በመጣል ነበር፡፡ የሁለቱ ሀገራት ሌላው ፍጥጫ እ.አ.አ በ2017 በሞሮኮ አስተናጋጅነት ለሚካሄደው ውድድር በማጣሪያው ተገናኝተዋል። በዚህም ሩዋንዳ የኢትዮጵያን ብሔራዊ ቡድን በድምር ውጤት 3 ለ 2 በመርታት ወደ ሞሮኮ ስታቀና፤ የኢትዮጵያ ብሔራዊ ቡድን ከመድረኩ ውጪ የሆኑባቸው ሁለት የታሪክ አጋጣሚዎች እንደነበሩ ይታወሳል። የሁለቱ አገራት ሌላው ታሪካዊ ፍጥጫ በመጪው እሁድ ጥቅምት 8 ቀን 2012 ዓ.ም ኪጋሊ ላይ ትዕይንት ይሆናል። አዲስ ዘመን ጥቅምት 2/2012 ዳንኤል ዘነበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=20674
5b7300e624d6f7ba729ca6952f2dedb4	be150bba1ecb4aba2f47424789a5355c	ፕሪሚየር ሊጉ በኅዳር ይጀምራል	የኢትዮጵያ ፕሪሚየር ሊግ የዘንድሮ የውድድር ዓመት በኅዳር ወር አጋማሽ እንደሚጀመር የኢትዮጵያ እግር ኳስ ፌዴሬሽን አስታወቀ። ሊጉን የሚመራው ዓብይ ኮሚቴም የመጀመሪያ ስብሰባውን አድርጓል። የ2012ዓ.ም የውድድር ዘመን ፕሪሚየር ሊግ በሚቋቋመው አክሲዮን ማህበር እንዲመራ መወሰኑ እንዲሁም ዓብይ ኮሚቴዎች መመረጣቸው የሚታወስ ነው። ይህ ኮሚቴም የመጀመሪያ ዙር ስብሰባውን ያደረገ ሲሆን፤ ፕሪሚየር ሊጉ የሚጀመርበትን ቀን ወስኗል። በቀጣዩ ኅዳር ወር የመጀመሪያ ሳምንት ለመጀመር ቢወስንም፤ የኢትዮጵያ ብሔራዊ ቡድን የአፍሪካ ዋንጫ የምድብ ጨዋታ ከሜዳው ውጪ ከማዳጋስካር ጋር የሚያካሂድ መሆኑን ተከትሎ በአንድ ሳምንት እንዲራዘም መደረጉን ሶከር ኢትዮጵያ አስነብቧል። በዚህም መሠረት በኅዳር 13 እና 14 የውድድር ዓመቱን ለመጀመር ኮሚቴው ከውሳኔ ደርሷል። ዓብይ ኮሚቴው በስብሰባው ላይ ከተገኙት የፌዴሬሽኑ አመራሮች ጋር በመሆን በዕለቱ በተያዙ አጀንዳዎች ላይ ተነጋግሯል፤ የሰነድ ርክክብም አድርጓል። ከዚህ ባሻገር የሚቋቋሙ ኮሚቴዎች ላይ ሰፊ ውይይት የተደረገ ሲሆን፤ የእግር ኳሱ ችግር የሚመነጨው ከውድድር ኮሚቴ እና ዳኞች ኮሚቴ አባላት በመሆኑ በኮሚቴዎቹ ላይ ጥርት ያለ አቋም በመያዝ ሃቀኛ አመራር መስጠት የሚችሉ ሰዎችን ለመምረጥ ጠንካራ ዕጩዎችን እንዲያቀርቡም ተነጋግረዋል። ክለቦች ሜዳዎቻቸው ማሟላት የሚገባቸውን እንዲያሟሉ እና ምቹ እንዲሆኑም በስብሰባው መመሪያ ተላልፏል። በተለይ የድሬዳዋ፣ ወላይታ ድቻ፣ አዳማ፣ ሃድያ ሆሳዕና፣ ወልቂጤ፣ ሰበታ ከተማ እንዲሁም ጅማ አባጅፋር ሜዳዎች የጸጥታ ማስጠበቂያ (አጥር)፣ በሚገባ የተዘጋጀ የተጫዋቾች መልበሻ ክፍል እንዲዘጋጅ እንዲሁም በሜዳ ዙሪያ ለተመልካች አደገኛ እና ተወርዋሪ የሆኑ አላስፈላጊ ቁሶች መነሳት ይገባቸዋል። ይህ የማይሆን ከሆነ ግን ውድድሩን ለማድረግ እንደሚቸገው ዓብይ ኮሚቴው አስገንዝቧል። አዲስ የተዋቀረው ኮሚቴ ደብዳቤዎችን ለመጻፍ የሚያስችል ሕጋዊ መሠረት ባለመያዙ፤ ፌዴሬሽኑ ለስድስቱ ክልሎችና ሁለቱ ከተማ አስተዳደር ክለቦች ተዟዙረው በሚጫወቱበት ወቅት በቂ ጥበቃ እንዲያገኙ፣ ጨዋታውን የሚመሩ ዳኞች በትክክል እንዲዳኙ፣ የክለብ ደጋፊዎች ተገቢው ቦታ ተሰጥቷቸው እንዲደግፉና የሕግ ከለላ እንዲሰጣቸው፣ የክልል አመራሮች እንዲሁም የከተማ ከንቲባዎች የሕግ ከለላ ማረጋገጫ ደብዳቤ እንዲሰጡና ለሚመለከታቸው አካላት ደብዳቤ እንዲጽፍ ተስማምተዋል። ከዚህ ባሻገር የተነሱ ሌሎች አጀንዳዎች በይደር የቆዩ ሲሆን፤ በቀጣዩ ሳምንት መጨረሻ ውይይት ለማድረግም ቀጠሮ መያዙንም ዘገባው አመላክቷል።አዲስ ዘመን ጥቅምት 2/2012 ብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=20677
fae5146d0f815c3dbba8776303abf96d	169d6bee9edecbfefa269a65fb02c866	ማራቶንን ከ2ሰዓት በታች ማጠናቀቅ ተቻለ	ኬንያዊው የማራቶን የዓለም ክብረወሰን ባለቤት ኢሉድ ኪፕቾጌ በናይኪ የተያዘውን ከሁለት ሰዓት በታች የመግባት ሙከራ አሳካ። ትናንት በኦስትሪያዋ ቬና በተካሄደው ሙከራ ላይ ኢሉድ ኪፕቾጌ 1፡59፡40 በሆነ ሰዓት በመግባት ዓላማውን ማሳካት ችሏል። አትሌቱ በታሪክ 42ኪሎ ሜትርን ከሁለት ሰዓት በታች የገባ የመጀመሪያው ሰው ይሁን እንጂ ሰዓቱ በዓለም ክብረወሰንነት አይመዘገብለትም። የሰው ልጅ አቅም ወሰን የሌለው መሆኑን ለማሳየት በታዋቂው የስፖርት ትጥቅ አምራች ናይኪ የተያዘው ይህ ፕሮጀክት በአትሌቲክስ ስፖርት ረጅሙን ርቀት ከተለመደው ሁለት ሰዓት በታች ለመግባት የሚያስችል ሙከራ ነው። ለዚህም የዓለም ክብረወሰን ባለቤቱ ኪፕቾጌ የተመረጠ ሲሆን፤ ትጥቅ አምራቹ በሚያደርገው በቴክኖሎጂ የታገዘ ድጋፍ 1ሰዓት ከ59 ደቂቃ ለመግባት ነበር የታቀደው። ለዚህ ሙከራ ነፋሻማ የአየር ሁኔታ ያላትና ሰዓቱን ለማሟላት የሚያስችል የቦታ አቀማመጥ ያላት ቬና ስትመረጥ፤ ከ41 በላይ የሆኑ አሯሯጮችም ተዘጋጅተው ነበር። ትናትን ጠዋት በተካሄደው ሩጫም አትሌቱ የርቀቱን ግማሽ የሸፈነበት ሰዓት አጠራጣሪ ይሁን እንጂ በአሯሯጮቹ ብርታት 1፡59፡40 በሆነ ሰዓት በመፈጸም ግቡን ሊያሳካ ችሏል። ከሩጫው በኋላም «አሯሯጮቹን ላመሰግናቸው እወዳለሁ፤ ይህንን ሙከራ ተቀብለው አብረውኝ በመሮጣቸው ታሪክ ለማስመዝገብ ችለናል። ይህ በርካቶችን የሚያነሳሳ እና የሰው ልጅ አቅም የሚገደብ አለመሆኑንም ያሳያል። በጣም ደስ ብሎኛል ልጆቼ እና ባለቤቴም ሩጫዬን በመመልከታቸው ተደስቻለሁ» ማለቱን ኢንዲፔንደንት በድረገጹ አስነብቧል። ሙከራው በዓለም አቀፉ የአትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር ዕውቅና የሌለው መሆኑን ተከትሎ በዓለም ክብረወሰንነት አይመዘገብም። እ.አ.አ በ2018 የበርሊንን ማራቶን የገባበት 2፡01.39 የሆነ ሰዓት የዓለም ፈጣን ሰዓት ሲሆን፤ ከሁለት ዓመት በፊት አትሌቱ በጣሊያኗ ሞንዛ ከተማ ባደረገው ሙከራ በ26ሰከንዶች ዓላማውን አለመሳካቱ ይታወሳል።አዲስ ዘመን ጥቅምት 2/2012 ብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=20682
8c7481c72146e10e537f4627d94b4c35	55f060de80f8922ba03bb87558291b0f	ወንጀለኛው ጁንታ አዲስ አበባን የሁከትና የብጥብጥ ቀጠና ለማድረግ ያቀዳቸው በርካታ ሙከራዎች መክሸፋቸው ተገለፀ	ዋቅሹም ፍቃዱአዲስ አበባ፡- የጁንታው ቡድን “መነሻችንና መድረሻችን አዲስ አበባ ነው” በሚል አዲስ አበባን የብጥብጥና የሁከት ቀጠና ለማድረግ አቅዷቸው የነበሩ የወንጀል ሙከራዎች በህዝቡና በፀጥታ አካላት ትብብር መክሸፋቸውን የአዲስ አበባ ፖሊስ ኮሚሽን አስታወቀ::በኮሚሽኑ የህዝብ ግንኙነት የሚዲያ ዘርፍ ሃላፊ ዋና ኢንስፔክተር ማርቆስ ታደሰ ለአዲስ ዘመን ጋዜጣ እንደተናገሩት፤ ከአገራችን ወቅታዊ ነባራዊ ሁኔታ ጋር ተያይዞ ጁንታው በአዲስ አበባ ከተማ የተለያዩ የብጥብጥና ሁከት ሥራዎችን ለመፍጠርና ህብረተሰቡን ለማሸበር የተለያዩ ሙከራዎችን ያደረገ ቢሆንም ዕቅዶቹ የከፋ ጉዳት ከማድረሳቸው በፊት በቁጥጥር ሥር ውለዋል::የጥፋት ቡድኑ ተልዕኮውን የሚያስፈጽሙለት አካላት ከፖሊስና ከአገሪቱ መከላከያ ሠራዊት ሳይቀሩ በመመልመል በየክፍለ ከተሞቹ የጥፋት ተላላኪዎችን በማሰማራት ሽብር ለመፍጠር ከፍተኛ ጥረት አድርጓል ያሉት ዋና ኢንስፔክተር ማርቆስ፤ ሆኖም የፀጥታው አካላት ከከተማው ህዝብ ጋር በመቀናጀት በሠሩት ሥራ የጁንታው የጥፋት ድግስ ሊመክን መቻሉን ጠቁመዋል::ከጉዳዩ ጋር በተያያዘ በርካታ ተጠርጣሪዎች በሕግ ቁጥጥር ሥር ውለው ጉዳያቸው በፍርድ ቤት እየታየ በመሆኑ ለወደፊት የሚመለከተው የመንግሥት አካል ሁኔታውን ለህዝብ ይፋ እንደሚያደርግ የጠቆሙት ዋና ኢንስፔክተር ማርቆስ፤ በአሁኑ ወቅት በቅንጅት በተሰራው ሥራ የመዲናይቱ ነዋሪዎች ያለምንም ፀጥታ ችግር ወጥተው መግባት ችለዋል ብለዋል::ዋና ኢንስፔክተሩ እንዳሉት የጁንታው ዝግጅት ከባድ ለመሆኑ በተደረገው ድንገተኛ ፍተሻና በህዝቡ ጥቆማ የተያዙ የተለያዩ ጦር መሣሪያዎች በቂ ማሳያዎች ናቸው::እስካሁን በተለያዩ ተቋማት፣ በተሽከርካሪና ቤት ለቤት በተደረጉ ፍተሻዎች ባልተለመደ መልኩ የእጅ ቦምቦች፣ የተለያዩ ጥይቶች፣ ፀረ ተሽከርካሪ ፈንጂዎች፣ አጭርና የረጅም እርቀት ወታደራዊ የሬዲዮ መገናኛ፣ የተለያዩ ሽጉጦች፣ ክላሽንኮቮች፣ ላውንቸሮችና ሌሎች በርካታ የጦር መሣሪዎች በቁጥጥር ሥር መዋላቸውን ዋና ኢንስፔክተር ማርቆስ ተናግረዋል::ህዝቡ ወንጀለኞችን ለሕግ አካላት አሳልፎ ለመስጠት እንዲያግዝ በየአካባቢው የሚገኙ የፖሊስና ሌሎች የፀጥታ አካላትን የስልክ ቁጥሮች የመያዝ ባህል ማዳበር እንዳለበት ዋና ኢንስፔክተሩ ጠቁመው፤ በደል የደረሰበት ግለሰብም ሆነ ቡድን ማንኛውንም አጠራጣሪ ነገር ሲመለከት ወይም ሲያጋጥም ለፀጥታ አካላት በማሳወቅ ወንጀለኞችን አደብ የማስገዛት ሥራ ላይ ተባባሪ መሆን አለበት ብለዋል::የአዲስ አበባን ነባራዊ ሁኔታ አስመልክተው ዋና ኢንስፔክተሩ እንዳሉት መከላከያ መቀሌን ከተቆጣጠር ወዲህ የወንጀል ድርጊቶች በመጠኑ እየቀነሱ ቢሆንም ፖሊስ መደበኛውን የሕግ ማስከበር ሥራ እንደ ወትሮው እየሠራ ይገኛል:: ሆኖም የተበታተነው የጁንታው ሃይል ተለቅሞ በሕግ ቁጥጥር ሥር እስከሚውል ህብረተሰቡ ሳይዘናጋ ሰላሙን በንቃት ከመጠበቅ ጎን ለጎን ወንጀለኞችን ለፀጥታ አካላት አሳልፎ ለመስጠት ቀና ትብብሩን ማጠናከር ይጠበቅበታል::አዲስ ዘመን ታህሳስ 5/2013	ሀገር አቀፍ ዜና	https://www.press.et/Ama/?p=37307
b081d88ef05ac71249b5c3304bfe656e	d6a217a2b323396b881854d75aa583f6	የኦሊምፒክ ቡድኑ ዕድል በጊዜ ከስሟል	በቶኪዮ 2020 ኦሊምፒክ በእግር ኳስ ለመሳተፍ የአፍሪካ አገራት ሁለተኛውን የደርሶ መልስ የማጣሪያ ጨዋታዎችን ካለፈው ሳምንት ጀምሮ አከናውነዋል። በዋናው ብሔራዊ ቡድን አሠልጣኝ አብርሃም መብራቱ እየተመራ ከሁለት ሳምንት ላላነሰ ጊዜ ሲዘጋጅ የቆየው የኢትዮጵያ ከ23 ዓመት በታች ኦሊምፒክ ቡድን ማጣሪያውን ሳያልፍ ቀርቷል። ባለፈው ሐሙስ የመጀመሪያውን ጨዋታ በሜዳው ከማሊ አቻው ጋር ያደረገው የኢትዮጵያ ከ23 ዓመት በታች ኦሊምፒክ ቡድን አንድ ለአንድ መለያየቱን ተከትሎ ወደ ቀጣዩ ዙር የማለፍ ተስፋው አጣብቂኝ ውስጥ ገብቶ ነበር። እንደ ተሰጋውም ከትናንት በስቲያ ምሽት ወደ ባማኮ አቅንቶ ከሜዳው ውጪ ያደረገውን የመልስ ጨዋታ አራት ለዜሮ ተሸንፏል።በዚህም መሠረት 5ለ1 በሆነ ድምር ውጤት ወደ ቀጣዩ ዙር ሳያልፍ ቀርቷል። እአአ 2004 ላይ ለመጀመሪያ ጊዜ በኦሊምፒክ እግር ኳስ የተሳተፈችው ማሊ ወደ መጨረሻውና ሦስተኛው ዙር ማጣሪያ ስታልፍ ኢትዮጵያ ለመጀመሪያ ጊዜ የመሳተፍ ዕድሏ በጊዜ ከስሟል። ኢትዮጵያ የመጀመሪያውን የማጣሪያ ጨዋታ ሶማሊያን በሜዳዋና በገለልተኛ ሜዳ በሰፊ የግብ ልዩነት አሸንፋ ወደ ቀጣዩ ዙር ማለፏ ይታወሳል። ማሊን ጨምሮ አስራ ስድስት የአፍሪካ አገራት ቀጣዩን ዙር መቀላቀላቸውን ካለፈው ሰኞ ጀምሮ አረጋግጠዋል። ያለፈው የአፍሪካ ከሃያ ሦስት ዓመት በታች ዋንጫ አሸናፊዋ ናይጀሪያ ቀጣዩን ዙር ከተቀላቀሉ አገራት መካከል ስትገኝ ሞሮኮ ባልተጠበቀ መልኩ በጊዜ ተሰናባች ሆናለች። ሁለተኛው የማጣሪያ ጨዋታ መጠናቀቁን ተከትሎ ያለፉት አገራት በሦስተኛው ዙር የሚገጥሙትን አገር ማወቅችለዋል። በመጨረሻውና ሦስተኛው ዙር የማጣ ሪያ ጨዋታ ደቡብ አፍሪካ ዚምባቡዌን ስትገጥም ዛምቢያ ከኮንጎ ብራዛቪል፣ጋና ከአልጄሪያ፣ካሜሩን ከቱኒዚያ፣ኮትዲቭዋር ከጊኒ፣ ሱዳን ከናይጄሪያ፣ ዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኮንጎ ከማሊ የሚገናኙ ይሆናል። የዓለማችን ትልቁ የስፖርት መድረክ ኦሊምፒክ በሩቅ ምሥራቋ አገር ጃፓን ቶኪዮ ከተማ ሊካሄድ ከሁለት ዓመት ያነሰ ጊዜ ይቀረዋል። በዚህ ኦሊምፒክ ላይ ለመሳተፍ እንደ እግር ኳስ ያሉ የስፖርት ዓይነቶች ረጅም የማጣሪያ ጨዋታዎችን ስለሚሹ ከወዲሁ እየተከናወኑ ይገኛል። በአፍሪካ ዞን ሦስተኛውን የማጣሪያ ጨዋታ የሚያሸንፉ ስምንት አገራት የሚለዩ ቢሆንም በቀጥታ ወደ ኦሊምፒክ አያመሩም። እነዚህ ስምንት አገራት ከዓመት በኋላ ግብፅ ለምታዘጋጀው ከሃያ ሦስት ዓመት በታች የአፍሪካ ዋንጫ በቀጥታ የሚያልፍ ይሆናል። በዚህ አፍሪካ ዋንጫ ላይ መሳተፍ ብቻ በቶኪዮ ኦሊምፒክ የሚያበቃም አይደለም። በአፍሪካ ዋንጫው ከአንድ እስከ ሦስት ያለውን ደረጃ ይዘው ያጠናቀቁ አገራት በኦሊምፒኩ ተሳታፊ መሆናቸውን ያረጋግጣሉ። የወንዶቹ የኦሊምፒክ ጉዞ እዚህ ላይ ያበቃ ቢሆንም በአሰልጣኝ ሠላም ዘራይ የሚመራው የኢትዮጵያ ሴቶች ኦሊምፒክ ብሔራዊ ቡድን የመጀመሪያ ምዕራፍ ዝግ ጅቱን በማጠናቀቅ ላይ ይገኛል። አሰልጣኝ ሠላም ዘራይ በሁለተኛ ምዕራፍ ዝግጅቷ የአቋም መፈተሻ ጨዋታ ከመሰል ሀገራት ጋር ለማድረግ ያደረገችው ጥረት የተሳካ አይመስልም። ያም ሆኖ የሚቀጥለው ሳምንት ረቡዕ መጋቢት 25 የመጀመሪያ የማጣሪያ ጨዋታቸውን በአዲስ አበባ ስቴዲየም የሚያደርጉት የኦሊምፒክ ሴቶች ቡድን የመልስ ጨዋታቸውን ከሦስት ቀን በኋላ በዩጋንዳ ካምፓላ የሚያደርጉ ይሆናል። እንስቶቹ በደርሶ መልስ ጨዋታ ድል የሚቀናቸው ከሆነም ቀጣይ ተጋጣሚያቸው ካሜሩን እንደምትሆን ካፍ አሳውቋል። ይህ ከሃያ ሦስት ዓመት በታች የአፍሪካ ዋንጫ በግብፅ ሲካሄድ ለሦስተኛ ጊዜ ሲሆን ውድድሩን ለማዘጋጀት ታጭታ የነበረችው ዛምቢያ ነበረች። ይሁን እንጂ ካፍ ይህን ዕድል 2017 መስከረም ወር ላይ ለግብፅ መስጠቱ ይታወሳል። ናይጄሪያ ያለፈው ውድድር ቻምፒዮን መሆኗም አይዘነጋም። በኦሊምፒክ መድረክ በእግር ኳስ የሚሳተፉ ተጫዋቾች ዕድሜያቸው ከሃያ ሦስት ዓመት በታች የሆኑ ብቻ ቢሆንም አንድ አገር ዕድሜያቸው ከሃያ ሦስት ዓመት በላይ የሆኑ ሦስት ተጫዋቾችን የማሰለፍ ዕድል ይኖረዋል። በሴቶች በኩል ግን በኦሊምፒክ እግር ኳስ ለመሳተፍ የዕድሜ ገደብ አልተቀመጠም። ጃፓን በኦሊምፒኩ የእግር ኳስ ጨዋ ታዎችን ለማስተናገድ በመዲናዋ ቶኪዮ ብቻ ሳትወሰን ሌሎች ከተሞችንም የውድድሩ መዳረሻ ማድረጓ ይታወሳል። ከቶኪዮ በተጨማሪ ኢባራኪ፤ ሴታማ፤ ሳፓሮ፤ ሴንዳይና ዮኮሃማ የእግር ኳስ ውድድሮችን የሚያስተናግዱ ከተሞች ናቸው። ብራዚል ባስተናገደችው የ2016 ሪዮ ኦሊምፒክ በወጣት ቡድኗ አማካኝነት በወንዶች ቻም ፒዮን መሆኗ የሚታወስ ሲሆን ጀርመን በሴቶች ቻምፒዮን መሆን ችላለች።አዲስ ዘመን መጋቢት 19/2011በቦጋለ አበበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7767
4dffd97e4366532e10361d1596d62942	fab3e3b0e567ed156bcde07ec75d1da2	የደርግ ጠቅላይ ሚኒስትር የነበሩት ፍቅረስላሴ ወግደረስ አረፉ	በጋዜጣው ሪፖርተርአዲስ አበባ፡- በደርግ ዘመነ መንግሥት የኢትዮጵያ ጠቅላይ ሚኒስትር የነበሩት ፍቅረስላሴ ወግደረስ ከዚህ ዓለም በሞት ተለዩ።ፋና ብሮድካስቲንግ ኮርፖሬት እንደዘገበው፤ የቀድሞው ጠቅላይ ሚኒስትር ሻምበል ፍቅረስላሴ ከትናንት በስቲያ በ75 ዓመታቸው ነው ህይወታቸው ያለፈው።ሻምበል ፍቅረስላሴ ወግደረስ፣ አየር ኃይልን በመወከል ደርግን ከመሠረቱት ሰዎች መካከል አንዱ ሲሆኑ፤ በኋላም ጠቅላይ ሚኒስትር የነበሩ ናቸው። ከረጅም የእሥር ህይወት በኋላ “እኔና አብዮቱ” እና “እኛና አብዮቱ” የተባሉ ሁለት መጽሐፍትን ለአንባቢያን አቅርበዋል።ሻምበል ፍቅረስላሴ ወግደረስ፣ የተወለዱት ሐምሌ 7 ቀን 1937 ዓ.ም በአዲስ አበባ ሲሆን፤ በኢትዮጵያ አየር ኃይል ማሰልጠኛ ወጣት ካዴት ሆነው በመግባት በ1955 ዓ.ም የተመረቁ ሲሆ፤ በአሜሪካ ሀገርም ስልጠና ወስደዋል።በተለያዩ የሥልጣን እርከኖች ሀገራቸውን ያገለገሉት ፍቅረስላሴ፣ የኢትዮጵያ ሠራተኞች ፓርቲ (ኢሰፓ) አደራጅ ኮሚቴና የደርግ ማዕከላዊ ኮሚቴ አባል እና ከጳጉሜን 5 ቀን 1979 ዓ.ም እስከ ጥቅምት 29 ቀን 1982 ዓ.ም የኢትዮጵያ ጠቅላይ ሚኒስትር በመሆን አገልግለዋል።አዲስ ዘመን ታህሳስ 5/2013	ሀገር አቀፍ ዜና	https://www.press.et/Ama/?p=37315
2aa2b4af920d433b5874dee08a07a9b2	47e28e4237886962515cbd451f71c647	የኢትዮጵያ ፕሪሚየር ሊግ 18ኛ ሳምንት ጨዋታዎች	የኢትዮጵያ ፕሪሚየር ሊግ የ18ኛ ሳምንት ሁሉም ጨዋታዎች በክልል ከተሞች ነገና ዕሁድ የሚካሄዱ ሲሆን፤ የሊጉ የሳምንቱ ትልቁ ጨዋታ አፄዎቹን ፋሲል ከተማ ከመቐለ 70 እንደርታ የሚያገናኘው ግጥሚያ ዕሁድ መጋቢት 22 ቀን በጎንደር አፄ ፋሲል ስታዲየም ከቀኑ ዘጠኝ ሰዓት ይካሄዳል። ነገ አንድ ጨዋታ ክልል ላይ ሲካሄድ፤ ወራጅ ቀጠና ላይ የሚገኝው ደደቢት በሜዳው ደቡብ ፖሊስን ከቀኑ ዘጠኝ ስዓት ያስተናግዳል። ሊጉ ዕሁድ ዕለት ቀጥሎ ሲውል ሰባት ጨዋታዎች የሚካሄዱ ሲሆን፤ ጅማ ላይ ጅማ አባ ጅፋር ከቅዱስ ጊዮርጊስ፣ አዳማ ላይ አዳማ ከተማ ከስሑል ሽረ፣ ባህር ዳር ከተማ የጣና ሞገዶቹ ከሲዳማ ቡና፣ ወላይታ ዲቻ ከሐዋሳ ከተማ፣ ወልዋሎ ዓዲግራት ዩኒቨርሲቲ ከኢትዮጵያ ቡና እንዲሁም ድሬዳዋ ላይ ድሬዳዋ ከተማ ወራጅ ቀጠና ላይ ከሚገኘው ከመከላከያ በተመሳሳይ ከቀኑ ዘጠኝ ሰዓት ላይ ጨዋታቸውን ያደርጋሉ። ፕሪሚየር ሊጉን መቐለ 70 እንደርታ በ39 ነጥብ ሲመራ፤ ሲዳማ ቡና በ31 ነጥብ ይከተላል። ቅዱስ ጊዮርጊስና ፋሲል ከነማ በእኩል 29 ነጥብ በጎል ክፍያ ተበላልጠው ሦስተኛና አራተኛ ደረጃዎችን ይዘዋል። መከላከያ፣ ስሑል ሽረ እና ደደቢት ደግሞ ከ14ኛ እስከ 16ኛያሉትን የመጨረሻዎቹን ሦስት ደረጃዎች ይዘው ወራጅ ቀጠና ውስጥ ይገኛሉ፡፡የፕሪምየር ሊጉን ኮከብ ጎል አግቢነት የመቐለ 70 እንደርታው አማኑኤል ገብረሚካኤልና የመከላከያው ምንይሉ ወንድሙ በእኩል 11 ጎል ሲመሩ፤ የሲዳማ ቡናው አዲስ ግደይ በ10 ጎል ይከተላል።አዲስ ዘመን መጋቢት 20/2011 በሶሎሞን በየነ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7830
6484ab4eeb4719e7d343a5c06252c28f	a389518f18dcd77847b0852a88e5a24f	ከእግር ኳሱ ዓለም በለጋ ዕድሜው የተገታው ተጫዋች	ስለ እግር ኳስ ሕይወቱ ሲናገር ፊቱ ላይ ሁለት ዓይነት ስሜት ይነበባል፡፡ ትዝታና ቁጭት፡፡ በትዝታና በቁጭት መሀል ቆሞ የስፖርት ህይወቱን ያስታውሰዋል፡፡ ወጣት ሞገስ ታደሰ በርካታ የስፖርት ሜዳ ትዝታዎች ያሉት ቢሆንም፤ ከሕይወቱ ስንክሳር ጥቂቱን እንዲያስታወሰንና አሁን ያለበትን ሁኔታ እንዲያወጋን በማለት ቀጣዩ አጭር ትረካ ተቀንጭቦ ቀርቧል፡፡ የእግር ኳስ ህይወቱ ምዕራፍ የተጀመረው በበላቸው ኪዳነ ማርያም አሰልጣኝነት በሚመራው የኪድስ ኬር ቡድን ውስጥ ነው። ጃንሜዳ በሚዘጋጀው የታዳጊዎች ውድድር ላይ ቡድኑን በመወከል በለጋ ዕድሜያቸው ድንቅ ብቃትን ያሳዩ ከነበሩት የእግር ኳስ ጥበበኞች መካከል አንዱ ስለመሆኑ ብዙዎች ይመሰክሩለታል፡፡ ሞገስ ሜዳ ላይ ባሳያቸው የእግር ኳስ ብቃቱ ለቅዱስ ጊዮርጊስ የተዳጊዎች ቡድን እንዲመረጥ አስችሎታል፡፡ ወቅቱ ደግሞ 2002 ዓ.ም ነበር፡፡ ብዙም ሳይቆይ በዚሁ ክለብ ዋና ቡድኑን እንዲቀላቀል ተደረገ። እስከ 2004 ዓ.ም ድረስ ወርቃማ ጊዜን ከቡድኑ ጋር አሳልፏል፡፡ በቅዱስ ጊዮርጊስ ክለብ ውስጥ የለመለመው የእግር ኳስ ህይወቱ ቀጣዩ መዳረሻ ሲዳማ ቡና ነበር፡፡ በዚህ ቡድን ውስጥ እያለ ነበር ለኢትዮጵያ ብሄራዊ ቡድን ተመልምሎ የመሰለፍ ዕድሉን ያገኘው፡፡ በሲዳማ ቡና አራት ዓመታትን አሳልፏል፡፡ ከዚህ በኋላ ያቀናው ወደ አዳማ ከነማ ነበር፡፡ ቆይታውን ለሁለት ዓመታት በአዳማ ከነማ አደረገ፡፡ በ2009 ዓ.ም የአዳማ ከነማ ውሉን ከጨረሰ በኋላ የአዲስ አበባው ክለብ የሆነው መብራት ኃይል (ኢትዮ-ኤሌክትሪክ) ቀጣዩ መዳረሻው ነበር፡፡ ለስድስት ወራት ያህል በኢትዮ አሌክትሪክ ቆይታ አድርጎ ወልዲያ ከነማን በመቀላቀል ለአንድ ዓመት ኮንትራት ቢፈርምም መጫወት የቻለው ለሦስት ወራት ያህል ብቻ ነው፡፡ አሁን ላይ እቤት እንዲውል የዳረገው ችግር ገጠመው፡፡ ሞገስ ‹‹በቀጣይ ለነበረኝ የእግር ኳስ ህይወት በቃላት የማይገለፅ ታላቅ አጋጣሚና መልካም ተሞክሮ ነበረኝ›› ይላል ወደ ኋላ መለስ ብሎ ቅዱስ ጊዮርጊስ፣ ሲዳማ ቡና እና አዳማ ከነማ ላይ ያሳለፈውን የእግር ኳስ ህይወት በማስታወስ፡፡ የአፍሪካ ህብረት 50ኛ ዓመት በዓል ሲከበር የአሰልጣኝ ሰውነት ቢሻው ስብስብ በሆነው ብሄራዊ ቡድን ውስጥ የመሳተፍ ዕድሉን አግኝቷል፡፡ በአሰልጣኝ ዮሐንስ ሳህሌ ስር በነበረው ቡድን ሳይቀር ተካትቷል፡፡ ከዚህበኋላ የብሄራዊ ቡድኑ ስብስብ ውስጥ ስሙ ተካትቶ ለአምስት ዓመታት ያክል ተሳትፎ ነበረው፡፡ በዋናነት በተከላካይነት ስፍራ ላይ ቢጫወትም በአሰልጣኞቹ ፍላጎት በሁሉም ቦታዎች ላይ የመጫወት ልምድ እንደነበረው ተናግሯል፡፡ ትናንትና በቅዱስ ጊዮርጊስ ውስጥ አድን በመቀጠል ለአዳማ ከተማ፣ ሲዳማ ቡና፣ ኢትዮ-ኤሌክትሪክ እና ወልዲያ ከተማ ክለቦች እንዲሁም ለኢትዮጵያ ብሄራዊ ቡድን በመሰለፍ ድንቅ ብቃቱን ያሳየው ሞገስ ታደሰ ባጋጠመው የጤና ችግር አሁን ላይ ከቤት ውሏል፡፡ ትናንትን በሜዳ ላይ እንቅስቃሴው ኳስን እንደ ፍላጎቱ ሲያንከባልላት የነበረው ባለ ተስፋው ተጫዋች ሞገስ እጅና እግሮቹ ተሳስረው፣ ብቻውን ቁጭ ብሎ፣ በራሱ አቅም ከወዲያ ወዲህ መንቀሳቀስ ሲያቅተው ላየው ሰው ማመን ያዳግታል፡፡ የሚመገበው፣ መፀዳጃ ቤት የሚሄደውና ቤት ውስጥም ሆነ ወደ ቤተ እምነት የሚንቀሳቀሰው በሰው ዕርዳታ ነው። እጆቹ ስለማይንቀሳቀሱ ስልክ እንኳን የሚያወራው በሌላ ሰው ዕርዳታ ነው፡፡ ‹‹የህመሜ መነሻ በባጃጅ የደረሰብኝ አደጋ ነው፡፡ አዳማ ከነማ በነበርኩበት ወቅት ክለቤ ከወላይታ ዲቻ ጋር ላለው ጨዋታ ዝግጅት ለማድረግ ከቤቴ ወደ ካምፕ በባጃጅ እየተጓዝኩ ነበር፡፡ በባጃጁ ውስጥ በዳር በኩል ተቀምጬያለሁ፡፡ ሌሎች ተሳፋሪዎችም ከጎኔ ነበሩ፡፡ ከጥቂት ደቂቃ ጉዞ በኋላ ባጃጁ እኔ ወዳለሁበት የግራ አቅጣጫ በድንገት ተገለበጠ። ሙሉ በሙሉ በሚባል ደረጃ የግራ እጆቼ ላይ ጉዳት ደረሰብኝ፡፡ ሌላውም የሰውነት ክፍሌ እንዲሁ ተጎድቶ ነበር፡፡ በጊዜው ወደ ህክምና በመሄድ በሰውነቴ አስር ቦታ ላይ ቀዶ ጥገና ተደረገልኝ፡፡ ቁስሉ በየቀኑ ይታጠብ ነበር፡፡ ህመም ቢሰማኝም ማስተገሻ እየወሰድኩ ነው የውድድር ዓመቱን መጨረስ የቻልኩት›› ብሏል ስአደጋው ሲያብራራ፡፡ የጤና እክሉ መነሻ ቀለል ያለ የባጃጅ አደጋ ቢሆንም ከበድ ያለ ጉዳት አምጥቶበታል። ‹‹የነርቭ ሞተሩ›› እንደተጎዳም በሀኪሞች ተነግሮታል፡፡ የአንድ ልጅ አባት የሆነው ሞገስ የተሻለ ህክምና ቢያገኝ እና ቢደገፍ ከጉዳቱ ማገገም እንደሚችልም በሀኪሞች ተነግሮታል። ኢትዮጵያዊያን ወገኖቹ እንደየእምነታቸው በፀሎት እንዲያስቡትም ነው የሚማጸነው፡፡ ዕክሉ የገጠመው አዳማ ከነማ በነበረበት ወቅት ቢሆንም ቀጥሎ በተጫወተባቸው ክለቦች ውስጥ የከፋ ጫና ሳያደርስበት በህክምና እየታገዘ ይጫወት ነበር፡፡ ሜዳ ላይ እንቅስቃሴ ሲያደርግ እጆቹ የመዛል ስሜት ስለነበራቸው። ከዛሬ ነገ ይሻለኝ ይሆናል ብሎ ተስፋ ቢያደርግም ይህ ሳይሆን ቀርቷል፡፡ ህመሙ ሲበስበት የመጨረሻ ክለቡ ከሆነው ወልዲያ ከነማ ውሉን አቋርጦ ቀጥታ ወደ ህክምና አምርቷል፡፡ ለህክምናው መኪናውን እስከ መሸጥ ያደረሰውን ከፍተኛ ወጪ ቢያወጣምመፍትሔ ማግኘት ግን አልቻለም፡፡ ወልዲያ ከነማ እግር ኳስን ያቆመበት የመጨረሻው ክለብ መሆኑን የሚያስታውሰው ሞገስ፤ ቶሎ ታክሞ ወደ ሜዳ ለመመለስ ቢያስብም መሳካት እንዳልቻለ ዕንባ እየተናነቀው ይናገራል፡፡ ሞገስ ስለ እግር ኳስ ስፖርት አውርቶ አይጠግብም፡፡ እርሱ ለእግር ኳስ፤ እግር ኳስ ለእርሱ የተፈጠሩ ያክል ተሳስረዋል፡፡ ብዙ የመጓዝ ተስፋ ቢኖረውም ሁሉም ትዝታ ብቻ ሆነውበት ቀርተዋል፡፡ ይህ ቁጭት ነው ከስሜቱ በላይ አይሎ ገጹ ላይ የሚነበበው፡፡ የእግር ኳስ ፍቅሩ ከስሜት በላይ ነው፡፡ ነገ ከህመሙ አገግሞ እግር ኳስን ዳግም ለመጫወት ያለው ጉጉት ዛሬ በልቡ ውስጥ በልዩ ቦታ ታትሞ የሚገኝ ምልክቱ ነው፡፡ መቼም ቢሆን የማይታክተውና ተስፋ የማይቆርጠው ሞገስ በእግር ኳስ ህይወቱ ‹‹አንድ ቀን እመለሳለሁ›› በሚል የማይናወጥ አቋሙ መፃኢውን ዕድል እየተጠባበቀ ይገኛል። ይሁንና ይህን እምነቱን ነፍስ የሚዘራበት ሁኔታ ግን ገና የተፈጠረ አይመስልም፡፡ የእግር ኳስ ቤተሰቡን ልብ ያስፈነጠዘው ወጣቱ ተጫዋች በዚያው የውኃ ሽታ ሆኖ እንዳይቀር ያሰጋል። ለተጫዋቹ ፈውስና ደኅንነትን በመመኘት፤ በኢትዮጵያ እግር ኳስ ላይ ወሳኙን ሚና የሚጫወተው ብሔራዊ ፌዴሬሽኑም ሆነ ክለቦች የተጫዋቹን የመዳን ጥም ለመቁረጥ ትጋት ማሳየት ይኖርባቸዋል የሚለው ደግሞ የአዲስ ዘመን ጋዜጣ ዝግጅት ክፍል ነው፡፡አዲስ ዘመን መጋቢት 20/2011በአዲሱ ገረመው	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7825
0050378d460cd48c38065156a98a7dbe	90c15bf73588eebc39e87cd1367fc65d	የሀገር አቋራጭ ድራማዊ ትዕይንት	አንዳንዶች በሕይወት ይመስ ሉታል፤ አባጣ ጎርባጣ በሚበዛው ውድድር። ሌሎች ደግሞ በአትሌቲክስ ስፖርት ከባድና አስቸጋሪ በማለት ይገልጹታል የሀገር አቋራጭ ውድድርን። ውድድሩ፤ ወጥነት በሌለው መስክ፤ በርካታ የሚተጣጠፉ መስመሮችን እየተከተሉ፣ በጭቃ፣ በአቧራ፣ በረግረጋማ፣ በትናንሽ ጉብታዎችና ኮረብታማ ስፍራዎች ላይ መሮጥንም ይጠይቃል። በዝናባማ፣ በበረ ዷማ፣ በከፍተኛ ሙቀትና ጉም በሸፈነው የአየር ሁኔታም ኪሎሜትሮችን ማቋረጥ በእርግጥም ከባድ ጽናትን ይጠይቃል። በመሆኑም የትኛውም አትሌት ሊሳተ ፍበት አይችልም። እጅግ ከባድ እና ፈታኝ ከሚባሉ እልህ አስጨራሽ የአትሌቲክስ ውድድሮች መካከል በቅድሚያ የሚጠ ቀሰው ሀገር አቋራጭ ጥንካሬን ይጠይቃል። የምሥራቅ አፍሪካዎቹ ጎረቤታሞች ኢትዮጵያ እና ኬንያ ግን በዚህ ውድድር የተካኑ አትሌቶች ባለቤቶች በመሆናቸው የውድድሩን ክብር በተደጋጋሚ የግላቸው አድርገዋል። 43 ዓመታትን በተሻገረው የዓለም ሀገር አቋራጭ ሻምፒዮና ታሪክ በርካታ ክስተ ቶችም ታይተዋል። ከእነዚህ ውድድሮች መካከልም እአአ በ2007 በሞምባሳ የተካሄደው ውድድር ይጠቀሳል። በዚህ ውድድር ላይ የታየው ድራማዊ ትዕይንትም እስካሁን የሚታወስ ነው። ዓለምአቀፉ የአትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበርም በመጪው ቅዳሜ በዴንማርክ የሚካሄደውን ውድድር አስመልክቶ በድረገጹ ላይ ሁኔታውን በተንቀሳቃሽ ምስል ደግፎ አስታውሷል። በዚህ ውድድር በመንገስ ቅድሚያውን የያዘው ኢትዮጵያዊው አትሌት ቀነኒሳ በቀለ ነው። አምስት የወርቅና አንድ የብር ሜዳሊያዎችን የግሉ በማድረግም ባለክብረወሰን ነው። እአአ በ2004 በብራሰልስ በተካሄደው ሻምፒዮና ኢትዮጵያዊውያኑ አትሌቶች ቀነኒሳ በቀለ፣ገብረእግዚአብሔር ገብረማርያም እና ስለሺ ስህን በሰከንዶች ልዩነት ተቀዳድመው ከአንድ እስከ ሦስት ያለውን ደረጃ የወሰዱበት ውድድር እስካሁንም እጅግ ስኬታማ ሆኖ ይጠቀሳል። ይህ አትሌት በሀገር አቋራጭ ውድድሮች መሳተፍ የጀመረው በወጣትነት ዕድሜው ሲሆን፤ በወጣቶች ዘርፍ በሚካሄደው አጭር ርቀትም ሆነ በአዋቂዎች ምድብ በሚካሄደው ረጅም ርቀት ተስተካካይ ያልተገኘለትን ስኬት አጣጥሟል። እአአ በ2001 በብር ሜዳሊያ በተቀላቀለው የውድድር ዓውድ ላይም ከስድስት ዓመታት በላይ ተሳትፎ በአሸናፊነት አጠናቋል። በኬንያ ሞምባሳ በተካሄደው ውድድር ግን ንጉሱ ዳግም ድሉን ሊጨብጥ አልተቻለውም። ይህ የሆነው በርቀቱ እጅግ ስኬታማ በሆኑት ኬንያውያንም አልነበረም። ድራማዊ በሆነው ክስተት አሸናፊነቱን አሳልፎ ለጎረቤት ሀገር በመስ ጠቱና ርቀቱንም ለማጠናቀቅ ባለመቻሉ እንጂ። በጎልፍ ሜዳ ላይ በተዘጋጀው ውድድር፤ ቀነኒሳ እንደተለመደው በርቀቱ አመዛኙን ክፍል በመሪነት ሲሸፍን ነበር የቆየው። የሀገሩ ልጆች እና አሰልጣኞቹ ብቻም ሳይሆን ውድድሩን ለመከታተል በስፍራው የተገኙ ሁሉ የአሸናፊነት ግምት ወደ ርቀቱ ንጉስ አጋድሎም ነበር። ርቀቱን ከግማሽ በላይ ከተጓዘ በኃላ ግን የቀነኒሳ አሯሯጥ እንደ አጀማመሩ ፍጥነት የተሞላበት እንዳልሆነ ታየ። ይህንን አጋጣሚ የተጠቀመው ኤርትራዊው የጎዳና ላይ አትሌት ዘረሰናይ ታደሰም ኃይል በመጨመር በመካከላቸው ያለውን ርቀት ለማጥበብ ሙከራ ማድረጉን ተያያዘው። ሲያስከትለው የነበረው አትሌት እንደቀረበው የታወቀው ቀነኒሳም በድጋሚ ርቀቱን ለማስፋት የቻለውን ያህል ጥረት አድርጓል። ውድድሩን ለመመልከት ከቦታው የተገኙት ደጋፊዎችም የሁለቱ አትሌቶች ትንቅንቅ ስቧቸው አብረዋቸው በመሮጥም ጭምር ሞራል ሲሰጧቸው ቆዩ። ኤርትራዊው ዘረሰናይም ቀነኒሳን በመቅደም በመካከላቸው ያለውን ልዩነት ለማስፋት ፍጥነቱን ጨመረ። የበላይነቱ የተያዘበት ቀነኒሳም ቀዳሚነቱን ለማስመለስ የነበረውን ኃይል መጠቀሙ አትሌቶቹ ከርቀቱ የመጨረሻ መስመር ላይ የደረሱ የሚመስል አኳኋን ነበረው። ጥረቱ የተሳካለት ቀነኒሳ በድጋሚ ቀዳሚነቱን አስመለሰ። በመካከላቸው ያለው ርቀት በድጋሚ መስፋትም የርቀቱ ክብር ከኢትዮጵያዊው አትሌት እንደማያልፍ ለማረጋገጥ የሚያስችል ነበር። ከ29ኛ ደቂቃ በኋላም በድጋሚ መሪ የነበረው ቀነኒሳ ፍጥነቱ እየቀነሰ በመምጣቱ ልዩነታቸው ከመጥበብ አልፎ ዘረሰናይ ለመቅደም ቻለ። ይህንን ዕድል ዳግመኛ ማበላሸት ያልፈለገው ኤርትራዊው የግማሽ ማራቶን አትሌት ቀነኒሳን በቀደመበት ቅጽበት ወደኋላው እየተገላመጠ በከፍተኛ ኃይል ወደፊት መስፈንጠሩን ተያያዘው። በቀነኒሳ እና በአትሌቱ መካከል ያለው ርቀት ልዩነቱን ስላሰፋው ሊከተለው እንጂ ሊደርስበት አልቻለም ነበር። በቻለው ፍጥነት ሁለተኛ ደረጃን ይዞ ለማጠናቀቅ የነበረው ጥረትም በተመሳሳይ ሊሳካ ባለመ ቻሉ ስኬታማው አትሌት ውድድሩን ለማቋረጥ ተገደደ። ይህ ውድድር 800 ሜትር ሲቀረው ራሱን ከተወዳዳሪነት ውጪ ያደረገውን ኢትዮጵያ አትሌት ንግስናውን ለሌላኛው አትሌት ያስረከበበት ሆነ። ይሁን እንጂ በሞቃታማው የአየር ሁኔታ ያን ያህል ፉክክር ይደረጋል በሚል የጠበቀ ባይኖርም በመም ላይ የሚካሄድ ውድድር እስኪመስል ድረስ የሁለቱ አትሌቶች ፉክክር ከአትሌቲክስ ወዳጆች ልቦና የሚሰረዝ አይደለም። ታሪክም ውድድሩ ተወዳጅና ተናፋቂ እንዲሆን ያደረገውን አትሌት በወርቅ ቀለም ከትቧል፤ይህ ውድድር ሲመጣም ቀነኒሳና ገድሎቹ ይዘከራሉ።አዲስ ዘመን መጋቢት 19/2011በብርሃን ፋይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7771
7caeb11e7b0aebd29d20aed3e4a557ea	698dc59406edae3ffa1836a6de8546b9	ተጠባቂው የሊቨርፑል እና የቶተነሃም ፍልሚያ	በየነ የእንግሊዝ ፕሪሚየር ሊግ የ32ኛው ሳምንት ጨዋታዎች ነገ፣ ዕሁድና ሰኞ የሚካሄዱ ሲሆን፤ የሊጉ የሳምንቱ ትልቁ ጨዋታ <<ቀያዮቹን>> ሊቨርፑልና <<ስፐርሶቹን>> ቶተነሃም ሆትስፐር የሚያገናኘው ግጥሚያ ዕሁድ በአንፊልድ ስታዲየም ከምሽቱ አስራ ሁለት ሰዓት ተኩል ይካሄዳል። ጨዋታውን ተጠባቂ የሚያደርገው የመርሲ ሳይዱ ሊቨርፑል እንደአዲስ ከተዋቀረ ከ22 ዓመታት ወዲህ የሊጉን ዋንጫ ለማንሳት በመነሳቱ ሲሆን፤ በያዝነው የውድድር ዓመት ቀያዮቹ የሊጉን ዋንጫ ለማንሳት ከመቼውም ጊዜ የተሻለ የተጫዋች ስብስብ ይዞ የተሻለ ወቅታዊ አቋም ላይ ይገኛል። በመሆኑም ቀያዮቹ በሊጉ የደረጃ ሰንጠረዥ አናት ላይ የሚገኙ ሲሆን፤ ነገር ግን <<ውሃ ሰማያዊዎቹ>> ማንቸስተር ሲቲ ተስተካከይ አንድ ጨዋታ እያለው ከሊቨርፑል በሁለት ነጥብ ዝቅ ብሎ መቀመጡ ሊቨርፑል በቶተነሃም የሚሸነፍ ከሆነ መሪነቱን ለውሃ ሰማያዊዎቹ የሚለቅና የዋንጫ ተስፋው አጣብቂኝ ውስጥ ስለሚገባ ከቶተነሃም ጋር የሚያደርገው ጨዋታ ተጠባቂ እንዲሆን አድርጎታል። በሌላ በኩል ቶተነሃም ሆትስፐርስ በሊጉ የደረጃ ሰንጠረዥ ከአንድ እስከ አራት ያለውን ደረጃ ይዞ ለማጠናቀቅ ይህን ግጥሚያ ማሸነፍ ግድይለዋል። ምክንያቱም በዚህ ጨዋታ ቶተነሃሞች ነጥብ የሚጥሉ ከሆነና አርሴናልና ማንቸስተር ዩናይትድ ያለባቸውን ጨዋታ የሚያሸንፉ ከሆነ ሦስተኛ ደረጃነቱን ለ<<መድፈኞቹ>> የሚለቅ ሲሆን፤ ከ<<ቀያይ ሰይጣኖቹ>> ጋር በዕኩል 61 ነጥብ በጎል ክፍያ ተበላልጠው አራተኛና አምስተኛ ደረጃን የሚይዙ ይሆናል። ስለዚህ ቶተነሃሞች የሦስተኛ ደረጃን ላለመልቀቅና ከአርሴናልና ከማንቸስተር ዩናይትድ ጋር ያለውን የነጥብ ልዩነት ለማስፋት ከሊቨርፑል ጋር የሚያደርጉት ትንቅንቅ ጨዋታውን ተጠባቂ እንዲሆን አድርጎታል። ከዚህ ባለፈ ‹‹ጨዋታውን ማን ያሸንፋል›› የሚለውን ለመገመት በጣም አዳጋች ያደረገው፤ ባለፉት የውድድር ዓመታት ‹‹ቀያዮቹ›› በሜዳቸው በቶተነሃም ያለመሸነፍ ሪከርዳቸው ሰፊ በመሆኑ ነው። ነገር ግን ከቅርብ ጊዜ ወዲህ ሁለቱ ክለቦች በተገናኙበት ጨዋታ የስፐርሶች የማሸነፍ ስነልቦና ከፍ እያለ መምጣቱና በያዝነው የውድድር ዓመት ስፐርሶቹ ባለፉት ጊዜያት ከሜዳቸው ውጪ ያደረጉትን ስምንት ጨዋታዎች በመድፈኞቹ ብቻ አራት ለሁለት የሽንፈትን ጽዋ ሲጎነጩ ሌሎቹን ጨዋታዎች በበላይነት ማሸነፍ ችለዋል። እንዲሁም ሁለቱም የእንግሊዝ ክለቦች በሻምፒዮስ ሊጉ ሩብ ፍጻሜውን ለመቀላቀል ስፐርሶች በሜዳቸውና ከሜዳቸው ውጪ የጀርመኑን ዶርትሙንድን ያሸነፉበት ገድል፤ በአንጻሩ ቀያዮቹ ባየር ሙኒክን ከሜዳቸው ውጪ ሦስት ለአንድ በማሸነፍ ከውድድር በማስወጣት ያሳዩት አስደናቂ ብቃትና ወቅታዊ አቋም ማን ያሸንፍ ይሆን የሚለው ጨዋታውን ተጠባቂ እንዲሆን ተጨማሪ ምክንያቶች ሆነዋል፡፡ በአጠቃላይ ነገ በፕሪሚየር ሊጉ ሰባት ጨዋታዎች ሲካሄዱ፤ ከእነዚህ መካከል ወራጅ ቀጠና የሚገኘው ፉልሃም በደረጃ ሰነጠረዡ ሁለተኛ ደረጃ የሚገኝውን ማንቸስተር ሲቲን በክሪቨን ኮታጅ ስታዲየም የሚያስተናግድበትና በደረጃ ሰንጠረዡ አምስተኛ ደረጃ የተቀመጠው ማንቸስተር ዩናይትድ በኦልትራፎርድ ከዋትፎርድ ጋር የሚያደርጓቸው ግጥሚያዎች ይጠቀሳሉ። ዕሁድ ዕለትም ሊጉ ቀጥሎ ሲውል ካርዲፍ ሲቲ በሜዳው ቼልሲን ያስተናግዳል፡፡ ሰኞ ዕለትም አንደ ቀሪ የሊጉ ጨዋታ የሚካሄድ ሲሆን፤ አርሴናል በኢሚሬትስ ስታዲየም ከኒውካስትል ዩናይትድ ምሽት አራት ስዓት ላይ ጨዋታቸውን የሚያካሁዱ ይሆናል። ፕሪሚየር ሊጉን የመርሲሳይዱ ሊቨርፑል በ76 ነጥብ ሲመራ፤ አንዳንድ ተስተካካይ ጨዋታ እያላቸው ማንቸስተር ሲቲ በ74፣ ቶተንሃም ሆትስፐር በ61 እና አርሴናል በ60 ነጥብ ከሁለተኛ እስከ አራተኛ ያሉትን ደረጃዎች ይዘዋል፡፡ ካርዲፍ ሲቲ፣ ፉልሃም እና ሀደርስፊልድ ታውን ደግሞ ከ18ኛ እስከ 20ኛ ያሉትን የመጨረሻዎቹን ሦስት ደረጃዎች ይዘው ወራጅ ቀጠና ውስጥ ይገኛሉ፡፡አዲስ ዘመን መጋቢት 20/2011 ሶሎሞን በየነ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7832
2d3e79cf9028105eb07b6f37940928a1	848ee8d9591a6e05cfe5d426b18fad1b	ኢትዮጵያ በዓለም አገር አቋራጭ ሻምፒዮና የመጀመሪያው ወርቅ አገኘች	ኢትዮጵያ በዴንማርክ አርሁስ እየተካሄደ በሚገኘው 43ኛው የአለም ሀገር አቋራጭ ሻምፒዮና በድብልቅ ሪሌይ የመጀመሪያው ወርቅ አገኘች፡፡ በተመሳሳይ በድብልቅ ሪሌይ በግል አለሚቱ ታሪኩ እና ፅጌ ገ/ሰላማ ብርና ነሃስ ማስመዝገብ ችለዋል፡፡ ከ20 አመት በታች ሴቶች በ6 ኪሎ ሜትር ፍፃሜ ሚዛን አለም፣ መሰሉ በርኸ፣ ፅጌ ገ/ሰላም፣ ግርማዊት ገ/ኢግዚአብሄር፣ ውዴ ከፈላ፣ አለሚቱ ታሪኩ አገራቸዉን ወክለው ይሮጣሉ፡፡ በተመሳሳይ ከ20 ዓመት በታች ወንዶች የ8 ኪሎ ሜትር የፍፃሜ ዉድድር አትሌት ፀጋዬ ኪዳኑ፣ ሚልኬሳ መንገሻ፣ ገ/ጊዮርጊስ ተክላይ፣ ታደሰ ወርቁ፣ ጌትነት የትዋለና ድንቃለም አየለ ኢትዮጵያን በመወከል ተሳታፊ ናቸው፡፡ በአዋቂ ሴቶች 10 ኪሎ ሜትር ደራ ዲዳ፣ ሃዊ ፈይሳ፣ ዘነቡ ፍቃዱ፣ ፀሐይ ገመቹ፣ ለተሰንበት ግዴይ እና ፎተን ተስፋይ ጠንካራ ፉክክር ያደርጋሉ ተብሎ ይጠበቃል፡፡ በአዋቂ ወንዶች 10 ኪሎ ሜትር ደግሞ ሰለሞን ባረጋ፤ ቦንሳ ዲዳ፣ አብዲ ፉፋ፣ እንየው መኮንን፣ አንዳምላክ በልሁ እና ሞገስ ጥዑማይ ናቸው ኢትዮጵያን የሚወክሉት የአለም አቀፉ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር አስታውቋል፡፡አዲስ ዘመን መጋቢት 22/2011አብርሃም ተወልደ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7951
ec341823315ad2e4a4d162bf6b2e3b45	74968198f3f3d9908d2d5d6780384452	ኢትዮጵያ በአህጉር አቀፍ የኃላፊነት ስፍራዎች	ኢትዮጵያ በአፍሪካ አህጉር በተለያዩ ዘርፎች ላይ በቀዳሚነት የምታደርገውን ተሳትፎ በሚመጥን መልኩ በአመራርነት ቦታዎች ላይ አለመወከሏ ይነገራል። በተለይ በአፍሪካ የስፖርት ማህበራት ውስጥ እንዳላት የመስራችነት ስፍራ በሥራ አስፈጻሚነት ቦታዎች የጎላ ድርሻ አለማግኘቷ ይገለፃል። ከቅርብ ጊዜ ወዲህ ግን ኢትዮጵያዊያን የስፖርት ባለሙያዎች በአህጉር አቀፎቹ ማህበራት ተሳትፎ መጀመራቸው እየታየ ይገኛል። ለምሳሌ የኢትዮጵያ አትሌቲክስ ፌዴሬሽን ፕሬዚዳንት ዋና ሱፐር ኢንቴንዳንት ደራርቱ ቱሉ ከወራት በፊት አዲስ አበባ ላይ በተካሄደው ምርጫ ሃገሪቷ በታወቀችበት የአትሌቲክስ ስፖርት በቀጠናው ያለውን ማህበር በምክትል ፕሬዚዳንትነት የመምራት ዕድሉ ገጥሟታል። ከምክትል ፕሬዚዳንትነቷ ባሻገር በአፍሪካ አትሌቲክስ ኮንፌዴሬሽን ማህበሩን በመወከል የቦርድ አባል ሆና ተመርጣለች። በሌሎች ፌዴሬሽኖችም በኩል በተመሳሳይ ኢትዮጵያዊያን በአመራርነት ስፍራዎች ላይ ያላቸው ተሳትፎ በመጠኑም ቢሆን ዕድገት እያሳየ ይገኛል። የአፍሪካ ዩኒቨርሲቲዎች ስፖርት ፌዴሬሽንም ባሳለፍነው ሳምንት ባካሄደው ጠቅላላ ጉባኤ፤ የሥራ አስፈጻሚ ኮሚቴ አባላቱን መርጧል። ከአራት ዓመታት በፊት አዲስ አበባ ላይ በተካሄደው ጠቅላላ ጉባኤ የተመረጡት ሥራ አስፈጻሚዎች የሥራ ዘመን በመጠናቀቁ አዲስ ምርጫ አከናውኗል። በዚህም መሰረት ኢትዮጵያዊ የሥራ አስፈጻሚ አባል ለመጀመሪያ ጊዜ ዐቃቤ ነዋይ በመሆን ተመርጠዋል። በኡጋንዳ ኢንቴቤ በተካሄደው በዚህ ጉባኤ ላይም የኢትዮጵያ ዩኒቨርሲቲዎች ስፖርት ማህበር ፕሬዚዳንትና በኮተቤ ሜትሮፖሊታን ዩኒቨርሲቲ መምህር የሆኑት አቶ አባይ በላይሁን ነበሩ በዕጩነት የቀረቡት። በማህበሩ ደንብ መሰረት ዕጩዎች ለሁለት ቦታዎች መወዳደር የሚችሉ በመሆኑ ኢትዮጵያዊው ዕጩ በተቀዳሚ ምክትል ፕሬዚዳንት እንዲሁም በዐቃቤ ነዋይነት ነበር የተወዳደሩት። በውድድሩ ወቅትም በተለይ የእንግሊዝኛ እና ፈረንሳይኛ ተናጋሪ ሃገራት የተሻለ ተጽእኖ ፈጣሪ መሆናቸውን ከግምት በማስገባት ኢትዮጵያዊው ተወካይ ትኩረታቸውን በዐቃቤ ነዋይነት ላይ ማድረጋቸውን ያስታውሳሉ። ከእርሳቸው ጋር ለቦታው በዕጩነት የቀረቡት ላለፉት አራት ዓመታት ያገለገሉት ሴራሊዮናዊ ኢብራሂም ባንጉራ ነበሩ። ፌዴሬሽኑ ካሉት 39 አባል ሃገራት ድምፅ ለመስጠት የተገኙት 22ቱ ብቻ ሲሆኑ፤ ኢትዮጵያ 18 ድምፅ በማግኘት በከፍተኛ ልዩነት የሥራ አስፈጻሚ ኮሚቴ አባል ለመሆን ችላለች። ከዚህ ቀደም በተለያዩ ኮሚቴዎች ውስጥ ኢትዮጵያዊያን ተሳታፊ ይሁኑ እንጂ የሥራ አስፈጻሚ ኮሚቴ አባል በመሆን ግን ይህ የመጀመሪያ ነው። በዐቃቤ ነዋይነት የተመረጡት አቶ አባይም ከዚህ ቀደም በሴቶችና አካል ጉዳተኞች ኮሚቴ ውስጥ ተሳታፊ ነበሩ። በሚቀጥሉት አራት ዓመታትም ከስፖርታዊ እንቅስቃሴዎች ባለፈ በትምህርታዊና ባህላዊ እንቅስቃሴዎች ላይም እንቅስቃሴ በማድረግ ላይ የሚያተኩር መሆኑን ጠቁመዋል። የትኛውም ነገር ላይ በአህጉርና ዓለም አቀፍ ሥራዎች ተሳትፎ ማድረግ ሀገርን ለማስተዋወቅ የሚረዳ መሆኑን አቶ አባይ ይገልጻሉ። ኢትዮጵያ በተለያዩ ዘርፎች በአፍሪካ ግምባር ቀደም እንደመሆኗ በአህጉር ደረጃ በሚገኙ የስፖርት ፌዴሬሽኖችና ማህበራት ያላትን ተሳትፎም ለማሳደግና ተመራጭ ለመሆን አቅምን መገንባት ተገቢ ነው። የበርካታ ሃገራትን ልምድ ለመመልከት የሚቻለውን ያህል፤ በኢትዮጵያ ያለው እንቅስቃሴ ምን ይመስላል የሚለውን ለማሳየት የሚረዳ መሆኑንም ዐቃቤ ነዋዩ ይጠቁማሉ። አያይዘውም እንደ ማህበር በቀጣይ የተማሪዎችን ተሳትፎ በማሳደግ ላይ አተኩሮ ለመሥራት ዕቅድ መያዙን አቶ አባይ ይገል ጻሉ። ተሳትፏቸውም ከስፖርታዊ እንቅ ስቃሴው ባሻገር በአመራርነት ቦታዎች ላይ ተሳትፏቸውን በመጨመር በየደረጃው ባሉ የስፖርት ማህበራት ውስጥ ተሳታፊ እንዲሆኑ ለማድረግ ይቻላል።ተማሪዎች ከወዲሁ ልምድ እንዲያካብቱም የሚመለከ ታቸው አካላት ሁሉ ከማህበሩ ጋር እንዲሰሩም ጥሪ አቅርበዋል። ያለፈው ዓመት የአፍሪካ ዩኒቨርሲቲዎች ውድድር በመቀሌ ዩኒቨርሲቲ መካሄዱ የሚታወስ ነው። በውድድሩ ከ18 ሃገራት የኢትዮጵያን ተቋማት ጨምሮ 68 (58ቱ ከሌሎች ሃገራት የተወጣጡ) ዩኒቨርሲቲዎች ተማሪዎቻቸውን አሳትፈዋል። ኢትዮጵያ በማህበሯ በኩል የምታደርገው እንቅስቃሴ ከሌሎች ሃገራት ሲነጻጸር የተሻለ እንደሆነም ለመመልከት ይቻላል።አዲስ ዘመን መጋቢት 23/2011በብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7986
0df3ffb0117f943e8e608eebc0a286ab	fe79972a7e0116f2d04687f161771951	በታዳጊዎች ላይ ለመሥራት የሚያስችል የመግባቢያ ሰነድ ተፈረመ	የኢትዮጵያ እግርኳስ ፌዴሬሽን ከሳይንስ እና ከፍተኛ ትምህርት ሚኒስቴር ጋር በመቀናጀት ዕድሜያቸው ከ13 እስከ 15 ዓመት በታች የሆኑ ታዳጊዎች ላይ ለመሥራት የሚያስችል የመግባቢያ ሰነድ መፈረሙን እና የውይይት መድረክ ከትላንት በስቲያ በካፒታል ሆቴል መደረጉን ሶከር ኢትዮጵያ በድረ ገፁ ላይ አስነብቧል። 15 ዩኒቨርሲቲዎች የሚሳተፉበት ይህ የልማት ፕሮግራም የከፍተኛ የትምህርት ተቋማትን የባለሙያ እና የገንዘብ አቅምን ከአካባቢው የእግርኳስ እምቅ አቅም ጋር በማቀናጀት በእግርኳሱ ላይ ለውጥ ለመፍጠር ያለመ መሆኑን ነው ድረ ገፁ የዘገበው። የሳይንስ እና ከፍተኛ ትምህርት ሚኒስትሯ ፕሮፌሰር ሂሩት ወልደማርያም፣ የፌዴራል ስፖርት ኮሚሽን ምክትል ኮሚሽነር አቶ ጌታቸው ባልቻ፣ የፌዴሬሽኑ ፕሬዚዳንት አቶ ኢሳይያስ ጂራ፣ የፌዴሬሽኑ ሥራ አስፈፃሚዎች እንዲሁም የዩኒቨርሲቲዎች ምሁራንና ተወካዮች በዕለቱ የተገኙ ሲሆን አቶ ኢሳይያስ ጂራ በመክፈቻ ንግግራቸው ‹‹በዓለም ላይ እግር ኳስ ተወዳጅ ስፖርት ነው። ሀገራችን ኢትዮጵያም ይህን ተወዳጅ ስፖርት በአፍሪካ ከመሰረቱት አንዷ ናት። ሆኖም ከጊዜ ወደ ጊዜ በውጤትም ሆነ በዕድገቷ ወደ ኋላ እየቀረች ነው። ይህን ከስር መሠረቱ ለማስቀረት እና ውጤታማ ለመሆን በወጣቶች ላይ ጠንክሮ ለመሥራት ቆርጠን ተነስተናል። ለዚህም ደግሞ ዩኒቨርሲዎች ትልቁን ሚና ይወስዳሉ። እኛም በእናንተ እምነቱ ስላለን በጋራ ለመሥራት ተዘጋጅተናል። የሳይንስና ከፍተኛ ትምህርት ሚኒስቴርን ለዓላማው ቁርጠኛ በመሆን ላሳየው ተነሳሽነት ምስጋናዬን ማቅረብም ፈልጋለሁ›› ብለዋል። ከአቶ ኢሳይያስ ንግግር በኋላ የዚህ መድረክ መዘጋጀት እና ከዩኒቨርሲቲዎቹ ጋር መሥራት ባለባቸው የታዳጊዎች ልማት ዙሪያ የፌዴሬሽኑ ቴክኒክ ዲፓርትመንት ተወካይ በአቶ መኮንን ኩሩ ጥናታዊ ፅሑፍ ቀርቧል። አቶ መኮንን በገለጻቸው የኢትዮጵያ እግር ኳስ ፌዴሬሽን ውስጥ ስላሉ ዲፓርትመንቶች፣ ስለ ፌዴሬሽኑ አሠራር፣ በእግር ኳሱ ስላሉ ችግሮች እና መፍትሔዎች ላይ ያተኮሩ ሲሆን በመቀጠል ስለ ዛሬው ጉዳይ ሰነድ አቅርበዋል። ከተነሱት ውስጥ ግብ ጠባቂዎች ላይ ትኩረትን በማድረግ ልዩ የግብ ጠባቂዎች ብቻ አካዳሚ ማቋቋም ይገኝበታል። በአንድ ዩኒቨርሲቲ ዕድሜያቸው ከ13 እና ከ15 በታች የሆናቸው በሁለቱም ፆታ ወደፊት ቁጥሩ የሚያድግ ከ120 በላይ ተጫዋቾችን በማቀፍ እንዲሠሩ ማድረግ፤ ለእነዚህም ድጋፍና ክትትል ከቤተሰቦቻቸው ጋር እንዲሁም ከፌዴሬሽኑ ባለሙያዎች ጋር በጋራ በመሥራት ከሁለት ዓመታት በኋላ ከ13 ዓመት በታች ብቻ ያሉትን አቅፎ ለመሥራት እንደታሰበም ባቀረቡት ጥናት ተጠቅሷል። በመጀመሪያው ዙር ከ1 ሺ 800 በላይ ሰልጣኞችን የሚያቅፈው ይህ ፕሮግራም ለጊዜው 15 ዩኒቨርሲቲዎችን አሳታፊ ያደረገ ሲሆን በሂደት ግን ቀሪዎቹን ዩኒቨርሲቲዎች በተመሳሳይ በሁለተኛው ዙር በመጥራት በጋራ ለመሥራት በቀጣይ ታስቧል። በመጀመርያው ዙር የሚሳተፉትና በዛሬው ዕለት የመግባቢያ ሰነዱን የተፈራረሙት ሃዋሳ፣ ባህርዳር፣ ወለጋ፣ አርባምንጭ፣ ሶዶ፣ አዳማ፣ ጅማ፣ ሀሮማያ፣ ጎንደር፣ ወሎ፣ አዲስ አበባ፣ መቐለ፣ ዓዲግራት፣ ድሬዳዋ እና አሶሳ ዩኒቨርሲዎች ናቸው። በአቶ ኢሳይያስ መድረክ መሪነት ከተሳ ታፊ የዩኒቨርሲቲ ተወካዮች ለተነሳላቸው ጥያቄዎች እና ሃሳቦች ዙሪያ ምላሽ ከተሰጠ በኋላ የሳይንስ እና ከፍተኛ ትምህርት ሚኒስትሯ ፕሮፌሰር ሂሩት ወልደገብርኤል የመዝጊያ ንግግርን አድርገዋል። ‹‹የዛሬው የሰነድ መፈራረማችን የነገውን አዳነ ግርማ፣ ሽመልስ በቀለ፣ ሳላሀዲን ሰዒድ፣ ብርቱካን ገብረክርስቶስ እና ሎዛ አበራን የመሳሰሉ ተጫዋቾች ለማፍራት ይረዳናል። የእግር ኳስ ልማት ሥራ ለፌዴሬሽኑ ብቻ የሚተው አይደለም። የከፍተኛ ትምህርት ተቋም ውስጥ አቅሙ ስላለ የመፍትሔው አካል ለመሆን በጋራ መሥራቱ እግር ኳሱን አንድ ዕርምጃ እንዲራመድ ይረዳል ብለዋል።አዲስ ዘመን መጋቢት 22/2011ዳግም ከበደ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7953
ef861b075c1da5acb7426cd5de59718f	52599a6e3d3c25560099644e50e40dd1	ወደ ቻን ዋንጫ ለመመለስ ወሳኙ የዘጠና ደቂቃ ፍልሚያ	የአፍሪካ አገራት ቻምፒዮንሺፕ (ቻን አፍሪካ ዋንጫ) በአፍሪካ እግር ኳስ ኮንፌዴሬሽን (ካፍ) አማካኝነት የውድድር አማራጮችን ለማብዛት እንደተጀመረ ይታወቃል። በአገር ውስጥ ሊጎች ብቻ የሚጫወቱ ተጫዋቾች በአንድ መድረክ ላይ ቢገናኙ ለአፍሪካ እግር ኳስ እድገት ሚና እንደሚኖረው በማመን መጀመሩም አይዘነጋም። በዚህ መድረክ ለመሳተፍ አገራት የማጣሪያ ውድድሮቻቸውን በየአካባቢያቸው (ቀጠናቸው) ተከፋፍለው ያካሂዳሉ። ስድስት ቀጠናዎችን የሚወክሉ 15 አገራት ከአዘጋጅ አገር ጋር 16 ሆነው ውድድሩን በካሜሩን ለማድረግ ጉዞ ከጀመሩ ሰንብተዋል። በአፍሪካ እግር ኳስ የራሱን አሻራ ማሳረፍ የሚችል የውድድር መድረክ እንደሆነ የሚነገርለት የቻን ዋንጫ በየ ሁለት ዓመቱ ይካሄዳል። እ.ኤ.አ በ2009 በኮትዲቯር የተካሄደው የመጀመሪያው ውድድር በዴሞክራቲክ ኮንጎ አሸናፊነት ተጠናቋል።እ.ኤ.አ በ2011 በጎረቤታችን ሱዳን የተካሄደውን ሁለተኛውን ውድድር ቱኒዚያ በድል ስታጠናቅቀው፣ ከዋናው የአፍሪካ ዋንጫ ጋር መካሄጃ ዓመት ከተቀያየሩ በኋላ በተከናወነው ሶስተኛው የ2014 የደቡብ አፍሪካው ውድድር ላይ ሊቢያ ባለድል ሆናለች። እ.ኤ.አ በ2016 በሩዋንዳ አዘጋጅነት ነበር የተካሄደው ።ውድድሩን በበላይነት ዴሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኦፍ ኮንጎ በመጨረስ ለሁለተኛ ጊዜ ቻምፒዮን የሆነችበትን ታሪክ አስመዝግባለች።እ.ኤ.አ በ2018 በሞሮኮ አዘጋጅነት ለአምስተኛ ጊዜ ተካሂዷል።ሰሜን አፍሪካዊቷ አገር ሞሮኮ እራሷ ባስተናገደችው ውድድር ናይጄሪያን በፍፃሜው 4ለ0 በማሸነፍ የዋንጫ ባለቤት ሆናበታለች። እኤአ በ2020 ካሜሩን ለስድስተኛ ጊዜ የሚካሄደውን ውድድር ለማዘጋጀት ከወዲሁ ሽር ጉድ እያለች ሲሆን ፣ በመድረኩ የሚሳተፉ 16 አገራትም በየዞናቸው የሚያደርጉትን የማጣሪያ ጨዋታቸውን በካፍ መርሐ ግብር መሰረት እያደረጉ ይገኛሉ። የኢትዮጵያ በቻን ዋንጫ የአሥር ዓመታት ጉዞ ለሁለት ጊዜ ተሳታፊ መሆን ችላለች። የቻን ዋንጫ ከአፍሪካ ዋንጫ አንጻር ለውድድር የሚሰጠው ክብደት፣የፍክክሩ ጥንካሬ ፣የአገራት ግንዛቤ እምብዛም ቢሆንም ፤ውድድሩ በመርሐ ግብሩ መሰረት እየተካሄደ ይገኛል። ኢትዮጵያ ለመጀመሪያ ጊዜ መሳተፍ የቻለችው በደቡብ አፍሪካ በተካሄደው 3 ኛው ውድድር ነበር።እ.ኤ.አ በ2014 በተካሄደው ውድድር የኢትዮጵያ ብሄራዊ ቡድን ከተሳትፎ ባሻገር ውጤታማ ነበር ለማለት የሚያስደፍር አይደለም።በአሰልጣኝ ሰውነት ቢሻው ዋና አሰልጣኝነት በመድረኩ መሳተፍ የቻሉት ዋልያዎቹ በምድብ ሶስት ከሊቢያ፣ ኮንጎ ብራዛቪልና ጋና ጋር ባደረጓቸው ሶስት ጨዋታዎች ተሸንፎ፣ አንድም ጎል ሳያስቆጥሩ 5 የግብ እዳ ይዘው ገና በመጀመሪያው ዙር ነበር የተሰናበቱት። ኢትዮጵያ እ.ኤ.አ በ2016 ሩዋንዳ ባዘጋጀችው መድረክ ላይም በአሰልጣኝ ዮሐንስ ሳሕሌ መሪነት መሳተፍ ችላለች።ዋልያዎቹ በምድብ ሁለት ዴሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ ኦፍ ኮንጎ ፣አንጎላ እና ካሜሩን ጋር ነበር የተደለደሉት።የኢትዮጵያ ብሔራዊ ቡድን በመጀመሪያ ጨዋታ 3ለ0 በመሸነፍ፣ እንዲሁም በሁለተኛው ጨዋታ ከካሜሩን ጋር ባደረገው ጨዋታ 0ለ0 በመለያየት እንዲሁም በመጨረሻ ጨዋታ በአንጎላ 2ለ1 በመረታት አንድ ነጥብ ብቻ ይዞ ነበር ከውድድር ውጪ የሆነው። እ.ኤ.አ በ2020 በካሜሩን አዘጋጅነት ለ6ኛ ጊዜ በሚካሄደው ውድድር ላይ ኢትዮጵያ ወደ መድረኩ ለመመለስ ቀላል የማይባል ፈተና ይጠብቃታል። የኢትዮጵያ ብሄራዊ ቡድን በቅድመ ማጣሪያው የጅቡቲ አቻውን በጠባብ ውጤት አሸንፎ ወደ ዋናው ማጣሪያ ማለፍ የቻለ ሲሆን ፣በማጣሪያውም ከሩዋንዳ ብሄራዊ ቡድን ጋር ተፋጧል። ከሦስት ሳምንት በፊት በሜዳውና በደጋፊው ፊት፣ በሩዋንዳ አቻው በትግራይ ዓለም አቀፍ ስታዲየም ሽንፈትን ያስተናገደው የኢትዮጵያ ብሄራዊ ቡድን የመልሱን ጨዋታ ዛሬ ኪጋሊ ላይ ለማድረግ ከትናንት በስቲያ ወደ ስፍራው አቅንቷል። በኢትዮጵያ ብሔራዊ ቡድንና በሩዋንዳ መካከል የሚደረገው ወሳኝ የዘጠና ደቂቃ ፍልሚያ ወደ ካሜሩን የሚያመራውን ቡድን ይለያል። ሁለቱ አገራት በዚሁ የቻን ማጣሪያ ጨዋታ ከዚህ ቀደም በተመሳሳይ ምዕራፍ ላይ መገናኘት የዛሬውን ጨዋታ ተጠባቂ አድርጎታል። እ.አ.አ በ2014 በደቡብ አፍሪካ አዘጋጅነት ለሚካሄደው 3 ኛው የቻን ዋንጫ ማጣሪያ የመጀመሪያው አጋጣሚ ነው። ኢትዮጵያ ለመጀመሪያ ጊዜ በመድረኩ ተሳታፊ ስትሆን፣ በማጣሪያው ሩዋንዳን በደርሶ መልስ አሸንፋ ነበር። ጨዋታው በኪጋሊ ከተማ የተካሄደ ሲሆን ኢትዮጵያ ሩዋንዳን በመለያ ምት 5ለ6 በሆነ ውጤት በማሸነፍ ተሳታፊ መሆን የቻለችበት አጋጣሚ ይታወሳል። የሁለቱ አገራት ሌላው ፍጥጫ እ.አ.አ በ2017 በሞሮኮ አስተናጋጅነት ለሚካሄደው ውድድር በማጣሪያው ተገናኝተዋል። በዚህም ሩዋንዳ የኢትዮጵያን ብሔራዊ ቡድን በድምር ውጤት 3 ለ 2 በመርታት ወደ ሞሮኮ ስታቀና፤ የኢትዮጵያ ብሔራዊ ቡድን ከመድረኩ ውጪ የሆነባቸው አጋጣሚዎች ይታወሳሉ። የሁለቱ አገራት ሌላው ታሪካዊ ፍጥጫ በዛሬው እለት ኪጋሊ ላይ የሚያደርጉት ወሳኙ ጨዋታ አዲስ ታሪክ እንደሚፈጥር ይጠበቃል።የኢትዮጵያ ብሄራዊ ቡድን ለዚህ ጨዋታ ተጫዋቾችና አሰልጣኞችን ጨምሮ 29 አባላት ያሉት የልዑካን ቡድን ከትናንት በስቲያ ሩዋንዳ ኪጋሊ መድረሱ ታውቋል።በአሰልጣኝ አብርሃም መብራቱ የሚመሩት ዋልያዎቹ ለመልሱ ጨዋታ 20 ተጫዋቾች የተካተቱ ሲሆን ያሬድ ባዬ በጉዳት ምክንያት ከቡድኑ ጋር አብሮ አልተጓዘም።አሰልጣኙ በያሬድ ምትክ አንተነህ ተስፋዬን ይዘው ተጉዘዋል። ዋልያዎቹ ለኪጋሊው የመልሱ ጨዋታ ሰፊ ዝግጅት ሲያደርጉ ሰንብተዋል።ብሄራዊ ቡድኑ ከመስከረም 26 ቀን 2012 ዓ.ም ጀምሮ ለ24 ተጫዋቾች ጥሪ በማድረግ በአዳማ ዝግጅቱን ሲያደርግ ቆይቷል።ብሄራዊ ቡድኑ ከአዳማው ዝግጅት በተጨማሪ ከዩጋንዳ ጋር የወዳጅነት ጨዋታ በማድረግ ነበር ወደ ስፍራው የተጓዘው። ዋልያዎቹ በዚሁ የቻን ማጣሪያና የዓለም ዋንጫ ቅድመ ማጣሪያ ጨዋታዎች ከሌሴቶ፣ ከጅቡቲ እንዲሁም ከሩዋንዳና ከዩጋንዳ ጋር በነበራቸው ፉክክር ጥሩ የሚባል እንቅስቃሴ ቢያሳዩም ኳስን ከመረብ የማዋሃድ ውስንነቶች በተደጋጋሚ ተስተውሎባቸዋል። በሜዳ ላይ እንቅስቃሴ የተሻሉ ቢሆኑም ተጫዋቾቹ ያገኟቸውን የጎል አጋጣሚዎች የመጠቀም ክህሎታቸው ደካማ መሆኑ እንዳልተቀረፈ ተደጋግሞ ይነሳል። የሩዋንዳ ብሄራዊ ቡድን በዛሬው ጨዋታ የተሻለ የአሸናፊነት ሥነ ልቦናን ይዞ ወደ ሜዳ እንደሚገባ ይጠበቃል። በአሰልጣኝ ቪንሰንት ማሻሚ የሚሰለጥነው የሩዋንዳ ብሔራዊ ቡድን ለጨዋታው ዝግጅት ይረዳው ዘንድ የወዳጅነት ጨዋታውን ከታንዛኒያ አቻው ጋር በማድረግ ዜሮ ለዜሮ መለያየቱ ይታወቃል።አዲስ ዘመን ጥቅምት 8/2012 ዳንኤል ዘነበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=21047
ac5306aacf7042cd7b8a55502efaa3f7	f3014b984b2bfa1bc8ff41d75b3a30b1	ውሳኔውን ለማስቀየር የሚያስችል ኮሚቴ ተቋቋመ	ዓለም አቀፉ የአትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር በቅርቡ ከዳይመንድ ሊግ ውድድር የ5ሺ ሜትር እንደሚሰርዝ ማሳወቁ ይታወሳል። ይህንን ተከትሎም በተለይ በርቀቱ የታወቁት እና ስኬታማ አትሌቶችንም ያፈሩት የምሥራቅ አፍሪካ ሃገራት ኢትዮጵያ እና ኬንያ በፌዴሬሽኖቻቸው በኩል ተቃውሟቸውን በደብዳቤ አስታውቀዋል። ይህንን ተከትሎም የኢትዮጵያ ኦሊምፒክ ኮሚቴ ውሳኔውን የተመለከተ መግለጫ በተጠናቀቀው ሳምንት መጨረሻ አውጥቷል። መግለጫውም፤ ዓለም አቀፉ ማህበር ከዚህ ቀደም በዳይመንድ ሊግ ይካሄድ የነበረውን የ10ሺ ሜትር ሩጫ እንዲቀር ያደረገ መሆኑን አስታውሷል። እአአ ከ2020 ጀምሮም የኢትዮጵያ አና የአፍሪካ ባህላዊ ሩጫ የሆነውንና በርካታ አትሌቶችም ለራሳቸውና ለሃገራቸው አኩሪ ድል ያስመዘገቡበትን የ5ሺ ሜትር ሩጫ ከውድድሩ እንደሚቀንስ ማስታወቁ እንደማይደግፍ ነው ያሳየው። የ10ሺ እና 5ሺ ሜትር ሩጫዎች ከውድድር ውጪ መሆን በቀጣይ በማራቶን ለመወዳደር የሚፈልጉ አትሌቶችን መሸጋገሪያ በማሳጣት ችግር እንደሚፈጥር በመግለጫው ተጠቁሟል። ከ1ሺ500 ሜትር በቀጥታ ወደ ማራቶን ሩጫ ማደግም፣ በዕድሜ እና በተክለ ሰውነት ላይ የጎላ ተጽእኖ ስለሚያሳድር ጉዳዩ ልዩ ትኩረት ሊሰጠው እንደሚገባም ያሳሰበ ነበር። ይህንን ተከትሎም የኢትዮጵያ ኦሊምፒክ ኮሚቴ የሥራ አስፈጻሚ ቦርድ አስቸኳይ ስብሰባ አድርጓል። በዚህም የአፍሪካ አትሌቶች የሚደምቁበት ርቀት ከውድድር ውጪ መሆን ሃገሪቷን እና አትሌቶችን እንደሚጎዳ እንዲሁም በአትሌቲክስ ስፖርት የሚኖረው ተሳትፎም ተጽእኖ የሚያሳድር መሆኑ ተመልክቷል። በመሆኑም ዓለም አቀፉ ማህበር ጉዳዩን በጥሞና እንደገና እንዲያየው አስፈላጊውን ግፊት እንዲያደርግ ወስኗል። በዚህም መሰረት ኮሚቴው በዓለም ደረጃ ስመ ጥር የሆኑ እና በሩጫው ከፍተኛ ውጤት ያስመዘገቡ አትሌቶችን ያካተተ ሃገር አቀፍ ግብረ ኃይል አቋቁሟል። የኮሚቴው አባላትም ሻለቃ ኃይሌ ገብረስላሴ፣ አትሌት ገብረእግዚአብሄር ገብረማርያም፣ አትሌት ብርሃኔ አደሬ፣ አትሌት መሰረት ደፋር እና አትሌት ቀነኒሳ በቀለ ናቸው። ይህ ግብረ ኃይልም ጉዳዩ ከሚመለከታቸው የዓለም አቀፉ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር፣ ዓለም አቀፉ ኦሊምፒክ ኮሚቴ፣ ከአፍሪካ አትሌቲክስ ኮንፌዴሬሽን፣ ከዞን 5 አትሌቲክስ እና ኦሊምፒክ ኮሚቴዎች፣ከአፍሪካ ህብረት፣ መንግሥታዊ አካላት እንዲሁም መንግሥታዊ ካልሆኑ ድርጅቶች ጋር ግንኙነት በማድረግ የውሳኔ ሃሳቡን የማስቀየር ኃላፊነት ተሰጥቶታል። ጉዳዩንም በቅርበት የኢትዮጵያ ኦሊምፒክ ኮሚቴ ፕሬዚዳንት ዶክተር አሸብር ወልደጊዮርጊስ እንዲሁም ከኢትዮጵያ አትሌቲክስ ፌዴሬሽን ፕሬዚዳንት ዋና ሱፐር ኢንቴንዳንት ደራርቱ ቱሉ የሚከታተሉት ይሆናል፡፡ ይህ እንቅስቃሴ ግቡን እንዲመታና የ5ሺ እና 10ሺ ሜትር ውድድሮች በቀድሞ ሁኔታ እንዲቀጥሉም የሚመለከታቸው አካላት ለተቋቋመው ግብረ ኃይል አስፈላጊውን ድጋፍ እንዲያደርግም ጥሪ ቀርቧል።አዲስ ዘመን መጋቢት 23/2011በብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7989
81c2b239849ffdd7dc60c4476bc2bffd	702bb017fe9ebc760cedafc3cda70c4e	የባሎን ድ ኦር- አዲስና ነባር ንጉሶች ፍጥጫ	በእግር ኳስ ስፖርት ዝናን ያተረፉ እንዲሁም በዓመቱ በተሻለ ብቃት ማንጸባረቅ የቻሉ ኮከቦች ክብር የሚያገኙበት ስነ-ስርዓት ነው፤ የፓሪሱ ባሎን ድ ኦር። ይህ ሽልማት እአአ 1956 በፈረንሳዩ የእግር ኳስ መጽሄት የዓመቱን ምርጥ እግር ኳስ ተጫዋች በመምረጥ ነበር የተጀመረው። እአአ ከ2010- 2015 ድረስም ከፊፋ ጋር በመሆን ስነ-ስርዓቱ ሲካሄድ ቢቆይም ፊፋ በድጋሚ ለብቻው የዓመቱ ምርጥ ተጫዋች ምርጫን ወደ ማድረጉ ተመልሷል። ባሎን ድ ኦር በተለመደው መልኩ በየዓመቱ ብልጫ ያላቸውን ተጫዋቾች በማጨት ለሽልማት እያበቃቸው ይገኛል። ዘንድሮም ለዚህ ሽልማት ብቁ ይሆናሉ በሚል የመጀመሪያዎቹን 30 እጩዎች አሳውቋል። ከዝርዝሩ መካከልም ግማሽ የሚሆኑት የእንግሊዝ ፕሪምየር ሊግ ተጫዋቾች መሆናቸውን ቢቢሲ በድረገጹ አስነብቧል። የቻምፒዮንስ ሊጉ አሸናፊ የሆነው ሊቨርፑል እንደ ክለብ በርካታ እጩዎችን በማስመረጥ ቀዳሚው ሲሆን፤ የፕሪምየር ሊጉ ዋንጫ ባለቤት ማንቸስተር ሲቲ ሁለተኛው ክለብ ነው። የሊጉን ዋንጫ ባያነሱም ድንቅ አቋማቸውን በማሳየት፣ ባለ ትልቁን ጆሮ ዋንጫ በማሳካትና በሊጉ ያላቸውን ክብረወሰን በማጠናከር የቀያዮቹ ተጫዋቾች፤ ቨርጅል ቫን ዳይክ፣ ሮቤርቶ ፈርሚኒሆ፣ አሊሰን ቤከር፣ ጆርጂኒዮ ዋይናልደም፣ ትሬንት አሊክሳንደር አርኖልድ፣ ሳዲዮ ማኔ እና ሞሃመድ ሳላህ በዝርዝሩ ተካተዋል። ውሃ ሰማያዊዎቹ በበኩላቸው በርናርዶ ሲልቫ፣ ሰርጂዮ አጉዌሮ፣ ሪያድ ማህሬዝ፣ ኬቨን ደ ብሩይነ እና ራሂም ስተርሊንግን አስመርጠዋል። ባርሴሎና አራት ተጫዋቾቹ በእጩነት ሲቀርቡ፤ ቶትንሃም፣ ጁቬንቱስ፣ ሪያል ማድሪድ፣ አያክስ እና ፒኤስጂ ሁለት ሁለት ተጫዋቾቻቸው በዝርዝሩ ተካተዋል። አርሰናል፣ ባየር ሙኒክ፣ ናፖሊ እና አትሌቲኮ ማድሪድ ደግሞ በአንድ አንድ ተጫዋቾች ተወክለዋል። አርጀንቲናዊው ምትሃተኛ ሊዮኔል ሚሲና ፖርቹጋላዊው ኮከብ ክርስቲያኖ ሮናልዶ ባለፉት አስራ አምስት ዓመታት በመፈራረቅ ይህን ክብር መጎናፀፍ ችለዋል። ዘንድሮ ይህ ሽልማት ለአዲስ ተጫዋች ወይስ ከሁለቱ ታሪካዊ ኮከቦች ለአንዱ ይደርሳል? የሚለውም ከአንድ ወር በኋላ በፓሪስ በሚኖረው መርሃ ግብር ይፋ የሚደረግ ይሆናል። ባለፉት በርካታ ዓመታት የቻምፒዮንስ ሊጉን ዋንጫ ያነሱ ኮከቦች የአውሮፓ፣የፊፋና የባሎን ድኦር ሽልማቶችን የማንሳት ሰፊ እድል እንዳላቸው ታይቷል። ይህም ከወራት በፊት የአውሮፓ ኮከብ ተብሎ የተመረጠው ቨርጅል ቫንዳይክ የዘንድሮውን የባሎን ድኦር ሽልማት የማሸነፍ የተሻለ እድል እንደሚኖረው ብዙዎች ግምታቸውን አስቀምጠዋል። ክሮሺያዊው የሪያል ማድሪድ ተጫዋች ሉካ ሞድሪች ያለፈውን ዓመት ክብር ማግኘቱ የሚታወስ ነው። አዲስ ዘመን ጥቅምት 12/2012 ብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=21264
023ed8433e5a43d6f667d0db46a006e5	378127879589df8f5be093a504cb8dec	የካራቴ ስፖርተኞችን አቅም ለማሳደግ እየተሰራ ነው	በኢትዮጵያ ካራቴ ፌዴሬሽን ለአምስት ቀናት ሲሰጥ የቆየው የ2012 ዓ.ም የዳን ደረጃ ፈተና እና የሙያ ማሻሻያ ስልጠና ዛሬ ይጠናቀቃል። በኢትዮጵያ ወጣቶች ስፖርት አካዳሚ ከጥቅምት 3 ቀን 2012 ዓ.ም ጀምሮ ሲሰጥ በነበረው የዳን ደረጃ ፈተና እና የሙያ ማሻሻያ ስልጠና ላይ ከ1ኛ ዳን ደረጃ እስከ 5ኛ ዳን ደረጃ ተፈታኞች ተሳታፊ ሆነዋል። የኦሮሚያ፣ አማራ፣ ትግራይ፣ ሐረሪ፣ ደቡብና አፋር ክልሎች እንዲሁም አዲስ አበባ ከተማ እና ድሬዳዋ ከተማ አስተዳደር የካራቴ ተፈታኞች ተሳታፊ መሆናቸውን ፌዴሬሽኑ አስታውቋል። የኢትዮጵያ ካራቴ ፌዴሬሽን ጽሕፈት ቤት ኃላፊ አቶ አሰፋ አንጀሎ እንደተናገሩት፣ የስልጠናና የሙያ ማሻሻያ መድረኩ ዓላማው በአገሪቱ ውስጥ ያሉትን የካራቴ ስፖርት ሙያተኞችን አቅም ለማሳደግ እና የዳን ደረጃቸውን ለማሻሻል ነው።በአገሪቱ እስከ አሁን ከ5ኛ ዳን እና ከዚያ በላይ የደረሱ የካራቴ ስፖርተኞች ያሉ ሲሆን ከ1ኛ ዳን ደረጃ ጀምሮ እያንዳንዱ የዳን ፈተና የሽግግር ጊዜያቸውን በመጠበቅ ዳናቸውን የሚወስዱ ይሆናል። 5ኛ እና ከ5ኛ ደረጃ በላይ የዳን ደረጃ ለማግኘት ተፈታኞች በካራቴ ስፖርት ዙሪያ ጥናታዊ ጽሑፍ ማቅረብ ይጠበቅባቸዋል።በመሆኑም ፌዴሬሽኑ ስፖርተኞቹ የሙያ ደረጃቸውን እንዲያሻሽሉና የሚጠበቅባቸውን እንዲያ ሟሉ መሰል መድረኮችን ማዘጋጀቱን አመልክተዋል።የኢትዮጵያ ካራቴ ፌዴሬሽን የዳን ደረጃ ፈተና የሙያ ማሻሻያ ስልጠና በየዓመቱ በሁሉም የአገሪቱ ክፍል ለሚገኙ የካራቴ ስፖርተኞች የሚሰጥ መሆኑንም ገልጸዋል። የዳን ደረጃ ፈተናው እና የሙያ ማሻሻያ ስልጠናውን በመስጠት ላይ የሚገኙት ከጣሊያን ቮቶሮጂካል ካራቴ ስፖርት የመጡ ሁለት 8ኛ ዳን ደረጃ ያላቸው ከፍተኛ የካራቴ ባለሙያዎች መሆናቸው ታውቋል።በአገራችን የስፖርቱን እድገትም ሆነ ጥራት ዓለም እየሄደበት ካለው እኩል ለመራመድ ያግዛል ተብሎ እምነት ተጥሎበታል። የኢትዮጵያን ስም በዓለም አቀፍ የውድድር መድረኮች ከተሳትፎ ባሻገር በአሸናፊነት ማስጠራት እንዲቻል የሚያግዝ መሆኑንም የፅሕፈት ቤት ኃላፊው ተጠቁመዋል።በስፖርቱ ላይ የባለሙያዎች እጥረት መኖሩን ተከትሎ ፌዴሬሽኑ ችግሩን ለመቅረፍ ለካራቴ ስፖርት አሰልጣኞችም የተለያዩ ስልጠናዎች መስጠቱን በትኩረት እንደሚሰራበት አመልክተዋል።የካራቴ ስፖርት መሰረቱ ጃፓን እንደሆነ ይነገራል። በኢትዮጵያ ከተዋወቀበት ጊዜ ጀምሮ በተለይም በደርግ ዘመን በአገሪቱ በነበረው ፖለቲካዊ ሥርዓት በሚፈለገው ደረጃ ሳያድግ ቀርቷል። ስፖርቱ ተቋማዊ ቅርጽ መያዝ የቻለውም በ1983 ዓ.ም የኢትዮጵያ የካራቴ ስፖርት ፌዴሬሽን መቋቋሙን ተከትሎ መሆኑ ይነገራል። የፌዴሬሽኑ መመስረት ስፖርቱን መነቃቃትና እየተጠናከረ መምጣት እንዲችል ከፍተኛ አስተዋጽኦ እንዳበረከተ መረጃዎች ያመላክታሉ። እ.ኤ.አ በ 2020 ጃፓን በምታስተናግደው የኦሊምፒክ ጨዋታዎች የካራቴ ስፖርት እንደ አንድ የውድድር ዓይነት ሆኖ እንዲካተት በሪዮ ኦሊምፒክ ላይ መወሰኑ ይታወሳልአዲስ ዘመን ጥቅምት 8/2012 ዳንኤል ዘነበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=21052
fbe43637491deca0eaf7fb6d21b4cda7	86374e239e6bd2f9c06ae73a4c4788d9	ለሚ ብርሃኑ የቶሮንቶ ማራቶን ክብረወሰን ለመስበር ተዘጋጅቷል	የቶሮንቶ ማራቶን ዛሬ ሲካሄድ ኢትዮጵያዊው አትሌት ለሚ ብርሃኑ የቦታውን ክብረወሰን ለማሻሻል ይሮጣል፡፡ በውድድሩ ከሚሳተፉ አትሌቶች ሁሉ ፈጣን ሰዓት ያለው የሃያ አምስት ዓመቱ ለሚ በኬንያዊው አትሌት ፊልሞን ሮኖ የተያዘውን የውድድሩን ክብረወሰን የሆነ 2፡06፡52 ሰዓት ለማሻሻል መዘጋጀቱን አይ ደብል ኤፍ በድህረ ገፁ አስነብቧል፡፡ በውድድሩ የክብረወሰኑ ባለቤት ሮኖ እንዲሁም ያለፈው ዓመት አሸናፊ ቤንሶን ኪፕሩቶ የሚሳተፍ ሲሆን ቀዳሚ ሆኖ የሚያጠናቅቀው አትሌት ሰላሳ ሺ ዶላር ተሸላሚ ይሆናል፡፡ ሁለቱ ኬንያውያንና ኢትዮጵያው አትሌት ከሰላሳ ሺ ዶላሩ በተጨማሪ ከተሳካላቸው የቦታውን ክብረወሰን በማሻሻል አርባ ሺ ዶላር ጉርሻ ለማግኘት ይፋለማሉ፡፡ ለሚ በዛሬው የቶሮንቶ ማራቶን ከሌላኛው ኢትዮጵያዊ አበራ ኩማ ጠንካራ ፉክክር እንደሚገጥመው ይጠበቃል፤ አበራ በማራቶን 2፡05፡50 የሆነ የራሱ ምርጥ ሰዓት ያለው ጠንካራ አትሌት ነው፡፡ የአሸናፊነት ግምት የተሰጠው ለሚ ብርሃኑ የ2016 የቦስተን ማራቶን ቻምፒዮን ሲሆን በዚያው የውድድር ዓመት ኢትዮጵያን ወክሎ በሪዮ ኦሊምፒክ በመሳተፍ አስራ ሦስተኛ ደረጃን ይዞ ማጠናቀቁ ይታወሳል፡ ፡ ለሚ ብርሃኑ ከነዚህ ውድድሮች በፊት 2015 ላይ በዱባይ ማራቶን 2፡ 05፡28 በማስመዝገብ በዚያ የውድድር ዓመት በርቀቱ አራተኛውን ፈጣን ሰዓት መያዙ በማራቶን ጠንካራ ከሆኑ አትሌቶች ተርታ ስሙን ማሰለፍ አስችሎታል፡፡ ለሚ በ2017 የዱባይ ማራቶን ክብሩን ለማስጠበቅ በሮጠበት ውድድር ሁለተኛ ሆኖ ቢያጠናቅቅም ያስመዘገበው 2፡04፡33 ሰዓት ዛሬ በቶሮንቶ ማራቶን የአሸናፊነት ግምቱ ወደ እሱ እንዲያደላ አድርጓል፡፡ ‹‹ውድድሩን ማሸነፍ እፈልጋለሁ፣ የቦትውን ክብረወሰን ማሻሻልም አንዱ ግቤ ነው›› ያለው ለሚ የውድድሩ አሯሯጮች የርቀቱን አጋማሽ 1፡03 በሆነ ሰዓት መጓዝ ከቻሉ ክብረወሰኑ መሻሻል እንደሚችል ጠቁሟል፡፡ የቶሮንቶን ማራቶን ሁልጊዜም በቴሌቪዥን እንደሚከታተል የተናገረው ለሚ ከዚህ ቀደም በውድድሩ የተሳተፉ አትሌቶች የቶሮንቶ ማራቶንና የአካባቢው የአየር ፀባይ ጥሩ መሆኑን እንደነገሩት ያስታውሳል፡፡ በስኬታማው ኢትዮጵያዊ የማራቶን አሰልጣኝ ገመዱ ደደፎ ስር የዲማዶና አትሌቲክስ ፕሮሞሽን አካል ሆኖ የሚሰለጥነው ለሚ የቶሮንቶን ማራቶን ክብረወሰን ለማሻሻል እንደሚችል እምነት ተጥሎበታል፡፡ ለዚህም በአሰልጣኝ ገመዱ ስር ሲሰለጥኑ የነበሩ በርካታ አትሌቶች ከዚህ ቀደም በቶሮንቶ ማራቶንና የወርቅ ደረጃ በተሰጣቸው ሌሎች የማራቶን ውድድሮች አስደናቂ ብቃት ማሳየታቸውና ማሸነፋቸው ምክኒያት ሆኖ ይጠቀሳል፡፡ ከነዚህ መካከል በዚሁ በቶሮንቶ ማራቶን 2015ና 2016 ያሸነፈችው ሹሬ ደምሴ እንዲሁም የ2013 ቻምፒዮኑ ደሪሳ ጪምሳ ተጠቃሽ ናቸው፡፡ ለሚ በአትሌቲክስ ሕይወቱ በትልቅ ደረጃ የሚጠቅሳቸው ውድድሮቹ ፈጣን ሰዓት ያስመዘገበባቸው አይደሉም፡፡ ይልቁንም የ2016 የቦስተን ማራቶን ድሉና የሪዮ ኦሊምፒክ ተሳትፎው በእሱ ዘንድ ትልቅ ስፍራ አላቸው፡፡ ‹‹በ2016 የቦስተን ማራቶን ምርጥ አቋም ላይ ስለነበርኩኝ ውድድሩን በቀላሉ ነበር ያሸነፍኩት፣ ምርጥ ውድድሬም የቦስተን ማራቶን ነው›› በማለትም ለሚ ይናገራል፡፡ ለሚ የሪዮ ኦሊምፒክ የመጀመሪያው እንደመሆኑ መጠን ውጤት ማስመዝገብ ባይችልም ተሳታፊ በመሆኑ ብቻ ኩራት እንደሚሰማው ይናገራል፡፡ በኦሊምፒክ ፉክክሩ ወቅት እግሩ ላይ ጉዳት ደርሶበት ስለነበረም ሜዳሊያ ውስጥ መግባት እንዳልቻለ ያስታውሳል፡፡ ይህ ግን ተስፋ አላስቆረጠውም፡፡ እንዲያውም ወደፊት አገሩን ወክሎ በታላላቅ መድረኮች ጥሩ ውጤት ለማስመዝገብ እንዳነሳሳው ያስረዳል፡፡ በርካታ ብርቅየ አትሌቶች በተገኙባት አሰላ የተወለደው ለሚ ቀነኒሳ በቀለና ኃይሌ ገብረስላሴን የመሳሰሉ የዓለማችን ኮከብ አትሌቶች በኦሊምፒክ ሮጠው ሲያሸንፉ በቴሌቪዥን መስኮት እየተመለከተ ነው ያደገው፡፡ እነዚህን ኮከቦች አርአያ አድርጎም ነው ወደ አትሌቲክስ ሕይወት የገባው፡፡ ‹‹ሩጫን የጀመርኩት ትምህርት ቤት ውስጥ ነው፣ በትምህርት ቤት ውድድሮች ያስመዘገብኳቸው ውጤቶቼን ስመለከት በአትሌቲክስ ሕይወት መግፋት እንዳለብኝ ወሰንኩ›› የሚለው ለሚ እኤአ 2013 ላይ ከትውልድ መንደሩ ወደ አዲስ አበባ መጥቶ በአሰልጣኝ ገመዱ ስር መስራት እንደጀመረ ያስታውሳል፡፡ ብዙም ሳይቆይ የመጀመሪያ ውድድሩን 2014 ካምፓላ ማራቶን መሮጥ ችሏል፡፡ የመጀመሪያ ድሉን በተመሳሳይ ዓመት በዙሪች ማራቶን ላይ 2፡10፡40 በሆነ ሰዓት ያስመዘገበ ሲሆን እድሜው ገና አስራ ዘጠኝ ስለነበር የበርካቶች አይን ውስጥ መግባት አስችሎታል፡፡ በአሰልጣኙ ገመዱ ስር ከሚሰለጥኑ በርካታ አትሌቶች ጋር በጋራ መስራቱም ብቃቱን ከጊዜ ወደ ጊዜ እንዲያሻሽል ቁልፍ ሚና እንደነበረው ለሚ ይናገራል፡፡ ከልምምድ አጋሮቹ ጋር ጥሩ ጓደኝነት እንደነበረው የሚናገረው ለሚ ባለፈው ዓመት የልምምድ አጋሩ ከሆነችው አትሌት መሰለች ፀጋዬ ጋር ትዳር መስርቷል፡፡ ባለፉት ዓመታት በሩጫው ዓለም ባገኛቸው ሽልማቶችም አዲስ አበባ ላይ የራሱን ቤት ሰርቷል፡፡ ወደ ፊትም ወደ ንግዱ ዓለም የመግባት ፍላጎት እንዳለው ይናገራል፡፡ አዲስ ዘመን ጥቅምት 9/2012ቦጋለ አበበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=21120
120d0ffd72e90b719e050f50a5b1df19	688d2b07043f695eb4efe5e94b4f18d7	ለጠረጴዛ ቴኒስ አሰልጣኞች ስልጠና እየተሰጠ ነው	የኢትዮጵያ ኦሊምፒክ ኮሚቴ፣ ከኦሊምፒክ ሶሊዳሪቲ እና ከኢትዮጵያ ጠረጴዛ ቲኒስ ፌዴሬሽን ጋር በመተባበር ከጥቅምት 9 ቀን 2012 ዓ.ም ጀምሮ ለተከታታይ 7 ቀን የሚቆይ የጠረጴዛ ቴኒስ የደረጃ አንድ የአሠልጣኞች ስልጠና እየሰጠ ይገኛል። ይህ ስልጠና በንድፈ ሀሳብና በተግባር የሚሰጥ መሆኑን የኢትዮጵያ ኦሊምፒክ ኮሚቴ የኮሚኒኬሽን ክፍል ያደረሰን መረጃ ያመለክታል። በስልጠናው ላይ ከዘጠኝ ክልሎችና ሁለት የከተማ አስተዳደሮች የተውጣጡ 40 አሠልጣኞች እየተሳተፉ የሚገኙ ሲሆን፤ ቱኒዚያዊው የዓለም አቀፉ ጠረጴዛ ቴኒስ ፌዴሬሽን የአፍሪካ ልማት ማናጀር ሚስተር ራምዚ ማብሩክ ስልጠናውን እየሰጡ ይገኛሉ። የኢትዮጵያ ኦሊምፒክ ኮሚቴ ተቀዳሚ ምክትል ፕሬዚዳንት አቶ ተክለወይኒ አሰፋ ስልጠናውን በይፋ ያስጀመሩ ሲሆን ‹‹ የኢትዮጵያ ኦሊምፒክ ኮሚቴ ከሚያከናውናቸው ዘርፈ ብዙ ስራዎች መካከል ለዘርፉ ተዋንያን ሁለገብ እና ወቅታዊ የሆነ የአቅም ግንባታ ስራ መስራት አንዱና ቁልፍ ተግባሩ ነው›› ብለዋል። ስለሆነም ኮሚቴው የሚመራበትን ስትራቴጂክ እቅድ ማዕከል አድርጎ ለሚመለከታቸው የአገር አቀፍ የስፖርት ማህበራት ባለሙያዎች ጥራትና ደረጃቸውን የጠበቁ ዘመናዊና ሳይንሳዊ የስፖርት ስልጠናዎችን ከሚመለከታቸው አካላት ጋር በማመቻቸት እየሰጠ እንደሚገኝ አብራርተዋል። የእንደዚህ አይነት ስልጠናዎች ፋይዳም አገራችን በምትሳተፍባቸው አገር አቀፍ፣ አህጉር አቀፍና ዓለም አቀፍ ውድድሮች ትልቅ አቅም በመፍጠር ወደ ውጤታማነት ጎዳና ለመጓዝ መደላድል እንደሚፈጥር አቶ ተክለወይኒ አብራር ተዋል። አቶ ተክለወይኒ አክለውም፣ ሰልጣኞች ለሰባት ቀናት ስልጠናውን ከሚሰጡት አሰልጣኝ አቅም አሟጦ በመጠቀም በዘርፉ ያለውን እውቀትና ክህሎት በማጎልበት ለአገራችን ስፖርት ዕድገት የበኩላቸውን አስተዋፅኦ እንዲያበረክቱ ጥሪ አቅርበዋል። የኢትዮጵያ ጠረጴዛ ቴኒስ ፌዴሬሽን ፕሬዚዳ ንት አቶ ተስፋዬ ብዛኒ በበኩላቸው፣ ሰልጣኞች ስልጠናውን በጥሞና በመከታተልና አቅምን በማሳደግ የጠረጴዛ ቴኒስ ስፖርትን በአገር አቀፍ ደረጃ በማስፋፋት፣ በአህጉርና ዓለም አቀፍ ደረጃ አገር የሚያስጠሩ ስፖርተኞችን ለማፍራት በትኩረት መስራት እንደሚያስፈልግ ተናግረዋል።አዲስ ዘመን ጥቅምት 13/2012 ብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=21326
e151c341f52ee475768eb9fd68405b36	a3c5ab90176b3a940644659dfe9ead9e	የኢትዮጵያ ሴቶች ብሔራዊ ቡድን ከዩጋንዳ ጋር ላለው ጨዋታ 30 ተጫዋቾች ጥሪ ተደርጎላቸዋል	የኢትዮጵያ ሴቶች ብሔራዊ ቡድን እ.ኤ.አ በ2020 ቶኪዮ ኦሊምፒክ ለመሳ ተፍ የመጀመርያ የማጣርያ ጨዋታውን የፊታችን መጋቢት 25 ከዩጋንዳ ሴቶች ብሔራዊ ቡድን ጋር በአዲስ አበባ ስታ ዲየም ያከናውናል። ብሔራዊ ቡድኑ ከፊት ለፊቱ ለሚጠብቀው የማጣሪያ ጨዋታ ከመጋቢት 12 ቀን 2011 ዓ.ም ጀምሮ ልምምድ ያካሂዳል። የኢትዮጵያ ሴቶች ብሔራዊ ቡድን ለማሰልጠን ባሳለፍነው ሳምንት ከስምምነት የደረሱት አሰልጣኝ ሠላም ዘርዓይ ብሔራዊ ቡድን ከፊቱ ለሚጠ ብቀው የኦሎምፒክ ማጣሪያ ጨዋታ ለ30 ተጫዋቾች የመጀመርያ ጥሪ አድርገዋል። በአሰልጣኝ ሰላም ጥሪ የተደረገላቸው ተጫዋቾች ግብ ጠባቂ የመከላከያዋ ማርታ በቀለ፣ ታሪኳ በርገና ከጥረት ኮርፖሬት፣ ከሀዋሳ ከተማ አባይነሽ ኤርቄሉ እንዲሁም ምህረት ተሰማ ከጌዴኦ ዲላ እግር ኳስ ክለብ ናቸው። በተከላካይ ክፍል ከአዳማ ከነማ አራት ተጫዋቾች ጥሪ የተደረገላቸው ሲሆን መስከረም ካንኮ፣ እፀገነት ብዙነህ፣ ናርዶስ ዘውዴ፣ ነፃነት ፀጋዬ ናቸው። ከኢትዮጵያ ንግድ ባንክ ገነሜ ወርቁ፣ ታሪኳ ደቢሶ፣ ብዙዓየሁ ታደሠ ሲሆኑ ከመከላከያ መሠሉ አበራ፣ ከጥረት ኮርፖሬት አሳቤ ሙሶ፣ ትዕግስት ኃይሌ ደግሞ ከቅዱስ ጊዮርጊስ እግር ኳስ ክለብ መሆናቸውን ለማወቅ ተችሏል። በአማካይ ስፍራ ትዕግስት ያደታ፣ አሰልጣኝ ሠላም ዘርዓይ ብርቱካን ገብረክርስቶስና ሕይወት ዳንጊሶ ከኢትዮጵያ ንግድ ባንክ፤ ከመከላከያ እግር ኳስ ክለብ አረጋሽ ከልሳ እና እመቤት አዲሱ፤ ብርሃን ኃይለሥላሴ ከቅዱስ ጊዮርጊስ፣ ሰናይት ቦጋለ ከአዳማ ከተማ፣ ዓለምነሽ ገረመው ከኢትዮጵያ ኤሌክትሪክ እንዲሁም ዮርዳኖስ ምዑዝ ከመቐለ 70 እንደርታ በምርጫው የተካተቱ ተጫዋቾች ሆነዋል። በአጥቂ ስፍራ ደግሞ የኢትዮጵያ ንግድ ባንኳ ረሃማ ዘርጋው፤ የአዳማ ከተማ ተጫዋች የሆኑት ሎዛ አበራ፣ሴናፍ ዋኩማ ፣ ሰርካዲስ ጉታ የተካተቱ ሲሆን፤ ምርቃት ፈለቀ ከሀዋሳ ከተማ፣ ሔለን እሸቱ ከመከላከያ እንዲሁም፤ ምስር ኢብራሂም ከጥረት ኮርፖሬት እግር ኳስ ክለብ መሆናቸውን ለማወቅ ተችሏል። በብሔራዊ ቡድን ጥሪ ከተደረገላቸው 30 ተጫዋቾች መካከል 29 ተጫዋቾች ከአንደኛ ዲቪዝዮን ሲጠሩ የመቐለ 70 እንደርታዋ ዮርዳኖስ ምዑዝ ብቸኛዋ ከሁለተኛ ዲቪዝዮን የተመረጠች ተጫዋች እንደሆኑም ታውቋል። ኢትዮጵያ በኦሎምፒክ ጨዋታዎች አትሌቲክስን ተጠቅማ ብዙ ታሪክ ብታስ መዘግብም በእግር ኳስ ግን ተሳትፋ አታው ቅም። እ.አ.አ በ2016 በሪዮ ዲጄንየሮ እንዲሁም በ2012 በለንደን በተስተናገደው ውድድር ማጣርያዎች ላይ ያልተሳተፈች ሲሆን በ2008 የቤይጂንግ ኦሎምፒክ እስከ ምድብ ማጣርያ ደርሳ ከደቡብ አፍሪካ ጋር በሜዳዋ አቻ ከተለያየች በኋላ በወቅቱ በፊፋ በተጣለባት እገዳ ምክንያት ከጋና እና ናይጄርያ ጋር ጨዋታ ሳታደርግ ከውድድሩ መውጣቷን መረጃዎች ያመለክታሉ። የእድሜ ገደብ የሌለው የሴቶች እግር ኳስ ላይ የኢትዮጵያ ሴቶች ብሔራዊ ቡድን በሪዮ 2016 ማጣርያ ላይ አልተሳተፈም። በቀደመው (ለንደን 2012) ደግሞ በኮንጎ ዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ 3ለ0 ድምር ውጤት ተሸንፎ ከመጀመርያው ዙር ተሰናብቷል። የማጣርያው አካሄድ ያልታወቀበት ይህ ውድድር ላይ ኢትዮጵያ ስለመሳተፏ የታ ወቀ ነገር የለም።አዲስ ዘመን መጋቢት 12/2011ዳንኤል ዘነበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7316
9cbfaa87626754f999fddd91243bbb38	038551d892a12ade3cafa0959f41a6da	የወርቃማ እጆች ባለቤት	በርካቶች አገረ አውስትራሊያ በአትሌቲክሱ ዘርፍ የትራክ እና የፊልድ ጀግኖች ለሆኑ አትሌቶች ፈውስ የሆነውን ባለሙያ አበረከተች ይሏታል። «ፊዚዮ ቴራፒስት» ቤኒ ኦብረሚሌርን። አገሪቷ በስፋት በክረምት ወቅት በሚደረጉ ስፖርቶች እንጂ በአትሌቲክሱ ላይ እምብዛም አትታወቅም። ነገር ግን እንደ አውሮፓውያን አቆጣጠር በ2016 በተካሄደው የሪዮ ኦሎምፒክ በዲስክ ውርወራ ሉካስ የተባለ ስፖርተኛዋ የስድስተኛ ደረጃን ይዞ ሲያጠናቅቅ እንዲሁም በዓለም ከ20 ዓመት በታች ሻምፒዮና የ16 ዓመቷ ሳራ ላገር የመሰናክል ውድድር አሸናፊ ሆናለች። አውስትራሊያ ምንም እንኳን በአትሌቲክሱ ዘርፍ ውጤታማ ባትሆንም በዓለም ታዋቂ የሆኑ አትሌቶችን የሚያክም እና ተመራጭ የሆነ የህክምና ባለሙያ ማፍራት ችላለች። ይህ የ72 ዓመት አውስትራሊያዊ እራሱን የአካል ብቃት አሰልጣኝ «fitness coach» እያለ ነው የሚጠራው። በታዋቂ አትሌቶችም እጅግ ተፈላጊ እና በወረፋ የሚገኝ ፊዚዮ ቴራፒስት እና የማሳጅ ባለሙያ ነው። በመላው ዓለም በዚህ ዘርፍ በርካታ ባለሙያዎች ቢኖሩም፤ እንደ ቤኒ ግን ተደናቂ እና ተፈላጊ ሰው የለም። በጣም የተጣበበ ጊዜውን አንዴ ጃማይካ አንዴ ደቡብ አፍሪካ እንዲሁም ኬኒያ እያለ ነው የሚያሳልፈው። በነዚህ አገራት የሚገኙ አትሌቶች ከእጁ ፈውስን ማግኘት ይፈልጋሉ። ከእርሱ ጋር ተገናኝተው በምትሀተኛው ጣቶቹ ከደባበሳቸው፤ በሚወዳደሩበት ቦታ ሁሉ የድል ማማ ላይ እንደሚወጡ ምንም ጥርጥር የላቸውም። በተለያዩ የኦሎምፒክ ውድድሮች ላይ በመገኘት ከበርካታ አትሌቶች ጋር ሰርቷል። በግልም ከጃማይካዊያን የአጭር ርቀት ሯጮች አሰፋ ፖል፣ ኤሌኒ ቶምፕሰን እንዲሁም በተመሳሳይ ከደቡብ አፍሪካዊቷ ካስተር ሴሜኒያ ጋር ለረጅም ጊዜ ሰርቷል። በአንድ ወቅት አሰፋ ፖል ስለዚህ ድንቅ ፊዚዮ ቴራፒስት እና ማሳጂስት ሲናገር «ለኔ በጣም ድንቅ ሰው ነው። ከማንኛውም ሰው በላይ አምነዋለሁ» በማለት በዚህ ሙያ በተለይም በስፖርቱ ውስጥ ተሳትፎ እዚህ ደረጃ ላይ መድረስ ከባድ ቢሆንም እርሱ ግን ይህን ማድረግ እንደቻለ ይናገራል። አትሌቶቹ በውድድር ወቅት የሰውነት መተሳሰር ብሎም መደበት ስሜት ሲያጋጥማቸው ዋናው መፍትሄ ቤን ነው። ለሙያው ከሚሰጠው ክብር ባሻገር ከአትሌቶች ጋር መስራቱን እጅግ ይወደዋል። ሙሉ ጊዜውንም ከስፖርቱ ተሳታፊዎች ጋር ያሳልፋል። ቴራፒስት ቤን እራሱ በአንድ ወቅት ጥሩ እግር ኳስ ተጫዋች ነበር። ሆኖም እግሩ ላይ ጉዳት አጋጠመው እና ከስፖርቱ ለመገለል ተገደደ። ይህ አጋጣሚ ደግሞ ፊዚዮ ቴራፒስት እና ማሳጂስት ለመሆን የሙያ ትምህርት እንዲወስድ ገፋፋው። ያሰበውንም ብዙም ሳይቆይ አሳካው። ወደ ስፖርቱ እንዲገባ ደግሞ አንድ የ13 ዓመት እድሜ ያላት የረጅም ዝላይ አትሌት ፈር ቀደደችለት። በሙያው እንዲረዳት ጥያቄ አቀረበችለት። ክሪችማንን እየረዳት ለበርካታ ድሎች ባለቤት እንድትሆን አገዛት። በ1993 በዓለም ሻምፒዮና ስቱትጋርት ላይ በረጅም ዝላይ የነሀስ ሜዳሊያ ማግኘቷ ከሚጠቀሰው ድሏ መካከል አንዱ ነው። ወደ አትሌቲክስ ስፖርት በሙያው መቀላቀሉ እና በአጭር ጊዜ ስኬታማ መሆኑ ሌሎችም አይኑን እንዲጥሉበት አደረገው። ይህ ደግሞ ከአገሩ ውጪ ዓለም አቀፍ መድረክ ላይ የሚገኝበትን አጋጣሚ ከፈተለት። የማሰልጠኛ ማእከል ወደ ሆነው «ላዛሮቴ» እንዲገባ ፍራንኪ ፍሬድሪክ እና ኤሪክ ኑል የተባሉ ሁለት ሙያተኞች ገፋፉት። በሙያው በመማረካቸው የቤን ደንበኞች ሆኑ። ቀስ በቀስም በአትሌቲክስ ዘርፉ ላይ ታዋቂነቱ እየሰፋ መጣ። በርካታ አትሌቶች የእርሱን እገዛ ፈልገው መምጣት ጀመሩ። ቤን ይህንን እውቅናውን ተከትሎ እንዲህ በማለት በአንድ ወቅት አስተያየቱን ሰጥቶ ነበር «በርካቶች ከማሳጅ ጠረጴዛው ላይ ተነስተው ደጋግመው ያመሰግኑኛል። እኔም ምናልባት ሌሎች የሌላቸው ነገር ኖሮኝ ሊሆን ይችላል በማለት ምስጋናቸውን እቀበላለሁ» በማለት ፈገግ ይላል። ቤን በሙያው ብቃቱ ጫፍ እንዲደርስ እና የብዙዎች ምስጋና እንዲጎርፍለት በተጨማሪ የቻይኖችን የማሳጅ እና የፊዚዮቴራፒ እውቀትን በተጨማሪ መጠቀሙ እንዳገዘው ይናገራል። ቤን በዓለም ዙሪያ ባሉ ታዋቂ አትሌቶች ዘንድ ተመራጭ ያደረገው ሌላ ተጨማሪ ነገር እንዳለ እራሱ ይናገራል። « በማንኛውም ወቅት ከደንበኞቼ ጋር በህክምና ላይ ስሆን መጥፎ አመለካከት አይኖረኝም። ሁሌም ደስተኛ ነኝ» በማለት ትሁት፣ታማኝ እና በቀላሉ የማይሰለች ሰው በመሆኑ በርካቶች ከእነርሱ ጋር ለመስራት እንደሚፈልጉ ይገልፃል። ቤን በጣም የተጣበበ ጊዜ ነው ያለው። ሆኖም ግን አገልግሎቱን ፈልገው የሚመጡ ማናቸውም አትሌቶች እንዳመጣጣቸው ይስተናገዳሉ። ለራሱ ጊዜ የሚባል የለውም። ሁሌም ቢሆን ስራው ላይ ነው። ነገር ግን እርሱ ረድቷቸው ወደ ድል ሲያቀኑ ደስታው ወደር የለውም። ለነዚህ ሁሉ ዓመታት ከየትኞቹ አትሌቶች ጋር እንደሰራ ሲጠየቅ በቀላሉ በጭንቅላቱ የሚመጡለት በርካቶች ናቸው። የ800 ሜትር ኮኮቧ ማሪያ ማቶላ፣ ጃማይካዊቷ የአጭር ርቀት ሯጭ ቬሮኒካ ካምቤል፣ ትውልደ ናይጄሪያዊው እና የፖርቹጋል የመቶ ሜትር ድንቅ አትሌት ፍራንሲስ ኦቢኩሉ፣ ደቡብ አፍሪካዊው የመካከለኛ ርቀት ሯጭ ሙቡላኒ ሙላዲዚ፣ ጣሊያናዊው የረጅም ዝላይ ኮኮብ ጉሴፔ ጉብሌስኮ፣ አሜሪካዊቷ የመሰናክል ሯጭ ሎላ ጆንስ፣ ጃማይካዊቷ የ100 ሜትር ሯጭ ኬሪኖ ስቲዋርት እና ከሌሎችም አትሌቶች ጋር መስራቱን ይናገራል። ቤን በሙያው እረፍት የለሽ ነው። ያለበትን ሁኔታ ስለሚወደው እና ብቃት ስላለው ብቻ ሳይሆን የአትሌቲክስ ስፖርትን ጠንቅቆ ስለሚያውቀው። በአጠቃላይ ለሁለት ሙያዎች እራሱን ሰጥቷል ማለት ይቻላል። ለዚህም ነው የዝና ደረጃቸው ጫፍ የደረሱ ስፖርተኞች የሱ እጆችን እንዲዳብሷቸው የሚሹት። ቤን አሁንም እድሜው ሳይገድበው ለረጅም ጊዜ ከነዚህ አትሌቶች ጋር አብሮ መዝለቅ ይፈልጋል። ይህን ህልሙን እውን እንደሚያደርገው በሙሉ ልብ ሲናገር ደግሞ እንዲህ ይላል «አባቴ ለ100 ዓመት ነው የኖረው» በአገራችን የአትሌቲክስ ስፖርት ዓለምን ጉድ ያስባሉ አትሌቶች ተፈጥረዋል። ከአበበ ቢቂላ እስከ ምሩፅ ይፍጠር፤ ከአይበገሬው ዋሚ ቢራቱ እስከ ታላቁ የአትሌክስ ጀግና ሀይሌ ገብረ ስላሴ፤ ከደራርቱ ቱሉ እስከ እነ መሰረት ደፋር እና ጥሩነሽ ዲባባ፤ የስፖርቱን አድናቂዎች እጅ አፋቸው እንዲጭኑ የሚያስገድዱ አስገራሚ አትሌቶችን ኢትዮጵያ አፍርታለች። በሌላ በኩል ከነዚህ ጀግኖች አትሌቶቻችን ጀርባ ያሉ አሰልጣኞችንም ነበሯት። መጠቀስ ካለበትም ከምናነሳቸው መካከል ዶክተር ወልደ መስቀል ኮስትሬ በቀዳሚነት ይጠቀሳሉ። ሆኖም ግን ከትራኩ ጀርባ ትልቅ ሚና የሚጫወቱ በተለያየ የህክምና ዘርፍ ያሉ ባለሙያዎች ላይ (ይህ ጉዳይ ከስፖርቱ ዘርፍ ውጪ ባሉ የህክምና ሙያ ላይም ያተኩራል) ገና ብዙ ያልሰራነው የቤት ስራ መኖሩ እሙን ነው። በተለይም በዛሬው ርዕሰ ጉዳይ ላይ ያነሳናቸው የፊዚዮቴራፒ እና የማሳጅ ባለሙያዎች የአትሌቶቻችን ብቃት እና ጤንነት ተጠብቆ እንዲቆይ ትልቁን ድርሻ ይወስዳሉ። ስለዚህ በውድድሮችም ሆነ በልምምድ ጊዜ ሙሉ ሰዓታቸውን ሰጥተው ከአትሌቶች ጋር የሚሰሩ፤ ለስፖርቱም ፍቅር ያላቸው ባለሙያዎች ሊኖሩ ይገባል። የዝግጅት ክፍሉ የኢትዮጵያ አትሌቲክስ ፌዴሬሽን ውድድሮች ሲኖሩት እና ለዚያ ብሎ ዝግጅት ሲያደርግ ብቻ የፊዚዮቴራፒ እና ማሳጅ ባለሙያዎችን በማስታወቂያ መጥራት ሳይሆን እንደዛሬው እንግዳችን አይነት ድንቅ ባለሙያዎች እንዲፈጠሩ ድጋፍ ማድረግ ይጠበቅበታል እንላለን።አዲስ ዘመነ መጋቢት 15/2011በዳግም ከበደ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7468
7245d7a0dbe64df6bd73385153d08ea4	47b43da4d0a7ec84c955c2256ff82e36	የስልጠና ብክነትን የሚቀርፍ ስርዓት	ስፖርት በስርዓት የሚመራ ውብ ክዋኔ መሆኑ ለተወዳጅነቱ በምክንያትነት ይጠቀሳል። ከአደረጃጀቱ ጀምሮ የትኛውም ዓይነት ስፖርታዊ እንቅስቃሴ የራሱ የሆነ ሂደትና ስርዓት አለው። ይህ ስርዓት ተጥሶ በዘፈቀደ ሲከወን ደግሞ የተወዳጅነቱን ያህል በአደገኛ አካሄድ ላይ ሊገኝ ይችላል። በኢትዮጵያ ስፖርት አደረጃጀት የሚስተዋለውም ይኸው ነው። የተቀመጠለትን አቅጣጫ በመሳቱም፤ ስልጠናው፣ ሰልጣኞች፣ ሃብት፣ ጉልበት፣ ጊዜ፣ … ለብክነትና ለአሰራር ድርርቦሽ ተዳርገዋል። ለውጤት ማጣትም የራሱን ሚና ሲጫወት ቆይቷል። በአገሪቷ ስፖርቱን በበላይነት የሚመራው የኢፌዴሪ ስፖርት ኮሚሽን፤ የታዳጊ ማሰልጠኛ ፕሮጀክት፣ የስፖርት ማሰልጠኛ ማዕከላት፣ አካዳሚዎች፣ ክለቦች እንዲሁም ብሄራዊ ቡድን የሚል መስመር በመዘርጋት እየሰራ መሆኑ ይታወ ቃል። ነገር ግን ይህ አሰራር በቅብብሎሽ ከመከናወን ይልቅ ሁሉም በራሱ መንገድና አካሄድ ሲመራው ቆይቷል። ይህም ለብክነት ምክንያት ሲሆን፤ ማሰልጠኛ ማዕከላቱ ሚናቸው ተመሳሳይ በመሆኑ የሰልጣኞች ሽሚያ እና የእርስ በርስ ቅሬታ ውስጥ እንዲገቡ ሲያደርጋቸው ቆይቷል። ይህንን የተመለከተው ኮሚሽኑ አገር አቀፍ ስፖርት ስልጠና ጣቢያዎች፣ ማዕከላትና አካዳ ሚዎች አደረጃጀትና ስርዓት መተግበሪያ ረቂቅ ሰነድ በማዘጋጀት፤ ግብዓት የሚሆኑ ሃሳቦችን በመሰብሰብ ላይ ይገኛል። ረቂቁ አምስት ክፍ ሎች ያሉት ሲሆን፤ የመጀመሪያው ክፍል በማዕከ ላትና ፕሮጀክቶች መዋቅራዊ አደረጃጀት ላይ ትኩረቱን ያደርጋል። ቀጣዩ ክፍል ምዘና እና ውድድርን የሚመለከት ሲሆን፤ ሦስተኛው የሰል ጣኞችን የቅብብሎሽና ዝውውር፣ አራተኛው የባለቤትና ባለድርሻ አካላትን ተግባርና ኃላፊነት እንዲሁም በመጨረሻው ክፍል የክትትል፣ ድጋፍና ግምገማ ስርዓትን የሚያጠቃልል ነው። የሰነዱ አስፈ ላጊነትም፤ በየደረጃው በሚገኙ ፕሮጀክቶች፣ ማሰል ጠኛ ማዕከላት፣ አካዳሚዎችና ክለቦች መካከል ወጥ እና ቅንጅታዊ አሰራርን መዘርጋት ነው። በዚህም መሰረት ለሁሉም የየራሳቸው የሆነ የአሰራር ስርዓት ተበጅቶላቸዋል። በየአካባቢውና ትምህርት ቤቶች ከ13ዓመት በታች (11እና12) በሆነ ዕድሜ ስልጠናው የሚጀመር ሲሆን፤ በዚህም በርካታ ፍላጎት ያላቸው ታዳጊዎችን በተመሳሳይ ዕድሜ ማግኘት ይቻላል። ሁለት ዓመታትን በሚሸፍነው በዚህ ስልጠናም በዋናነት ሥራው የተሰጥኦ ፍለጋ ይሆናል። በቀጣይም ታዳጊዎቹ በ15 ዓመት በታች (13እና14) የስልጠና ጣቢያዎችን በመቀላቀል ለሁለት ዓመታት ይሰለጥናሉ። በዚህ የተሰጥኦ ልየታ ወቅትም ከአሰልጣኞቻቸው እገዛ ባሻገር በምዘና ያላቸውን ተሰጥኦ ለመለየት ይቻላል። በ17 ዓመት በታች (15እና16) ወደ ስልጠና ማዕከላት በመግባት የተለየውን ተሰጥኦአቸውን ማልማት የሦስት ዓመታት ሥራ ይሆናል። በዚህ ወቅት የስልጠና ጫናን የመሸከም ብቃታቸው የሚ መዘን ሲሆን፣ በማዕከላት መካከል የሚደረገውን ውድድር ጨምሮ በአገር አቀፍ ሻምፒዮናዎች እንዲሁም በዕድሜ በሚካሄዱ ዓለም አቀፍ ውድድሮች ላይም ተሳታፊ ይሆናሉ። ይህንን ሲያጠናቅቁ ወደ አካዳሚዎች የሚገቡ ሲሆን፤ ከ3- 4ዓመታት በሚዘልቀው ቆይታቸው ለኦሊምፒክ ብቁ እንደሚሆኑ ስለሚታመን ክለቦችን እንዲሁም ብሄራዊ ቡድኖችን ይቀላቀላሉ። የዚህ ሂደት ባለቤቶችም የተለዩ ሲሆን፤ ከ13-17ዓመት በሚዘልቀው የስልጠና ወረዳ እና ዞኖች ኃላፊነት አለባቸው። የስፖርት ማሰልጠኛ ማዕከላትን በባለቤትነት ክልሎች ሲያስተዳድሩ፤ አካዳሚዎች ደግሞ በኢፌዴሪ ስፖርት ኮሚሽን ስር ይገኛሉ። የትምህርት ሚኒስትር፣ የጤና ሚኒስትር፣ ኦሊምፒክ ኮሚቴ፣ ወላጅ፣ አሰልጣኝ፣ ክለብ፣… ደግሞ ባለድርሻ አካላት እንደመሆናቸው ሥራውን በቅንጅት ያከናውናሉ። በዚህ ሂደትም ለዓመት ለሦስት ጊዜያት የመስክ ምልከታ፣ የብቃት ምዘና፣ ዓውደ ጥናት፣ ወቅታዊ ሪፖርት እና የዳሰሳ ጥናቶች እንደሚካሄድም ሰነዱ ይጠቁማል። ሰነዱ ገለጻ ከተደረገበት በኋላም ከተሳታፊዎች በርካታ አስተያየት ተሰጥቷል። የስልጠና ቁሳቁስ፣ የምግብ አቅርቦትና የላብ መተኪያ ላይ ቢታሰብበት፣ ሰልጣኞች ከክለቦች ብቻም ሳይሆን ከማናጀሮች ጋር በምን መልኩ ይሰራሉ፣ ወደ ውጭ አገራት ክለቦች የሚኖራቸው ዝውውር እንዴት ይሆናል፣ ስልጠናው ሳይጠናቀቅ ወደ ክለቦች የሚያደርጉት ዝውውር፣ በምልመላ ላይ መስፈርት ቢቀመጥ፣ እንደየ ስፖርት ዓይነቱ የምልመላ ዕድሜው ቢቀነስ፣ የስልጠናውን ጊዜ በዕድሜ ከመገደብ ይልቅ በሰዓት ማድረግ ቢቻል፣ ማስተግበሪያውን ወደ ሥራ ለማስገባት መመሪያ ማዘጋጀት አስፈላጊ መሆኑ፣ ከፍተኛ የትምህርት ተቋማት የስፖርት ማሰልጠኛ ሥፍራዎች አጠቃቀምን በተመለከተ፣ ማዕከላት ትኩረታቸውን በአትሌቲክስ ላይ ያደረጉ እንደመሆኑ የሌሎች እጣፋንታ ምን ይሆናል፣ እንደየ ደረጃው የአሰልጣኞች ደረጃ ቢወሰን፣… የሚሉ ሃሳቦች ተንጸባርቀዋል። በኢፌዴሪ ስፖርት ኮሚሽን የትምህርትና ስልጠና ዳይሬክተር ሲሳይ ሳሙኤል፤ ለሰነዱ ግብዓት የሚሆኑ አስተያየቶችን ማሰባሰቡ ቀጣይነት ያለው መሆኑን ይጠቁማሉ። ክልሎች፣ ፌዴሬሽኖች እን ዲሁም የሚመለከታቸው አካላት በአጠቃላይ አስተያየታቸውን በመስጠት ረቂቁ ዳብሮ ወደ ተግባር ይገባል። ይህ ሰነድ በትክክል ወደ ሥራ የሚለወጥ ከሆነም በስልጠናውና በአገሪቷ ውጤት ላይ ትልቅ ድርሻ እንደሚኖረውም እምነታቸው ነው። ሰነዱ ሲዘጋጅ በአገሪቷ ያሉትን የማሰልጠኛ ማዕከላትና አካዳሚዎች ልምድ እንዲሁም ጠን ካራና ደካማ ጎኖች በመያዝ ነው። ከዚህም ባሻገር በዘርፉ የተሻለ ተሞክሮ ካላቸው አገራት እንዲሁም በዓለም አቀፍ ደረጃ ማዕከል እና አካዳሚ ለመባል መስፈርቶች በመነሻነት ተይዘዋል። አሰራሩ በወጥ አደረጃጀት፣ ደረጃ እና በተመሳሳይ አቅርቦት የሚካሄድ እንደመሆኑም በአንድ ቀን አዳር ይሳካል ለማለት እንደማያስደርም ዳይሬክተሩ ይጠቁማሉ። ነገር ግን ማዕከላቱ በምን መልኩ መስራት እንደ ሚገባቸው ራሳቸውን ይመለከቱበታል፤ እንዲሁም ከዚህ በኋላ የሚከፈቱ የማሰልጠኛ ማዕከላት እንደ መስፈርት በመሆን የሚያግዛቸው መሆኑን አስረድተዋል። የኢፌዴሪ ስፖርት ኮሚሽን ምክትል ኮሚ ሽነር ጌታቸው ባልቻ፤ ሰነዱ በዘርፉ በምን መልኩ ውጤታማ መሆን ይቻላል የሚለውን ለማመላከት የተዘጋጀ መሆኑን ይገልጻሉ። ከሰነዱ የሚጠበቀውም፤ ማዕከላት ተሳስረው ውጤታማ ሥራ በማከናወን በዓለም አቀፍ ደረጃ ውጤት ማግኘት ነው። በስፖርት ላይ በሚሰሩ አካላት 50ሺ እና ከዚያ በላይ የሆኑ ስፖርተኞች ሰልጥነዋል ይባላል፤ የሚታየው ግን ለአብነት ያህል በእግር ኳስ ስፖርት11 ተጫዋቾችን ማፍራት አለመቻሉን ነው። በርካታ የማሰልጠኛ ጣቢያዎችና ማዕከላት ኖሮን ሰልጥነው የሚወጡት ውጤት ማስመዝገብ ካልቻሉ አሰራሩንና አደረጃጀቱን ቆም ብሎ መመልከት አስፈላጊ ይሆናል። ይህ ሰነድ ዳብሮ ወደ ተግባራዊነት እንዲገባም ህግና መመሪያ የሚያስፈልጋቸው ጉዳዮች እንደሚኖሩም ምክትል ኮሚሽነሩ ይጠቁማሉ።አዲስ ዘመን መጋቢት 16/2011ብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7519
4a2abd1ab99c612a7e371b4bed9bf857	cbdc2dc86ca3284e3f55206f21b2bf20	ኢትዮጵያውያን በሻምፒዮናው ውጤታማ እንደሚሆኑ ይጠበቃል	የዓለም አገር አቋራጭ ሻምፒዮና ለ43ኛው ጊዜ የፊታችን ቅዳሜ በዴንማርክ አርሁስ ከተማ ይጀመራል። ዓለም አቀፉ የአትሌቲክስ ፌዴሬሽን ማህበር ይፋ እንዳደረገውም በዚህ ሻምፒዮና ኢትዮጵያን ጨምሮ ከስልሳ ሰባት አገራት የተውጣጡ አምስት መቶ ሰማንያ ሁለት አትሌቶች ይሳተፉበታል። በአራት ውድድሮች የሚካሄደው የዘንድሮው መርሃ ግብርም በአዋቂና በታዳጊዎች ከሃያ ዓመት በታችም አትሌቶች በሁለቱም ፆታዎች እንዲሁም የድብልቅ ሪሌ ውድድሮች እንደሚካሄድም ታውቋል። ኢትዮጵያም በእነዚህ ውድድሮች የሚወክሏትን አትሌቶች መርጣለች። ሰለሞን ባረጋ፣ አንድአምላክ በልሁ፣ ቦንሳ ዲዳ፣ ሰለሞን በሪሁ፣ አብዲ ፉፋ፣ ሞገስ ጥኡማይና እንየው መኮንንም በአዋቂ ወንዶች ኢትዮጵያን የሚወክሉ አትሌቶች ሆነዋል። በወጣት ወንዶች፤ ድንቃለም አየለ፣ ፀጋዬ መኮንን፣ ቢተው አደም፣ ጌትነት የትዋለ፣ ሚልኬሳ መንገሻ፣ ገብረጊዮርጊስ ተክላይና ታደሰ ወርቁ ተካተዋል። በአዋቂ ሴቶች ለተሰንበት ግደይ፣ ደራ ዲዳ፣ ጌጤ አለማየሁ፣ ሃዊ ፈይሳ፣ ዘነቡ ፍቃዱ፣ ፀሐይ ገመቹ እንዲሁም ፎቴን ተስፋዬ ተመርጠዋል። በወጣት ሴቶች፤ አሚናት አህመድ፣ ሚዛን ዓለም፣ መሰሉ በርሄ፣ ፅጌ ገብረሰላማ፣ ግርማዊት ገብረእግዚአብሔር፣ ውዴ ከፍአለ እንዲሁም አለሚቱ ታሪኩ የሚሳተፉ መሆኑ ታውቋል። በድብልቅ ሪሌይ፤ ቦኔ ጮሎቄ፣ ከበደ እንዳለ፣ ታደሰ ለሚና ፋንቱ ወርቁ ተመርጠዋል። በሻምፒዮናው ኢትዮጵያን የሚወክለው ቡድን አባላት ከአዲስ አበባ ከተማ ውጪና በአዲስ አበባ በጃንሜዳና በስቴድዮም ጠንከር ያለ ልምምድ ሲያደርጉ የቆዩ ሲሆን፣ የፌዴሬሽኑ ፕሬዚዳንት ኮሎኔል አትሌት ደራርቱ ቱሉና ሌሎችም አመራሮች በቦታው በመገኘት ሲያበረታቱና ክትትል ሲያደርጉላቸው መቆየታቸው ይታወሳል። የኢትዮጵያ አትሌቲክስ ፌዴሬሽንም በዚህ መድረክ የተሻለ ውጤት ለማምጣት በቂ ዝግጅት ማድረጉንና አትሌቶቹም ውጤታማ ሆነው እንደሚመለሱ እምነት ይዟል። በመካከለኛው ርቀት በግሉ፣ እንዲሁም ለብሔራዊ ቡድን በመሰለፍ ብቃቱን እያስመሰከረ የሚገኘው ሰለሞን ባረጋ በዚህ ውድድር ይጠበቃል፡፡ አትሌት ሰለሞን ባረጋ ከወራት በፊት ጃንሜዳ በተከናወነው ውድድር ላይ በ10 ኪሎ ሜትር አዋቂ ወንዶች 31፡18፡36 በመግባት ነበር ሁለተኛ ደረጃን በመያዝ ማጠናቀቅ የቻለው፡፡ በዘንድሮው ፍልሚያ ጥሩ ውጤት ለማስመዝገብ የወጠነው የኢትዮጵያ ብሔራዊ አትሌቲክስ ልዑካን ቡድንም ትናንት ምሽት በአራራት ሆቴል ሽኝት ተደርጎለታል። ዓለም አቀፉ የአትሌቲክስ ፌዴሬሽን ማህበር ይፋ ባደረገው መሠረት፤ በመድረኩ አሸናፊ የሚሆኑ አትሌቶች፤ በአጠቃላይ ሦስት መቶ አስር ሺ ዶላር ተዘጋጅቷል። በሁለቱም ፆታዎች በአዋቂዎች ምድብ አሸናፊዎች ለሚሆኑ አትሌቶች አንድ መቶ አርባ ሺ ዶላር የሚቋደሱ ይሆናል። በአዋቂዎች ምድብ በሁለቱም ፆታ አንደኛ ለሚወጡት እያንዳንዳቸው ሰላሳ ሺ ዶላር፤ ሁለተኛ አስራ አምስት ሺ፤ ሦስተኛ አስር ሺ፤ አራተኛ ሰባት ሺ፤ አምስተኛ አምስት ሺ እንዲሁም ስድስተኛ ሦስት ሺ ዶላር ሽልማት የሚሰጣቸው መሆኑም ታውቋል። ለድብልቅ ሪሌም ሽልማት የተዘጋጀ ሲሆን፤ በወጣቶች መካከል በሚካሄደው ውድድር አሸናፊ የሚሆኑ አትሌቶችም የእውቅና ሽልማት የሚሰጣቸው ይሆናል። በአገር አቋራጭ ውድድር ላይ እንደ ቡድን የሚመዘገበው ውጤት ፋይዳው የላቀ መሆኑ የሚታወቅ ሲሆን፤ በዘንድሮው ፍልሚያም በቡድን አንደኛ መሆን የቻለ አገርም ከአስራ ሁለት ሺ ዶላር አንስቶ በየደረጃው ሽልማቱን እንደሚረከብ ለማወቅ ተችሏል። ከሁለት ዓመት በፊት በኡጋንዳ አስተናጋጅነት በተከናወነው 42ኛው አገር አቋራጭ ውድድር ኬንያ በ4 ወርቅ፣ በ5 ብር እና በ3 ነሐስ በድምሩ 12 ሜዳልያ በአንደኛነት ስታጠናቅቅ፣ ኢትዮጵያ በአንፃሩ በ4 ወርቅ፣ በ4 ብር እና በ1 ነሐስ ዘጠኝ ሜዳልያዎችን በማምጣት ሁለተኛ ደረጃ ይዛ ማጠናቀቋ ይታወሳል።አዲሰ ዘመን መጋቢት 17/2011	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7582
8197a1a793789c28e2c680511f7579ea	3bd388ace352b24560397a3c9d58d1a6	የሙያ ማሻሻያ ስልጠና እየተሰጠ ነው	የኢፌዴሪ ስፖርት ኮሚሽን በዳኝነት፣ አሰል ጣኝነትና በውድድር ኮሚሽነርነት የአጭር ጊዜ የሙያ ማሻሻያ ስልጠና በመስጠት ላይ እንደሚገኝ አስታወቀ። 550 የሚሆኑ ባለሙ ያዎችም በስልጠናው በመካፈል ላይ ይገኛሉ። የሙያ ማሻሻያ መርሐ ግብሩ በሻሸመኔ እና ደብረ ብርሃን ከተሞች በመካሄድ ላይ የሚገኝ ሲሆን፤ የዳኝነት፣ የሰልጣኝነት እና የውድድር ኮሚሽነርነትን ያጠቃልላል። በ18የስፖርት ዓይነቶች የሚካሄደው ስልጠና፤ ከአገር አቀፍ የስፖርት ማህበራት ጋር በመሆን 550 ለሚሆኑ ባለሙያዎች ነው በመስጠት ላይ የሚገኘው። ከእነዚህ መካከል 200ያህሉ ሴቶች መሆናቸውንም በኮሚሽኑ የትምህርትና ስልጠና ዳይሬክተር አቶ ሲሳይ ሳሙኤል ይገልጻሉ። ስልጠናው የሚያጠቃልለው ሁለተኛ ደረጃ ዳኝነትና አሰልጣኝነት፣ ዳኝነትና አሰልጣኝነት ኢን ስትራክተርነት፣ የፌዴራል ዳኝነት፣ የውድድር ኮሚሽነርነት እንዲሁም የውድድር ኮሜሳርነትን እንደ ሚያጠቃልልም ታውቋል። ለ10ተከታታይ ቀናት (80ሰዓታት) እንደየ ስፖርት ዓይነቱም ይሰ ጣል። ዳይሬክቶሬቱ ከሚያከናውናቸው ተግባራት መካከል አንዱ በአጭር ጊዜና በረጅም ጊዜ የባለ ሙያዎች ሙያ ማሻሻያ ስልጠና መስጠት ነው። በአምስት ዓመታት ውስጥ ከ20ሺ በላይ ባለሙያዎችን ማፍራት ዕቅዱ ሲሆን፤ በዚህ ዓመት 2ሺ932 የሚሆኑ ባለሙያዎችን ለማሰልጠን እየሰራ ይገኛል። በዚህም በህዳር ወር ከ500በላይ ባለሙያዎች ሰልጥነዋል። አካል ጉዳተኞች እና ታዳጊ ክልሎችም በየዓመቱ በልዩ ሁኔታ ድጋፍ ይደረጋል፤ 400 የሚሆኑ ሴቶችም በተለየ መልኩ የስልጠና ድጋፍ ይሰጣቸዋል። ባለሙያዎችን የማፍራትና የሙያ ማሻሻያ ስልጠና ዎችን መስጠት ለታዳጊ ወጣቶች ስልጠና ከፍተኛ ሚና የሚጫወት ነው። ብቃት ያላቸው ስፖርተኞችን ለማፍራት ባለሙያዎች የሚያስፈልጉ እንደመሆኑ፤ ከስልጠናው ጎን ለጎን የሙያ ማሻሻያዎችን በየጊዜው መስጠት የግድ መሆኑንም ዳይሬክተሩ ያስገነዝባሉ። ከዚህ ባሻገር የከፍተኛ ተቋም ተመራቂ ተማሪዎች እንደየ ስልጠና ፍላጎታቸው የስልጠና ድጋፍ ለማድረግ እቅድ መያዙንም ዳይሬክተሩ ጠቁመዋል።አዲስ ዘመን መጋቢት 16/2011ብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7526
5ce5e22bc219d46c4c0aa60f5bb0af54	1ca820ac1b7504490e45c57f6d6519c9	የሀገር አቋራጭ ቡድኑ ዛሬ ይሸኛል	ኢትዮጵያ ዓለም አቀፉ የአትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር በሀገር አቋራጭ ውድድር ባስመዘገቡት ስኬት በቀዳሚነት ከሚዘረዝራቸው ሀገራት መካከል ትገኛለች። በተለይ በዚህ ርቀት በሚካሄደው ዓመታዊ ሻምፒዮና ኢትዮጵያዊያን አትሌቶች በርካታ ሜዳሊያዎችን ሰብስበዋል። በተያዘው ሳምንት በሚካሄደው 43ኛው ሻምፒዮናም እንደ ቀድሞው ሁሉ ውጤት እንደሚመዘገብ ይጠ በቃል። የሻምፒዮናው ዝግጅት የዘንድሮ ተረኛ ሀገር ዴንማርክ ስትሆን፤ አርሁስ በተባለው ከተማ በመጪው ቅዳሜ ይጀመራል። በዚህ ተሳታፊ ለመሆን በዝግጅት ላይ የቆየው የኢትዮጵያ ብሄራዊ ቡድንም ዛሬ ምሽት በአራራት ሆቴል ሽኝት እንደሚደረግለት የኢትዮጵያ አትሌቲክስ ፌዴሬሽን አስታውቋል። በዚህ ውድድር ተካፋይ የሚሆኑት አትሌቶች በቅርቡ ከተካሄደው 36ኛው የጃንሜዳ አገር አቋራጭ ውድድር ተሳትፎ ባላቸው የተሻለ ውጤት እንዲሁም የእድሜ ተገቢነትን ያሟሉ ተመርጠዋል። የተመራጭ አትሌቶች ልምድ ያላቸው አሰልጣኞችም ብሄራዊ ቡድኑን እንዲያሰለጥኑ መደረጉን ከፌዴሬሽኑ ይፋዊ ድረገጽ የተገኘው መረጃ ይጠቁማል። አትሌቶቹ ካምፕ ገብተውም ለውድድሩ የሚረዳቸውን ልምምድም በአዲስ አበባ ስታዲየም፣ በጃንሜዳ እና ከከተማ ውጪ ልዩ ልዩ ልምምዶችን ሲሰሩ ቆይተዋል። ከስፖርታዊ ስልጠናው ባሻገርም በስነ ልቦና፣ በአመጋገብ፣ በእረፍት አጠቃቀም፣ በህክምና፣ በማሳጅና ፊዚዮቴራፒ እንዲሁም በእርስ በርስ መስተጋብር ረገድ በቡድኑ አሰልጣኞች፣ አመራሮችና የህክምናው ዘርፍ ከፍ ያለ ድጋፍና ክትትል የተደረገለትም ነበር። በዚህ ውድድር ላይ ኢትዮጵያ በጥቅሉ 28 አትሌቶችን የምታሳትፍ ሲሆን፤ 14ቱ ሴቶች 14ቱ ደግሞ ወንዶች ናቸው። ውድድሩ በአምስት ክፍሎች የሚካሄድ ሲሆን፤ ከ20ዓመት በታች 6ኪሎ ሜትር የሴቶች ውድድር፤ ዳግማዊት ገብረእግዚአብሄር፣ አለሚቱ ታሪኩ፣ ጽጌ ገብረሰላማ፣ መሰሉ በርኸ፣ ውዴ ከፋለ እና ሚዛን ዓለም ተሳታ ፊዎች ይሆናሉ። በወንዶች ከ20ዓመት በታች የወንዶች ውድድር ደግሞ፤ ጸጋዬ ኪዳኑ፣ ሚልኬሳ መንገሻ፣ ታደሰ ወርቁ፣ ጌትነት የትዋለ፣ ገብረጊዮርጊስ ተክላይ እና ድንቃለም አየለ ተሰልፈዋል። በአዋቂ ሴቶች 10ኪሎ ሜትር፤ ደራ ዲዳ፣ ለተሰንበት ግደይ፣ ዘነቡ ፍቃዱ፣ ሃዊ ፈይሳ፣ ጸሃይ ገመቹ እና ፎቶን ተስፋይ ተካፋዮች ይሆናሉ። በአዋቂ ወንዶች የ10ኪሎ ሜትር ቡድን ደግሞ፤ ሞገስ ጥኡማይ፣ ሰለሞን ባረጋ፣ አንዷምላክ በልሁ፣ እንየው መኮንን፣ ቦንሳ ዲዳ እና አብዲ ፉፋ ተካትተዋል። ሴት እና ወንድ አትሌቶች በጋራ በሚሳተፉበት የድብልቅ ሪሌ 8 ኪሎ ሜትር ውድድርም፤ ፋንቱ ወርቁ፣ ቦኔ ጩሉቃ፣ ታደሰ ለሚ እንዲሁም ከበደ እንዳለ የሚሮጡ ይሆናል። አባጣ ጎባጣ በሚበዛበትና ፈታኝ በሆነው በዚህ ውድድር ላይ ተካፋይ የሚሆኑት ኢትዮጵያዊያን አትሌቶች ልምዳቸውን ተጠቅመው እንደተ ለመደው ስኬታቸውን እንደሚያበስሩም ይጠበቃል። በተለይ በረጅም ርቀት እንዲሁም በሀገር አቋራጭ ውድድሮች ብቃቱን በማስመስከር ላይ የሚገኘው ወጣቱ አትሌት ሰለሞን ባረጋ አሸናፊ እንደሚሆን ከወዲሁ እየተጠበቀ ነው። ሰለሞን በጃንሜዳው ሻምፒዮና ላይ በ10 ኪሎ ሜትር ሁለተኛ ቢወጣም፤ ርቀቱን የሸፈነው 31ደቂቃ ከ18ደቂቃ ከ36ሰከንድ በመግባት ነበር። ያለፈው ዓመት በስፔን በተካሄደ ሌላ ውድድር ላይም በተመሳሳይ አትሌቱ አሸናፊ መሆኑ የሚታወስ ነው። አትሌቱ ከዚህ ባሻገር በጣሊያን በሚካሄደው ዓመታዊ የሀገር አቋራጭ ውድድር ላይ በመሳተፍ የሀገሩን ልጅ ሃጎስ ገብረህይወትን ተከትሎ በመግባት ነበር ውድድሩን ያጠና ቀቀው። በሚያሸልመው የቡድን ተሳትፎም ኢትዮጵ ያዊያን አትሌቶች በተለይ የበላይነቱን የተላበሱ ሲሆን፤ በዚህ ውድድር ላይም አሸናፊ በመሆን ተጨማሪ ሜዳሊያዎችን እንደሚያስመዘግቡ ይጠበቃል። በዚህ የው ድድር መድረክ በተለይ ባስመዘገባቸው ሜዳሊያዎች ብዛት እስካሁንም አቻ ያልተ ገኘለት ቀነኒሳ በቀለ ለአምስት ጊዜያት በተከታታይ የወርቅ ሜዳሊያ ባለቤት ሆኗል። ከ10ኪሎ ሜትር በተጓዳኝንም በ12ኪሎ ሜትር ለስድስት ጊዜያት ሻምፒዮን በመሆን ወርቃማ ታሪኩን አስመዝግቧል። ቀነኒሳ በዚህ ውድድር አጭር ርቀትም ስኬታማ ሲሆን፤ አምስት የወርቅና አንድ የብር ሜዳሊያዎችን የግሉ በማድረግም ባለ ክብረወሰን ነው። እአአ በ2004 በብራሰልስ በተካሄደው ሻምፒዮና ኢትዮጵያዊያኑ አትሌቶች ቀነኒሳ በቀለ፣ ገብረእግዚአብር ገብረማሪያም እና ስለሺ ስህን በሰከንዶች ልዩነት ተቀዳድመው ከአንድ እስከ ሶስት ያለውን ደረጃ የወሰዱበት ውድድር እስካሁንም እጅግ ስኬታማው ነው።አዲስ ዘመን መጋቢት 16/2011ብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7523
3bb8d37cebbd1a5c37fb74e7cff0fa47	77854cc9ad7f23d282d8b34b0c206616	ኢትዮጵያውያን አትሌቶች − በዴንማርክ የዓለም አገር አቋራጭ ድምቀት	የዓለም አገር አቋራጭ አትሌቲክስ ውድድር መጋቢት 21 ቀን 2011 ዓ.ም. በዴንማርክ አርሁስ ከተማ ይጀመራል፡፡ የአዘጋጅነቱን እድል ከኡጋንዳ በመቀጠል የተረከበችው ዴንማርክ ባለፉት ሁለት ዓመታት ያደረገችውን ዝግጅት በማጠናቀቅ የውድድሩን እለት በጉጉት እየጠበቀች ትገኛለች። በከፍተኛ ጉጉት እየተጠበቀ ባለው በዚህ ውድድር ከ67 ሀገራት የተውጣጡ 582 ተሳታፊ አትሌቶች እንደሚጠበቁ በዓለም አቀፉ የአትሌቲክስ ፌዴሬሽን በኩል የወጣው መረጃ አመላክቷል። አዘጋጇ ሀገርም የተጠቀሱትን አትሌቶችና ወደ ከተማዋ የሚተሙ የስፖርት ቤተሰቦችን ለማስተናገድ በተለያዩ መልኩ ዝግጅቶች ተጠናቀው መጪውን ቅዳሜ በናፍቆት እየተጠባበቁ መሆኑም ተነግሯል። እ.ኤ.አ. 1973 የተጀመረው ይህ አዝናኝ ውድድር በተለያየ ውጣ ውረድ በመታጀብ ለ43ኛ ጊዜ ለመካሄድ የቀናት እድሜ ቀርተውታል። በየሁለት ዓመቱ የሚከናወነው የዓለም አቀፍ ሀገር አቋራጭ አትሌቲክስ ውድድር የአትሌቶችን አቅም በመፈተን ይታወቃል፡፡ አባጣ ጎርባጣ፣ ውሃማ፣ እንዲሁም ጭቃማ የመሬት አቀማመጥ መለያው እንደመሆኑ፤ በትልቅ ጉጉት እንዲጠበቅ አድርጎታል። ከፍተኛ ትኩረት ባገኘው 43ኛው የዓለም አገር አቋራጭ ውድድር ኬንያውያንና ኢትዮጵያውያን አትሌቶች ከወዲሁ ትልቅ ግምት ተሰጥቷቸዋል፡፡ እ.ኤ.አ. በ2017 በኡጋንዳ አስተናጋጅነት በተከናወነው 42ኛው አገር አቋራጭ ውድድር ኬንያ በ4 ወርቅ፣ በ5 ብርና በ3 ነሐስ በድምሩ በ12 ሜዳልያ በአንደኛነት ስታጠናቅቅ፣ ኢትዮጵያ በ4 ወርቅ፣ በ4 ብርና በ1 ነሐስ በዘጠኝ ሜዳልያዎች ሁለተኛ ደረጃ ይዛ ነበር ያጠናቀቀችው፤ ከሁለት ዓመት በፊት የነበረውን ውጤት መሰረት በማድረግ በዴንማርክ የሁለቱ ምስራቅ አፍሪካ አገራት ፍጥጫ ገዝፎ እንደሚታይ ግምት ተሰጥቶታል። በተለይ ደግሞ፤ ለኢትዮጵያውያን አትሌቶች በሀገር አቋራጭ ውድድር ከስር መሰረቱ በጀግኖች አትሌቶች ውጤታማነታቸው የታየ መሆኑ በስፋት እየተነሳ ይገኛል። እ.ኤ.አ. 1973 በተጀመረው የአገር አቋራጭ ውድድር ስማቸውን በደማቁ ካሠፈሩ በርካታ ኢትዮጵያውያን አትሌቶች መካከል እ.ኤ.አ. 1982 መሐመድ ከድር፣ በ1985 ወዳጆ ቡልቲ፣ በ1996 አበበ መኮንን፣ በ1992 ፊጣ ባይሳና 1994 ኃይሌ ገብረ ስላሴን፣ በቅርብ ዓመታት ደግሞ በቀነኒሳ በቀለ የተሰሩ ተደጋጋሚ የድል ታሪኮች ዛሬም በዓለም ሀገር አቋራጭ ሻምፒዮናው የድል ግምት እንዲሰጥ ያደረጉ ገድሎች ናቸው። በቅርብም በእነ ሰለሞን ባረጋ ዓይነት ወጣት አትሌቶች እየታዩ ያሉት ውጤቶች በዴንማርኩ 43ኛው የዓለም ሀገር አቋራጭ ውድድር ኢትዮጵያውያን አትሌቶች ድምቀት እንደሚሆኑ ግምት አግኝተዋል። ግምት የተሰጠው የኢትዮጵያ አትሌቲክስ ቡድኑ ለዓለሙ የአገር አቋራጭ ውድድር ዝግጅቱን አጠናቅቆ ከትናንት በስቲያ ሽኝት ተደርጎለታል። ቡድኑ በውድድሩ የሚሳተፉትን አትሌቶች በቅርቡ ከተካሄደው 36ኛው የጃንሜዳ አገር አቋራጭ ውድድር ተሳትፈው ባላቸው የተሻለ ውጤት ያላቸው፤ እንዲሁም የእድሜን ተገቢነት ያሟሉ መርጧል። ከየካቲት ወር ጀምሮ ዝግጅቱን የጀመረው ብሔራዊ ቡድኑ ልምድ ባላቸው አሠልጣኞች በመታገዝ ጠዋትና ከሰዓት መርሐ ግብሩ ልምምዱን ማከናወኑ ተገልጿል። አትሌቶቹ ካምፕ ገብተውም ለውድድሩ የሚረዳቸውን ልምምድም በአዲስ አበባ ስታዲየም፣ በጃንሜዳ እና ከከተማ ውጪ ልዩ ልዩ ቦታዎች ሲሰሩ ቆይተዋል። ከስፖርታዊ ስልጠናው ባሻገርም በስነ ልቦና፣ በአመጋገብ፣ በእረፍት አጠቃቀም፣ በህክምና፣ በማሳጅና ፊዚዮቴራፒ እንዲሁም በርስ በርስ መስተጋብር ረገድ በቡድኑ አሰልጣኞች፣ በአመራሮችና በህክምናው ዘርፍ ከፍ ያለ ድጋፍና ክትትል ሲያደርጉ ሰንብተዋል። ብሄራዊ ቡድኑ ካደረገው ቅድመ ዝግጅትና ከነበረው የቀድሞ ታሪክ በመነሳት የቅድሚያ ግምት ያገኙትን 14 ሴትና 14ት ወንድ በድምሩ 28 አትሌቶች የያዘው ብሄራዊ ቡድን ወደ ዴንሟርክ አቅንቷል። ዓለም አቀፉ የአትሌቲክስ ፌዴሬሽን ማህበር ይፋ ባደረገው መረጃ መሰረት፤ በመድረኩ አሸናፊ ለሚሆኑ አትሌቶች፤ በአጠቃላይ ሶስት መቶ አስር ሺህ ዶላር ተዘጋጅቷል። በሁለቱም ፆታዎች በአዋቂዎች ምድብ አሸናፊዎች ለሚሆኑ አትሌቶች አንድ መቶ አርባ ሺህ ዶላር የሚቋደሱ ይሆናል። በአዋቂዎች ምድብ በሁለቱም ፆታ አንደኛ ለሚወጡት እያንዳንዳቸው ሰላሳ ሺህ ዶላር፤ ሁለተኛ አስራ አምስት ሺህ፤ ሶስተኛ አስር ሺህ አራተኛ ሰባት ሺህ፤ አምስተኛ አምስት ሺ፣ ስድስተኛ ሶስት ሺ ዶላር ሽልማት የሚሰጣቸው መሆኑም ታውቋል። ለድብልቅ ሪሊም ሽልማት የተዘጋጀ ሲሆን፤ በወጣቶች መካከል በሚካሄደው ውድድር አሸናፊ የሚሆኑ አትሌቶችም የእውቅና ሽልማት የሚሰጣቸው ይሆናል። በአገር አቋራጭ ውድድር ላይ እንደ ቡድን የሚመዘገብ ውጤት ፋይዳው የላቀ መሆኑ የሚታወቅ ሲሆን፤ በዘንድሮው ፍልሚያም በበቡድን ለሚያሸንፉ አንደኛ ለሚወጣው ቡድን ከሚሰጠው የአስራ ሁለት ሺህ ዶላር አንስቶ በየደረጃው ሽልማቱን እንደሚረከብ ለማወቅ ተችሏል። አዲስ ዘመን መጋቢት 18/2011በዳንኤል ዘነበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7653
61cc4dc3c914a38e030c0287fca933a9	c64435bd8c41fe676bac5fc131ad5a49	በመቐለ የከተሙት የኢትዮጵያ ስፖርት ተስፋዎች	ሀገር አቀፍ የትምህርት ቤቶች ውድድር በስፖርቱ እድገትና ውጤት ሁለንተናዊ ሚና እንዳለው ይታመናል። የስፖርት ፖሊሲውም ይሄንኑ መሰረት በማድረግ በትኩረት አቅጣጫው ካደረጋቸው አበይት ጉዳዮች ውስጥ ህብረተሰቡ በሚኖርበት፣ በሚማርበትና በሚሠራበት አካባቢ በስፖርት እንቅስቃሴ ተሳታፊ የሚሆንበት ሁኔታ እንዲሚመቻች ያትታል። በትምህርት ቤቶች ከሚደረገው ስፖርታዊ እንቅስቃሴ በተጓዳኝ በሀገር አቀፍ ደረጃ ስፖርታዊ ክንውን በማዘጋጀት ፍሬያማነቱን በትምህርት ቤቶች ውድድር ይመዝናል። ውድድሩ ተማሪዎች የላቀ የስፖርት ችሎታቸውን በስፖርታዊ ጨዋነት ታንፀው የሚያቀርቡበት፣ የሚታዩበትና የተሻሉት ፍላጎታቸው ከታከለበት ባሉት የሀገራችን የስፖርት አካዳሚዎች፣ ክለቦች በየስፖርት ዲስፕሊኑ ለኢትዮጵያ ብሄራዊ ቡድን የሚታዩበትን እድል የሚፈጥር፣ ለኦሎምፒክ ራሳቸውን የሚያጩበት ትልቅ መድረክ እንደሆነ ይታመናል። ለነገይቱ ኢትዮጵያ ስፖርት ውጤት ትልቅ ተስፋ እንዳለው የሚታመነው አገር አቀፉ የትምህርት ቤቶች ውድድር ለ3ኛ ጊዜ በትግራይ ክልል አዘጋጅነት በመቀሌ ከተማ ተዘጋጅቷል። «በትምህርት ቤቶች ስፖርት ውድድር የተማሪዎችን ማህበራዊ ሰላምና ግንኙነት ማጠናከር፤ የአብሮነት ባህልን ማዳበር» በሚል መሪ ቃል እየተካሄደ በሚገኘው ሀገር አቀፍ የትምህርት ቤቶች ውድድር ለሀገሪቱ ስፖርት ውጤታማ የሆኑ ታዳጊዎች የሚታዩበት መድረክ ይሆናል የሚል ተስፋ የሰነቀ ነው። በሌላ ወገን፤ የኢትዮጵያ ትምህርት ቤቶች ውድድር ተማሪዎች የላቀ የስፖርት ችሎታቸውን በስፖርታዊ ጨዋነት ታንፀው የሚያቀርቡበት ትልቅ አጋጣሚ የሚፈጥር እንደሆነ ይጠበቃል። በመሆኑም በዘንድሮ ውድድር ከምንም በላይ ስፖርታዊ ጨዋነት ችግር እንዳይፈጠር ተሳታፊ ክልልሎቸም ሆኑ አዘጋጁ ክልል ከፍተኛ ዝግጅት ማድረጉ ተነግሯል። ተሳታፊዎች አጋጣሚውን እንደመልካም እድል በማየት የእርስ በእርስ ግንኙነታቸውን የሚያጠናክሩበት ትልቅ አውድ እንደሚሆን ከስፖርታዊ ክንውኑ በተጓዳኝ የሚጠበቅ ውጤት ይሆናል። በዚህ መንፈስ ከመጋቢት 15 ቀን 2011 ዓ.ም በይፋ በመቀሌ ስታዲየም የተጀመረው ውድድር በከፍተኛ ፉክክርም እንደቀጠለ ይገኛል። እስከ ትናንት በነበረው ቆይታ የምድብና ዙር እንዲሁም የፍጻሜ ጨዋታዎች ተከናውነዋል። በሴቶች ቼስ ስፖርት የዙር ውድድር ድሬዳዋ ከአማራ ጨዋታቸውን ያከናወኑ ሲሆን የአማራ ክልል ድሬዳዋን 3ለ1 ረትቷል። በእለቱ የተከናወነው ሌላው የቮሊቦል ጨዋታ ነበር። በቮሊቦል የምድብ ውድድር በወንዶች ኦሮሚያ ከደቡብ ተገናኝተው ደቡብ 3ለ1 በሆነ ውጤት ኦሮሚያን ረትቷል። ትግራይ ሀረሪን 3ለ0 ሲያሸንፍ፤ አዲስ አበባ አማራን 3ለ0 በሆነ ውጤት አሸንፏል። ጋምቤላ ከአፋር ክልል ጋር ባደረገው ጨዋታ ጋምቤላ በጨዋታ ብልጫ ጭምር 3 ለ0 በመርታት የምድብ ጨዋታቸውን በድል ጀምረዋል። በውድድሩ በጉጉት ሲጠበቅ የነበረው የሴቶቸ እግር ኳስ አማራና ተግራይን ያገናኘ ሲሆን፤ አዘጋጁ ክልል የ3ለ1 ሽንፈት ደርሶበታል። በወንዶች የቅርጫት ኳስ ውድድር አዲስ አበባ ከደቡብ ያደረጉት ጨዋታ በእጅጉ ትኩረት የሳበ ነበር። ብርቱ ፍክክር በታየበት በዚህ ጨዋታ አዲስ አበባ ደቡብን 39 ለ 52 በሆነ ውጤት አሸንፏል። በተመሳሳይ፤ አማራ ከሀረሪ 28 ለ 39፣ ጋምቤላ ከትግራይ 41 ለ 53፣ ኦሮሚያ ከድሬዳዋ 44 ለ 28 በሆነ ውጤት አሸናፊ ሆነዋል። በአትሌቲክስ፤ የወንዶች ርዝመት ዝላይ ኦሮሚያ 1 እና 3ኛ ደረጃን ሲይዝ ፣ትግራይ 2ኛ ደረጃን በመያዝ ማሸነፍ ችለዋል። በ100 ሜትር ወንድ አማራ፣ ኦሮሚያ እና ደቡብ ከ1 እስከ 3 ያለውን ደረጃ ሲይዙ በሴቶች አማራ 1ኛ እና 3ኛ ደረጃ በመያዝ ሲያሸንፍ፤ ኦሮሚያ 2ኛ ደረጃ አግኝቷል። በሴቶች ኦሮሚያ 1ኛ እና 2ኛ ሲይዙ፤ ትግራይ 3ኛ ደረጃን ይዞ አጠናቅቋል። በ800 ሜትር ወንዶች ኦሮሚያ፣ አማራ እና ትግራይ ከ1 እስከ 3 ያለውን ደረጃ ሲይዙ፤ በሴቶች ኦሮሚያ አሸናፊ ሲሆን የትግራይ ተወዳዳሪዎች 2ኛ እና 3ኛ ሆነዋል። በዲስከስ ውርወራ ሴቶች፤ ኦሮሚያ1ኛ ሲወጣ አማራ 2ኛ እና 3ኛ ደረጃ ይዞ ሲያጠናቀቅ፤ በ110 ሜትር መሰናክል ወንዶች አማራ አሸናፊ ሲሆን፤ ኦሮሚያ 2ኛ 3ኛ ደረጃ ይዟል።በዝግጅቱ ፍጻሜያቸውን ያገኙ ውድድሮች ሲኖሩ፤ አትሌቲክስ የፍፃሜ ውድድር በ5000 ሜትር ወንዶች ኦሮሚያ ወርቅ፣ ትግራይ የብርና ነሀስ ፣ ስሉስ ዝላይ ኦሮሚያ የወርቅ፣ ትግራይ የብር፣ አማራ የነሀስ ሜዳሊያ ማሸነፍ ችለዋል። በአሎሎ ውርወራ ሴቶች ኦሮሚያ የወርቅ፣ የብርና የነሀስ ተሸላሚ ሲሆኑ በ3000 ሜትር አማራ የወርቅ ሜዳሊያ አሸናፊ ሲሆን፤ ትግራይ የብርና የነሀስ ተሸላሚ ሆኗል። በሴቶች ርዝመት ዝላይ ውድድር አማራ ወርቅ፣ ኦሮሚያ ብርና ነሀስ አሸናፊ ሆነዋል። በሴቶች ብስክሌት የግል ክርኖ ውድድር ትግራይ የወርቅ እና የብር፣ አማራ የነሃስ ሜዳሊያ አሸናፊ ሲሆኑ፤ በወንዶች አዲስ አበባ የወርቅ ፣ ትግራይ የብር እና የነሃስ ተሸላሚ ሆነዋል።በመቀለ ከተማ እየተካሄደ የሚገኘው 3ኛው ሀገር አቀፍ የትምህርት ቤቶች ውድድር እስከ መጋቢት 28 ቀን 2011 ዓ.ም ይቀጥላል። በውድድሩ ሰባት ክልሎችና ሁለት ከተማ አስተዳደሮች የሚሳተፉ ሲሆን፤ አማራ 565፤ ኦሮሚያ 507፤ አዲስ አበባ 650፤ ድሬዳዋ 239፤ ደቡብ 405፤ ሀረሪ 107፤ አፋር 79 ፤ ጋምቤላ 128 እና አዘጋጁ ትግራይ ክልል 473 የስፖርት ልዑካንን እያሳተፉ ይገኛሉ። የሶማሌና የቤንሻንጉል ጉሙዝ ክልሎች በበጀት ችግር ምክንያት በዚህ ውድድር አልተሳተፉም።አዲስ ዘመን መጋቢት 18/2011በ ዳንኤል ዘነበ –	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7659
ff764b4447ca14d091bfc0b73fd7f309	314b9692a8e55eb4871d495ada77ed3b	የኢትዮጵያ ሴቶች ኦሎምፒክ ቡድን ተጫዋቾች ዝርዝር ታወቀ	በአሰልጣኝ ሠላም ዘርዓይ የሚመራው የኢትዮጵያ ሴቶች ኦሊምፒክ ብሔራዊ ቡድን የመጀመሪያ ምዕራፍ ዝግጅቱን በማጠናቀቅ ከ29 ተጫዋቾች ውስጥ አራት ተጫዋቾችን ቀነሰ። ብሄራዊ ፌዴሬሽኑ በላከልን መረጃ እንዳመላከተው፤ ከባለፈው ሳምንት ጀምሮ 29 ተጫዋቾችን በመያዝ በአዲስ አበባ ስታዲየም በቀን ሁለት ጊዜ ልምምዱን በጥሩ ሁኔታ እየሰራ የሚገኘው የሴቶች ኦሊምፒክ ብሔራዊ ቡድን፤ የዝግጅቱን የመጀመሪያ ምዕራፍ ልምምድ ትናንት ማምሻውን ከወላይታ ድቻ እና ሲዳማ ቡና ጨዋታ መጠናቀቅ በኋላ በአዲስ አበባ ስቴዲየም በመስራት አጠናቅቋል። ፌዴሬሽኑ በመረጃው፤ በመጀመሪያ ምርጫ ጥሪ ከተደረገላቸው 29 ተጫዋቾች መካከል አራት ተጫዋቾች ቅነሳ መደረጉን ጠቅሶ፤ ምህረት ተሰማ ግብ ጠባቂ ፣ ትዕግስት ኃይሌ ተከላካይ፣ ትዕግስት ያደታ አማካይ እና ዮርዳኖስ ምዑዝ ከአጥቂ የተቀነሱት ተጫዋቾች ናቸው። በአሁኑ ወቅት 25 ተጫዋቾች የቀሩ ሲሆን፤ በሚቀጥለው ሳምንት የኡጋንዳ አቻውን እስኪገጥም ድረስ ተጫዋቾቹ ከቡድኑ ጋር አብረው እንደሚቆዩ ተረጋግጧል። በዚህ መሰረት በግብ ጠባቂነት ታሪኳ በርገና ከጥረት ኮርፖሬት፣ አባይነሽ ኤርቄሉ ከሀዋሳ ከተማ በቡድኑ ተካትተዋል። በተከላካይ ክፍል ከአዳማ ከነማ አራት ተጫዋቾች ጥሪ የተደረገላቸው ሲሆን መስከረም ካንኮ፣ እፀገነት ብዙነህ፣ ናርዶስ ዘውዴ፣ ነፃነት ፀጋዬ ናቸው። ከኢትዮጵያ ንግድ ባንክ ገነሜ ወርቁ፣ ታሪኳ ደቢሶ፣ ብዙዓየሁ ታደሠ ሲሆኑ ከመከላከያ መሠሉ አበራ፣ ከጥረት ኮርፖሬት አሳቤ ሙሶ ናቸው። በአማካይ ስፍራ ብርቱካን ገብረ ክርስቶስና ሕይወት ዳንጊሶ ከኢትዮጵያ ንግድ ባንክ፤ ከመከላከያ እግር ኳስ ክለብ አረጋሽ ከልሳ እና እመቤት አዲሱ፤ ብርሃን ኃይለ ሥላሴ ከቅዱስ ጊዮርጊስ፣ ሰናይት ቦጋለ ከአዳማ ከተማ፣ ዓለምነሽ ገረመው ከኢትዮጵያ ኤሌክትሪክ በምርጫው የተካተቱ ተጫዋቾች ሆነዋል። በአጥቂ ስፍራ ደግሞ የኢትዮጵያ ንግድ ባንኳ ረሃማ ዘርጋው፤ የአዳማ ከተማ ተጫዋች የሆኑት ሎዛ አበራ፣ ሴናፍ ዋኩማ ፣ ሰርክአዲስ ጉታ የተካተቱ ሲሆን፤ ምርቃት ፈለቀ ከሀዋሳ ከተማ፣ ሔለን እሸቱ ከመከላከያ እንዲሁም፤ ምስር ኢብራሂም ከጥረት ኮርፖሬት እግር ኳስ ክለብ መሆናቸውን ለማወቅ ተችሏል። ብሄራዊ ቡድኑ የመጀመሪያ የማጣሪያ ጨዋታውን የፊታችን መጋቢት 25 ከኡጋንዳ ሴቶች ብሔራዊ ቡድን ጋር በአዲስ አበባ ስታዲየም ያደርጋል። በኦሎምፒክ በሴቶች እግር ኳስ የኢትዮጵያ ሴቶች ብሔራዊ ቡድን በሪዮ 2016 ማጣሪያ ላይ አልተሳተፈም። በቀደመው (ለንደን 2012) ደግሞ በኮንጎ ዴሞክራቲክ ሪፐብሊክ 3ለ0 ድምር ውጤት ተሸንፎ በመጀመሪያው ዙር ተሰናብቷል።አዲስ ዘመን መጋቢት 18/2011	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7656
f12e84bfbccb81e3177aa9ffecb0beee	92cf28af060eec551717763ba83c4835	የቮሊቦል ስፖርት ወራሽ አልባው ጉዞ	የቮሊቦል ስፖርት በዓለም ላይ ተወዳጅና በስፋት ከሚዘወተሩ የስፖርት ዓይነቶች አንዱ እንደሆነ ይነገራል። ደቡብ አሜሪካዊቷ የእግር ኳስ አገር ብራዚል የቮሊቦል ስፖርትን በመጀመርም ቀዳሚዋ አገር መሆኗ ይታወቃል። ስፖርቱ በከፍተኛ ደረጃ ለመስፋፋቱ በቀላል ቁሳቁስና በውስን ስፍራ ላይ መዘውተር መቻሉ ዋነኛ ምክንያት እንደሆነ ይታመናል። አገራት ቮሊቦልን በተለያየ መልኩ በመቅረጽና ለዓለም በማስተዋወቅ የተወዳጅነቱን ከፍታ መጨመር እንዳልቻሉ መረጃዎች ይጠቁማሉ። በአህጉረ አፍሪካ ቅቡልነቱ ሰፊ የሆነው ቮሊቦል በተለይም እንደ ግብጽና ሞሮኮ ያሉ የሰሜን አፍሪካ አገራት በአህጉርና ዓለም አቀፍ ደረጃ ውጤታማ ሆነውበታል። ቮሊቦልና ኢትዮጵያም ስኬታማ ጊዜያትን ያሳለፉባቸው ዘመናት እንደነበሩ ይታወቃል። የኢትዮጵያና ቮሊቦል ትውውቅ ከ60 ዓመታት በላይ እንደሚሻገር መረጃዎች ያመላክታሉ። በአገራችን ኢትዮጵያ ዘመናዊ ትምህርት ማስፋፋትን ተከትሎ ስፖርቱ እንደተጀመረ ይነገራል። በአገራችን የውጭ አገር መምህራን በእረፍት ሰዓታቸው በስፖርቱ ራሳቸውን ዘና የሚያደርጉበት እንደነበረና በሁሉም ክፍለ አገሮች እየተስፋፋ ሊመጣ እንደቻለ ከስፖርቱ ማህደሮች ለማወቅ ይቻላል። የቮሊቦል ስፖርት በአጭር ጊዜ በኢትዮጵያ ቅቡልነቱ በማየሉ በ1957 ዓ.ም የኢትዮጵያ ቮሊቦል ፌዴሬሽን እንዲቋቋምና በመላ አገሪቱ ውስጥ ለመስፋፋት ምክንያት እንደሆነ የምርምር ውጤቶች ያሳያሉ። የፌዴሬሽኑ መመስረት ደግሞ በአገር አቀፍና በተለያዩ ደረጃዎች በሚካሄዱ ውድድሮች መታጀቡ ጥንካሬን ሰጥቶታል። የውጤቱ አድማስ በአህጉራዊ ውድድሮች ተሳትፎ ላይም የዘለቀ ነበር። ይሁን እንጂ ስፖርቱ በ1970 ዎቹ አጋማሽ መጠነኛ መቀዛቀዝ አሳይቷል። በተለያዩ ችግሮች እየተተበተበ የመጣው ቮሊቦል ከ1980 ዓ.ም በኋላ የቁልቁለት ጉዞው ለመግታትና ለማነቃቃት ጥረቶች ተደርገዋል። የቮሊቦል ፌዴሬሽን በተለይ ከቅርብ ዓመታት ወዲህ ስፖርቱን ወደ ቀድሞው ክብሩ ለመመለስ ሰፊ ሥራዎችን እያከናወነ መሆኑን በተደጋጋሚ ይገልጻል። ስፖርቱን ለትንሳኤ ለማብቃት የሚያስችሉ ፍንጭ ሰጪ ውጤቶች ቢኖሩም ፤የታዳጊ ወጣቶች የቮሊቦል ፕሮጀክት መርሃ ግብር ውጤታማ አለመሆኑ ስፖርቱን መሠረት አልባ እያደረገው መሆኑን ከቅርብ ጊዜ ወዲህ ለመታዘብ ተችሏል። የኢትዮጵያ ቮሊቦል ፌዴሬሽን 20ኛ መደበኛ ጠቅላላ ጉባኤውን ባለፈው ሳምንት በአዲስ አበባ አድርጎ ነበር። የጠቅላላ ጉባኤው አባላት እንደገለፁትም፣ በቮሊቦል ስፖርት ተተኪ ስፖርተኞች አለመኖራቸው ስፖርቱ ወደ ቀድሞው ከፍታ እንዳይመለስና እንዲዳከም እያደረገው ይገኛል።የደቡብ ክልል ቮሊቦል ፌዴሬሽን ፕሬዚዳንት አቶ ምትኩ ዳኢሞ እንደተናገሩት፣ በኢትዮጵያ የቮሊቦል ስፖርት ተተኪ ተጫዋቾች አለመኖራቸው በስፖርቱ ውስጥ የሚታይ ትልቁ ችግር ነው። በሁለቱም ፆታዎች አሁን ያሉ ተጫዋቾች ረጅም ጊዜ የቆዩ መሆናቸውንና ታዳጊ ወጣት ተጫዋቾችን በክለቦችና በክልሎች እየታዩ አለመሆናቸውን ይገልጻሉ። ከወዲሁ በታዳጊዎች ላይ ትኩረት ሰጥቶ መስራት ካልተቻለም ነባሮቹ ጨዋታ ሲያቆሙ አዳዲስ ተጫዋቾችን ማግኘት አዳጋች እንደሚሆን ይጠቁማሉ። ስፖርቱ ተተኪ አልባ ለመሆኑ የታዳጊ ወጣቶች ፕሮጀክቱ ውጤት ባለማምጣቱ የተፈጠረ ችግር መሆኑን ያብራራሉ።አቶ ምትኩ የታዳጊ ወጣቶች ፕሮጀክት ለውድቀቱ ምክንያት እንዴት ሊሆን እንደቻለ ፌዴሬሽኑ ከመሰረቱ እንዲመከተለውም ጥሪያቸውን አቅርበዋል።የታዳጊ ወጣቶች ፕሮጀክት በ1989 ዓ.ም ነው የተጀመረው። በሁሉም ክልሎችና ከተማ አስተዳደሮች 172 የታዳጊ ፕሮጀክቶች እንዳሉ መረጃዎች ይጠቁማሉ። የፕሮጀክቶቹ መጀመር በዋነኝነት ቮሊቦልን ጨምሮ በሌሎች የስፖርት ዓይነቶች ታዳጊዎች በስፖርቱ እንዳላቸው ዝንባሌ ሳይንሳዊ ሥልጠናን በማግኘት ብቁ ሆነው እንዲወጡ ነው።በዚህ መሠረት በተለያዩ የፕሮጀክት ጣቢያዎች የታዳጊ ወጣቶች ሥልጠና እየተሰጡ ቢሆንም፤ የታዳጊ ወጣቶች የቮሊቦል ፕሮጀክት መርሃ ግብር ውጤት እያስገኘ ነው ማለት እንደማይቻል ያብራራሉ። አቶ ምትኩ «የፕሮጀክት ጣቢያዎቹ ለስፖርቱ እድገት ያበረከቱት አስተዋጽኦ የለም።ፕሮጀክቶቹን አሉ ብሎ በቁጥር ለመጥቀስ ካልሆነ በቀር አመርቂ ሥራም አልተሰራም» ይላሉ። ታዳጊዎችን መሠረት ያደረገው ስልጠና በአገር አቀፍ ደረጃ በቁጥር ሲገለጽና መሬት ላይ የሚታየው ውጤት የተለያየ መሆኑንም ያስረዳሉ። በስፖርቱ ላይ እየመጣ ያለው ለውጥ እዚህ ግባ የማይባል መሆኑን ያመላከቱት አቶ ምትኩ፣ የችግሩ መነሻም መድረሻም የሚመለከተው አካል ፕሮጀክቶቹን በተገቢው ደረጃ ድጋፍና ክትትል ያለመደረጉ እንደሆነ አስተያየታቸውን ይሰጣሉ።የመዳወላቡ ዩኒቨርሲቲ የቮሊቦል ክለብ አሰልጣኝ አቶ ተፈራ በላቸው በበኩላቸው፣ የቮሊ ቦል ስፖርት ወደ ነበረው ክብሩ ለመመለስ ጥረት እየተደረገ መሆኑን ይገልጻሉ። ለስፖርቱ የጀርባ አጥንት በሆኑት ታዳጊዎች ላይ እየተሰሩ የሚገኙ ሥራዎች ጠንካራ እንዳልሆኑ ግን ያምናሉ። የታዳጊ ወጣቶች ፕሮጀክቶችን ትኩረት ሰጥቶ አለመሰራቱ ስፖርቱን ያለ ተተኪ እንዲቀር ያደረገው መሆኑን ይናገራሉ። በመሆኑም ተተኪዎችን ለማፍራት የታዳጊ ወጣቶች የሥልጠናና ምልመላ ሥርዓት ሊፈተሽና ባለድርሻ አካላትን በጋራ የሚሰሩበት ሁኔታ መመቻቸት እንደሚገባው ይጠቁማሉ። አቶ ተፈራ በኦሮሚያ ክልል ያለውን ሁኔታ እንደማሳያ በማንሳት «የክልሉ በቮሊቦል የፕሮጀክት ጣቢያዎች ቢኖሩም በተገቢ መልኩ ሥራ እየተሰራባቸው አይደለም።ይህም የሆነበት ምክንያት የታዳጊ ወጣቶች የሥልጠናና ምልመላ ሥርዓት የቅንጅት አሠራርና ትስስር ባለመኖሩና ሙያው ያላቸው ሰዎች በምልመላና ሥልጠና እየተሳተፉ ባለመሆናቸው ነው» ይላሉ። ያለውን ችግር ለመፍታት የታዳጊ ወጣቶች የሥልጠናና ምልመላ ሥርዓት መፈተሽና የቅንጅት አሠራር ሥርዓት መዘርጋት እንደሚኖርበት ያክላሉ።የኢትዮጵያ ቮሊቦል ፌዴሬሽን የጽሕፈት ቤት ኃላፊ አቶ ተክሉ ሸዋዬ፣ የቮሊቦል የታዳጊ ወጣቶች ሥልጠና ፕሮግራም ውጤታማ አለመሆኑን ፌደሬሽኑ ባለፈው ዓመት ባደረገው ጥናት እንዳረጋገጠ ይናገራሉ። ያሉት ችግሮች በጠቅላላ ጉባኤው አባላት የተነሱ መሆናቸውንና ፌዴሬሽኑ ይህንኑ ችግር ለመፍታት በተያዘው ዓመት በስፖርቱ እምቅ አቅም ያላቸው ክልሎች ለይቶ የታዳጊ ፕሮጀክት ሥራ በትኩረት እንደሚሰራም አቶ ተክሉ ያስረዱት። ስፖርቱ ሕዝባዊ መሠረት እንዲኖረው የማድረግ ሥራ በበጀት ዓመቱ ከሚከናወኑ ተግባራት መካከል ዋነኛው እንደሆነና ክልሎችና ብሔራዊ ፌዴሬሽኑ ያላቸው ግንኙነት እንዲጠነክርም በርካታ ሥራዎች እንደሚከናወኑ ኃላፊው ጠቁመዋል። የቮሊቦል ስፖርት ቀድሞ ወደነበረበት ዝና እንዲመለስ ሁሉም ባለድርሻ አካላት በተቆርቋሪነትና በያገባኛል ስሜት በትጋትና በቁርጠኝነት መስራት እንዳለባቸውም አብራርተዋል። አዲስ ዘመን ጥቅምት 14/2012 ዳንኤል ዘነበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=21365
179aca9160b82467a3fad99919fd80b7	9d5266b3398bdb324ea494d4f1552b23	አካዳሚው 181 ፍሬዎቹን ለክለቦች አስረክቧል	በኢትዮጵያ ወጣቶችና ስፖርት አካዳሚ የሰለጠኑ 181 ስፖርተኞች 139 የተለያዩ ክለቦችን መቀላቀል እንደቻሉ ተገለጸ። የኢትዮጵያ ወጣቶች ስፖርት አካዳሚ የአምስት ዓመት ጉዞ ምን እንደሚመስል በትናንትናው እለት በተቋሙ የስብሰባ አዳራሽ ጋዜጣዊ መግለጫ በሰጠበት ወቅት የአካዳሚው ዋና ዳይሬክተር አቶ አንበሳው እንደገለጹት ፤የኢትዮጵያ ወጣቶችና ስፖርት አካዳሚ በአዲስ አበባ የማሰልጠኛ ማዕከል ብቻ በ10 የስፖርት ዓይነቶች ስልጠና እየሰጠ ይገኛል። ወደ ክለብ እንደተዘዋወሩ የተነገረላቸው ስፖርተኞችም ከአዲስ አበባው ካምፓስ ብቻ የተገኙ መሆናቸው ተገልጿል፡፡ አካዳሚው ምርጥ ስፖርተኞች የማፍራት ተልዕኮውን በመያዝ ከአምስት ዓመት በፊት መቋቋሙን አስታውሰውም፣ ከ2009 ዓ.ም እስከ 2011 ዓ.ም በሶስት ዙር ያሰለጠናቸው 181 ስፖርተኞች 139 የተለያዩ ክለቦችን እንደተቀላቀሉ አብራርተዋል፡፡ በዚህም አካዳሚው ተልዕኮው ከማሳካት አኳያ እየተሳካለት እንደሚገኝ ተናግረዋል፡፡ አካዳሚው በተመሳሳይ በ2002 ዓ.ም የተቋቋመውን የጥሩነሽ ዲባባ ማሰልጠኛ ማዕከል በማቀፍ ሀገርን ማስጠራት የሚችሉ ታዳጊዎችን የማፍራት ጥረቱን አጠናክሮ እንደቀጠለ ዳይሬክተሩ ገልጸዋል። በሁለቱ ካምፓሶች ከአገር አቀፍ ውድድሮች ባሻገር በብሔራዊ ቡድን ደረጃ ተመልምለው በአህጉርና በዓለም አቀፍ መድረኮች መሳተፍ የቻሉ በርካታ ስፖርተኞች ማፍራት እንደቻለም አስረድተዋል፡፡ አቶ አንበሳው የአካዳሚው ፍሬዎች በ2011 ዓ.ም በነበሩ አህጉር አቀፍና ዓለም አቀፍ የውድድር መድረኮች በመሳተፍ የነበራቸውን ውጤታማነት ለአካዳሚው ስኬት እንደማሳያ አንስተዋል። በዓለም አቀፍ ደረጃ ኢትዮጵያ ውጤታማ ያልነበረችበት ርቀት ሦስት ሺ ሜትር መሰናክል ቢሆንም አሁን ታሪክ ተቀይሯል፡፡ በራባት ሞሮኮ በተካሄደው የመላ አፍሪካ ጨዋታና የዳይመንድ ሊግ አጠቃላይ አሸናፊ የሆነው የኢትዮጵያ የርቀቱ ባለ ክብረ ወሰን ጌትነት ዋለ አካዳሚው ካፈራቸው ስኬታማ አትሌቶች ዋነኛው ነው፡፡ ዘንድሮ ቦነስ አይረስ ላይ በተካሄደው የዓለም የታዳጊዎች ኦሊምፒክ የወርቅ ባለቤት የሆነው አብርሃም ስሜ፣ በማራካሽ ሞሮኮ በተካሄደው 4ኛው ኢንተርናሽናል ፓራሊምፒክ አትሌቲክስ ውድድር በ1 ሺ500 ሜትር ወርቅ፣ በ 800 ሜትር ነሐስ ሜዳሊያ ማስመዝገብ የቻለው ገመቹ አመኑ እንዲሁም በተመሳሳይ መድረክ በ200 ሜትር እና በ400 ሜትር ወርቅ ያስመዘገበችው ዝናሽ አሰፋ የአካዳሚው ስኬታማነት ማሳያ መሆናቸው ተገልጿል፡፡ በዓለም አቀፍና በአህጉር አቀፍ መድረኮች የአካዳሚው ፍሬ የሆኑ ስፖርተኞች እያስመዘገቡ የሚገኙት ውጤት አካዳሚው ከተቋቋመበት አላማና ራዕይ እኩል እየተጓዘ እንደሚገኝ ዳይሬክተሩ አስቀምጠዋል:: አካዳሚው የቆመለትን ዓላማ አጠናክሮ ለማስቀጠል ከ2013 ዓ.ም ጀምሮ የሁለተኛ ዘመን ሥትራቴጂክ እቅድ ዝግጅት ትግበራ በህዝብ እና አጋሮች ተሳትፎ እንዲከናወን የሚያስችል ስራ የሚሰራ መሆኑንም አብራርተዋል፡፡ የኢትዮጵያ ወጣቶች ስፖርት አካዳሚ በሚኒስትሮች ደንብ 249/2003 የተቋቋመ ሲሆን በአሰላና አዲስ አበባ ባሉት ካምፓሶች ስልጠና እየሰጠ ይገኛል፡፡ አሰላ የሚገኘው የጥሩነሽ ዲባባ ማሰልጠኛ ማዕከል በ2002 ዓ᎐ም ሥራ መጀመሩ አይዘነጋም።አዲስ ዘመን ጥቅምት 15/2012 ዳንኤል ዘነበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=21431
1c7a393a551531fb83c388cb1a780721	75b134abed3dd6d1797ec574bda2a2ad	የኦሊምፒክ ማራቶን የሚካሄድበት ቦታ መለወጥ ተቃውሞ ገጠመው	ከቀናት በፊት የዓለም አቀፉ ኦሊምፒክ ኮሚቴ እና የዓለም አትሌቲክስ ከአስር ወራት ያነሰ ጊዜ የቀሩትን የቶኪዮ ኦሊምፒክ የማራቶንና እርምጃ ውድድሮችን የሚካሄዱበትን ስፍራ ከዋና ከተማዋ ቶኪዮ ለመሰረዝ ሃሳብ አቅርበው ነበር፡፡ ከፍተኛ ሙቀት አትሌቶቹን ሊጎዳቸው እንደሚችል በማሰብ የተነሳው ይህ የስፍራ ለውጥ ሃሳብም በአዘጋጇ ጃፓን ዘንድ ተቀባይነትን ያገኘ አይመስልም። በቅርቡ በተካሄደው 17ኛው የዓለም አትሌቲክስ ቻምፒዮና በኳታር የነበረው የአየር ሁኔታ በተለይ ለማራቶን ስፖርት አስቸጋሪ እንደነበር ይታወሳል። በአየር ሁኔታው ሳቢያ ባልተለመደ መልኩ ውድድሩ በእኩለ ሌሊት እንዲደረግ ቢወሰንም በተለይ በሴቶች በኩል ከተሳተፉት 68 አትሌቶች 28 የሚሆኑት ውድድሩን ማቋረጣቸው እንዲሁም ለጤና መታወክ መዳረጋቸውም አይዘነጋም። ይህም ስፖርቱን በሚመሩት ዓለም አቀፍ አካላት ዘንድ ስጋት ያሳደረ ሲሆን፤ እአአ የ2020ው የቶኪዮ ኦሊምፒክ በሚካሄድበት ወቅት የሚኖረው የሙቀት መጠን ለጎዳና ላይ ውድድሮች ምቹ እንደማይሆን ተገንዝበዋል። የዓለም አቀፉ ኦሊምፒክ ኮሚቴ እንዲሁም የዓለም አትሌቲክስ በባለሙያዎቻቸው አማካኝነት ባደረጉት ጥናት በሐምሌ ወር በቶኪዮ የሚኖረው ሙቀት ከፍ እንደሚል ድምዳሜ ላይ ደርሰዋል፡፡ ይህም ለማራቶን እና እርምጃ ተወዳዳሪዎች ጤና እክል ሊሆን እንደሚችል ተገምቷል። በመሆኑም እነዚህ ውድድሮች ከዋና ከተማዋ ቶኪዮ ነፋሻማ አየር ወዳለው ሰሜናዊው የሃገሪቷ ክፍል የማዘዋወር ሃሳብ አቅርበዋል። የውድድር ስፍራውን የለውጥ ሃሳብም ዓለም አቀፎቹን ማህበራት የውድድሩን አዘጋጅ ኮሚቴ እንዲሁም የሚመለከታቸውን አካላት ለማወያየት በተያዘው ወር መጨረሻ ለመገናኘት ቀን ቆርጠው ነበር። ኤኤፍፒ የሃገሪቷን መገናኛ ብዙሃን ዋቢ አድርጎ ባስነበበው ዘገባ መሰረት የውድድሩ አዘጋጆች በዚህ ሃሳብ ደስተኛ አይመስሉም፤ ይልቁንም የውድድር ማስጀመሪያ ሰዓቱ ላይ ለውጥ ማድረግ እንደሚሻል አመላክተዋል። ከመንግስታዊ አካል የተወከሉት ዩሪኮ ኮኬ «በውድድር ስፍራው መለወጥ ሃሳብ አልስማማም» ያሉ ሲሆን፤ መንግስት ዓለም አቀፎቹ ተቋማት ካነሱት ተቃራኒ ሃሳብ በመያዝ ውይይቱ ላይ እንደሚቀርብ ገልጸዋል።ለዚህ እንደ ምክንያት የተነሳውም የለውጡን ሃሳብ ኦሊምፒክ ኮሚቴው በድንገት ማንሳቱን ተከትሎ የሳፖሮ ከተማ ከንቲባዎች ምንም ዓይነት ዝግጅት ያላደረጉ በመሆናቸው ነው። ከዚህም ባሻገር የኦሊምፒኩ አዘጋጆች የማራቶን እና እርምጃ ውድድር በሚካሄድባቸው ስፍራዎች የሙቀት መጠኑን ሊቀንሱ የሚችሉ ቴክኖሎጂዎችን እንደሚጠቀሙም ጠቁመዋል። ውድድሩን ለመመልከት ለሚፈልጉ የስፖርቱ ወዳጆች ትኬት የተቆረጠ መሆኑ ደግሞ ሌላ ቀውስ ሊያስከትልባቸው የሚችል መሆኑ አዘጋጆቹን አሳስቧቸዋል። ተወካዩ አክለውም «በርካታ የቶኪዮ ነዋሪዎች ስለ ውድድር ስፍራው ለውጥ ማብራሪያ እንዲሰጣቸው ጥያቄ አቅርበዋል። የሃሳቡ አቀራረብም ለመንግስት አካላት እንዲሁም ለስፖርቱ ቤተሰብ ያልታሰበና ድንገተኛም ነው» ብለዋል። አዘጋጆቹ በዓለም አቀፉ ኦሊምፒክ ኮሚቴ ማብራሪያ እንዲሰጣቸው የጠየቁም ሲሆን፤ ከኮሚቴው የውድድር አስተባባሪ ኮሚሽን ሊቀመንበር ጆን ኮቴስ ጋር ለመነጋገር ማቀዳቸውንም ዘገባው ተመልክቶታል፡፡ ውድድሩን የሚመሩት ዓለም አቀፍ ተቋማት ሙቀቱ በአትሌቶች እንዲሁም በውድድሩ ላይ ተጽእኖ ማሳደሩ እንደማይቀርና በቅድሚያ የሚያሳስባቸው የአትሌቶች ደህንነት መሆኑን አስታውቀዋል። ይሁን እንጂ ሃሳቡ የቀረበው የዓለም ቻምፒዮናውን መካሄድ ተከትሎ እንዲሁም ውድድሩ ሊካሄድ ዘጠኝ ወራት ብቻ ሲቀሩት ነው። ኦሊምፒክ ኮሚቴው ለውድድሮቹ ማካሄጃ ምቹ ይሆናል በሚል የመረጡት፤ ከቶኪዮ በ800ኪሎ ሜትር ርቀት በሆካኢዶ ተራራማ አካባቢዎች የሚገኘውን ሳፖሮ የተባለ ስፍራ ነው። በሰሜናዊው የሃገሪቷ ክፍል የሚገኘው ይህ ስፍራ ውድድሩ በሚካሄድበት ወቅት የአየር ሁኔታው በተሻለ መጠን የሚቀዘቅዝ መሆኑ አትሌቶችን እንደሚረዳቸው ይታሰባል። ስፍራው እአአ 1972 የክረምት ኦሊምፒክ የተካሄደበትም እንደነበር ይታወሳል።አዲስ ዘመን ጥቅምት 15/2012 ብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=21434
799ab05eaf10fdabf5c7315a1551a5fa	6667ecefe66dc283b5f8738747cb5051	ታላቁ ሩጫ በኢትዮጵያ	ታላቁ ሩጫ በኢትዮጵያ በየዓመቱ ህዳር ላይ ለሚካሄደው የ10 ኪሎ ሜትር ሩጫ ውድድር ከተለዩ ቦታዎች የሚመጡ አትሌቶችን መዝግቦ ከተመዘገቡት ውስጥ በእጣ ለይቶ ውድድሩ ላይ ሲያሳትፍ እንደነበር ይታወቃል፡፡ በዚህ ዓመት ግን የሚቀጥለውን ምርጥ አትሌት ለማውጣት ለመጀመሪያ ጊዜ ለአትሌቶቹ ከታላቁ ሩጫ በፊት የሚካሄድ የማጣሪያ ውድድር አዘጋጅቷል፡፡ የአትሌቶች ማጣሪያ ውድድርም ነገ በኢትዮጵያ ወጣቶች ስፖርት አካዳሚ ከጠዋቱ 1፡00 ጀምሮ ይካሄዳል፡፡ የሴካፋ ሴቶች ዋንጫ የሴካፋ ሴቶች ዋንጫ በታንዛኒያ አስተናጋጅነት በህዳር ወር ይደረጋል። አዘጋጆቹም የምድብ ድልድሉን ይፋ አድርገዋል። በዚህም መሰረት በምድብ ‹‹ሀ›› ታንዛኒያ፣ ብሩንዲ፣ ዛንዚባር እና ደቡብ ሱዳን ተደልድለዋል፡፡ በምድብ ‹‹ለ›› ኬንያ፣ ዩጋንዳ፣ ኢትዮጵያና ጅቡቲ ይገናኛሉ:: ውድድሩ ከኅዳር 4-13 ድረስ በቻማዚ ስታዲየም የሚደረግ ሲሆን ዓርብ ኅዳር 5 ቀን 2012 ዓም ኢትዮጵያ የመጀሪያውን ጨዋታ ከኬንያ ጋር ታደርጋለች፡፡ የኢትዮጵያ ሴት ብሔራዊ ቡድን ከበጀት ጋር ተያይዞ ወደ ውድድሩ ሊያቀና እንደማይችል እየተገለፀ ቢሆንም ሉሲዎቹ የአንድ ሳምንት ዝግጅት አድርገው ወደ ታንዛኒያ ሊያቀኑ እንደሚችሉ መረጃዎች እየወጡ ይገኛሉ፡፡የቤሩት ማራቶን ተራዘመ በዓለም አትሌቲክስ የብር ደረጃ የተሰጠው የቤሩት ማራቶን በአገሪቱ ያለውን ፖለቲካዊ አለመረጋጋት ተከትሎ መራዘሙ ታውቋል:: ባለፉት አስራ ስድስት ዓመታት ሲካሄድ የቆየው ይህ ውድድር የአገሪቱን ዜጎችና ሌሎች የዓለማችን አትሌቶችን በማነቃቃትና የውድድር እድል በመፍጠር ረገድ ትልቅ አስተዋፅኦ አበርክቷል፡፡ ለውድድሩ አሸናፊዎች መቶ ሃምሳ ሺ ዶላር በመክፈልም በዓለማችን ውድ ከሆኑ የጎዳና ላይ ውድድሮች አንዱ መሆን ችሏል፡፡ የውድድሩ ፕሬዚዳንት ሜይ ኤልካሊ ትናንት እንደገለፁት ውድድሩ የሚካሄድበት ቀን በውል ባይታወቅም አዘጋጆቹ በቅርብ ጊዜ ውስጥ ለማካሄድ እየሰሩ ይገኛሉ፡፡ ሲቲ ካፑ ጦሩን ከፈረሰኞቹ አገናኝቷል የአዲስ አበባ ከተማ ዋንጫ የምድብ ድልድል ከትናንት በስቲያ ይፋ ተደርጓል:: በ8 ክለቦች መካከል የዕጣ አወጣጡ ሥነሥርዓት ተካሂዶ በምድብ «ሀ»ቅዱስ ጊዮርጊስ ፣ባህር ዳር ከተማ ፣ወልቂጤ ከተማና መከላከያ ተደልድለዋል። በምድብ «ለ» ደግሞ ኢትዮጵያ ቡና ፣ኢትዮ ኤሌክትሪክ ፣ወልዋሎ አዲግራት ዩኒቨርሲቲ እንዲሁም ሰበታ ከተማ ተደልድለዋል። በመክፈቻ ጨዋታ ጥቅምት 22 ቀን ከምድብ ‹‹ሀ›› ባህርዳር ከነማ ከወልቂጤ ከነማ በ8 ሰዓት ፣ ቅዱስጊዮርጊስ ከመከላከያ በ10 ሰዓት በአዲስ አበባ ስታዲየም እንደሚገናኙ ታውቋል፡፡ ጥቅምት 24 ቀን ኢትዮጵያ ቡና ከሰበታ ከነማ ፣ ኢትዮጵያ ኤሌትሪክ ከወልዋሎ አዲግራት ዩኒቨርስቲ ጨዋታቸውን እንደሚያደርጉ ለማወቅ ተችሏል።አዲስ ዘመን ጥቅምት 15/2012	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=21437
6a6f656d5982115bd239786317b9c3d5	972f82e304cfdd75b60b58fb4b0794d8	ዋልያዎቹና ሉሲዎቹ ጥሪ ተደርጎላቸዋል	የኢትዮጵያ ወንዶች ብሔራዊ ቡድን (ዋልያዎቹ) እንዲሁም የሴቶች ብሔራዊ ቡድን (ሉሲዎቹ) በቅርቡ ለሚያደርጉት ዓለም አቀፍ ጨዋታዎች በአሰልጣኞቻቸው ጥሪ ተደርጎላቸዋል። የዋልያዎቹ አሰልጣኝ ኢንስትራክተር አብርሃም መብራቱ በሕዳር መጀመሪያ ለ2021 የአፍሪካ ዋንጫ ማጣሪያ ጨዋታዎች ሃያ አምስት ተጫዋቾችን ጠርተዋል። አሰልጣኙ በቅርቡ በዓለም ዋንጫና በቻን ማጣሪያ ጨዋታዎች ሽንፈት ከገጠመው ስብሰባቸው መካከል በግብፅ የሚጫወተው ኡመድ ኡኩሪን ጨምሮ ስድስት ተጫዋቾችን ቀንሰዋል። በምትኩም ሌሎች ስድስት ተጫዋቾችን ወደ ቡድኑ ጠርተዋል። አዲስ ጥሪ ከተደረገላቸው ተጫዋቾች መካከል የኢትዮጵያ ቡናው አስራት ቱንጆ ለመጀመሪያ ጊዜ ብሔራዊ ቡድኑን የተቀላቀለ ሲሆን በቅርቡ ሐድያ ሆሳዕናን የተቀላቀለው ይሁን እንደሻው 2008 ኢትዮጵያ ካስተናገደችው የሴካፋ ዋንጫ ወዲህ ለመጀመሪያ ጊዜ ወደ ብሔራዊ ቡድን ተጠርቷል። ለ2021 የካሜሩን አፍሪካ ዋንጫ የማጣሪያ ጨዋታ ከማዳጋስካርና ኮትዲቯ ጋር በቀናት ልዩነት በኅዳር ወር መጀመሪያ የሚያደርጉት ዋልያዎቹ ከሰኞ ጀምሮ በመቖለ ዝግጅት ማ ድረግ ይጀምራሉ። የኢትዮጵያ ብሔራዊ ቡድን ለ2021 የአፍሪካ ዋንጫ ለማለፍ በምድብ አስራ አንድ ከማዳጋስካር፣ኮትዲቯርና ኒጄር ጋር መደልደሉ ይታወሳል። የመጀመሪያ ጨዋታውን ከማዳጋስካር ካካሄደ በኋላ በቀናት ልዩነት በአፍሪካ እግር ኳስ ትልቅ ደረጃ ያላትን ኮትዲቯርን ይገጥማል። በአሰልጣኝ አብርሃም መብራቱ የሚመሩት ዋልያዎቹ ከአሰልጣኙ ጋር ባለፉት አንድ ዓመታት በላይ 12 ጨዋታ አድርገው በ 4ቱ ሽንፈት ሲገጥማቸው በ4 ጨዋታዎች አቻ ተለያይተው 3ቱን በድል አጠናቀዋል። ዋልያዎቹ ባለፉት 5 ተከታታይ ጨዋታዎች ያስቆጠሩት ግብ አንድ ብቻ ሲሆን የአሸናፊነት ብቃታቸው 25 በመቶ ነው። 41 በመቶ አቻ የመለያየት ሪከርድ ሲያዙ 33ነጥብ 34 በመቶ የሽንፈት ጉዞ እንደነበራቸው ስታትስቲካዊ መረጃዎች ይጠቁማሉ። የዋልያዎቹ ከአንድ ዓመት በላይ ያደረጉት ጉዞ ከውጤቱ በበለጠ በአጨዋወት ስልት ረገድ አሰልጣኙ የጀመሩት ግልፅ ሃሳብ አለመኖሩ በቀጣዩ አፍሪካ ዋንጫ ጠንካራ ተፎካካሪዎችን ለማለፋቸው ስጋት ፈጥሯል። ይህ በእንዲህ እንዳለ የሴቶች ብሔራዊ ቡድን ሉሲዎቹ አዲስ አሰልጣኝ ብርሃኑ ግዛው ለሃያ አራት ተጫዋቾች ጥሪ ማድረጋቸው ታውቋል። ሉሲዎቹ በታንዛኒያ አዘጋጅነት ለሚካሄደው የምስራቅና መካከለኛው አፍሪካ የሴቶች ዋንጫ (ሴካፋ) እንዲሁም ለ2020 የአፍሪካ ዋንጫ ለማለፍ ከቀናት በፊት አዲስ አሰልጣኝ እንደተቀጠረላቸው ይታወሳል። ሉሲዎቹ ከበጀት እጥረት ጋር በተያያዘ ሴካፋ ላይ ላይወዳደሩ ይችላሉ የሚል ስጋት ተፈጥሮ የነበረ ቢሆንም ከእሁድ ጀምረው በኢትዮጵያ ሆቴል ተቀምጠው ዝግጅት እንደሚያደርጉ ታውቋል ። አሰልጣኝ ብርሃኑ እኤአ በ2012 ኢኳቶሪያል ጊኒ ባዘጋጀችው የሴቶች የአፍሪካ ዋንጫ ሉሲዎቹን ማብቃት የቻለ ሲሆን በፕሪሜር ሊጉ ለሶስት ተከታታይ ዓመት ኮከብ አሰልጣኝ ሆኖ መሸለሙ ይታወሳል ። የኢትዮጵያ የሴቶች ብሔራዊ ቡድን ዋና አሰልጣኝ በመሆን ውጤታማ ጉዞ ላይ የነበረችው አሰልጣኝ ሠላም ዘርዓይ ካፍ ባቀረበላት ጥያቄ መሰረት የሴቶች የኤሊት ኢንስትራክተር ኮርስ ለመውሰድ ወደ ግብጽ ሰሞኑን ከመጓዟ ጋር ተያይዞ ነው ፌዴሬሽኑ የአሰልጣኝ ለውጥ ያደረገው። የሴካፋ ሴቶች ዋንጫ በታንዛኒያ አስተናጋጅነት በህዳር ወር ይደረጋል። አዘጋጆቹም የምድብ ድልድሉን ይፋ ማድረጋቸው ይታወቃል። በዚህም መሰረት በምድብ ‹‹ሀ›› ታንዛኒያ፣ ብሩንዲ፣ ዛንዚባር እና ደቡብ ሱዳን ተደልድለዋል። በምድብ ‹‹ለ›› ኬንያ፣ ዩጋንዳ፣ ኢትዮጵያና ጅቡቲ ይገናኛሉ። ውድድሩ ከኅዳር 4-13 ድረስ በቻማዚ ስታዲየም የሚደረግ ሲሆን ዓርብ ኅዳር 5 ቀን 2012 ዓም ኢትዮጵያ የመጀመሪያውን ጨዋታ ከኬንያ ጋር ታደርጋለች። በምድብ ድልድሉ ከሉሲዎቹ ጋር የመጀመሪያ ጨዋታቸውን የሚያደርጉት የኬንያ ሴት እግር ኳስ ብሔራዊ ቡድን አባላት በገንዘብ እጥረት ምክንያት በውድድሩ ለመሳተፍ የአገሪቱ መንግሥት የገንዘብ ድጎማ የማያደርግላቸው ከሆነ እራሳቸውን እንደሚያገሉ ከትናንት በስቲያ መግለፃቸው ይታወሳል። አዲስ ዘመን ጥቅምት20/2012 ቦጋለ አበበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=21740
673c11c5b984ef5af53b9c30c0ee3cf4	18f04b8f2c6e81e91cad572aa2cc2898	የኢቢሲ ሽልማት በወሩ መጨረሻ ይካሄዳል	በስፖርተኞች መካከል ጠንካራ የፉክክር ስሜት ለመፍጠር በኢትዮጵያ ብሮድካስቲንግ ኮርፖሬት(ኢቢሲ) አማካኝነት በየዓመቱ የሚካሄደው የስፖርት ሽልማት ስነ-ስርዓት ለሶስተኛ ጊዜ በተያዘው ወር መጨረሻ ይካሄዳል፡፡ በአራት ዘርፎች በሚካሄደው ሽልማት የመጨረሻዎቹ ሶስት እጩዎችም ታውቀዋል። በእግር ኳስ እና አትሌቲክስ ስፖርቶች በሁለቱም ጾታ አስር አስር እጩዎችን በመያዝ ሲካሄድ የቆየው የኢቢሲ ስፖርት ሽልማት የመጨረሻዎቹ አሸናፊዎች ጥቅምት 29/2012 ዓ.ም እንደሚታወቁ አዘጋጆቹ ከትናንት በስቲያ በሰጡት ጋዜጣዊ መግለጫ አሳውቀዋል፡፡ ዘንድሮ ለሶስተኛ ጊዜ የሚካሄደው ስነ-ስርዓቱ በስካይላይት ሆቴል 500 ታዳሚዎች በተገኙበት የሚካሄድ ሲሆን፤ በቴሌቪዝን፣ ሬድዮ እና ድረ ገጽ የቀጥታ ስርጭት ሽፋን እንደሚያገኝም ተገልጿል። በስፖርት ባለሙያዎችና በህዝብ በተደረገው ምርጫ መሰረትም ለመጨረሻው ዙር የደረሱ ሶስት ሶስት እጩዎች ታውቀዋል። በአትሌቲክስ ስፖርት የሴቶች ምድብ የመጨረሻውን ሶስት እጩዎች መቀላቀል የቻሉትም አትሌት መቅደስ አበበ፣ ለተሰንበት ግደይ እና ፋንቱ ወርቁ ናቸው። በወንዶች በኩልም ሞስነት ገረመው፣ ጌትነት ዋለ እና ሰለሞን ባረጋ ናቸው። በእግር ኳስ ስፖርት በሴቶች እመቤት አዲሱ፣ ሴናፍ ዋቁማ እና ሰናይት ቦጋለ በመጨረሻው እጩዎች ተካተዋል፡፡ በወንዶች እግር ኳስ አማኑኤል ገብረሚካኤል፣ ሱራፌል ዳኛቸው እና ያሬድ ባየህ ታጭተዋል፡፡ የምርጫ መስፈርቶቹም በ2011 ዓ.ም ስፖርተኞቹ በሃገር አቀፍ እና ዓለም አቀፍ ውድድሮች ባሳዩት አቋም ላይ የተመሰረተ ሲሆን፤ የአትሌቲክስ ዕጩዎች በ17ኛው የዓለም ቻምፒዮና ላይ ያስመዘገቡት ውጤትም ተካቷል። ስፖርታዊ ጨዋነትም በመስፈርቱ የራሱ ነጥብ እንዳለው ተገልጿል። ምርጫው የተካሄደው የስፖርት ባለሙያዎችን፣ ጋዜጠኞችን እንዲሁም ህዝቡን ባካተተ መልኩ ነበር። በድምጽ አሰጣጡ ላይ 75 ከመቶ ድምጽ የሚሰጠው፤ በእግር ኳስ እና አትሌቲክስ ፌዴሬሽን ባለሙያዎች፣ በሁለቱም ስፖርቶች ላይ የጠለቀ እውቀት ባላቸው ጋዜጠኞችን ባካተተ የቴክኒክ ኮሚቴ ነው። 25 ከመቶ ድምጽ ደግሞ አድማጭ ተመልካች በድረ ገጽ እና በአጭር የጽሁፍ መልዕክት በሚሰበሰቡ ድምፆች ነው።እጩዎቹ ባገኙት ድምጽ መሰረት አሸናፊ የሚሆኑት ዋንጫ የሚበረከትላቸው ሲሆን፤ የ75 ሺ ብር ተሸላሚም ይሆናሉ። ከስፖርተኞቹ ባሻገርም በኢትዮጵያ ስፖርት ለረጅም ጊዜ ያገለገሉ ነገር ግን የሚገባቸውን ዕውቅና ያላገኙ ግለሰቦችም የህይወት ዘመን ተሸላሚ ይሆናሉ። በዚህ ዘርፍ አሸናፊ ለሚሆኑት ግለሰብም የ50 ሺ ብር ሽልማት ተዘጋጅቶላቸዋል። ሽልማቱ በ2009 ዓ.ም በእግር ኳስ እና አትሌቲክስ ስፖርቶች በአራት በወንድ እና ሴት መካከል በተካሄደው ውድድር ነበር የተጀመረው። በሁለተኛው ዙርም የህይወት ዘመን ተሸላሚ ዘርፍን በማካተት ተችሏል። አዲስ ዘመን ጥቅምት21/2012	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=21792
c9e2b14fc9f00411cfef6b60a3b5954f	04c49c7ca9a99b9c55a693221afd197f	ፕሪሚየር ሊጉ የመሰረዝ ወይም የመራዘም እድሉ ሰፊ ነው	የኢትዮጵያ ፕሪምየር ሊግ ጨዋታ ከመጀመሩ አስቀድሞ በተለያዩ ከተሞች የአቋም መለኪያ በተለይም የከተማ ዋንጫ ጨዋታዎች እንደሚካሄዱ ይታወቃል። ከእነዚህ መካከል አንዱ የሆነው የደቡብ ሰላም ዋንጫ ጨዋታ ይገኝበታል። ከዚህ ቀደም የደቡብ ካስትል ካፕ በመባል በደቡብ ክልል ይካሄድ የነበረው ውድድርም አዲስ ስያሜን በመያዝ ከጥቅምት 20 እስከ ህዳር 01 ቀን 2012 ዓ.ም ለማካሄድ ቀን ተቆርጦለት ነበር። ይሁን እንጂ በውድድሩ ለመሳተፍ ወደ ሐዋሳ ከተማ ያቀኑ ክለቦች ወደ መጡበት እየተመለሱ እንደሚገኙ ታውቋል።ውድድሩ የሚጀመርበት ቀን በማለፉም የመካሄድ ዕድል ጠባብ መሆኑን መገንዘብ ተችሏል።ከፀጥታ ስጋት ጋር ተያይዞ ውድድሩን ለማካሄድ እንዳልተቻለ መረጃዎች የወጡ ሲሆን በፀጥታ አካላት በኩል ኃላፊነት ለመውሰድ ፍላጎት እንደሌለ ከውድድሩ አዘጋጆች ለማረጋገጥ ተችሏል።‹‹የደቡብ የሰላም ዋንጫ›› የሚል ስያሜን በመያዝ ሰላምን ለመስበክ ለሚደረግ ውድድር ከፀጥታ አካላት ሃላፊነት አለማግኘቱ የስፖርት ቤተሰቡን አበሳጭቷል፡፡በፀጥታ ስጋት ምክንያት የተለያዩ ውድድሮች ተራዝመዋል፣ እንደ ደቡብ ሰላም ዋንጫ ያሉ አንዳንድ ውድድሮችም እስከመጨረሻው የመሰረዝ እድል ገጥሟቸዋል።የአዲስ አበባ ከተማ ዋንጫ ጥቅምት 22 ቀን 2012 ዓ.ም ለማድረግ ታቅዶ ከፀጥታ ስጋት ጋር ተያይዞ ወደ ጥቅምት 27 ቀን 2012 ዓ.ም ተሸጋግሯል። የውድድሩ መራዘም ከወቅታዊ የሃገሪቱ የፀጥታ ሁኔታ ጋር ተያይዞ መሆኑ ወደ ፊት በተራዘመበት ቀን ስለመካሄዱም ማስተማመኛ እንደማይኖር እርግጥ ሆኗል።የኢትዮጵያ አሸናፊዎች አሸናፊ ዋንጫም በተመሳሳይ ጥቅምት 24 ቀን በአዲስ አበባ ስታዲየም ለማድረግ የወጣው መርሃ ግብር ተቀይሯል። ብሄራዊ ፌዴሬሽኑ ምክንያቱን ሳይገልጽ በመቐለ ሰባ እንደርታና ፋሲል ከነማ መካከል የሚደረገው የአሸናፊዎች አሸናፊ ዋንጫ ላልተወሰነ ጊዜ አራዝሞታል።የአሸናፊዎች አሸናፊ ዋንጫ መች እንደሚካሄድ ካለመጠቀሱ ባሻገር ፌዴሬሽኑ ጨዋታው ስለመራዘሙ ወይም ስለመሰረዙ ያስቀመጠው ምክንያት የለም።በርካታ ጨዋታዎች ከፀጥታ ስጋት ጋር ተያይዞ መሰረዛቸው ለዚህም ጨዋታ ላለመካሄድ ምክንያት የሚሆነው የፀጥታ ስጋት እንደሚሆን የብዙዎች እምነት ነው።ከዚህ ባሻገር በሁለቱ ክለብ ደጋፊዎች መካከል የነበሩ ፍጥጫዎች ጨዋታው ላይ ግጭቶች ሊፈጠሩ ይችላሉ በሚል ስጋት መሰረዝ እንዳስፈለገ የሚናገሩም ጥቂት አይደሉም።ይህን መነሻ በማድረግ የ2012 የኢትዮጵያ ፕሪሚየር ሊግ የመሰረዝ ወይም ይካሄዳል ከተባለበት ጊዜ የመራዘም እድሉ ሰፊ መሆኑን መገመት ይቻላል።የወዳጅነት ጨዋታ ይዘት ያላቸው የከተማ ዋንጫዎች ይህን ያህል የፀጥታ ስጋት ካንዣበበባቸው ተዘዋውሮ በመጫወት መርህ የሚመራው ፕሪሚየር ሊግ ላይ ምን ያህል የፀጥታ ስጋት ሊኖር እንደሚችል ግልፅ ነው።የከተማ ዋንጫዎች በአንድ ክልል ውስጥ የሚገኙ ክለቦች የሚገናኙበት ሲሆን በእንግድነት ከሌሎች ክልሎችም ክለቦች ተሳታፊ ይሆናሉ።በነዚህ ውድድሮች እምብዛም የደጋፊና የፖለቲካ ልዩነቶች የማይስተዋሉ መሆናቸው ከፕሪሚየር ሊጉ በተሻለ ከፀጥታ ስጋት ነፃ ነው ለማለት ይቻላል።እነዚህ ውድድሮች በዋናነት አላማቸው አቋምን መፈተሽና ለፕሪሚየር ሊጉ የሚያደርጉትን ዝግጅት ለመገምገም እስከሆነ ድረስ የቱንም ያህል የደጋፊዎች ስርዓት አልበኝነት ቢኖር ጨዋታዎቹ መካሄዳቸው በራሱ የፀጥታ ስጋት ሊፈጥር አይችልም።ያም ሆኖ ውድድሮቹ ተራዝመዋል፣ የመሰረዝ እድላቸውም ከፍተኛ ሆኗል።ፕሪሚየር ሊጉ በአንፃሩ ተዟዙሮ መጫወት የመረጠ መሆኑ ለፀጥታ ስጋት ይበልጥ ተጋላጭ እንደሚያደርገው ካለፉት ዓመታት መማር ይቻላል።ስፖርታዊ ባልሆኑ ምክንያቶች በተለይ ከሜዳ ውጭ ተጉዞ ማሸነፍ ብርቅ በሆነበት በዚህ ዘመን 2012 ላይ የሊጉን ባህሪ በአዎንታ የሚቀይር ሰማያዊ ተዓምር ሊመጣ አይችልም።አካሄዱ ሁሉ ነገር ከድጡ ወደ ማጡ እንደሚሆን ምልክቶች መታየት ከጀመሩ ሰነባብተዋል።ጨዋነት የሚታይባቸው የክልል ክለቦች ያሉ ቢሆንም፣ በተጫዋቾች ላይ የስጋት ሸክም የሚጭኑ ስታዲየሞች የተበራከቱበት ሊግ ላይ ተጫዋችም ሆነ አርቢትር በሜዳ ላይ ያለጭንቀት፣ በስፖርታዊ መንፈስ ውስጥ ብቻ መቆየት አይችሉም።ክለቦቹ በራሳቸው ሜዳ እንደዕለቱ ብቃታቸው የላባቸውን የሚያገኙ ከሆነና በክልል ግጥሚያዎች ሆን ብለው ለመሸነፍ የሚገደዱ ከሆነ ከዚህ በኋላ የትኞቹም ክለቦች በልፋታቸው ልክ የዘሩትን ያጭዳሉ ለማለት ይቸግራል፡፡ማሸነፍና መሸነፍ ብዙም ትርጉም በሌላቸው ጨዋታዎች የፀጥታ ስጋቱ ይህን ያህል ደረጃ ከደረሰ ደጋፊዎች በተለያዩ ክልሎች ከክለቦቻቸው ጋር ተዟዙረው በሚሄዱባቸው የፕሪሚየር ሊግ ጨዋታዎች የፀጥታ ስጋቱ ከዚህም ሊያይል እንደሚችል ግልፅ ነው።በተለይም የእያንዳንዱ ጨዋታ ውጤት ወሳኝ በሚሆንበት የፕሪሚየር ሊግ ጨዋታ የስቴድየም ሁከቶች ተቆጥረው በማያልቁ ምክንያቶች ሊፈጠር እንደሚችል የዚህ ቀደሙ ልምድ አስተምሮን አልፏል።በስፖርቱ ውስጥ ችግር ይፈጠራል በሚል ስጋት ጨዋታዎችን መሰረዝና ቀን ማራዘም ጊዜያዊ መፍትሄ እንጂ ዘላቂ እንደማይሆን እውን ነው።‹‹ችግርን መሸሽ መፍትሄ አይሆንም ሆኖም አያውቅም›› እንደሚባለው እግር ኳሳዊ ችግሮችን ስፖርቱ በሚጠይቀው መንገድ ተጉዞ ማስተካከል ይቻላል።በክለቦችና ደጋፊዎች መካከል የሚፈጠሩ ቁርሾዎችን በስፖርቱ አግባብ መፍታት ካልተቻለ የሚፈጠሩ ልዩነቶች ሰፍተው ከስቴድየም በመውጣት ወደ ሕዝብ ሊሄዱ የሚችሉበት እድል ሰፊ ነው።የፀጥታ ስጋት መኖር ውድድሮችን ከመሰረዝ ይልቅ በዝግ ስታዲየም የሚከናወኑበትን እድል አይሰጥም ማለትም አይቻልም።አዲስ ዘመን ጥቅምት22/2012 ዳንኤል ዘነበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=21869
f8810f809a73fcb358896c1b725e024b	6bd37c612a3f7994bdc67e380560dc55	በፀጥታ ስጋት በርካታ ውድድሮች ተሰርዘዋል	የአዲስ አበባ ዋንጫየኢትዮጵያ ፕሪምየር ሊግ ጨዋታ ከመጀመሩ አስቀድሞ በተለያዩ ከተሞች የአቋም መለኪያ ጨዋታዎች የሚካሄዱ መሆኑ ይታወቃል። ከእነዚህ መካከል አንዱ የሆነው አንጋፋው የአዲስ አበባ ከተማ ዋንጫ መራዘሙን ፌዴሬሽኑ አስታውቋል። የአዲስ አበባ ከተማ አስተዳደር እግር ኳስ ፌዴሬሽን ከመንግስት አካላት ጋር ባደረገው ምክክር ዘንድሮ ለ14ኛ ጊዜ የሚካሄደውን ውድድር ለቀናት ለማራዘም ተችሏል። በመሆኑም ውድድሩ በመጪው ሐሙስ ጥቅምት 27 የሚጀመር ይሆናል፡፡ የደቡብ የሰላም ዋንጫከዚህ ቀደም የደቡብ ካስትል ካፕ በመባል በደቡብ ክልል ይካሄድ የነበረው ውድድርም በተመሳሳይ የመካሄዱ ነገር አሳሳቢ መሆኑን ሶከር ኢትዮጵያ ዘግቧል። የደቡብ የሰላም ዋንጫ በሚል ስሙን የቀየረው ውድድር ከጥቅምት 20-ህዳር 01/2012 ዓ.ም ለማካሄድ የተወሰነ ሲሆን፤ የእጣ ማውጣት ስነስርዓቱም ከትናንት በስቲያ ነበር። ነገር ግን ለትናንት የተራዘመ ሲሆን፤ ምክንያቱም የክልሉ እግር ኳስ ፌዴሬሽን ከጸጥታ አካላት ጋር ባደረገው ውይይት መግባባት ላይ አለመድረሱ ነው። ተሳታፊ ክለቦችም በዚህ ምክንያት ወደ የመጡበት መመለስ እንደጀመሩ ተጠቁሟል። የአሸናፊዎች አሸናፊ ዋንጫበመጪው እሁድ ሊካሄድ ቀጠሮ ተይዞለት የነበረው የአሸናፊዎች አሸናፊ ዋንጫም ላልተወሰነ ጊዜ መራዘሙን ፌዴሬሽኑ አስታውቋል። የ2011 ዓ.ም የፕሪምየር ሊግ አሸናፊ መቀሌ ሰባ እንደርታ እና የኢትዮጵያ ዋንጫ አሸናፊው ፋሲል ከነማ መካከል ጥቅምት 23/2012 ዓ.ም ሊካሄድ የነበረው ጨዋታ ለሌላ ጊዜ መሸጋገሩና ወደ ፊት የሚገለጽ መሆኑን የኢትዮጵያ እግር ኳስ ፌዴሬሽን አስታውቋል። 30 ኪሎ ሜትር የጎዳና ላይ ውድድርሌላው የተራዘመው ውድድር የኢትዮጵያ አትሌቲክስ ፌዴሬሽን የሚያዘጋጀው የ30 ኪሎ ሜትር የጎዳና ላይ ሩጫ ነው። በቢሾፍቱ ከተማ ለስድስተኛ ጊዜ በመጪው እሁድ ጥቅምት 23/2012 ዓ.ም ለማካሄድ የታቀደው ውድድሩ ላልተወሰነ ጊዜ የተራዘመ ሲሆን፤ ውድድሩ የሚካሄድበትን ጊዜ ወደ ፊት እንደሚያሳውቅ ፌዴሬሽኑ አስታውቋል።አዲስ ዘመን ጥቅምት21/2012	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=21798
efa64a9fced008bde5554394e077e3fa	26357f4f2ad86e616fd57ced50e68caf	ኢትዮጵያ ፕሪሚየር ሊግ ውድድር ቅድመ ዝግጅት	ነ ገ የሚጀመረው የኢትዮጵያ ፕሪሚየር ሊግ ሁለተኛው ዙር ውድድር የተሳካ እንዲሆን የመጀመሪያ ዙር አፈጻጸምን በመገምገም፤ ክፍተቶች እንዳይደገሙ፤ እንዲሁም የነበሩ ጠንካራና በጎ ጎኖች ተጠናክረው እንዲቀጥሉ ለማስቻል የኢትዮጰያ እግር ኳስ ፌዴሬሽን ከክለቦችና ከዳኞች ኮሚቴ ጋር ውይይት በማድረግ ዝግጅቱን ማጠናቀቁን አስታውቋል፡፡ የኢትዮጵያ እግር ኳስ ፌዴሬሽን የህዝብ ግንኙነት ኃላፊ አቶ ባህሩ ጥላሁን እንደገለጹት፤ በአንደኛው ዙር የሊጉ ውድድር ላይ በቀረበው ሪፖርት ክፍተት መኖሩ ተገምግሟል፡፡ ለዳኞች ተገቢውን የደህንነት ሽፋን ከመስጠት አንፃር፤ አልፎ አልፎ የስፖርታዊ ጨዋነት መጓደል፤ የዳኞች ውሳኔ መዘግየት፤ ፌዴሬሽኑ የሚያሳልፋቸው የስነምግባር እርምጃና ውሳኔዎች መዘግየት የመሳሰሉት በተደረገው ግምገማ እንደ ክፍተት ታይተዋል፡፡ ከዚህ በተጨማሪም አንዳንድ የክለብ አሰልጣኞችና የቡድን መሪዎች ውጤት ሲጠፋባቸው ከተገቢው መንገድ ውጪ ውጤት ለማግኘት ሲሉ፤ ሜዳ ላይ የሚገኙ ደጋፊዎችንና ተጫዋቾቻቸውን ባልተገባ መልኩ በማነሳሳት ኃላፊነት የጎደለው ስራ የሚሰሩ አካላት እንዳሉም በግምገማው ታይቷል፡፡ አቶ ባህሩ እንደሚሉት፤ ችግሮቹ በሁለተኛው ዙር የፕሪሚየር ሊግ ውድድር እንዳይከሰቱ በግምገማው ላይ ክለቦች ችግሮቻቸውን እንዲያስተካክሉ አቅጣጫ ተቀምጧል። ፌዴሬሽኑም ችግሮች በሁለተኛው ዙር የፕሪሚየር ሊግ ውድድር ላይ የሚከሰቱ ከሆነ የማያዳግም የስነምግባር እርምጃ እንደሚወስድ ለክለቦች አሳውቋል። በመሆኑም ፌዴሬሽኑ ስፖርታዊ ጨዋነትን ለማስፈን በቀጣይ አጠናክሮ የሚሰራ ይሆናል። ስፖርታዊ ጨዋነት ችግር በአንድ ጊዜ የሚቀረፍ ስላልሆነ በሂደት እየተስተካከለ የሚሄድ በመሆኑ ኃላፊነቱ የአንድ ተቋም ወይም የክለቦች ብቻ ሳይሆን የሁሉም የስፖርት ቤተሰብ መሆኑንም ገልጿል። ኃላፊው አክለውም፤ አንዳንድ ጊዜ የስፖርታዊ ጨዋነት ክፍተት እንዳለ ሆኖ፤ ጋዜጠኞች ስለተፈጠረው ችግር ወይም ስለጉዳዩ የሚያስረዱበትና የሚዘግቡበት መንገድ የግጭት መነሻ ምክንያት ሊሆን ይችላል ካሉ በኋላ አንዳንድ ውድድሮች ገና ሳይጀመሩ ማጋጋሉና በክለቦች መካከል ካለው አንድነት ይልቅ ሊያለያዩ የሚችሉ ነጥቦች ላይ ትኩረት ሰጥቶ በመዝገብ ደጋፊውና ተጫዋቾች ከስፖርታዊ ጨዋነት ውጭ እንዲወጡ የሚያደርጉ ሂደቶች እንደነበሩ ገልጸዋል። የመገናኛ ብዙኃን ባለሙያዎች፣ የእግርኳስ ፌዴሬሽኑ፣ የክለብ አመራሮች፣ አሰልጣኞች፣ ተጫዋቾች፣ ደጋፊዎችና አጠቃላይ የስፖርት ቤተሰቡ ውድድሮች በፍጹም ስፖርታዊ ጨዋነት እንዲካሄዱና የሀገራችን ስፖርት አንድ እርምጃ ወደፊት እንዲጓዝ መስራት እንዳለባቸው አሳስበዋል፡፡ የዳኞች ብሄራዊ ኮሚቴ አንደኛ ዙር የፕሪሚየር ሊግ አፈጻጸም ምን እንደሚመስል መገምገሙን የጠቀሱት ኃላፊው፤ በዚህም ኮሚቴው በዳኝነት በኩል በታዩ ክፍተቶች ላይ በመነጋገር ችግሮችን ነቅሶ በማውጣት በሁለተኛው ዙር እንዳይደገሙ ለማድረግ እንዲቻል ውይይት ማድረጉን ጠቁመዋል፡ ፡ በመጀመሪያው የውድድር ዘመን በዳኝነቱ ዙሪያ የነበሩ ጠንካራ ጎኖች ተጠናክረው እንዲቀጥሉ ስምምነት መደረሱንም አክለዋል፡፡ አቶ ባህሩ በክለቦች በኩል አዲሱን የእግር ኳስ የዳኝነት ህግ ከማወቅ ጋር ተያይዞ ክፍተቶች እንደነበሩም ገልጸው፤ ፌዴሬሽኑ ፕሮግራሞችን አመቻችቶ ለክለብ አመራሮችና ቡድን መሪዎች ስልጠናውን እንዲያገኙ ማሳወቁንና በዚህም መሰረት ስልጠናው እንዲሰጣቸው ጥያቄ ላቀረቡ አካላት ስልጠናውን ለመስጠት ዝግጅቱን መጨረሱን ተናግረዋል፡፡ በተጨማሪም እያንዳንዱ ክለብ ስፖርታዊ ጨዋነትን በማክበር ኃላፊነት ወስዶ ውድድሩን እንዲያካሄድ፤ እንዲሁም ስለስፖርታዊ ጨዋነትና ስለ እግርኳስ ህግ ትምህርትና ስልጠና እንዲሰጡ የሚል መመሪያ ከፌዴሬሽኑ በኩል መተላለፉን አስታውቀዋል፡፡ በዚህ መሰረት ክለቦች በተግባር ትምህርቱንና ስልጠናውን እንዲሰጡ ፌዴሬሽኑ ክትትልና ቁጥጥር የሚያደርግ መሆኑን ገልጸዋል። የሁለተኛው ዙር የኢትዮጵያ ፕሪሚየር ሊግ ከመጀመሪያው ዙር የተሻለ ወይም የበለጠ እንዲሆን ለማድረግ፤ የተለያዩ ተግባራት ከባለድርሻ አካላት እንደሚጠበቅም ቁርጠኛ አቋም መያዙንም አቶ ባህሩ ተናግረዋል። ‹‹በተደረገው ግምገማና በቀረበው ሪፖርት መሰረት የአንደኛ ዙር የፕሪሚየር ሊጉ ውድድር የተሳካ ነበር። የተሻለ የውድድር ጊዜ የተመለከትንበትም ነው። ተራርቀው የነበሩ ክለቦች ተቀራርበው ውድድራቸውን ማድረግ ችለዋል። በገለልተኛ ሜዳ ውድድራቸውን ሲያደርጉ የነበሩ ክለቦች ልዩነታቸውን ወደጎን ትተው በራሳቸው ሜዳ ላይ ተጫውተዋል። ፌዴሬሽኑም ከፍተኛ ጥረት በማድረግ እነዚህ ክለቦች ችግራቸውን በውይይት በመፍታት ውድድራቸውን በተሳካ ሁኔታ እንዲያካሂዱ ትልቁን ሚና ተጫውቷል። የየክልሎቹ አስተዳደሮችና አመራሮችም ይህ እንዲሆን ከፍተኛ አስተዋጽ አድርገዋል። አሁንም በሁለተኛው ዙር የሊጉ ጨዋታ በክልሎች መካከል የተፈጠረው መልካም ግንኙነት ተጠናክሮ እንዲቀጥል ሁሉም ባለድርሻ አካላት ከፌዴሬሽኑ ጎን በመሆን ኃላፊነታቸውን ሊወጡ ይገባል›› በማለት አቶ ባህሩ አብራርተዋል፡፡ ከስፖርታዊ ጨዋነት ጋር ተያይዞ የቤት ስራው የእግር ኳስ ፌዴሬሽኑ ወይም ይህን ውድድር የሚመራው አካል ኃላፊነት ብቻ ነው ተብሎ መቆጠር የለበትም ያሉት አቶ ባህሩ፤ ስፖርታዊ ጨዋነት የሚረጋገጠው ሁሉም የስፖርት ቤተሰብ ኃላፊነቱን በተገቢው ሁኔታ ሲወጣ መሆኑን አስታውቀዋል፡፡ እንደ እርሳቸው ማብራሪያ፤ በክልሎች መካከል የታየው ስፖርታዊ ጨዋነት ተጠናክሮ እንዲቀጥልና በክለቦች መካከል የተሻለ መቀራረብ እንዲኖር የመገናኛ ብዙኃን አጀንዳ ቀርጸው ሊሰሩ ይገባል። ይህ እንዲሆን ከክለቦችና ከፌዴሬሽኑ ጋር ተቀራርበው መስራት ይጠበቅባቸዋል። ፌዴሬሽኑ በክልል ክለቦች መካከል የተፈጠረው ስፖርታዊ ጨዋነት ተጠናክሮ እንዲቀጥል የጀመረውን ስራ አጠናክሮ በመቀጠል ከኮሚሽነሮች በተጨማሪ ስራ አስፈፃሚ ኮሚቴዎች በተለያዩ የውድድር ሜዳዎች ላይ ተገኝተው ጨዋታዎችን እንዲታደሙ፣ እንዲታዘቡ የማድረጉ ስራም ተጠናክሮ ይቀጥላል። ስፖርት «ለወዳጅነት፣ ለፍቅር፣ ለአንድነት፣ ለወንድማማችነት» የሚለውን መርህ ለማስቀጠል ፌዴሬሽኑ ከየክለቡ የስራ አስፈፃሚዎችና ፕሬዚዳንቶች ጋር ውይይት በማድረግ በጎ ፉክክርን በሚፈጥር ስሜት ላይ የጋራ መግባባት ላይ ተደርሷል። ‹‹ሊጉ ፍጹም ስፖርታዊ ጨዋነት በተሞላበት ውድድሮች የሚካሄዱበት የውድድር ዘመን እንዲሆን፤ ማሸነፍ፣ መሸነፍና አቻ መውጣት የሚሉትን እግር ኳሳዊ ውጤቶች የስፖርት ቤተሰቡ መረዳት አለበት። ጥቃቅን ነገሮችን እያነሳን በመካከላችን ያሉ ልዩነታችንን እያሰፋን ወዳልሆነ አቅጣጫ እንዳንጓዝ፤ አንድ በሚያደርጉን ነገሮች ላይ ትኩረት በማደረግ ክፍተቶቻችንን እያሟላን ውጤታማ የሆነ የእግር ኳስ ውድድር እንዲኖረን ማድረግ አለብን። የዚህ ሁሉ ውድድር ዋነኛ ግቡ ለኢትዮጵያ ብሄራዊ ቡድን ግብዓት የሚሆኑ ተጫዋቾችን ማፍራት በመሆኑ የስፖርት ቤተሰብ የበኩሉን አስተዋጽ ማድረግ ይጠበቅበታል።›› ሲሉ የሁለተኛውን የሊግ ውድድር መጀመር አስመልክተው መልዕክታቸውን አስተላልፈዋል፡፡ የኢትዮጰያ ፕሪሚየር ሊግ ሁለተኛ ዙር ጨዋታ ነገ ወልዋሎ ዓዲግራት ዩኒቨርሲቲ ከሀዋሳ ከተማ በመቀሌ ስቴዲየም ከቀኑ ዘጠኝ ሰዓት በሚያደረጉት ጨዋታ የሚጀመር ሲሆን ሊጉ እሁድ ዕለት ቀጥሎ ወላይታ ዲቻ ከስሑል ሽረ፣ ደደቢት ከመቐለ 70 እንደርታ፣ ባህር ዳር ከተማ ከቅዱስ ጊዮርጊስ፣ ፋሲል ከነማ ከሲዳማ ቡና፣ ጅማ አባ ጅፋር ከአዳማ ከተማ እና ድሬዳዋ ከተማ ከኢትዮጵያ ቡና በተመሳሳይ ሰዓት ከቀኑ ዘጠኝ ሰዓት ጀምሮ ውድድራቸውን የሚያካሂዱ ይሆናል። መከላከያ ከደቡብ ፖሊስ በዚሁ ዕለት ከቀኑ አስር ሰዓት ግጥሚያቸውን ያካሂዳል። ፕሪሚየር ሊጉን መቐለ 70 እንደርታ በ35 ነጥብ ሲመራ፤ ሲዳማ ቡና በ30 ነጥብ ይከተላል።ቅዱስ ጊዮርጊስ በ26፣ ፋሲል ከነማ በ25 ነጥብ ሶስተኛና አራተኛ ደረጃ ይዘዋል፡፡ ደቡብ ፖሊስ፣ ስሑል ሽረ እና ደደቢት ደግሞ ከ14ኛ እስከ 16ኛ ያሉትን የመጨረሻዎቹን ሦስት ደረጃዎች ይዘው ወራጅ ቀጣና ውስጥ ይገኛሉ፡፡አዲስ ዘመን መጋቢት 6/2011በሶሎሞን በየነ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=6915
fee6d1609dcfacf513f968977015247b	69a701df5942e775f18a20eca79f909d	ቡድኑ የኦሊምፒክ ዝግጅቱን ቀጥሏል	እአአ በ2020 በጃፓን ቶኪዮ ለሚካሄደው ኦሊምፒክ በእግር ኳስ ለመሳተፍ ብሄራዊ ቡድኖች የማጣሪያ ጨዋታቸውን በማድረግ ላይ የሚገኙ ሲሆን፤ የኢትዮጵያ ከ23 ዓመት በታች ብሄራዊ ቡድንም በመጪው ሐሙስ ይጫወታል። በዝግጅት ላይ የሚገኘው ቡድኑ በዕቅዱ መሰረት ባለፈው ሳምንት ሁለት የወዳጅነት ጨዋታዎችን አካሂዷል።የብሔራዊ ቡድኑ ዋና አሰልጣኝ አብርሃም መብራቱ ያለፉትን ወራት በተለያዩ የሀገሪቱ ክፍሎች በመዘዋወር እና ባልደረቦቻቸውንም ወደ ስታድየሞች በማሰማራት ከፕሪምየር ሊጉ እና ሌሎች ሊጎች ለኦሊምፒክ ቡድኑ የሚሆኑ ተጫዋቾችን ሲመለከቱ ቆይተዋል። በዚህም በሀገሪቱ ሁለተኛ ሊግ ከሆነው ከፍተኛ ሊግ ስምንት ተጫቾችን ማካተት ተችሏል። አሰልጣኙ ለወጣት ተጫዋቾች ምርጫ ወደ ከፍተኛ ሊግ ቢያመሩም የተመለከቱት ግን በአንፃራዊነት ለረጅም ጊዜ የተጫወቱ እና በእግር ኳስ ጊዜያቸው በማብቃት ላይ የሚገኙት በርካታ ተጫዋቾች እንደሆኑ መታዘባቸውን ለሶከር ኢትዮጵያ በሰጡት አስተያየት ጠቁመዋል። በምልመላቸውም ለቡድኑ አንድ የውጭ ተጫዋችን ጨምሮ ለ34 ተጫዋቾች ጥሪ አድርገዋል። በጥሪው መሰረትም ቡድኑ ማረፊያውን በዋቢ ሸበሌ ሆቴል በማድረግ ልምምዱን የጀመረው ባለፈው ሳምንት ሲሆን፤ ከሲሺየልስ ብሄራዊ ቡድን ጋር ሁለት የወዳጅነት ጨዋታዎችንም አከናውኗል። የአቋም መለኪያ ጨዋታዎቹን ተከት ሎም ለቡድኑ ብቁ የሆኑ ተጫዋቾችን በመለየት ከቡድኑ ጋር አብረው የሚቀጥሉ ይሆናል። በዚህም በቅድሚ 26 ተጫዋቾችን በመምረጥ ስምንቱ የተቀነሱ ሲሆን፤ በቀጣይም ሦስት ተጫዋቾችን ወደ ክለባቸው እንዲመለሱ ተደርገዋል። ሐሙስ በአዲስ አበባ ስታዲየም ከማሊ ጋር ለሚደረገው ጨዋታም ቡድኑ ዝግጅቱን ቀጥሏል።የመልሱን ጨዋታም በ19 ባማኮ ላይ የሚያደርግ ይሆናል። በዚህ ውድድር ህግ መሰረት የወንዶች ቡድን ተጫዋቾች ከ23 ዓመት በታች ሲሆኑ፤ በሴቶች በኩል ግን የዕድሜ ገደብ አልተደረገባቸውም። የኢትዮጵያ ሴቶች ብሄራዊ ቡድንም በማጣሪያው የሚሳተፍ ሲሆን፤ የመጀመሪያ ጨዋታውንም በቀጣዩ ወር ማገባደጃ ላይ ያደርጋል። ቡድኑ አሰልጣኝ ሳይኖረው የቆየ በመሆኑ አዲስ አሰልጣኝ መቅጠር አስ ፈላጊ በመሆኑ ፌዴሬሽኑ አሰልጣኞችን አወዳድሯል። በዚህም በሴቶች የአፍሪካ ዋንጫ ማጣሪያ ብሄራዊ ቡድኑን ስትመራ የቆየችው የቅዱስ ጊዮርጊስ ክለብ አሰልጣኟ ሰላም ዘርዓይ ማለፏ ታውቋል። በመሆኑም ቡድኑ በቅርቡ ጥሪ ተደርጎለት ወደ ልምምድ እንደሚገባ ይጠበቃል። በውድድሩ ላይ የሚሳተፉት 15የወንድ ቡድኖች ሲሆኑ፤ ከስድስት ኮንፌዴሬሽኖች የተወጣጡ ሃገራትም ይሆናሉ። ጃፓን ለእግር ኳስ ጨዋታዎቹ አምስት ስታ ዲየሞችን አዘጋጅታለች። ብራዚል እና ጀርመን በሪዮው ኦሊምፒክ በወንድና በሴት ሻምፒዮን የሆኑ ቡድኖችም ናቸው።አዲስ ዘመን መጋቢት 9/2011በብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7135
f02c656ce7ba49a33ab6c110f9c690ef	ce84c905205f82512d30c646433938f2	የረጅሙ አረንጓዴ ንስር አሳዛኝ መጨረሻ	በአፍሪካ እግር ኳስ ታሪክ ከታዩ ድንቅ ባለ ተሰጦ የአጥቂ መስመር ተጫዋቾች መካከል ራሺድ ያኪኒ አንዱ ስለመሆኑ በርካቶች ይስማማሉ። የናይጄሪያ ብሔራዊ ቡድን የምንጊዜም ኮኮብ ግብ አስቆጣሪው አረንጓዴ ንስሩ በአሳዛኝ ሁኔታ የህልፈተ ህይወቱ ዜና ከተሰማ አንድ ዓመት አለፈ። ከኳስ ውጪ ሌላ ህይወት እንዳልነበረው የሚነገርለት ጭምቱ ኮከብ ጫማውን ከሰቀለ በኋላ የነበረው ህይወትና የሞተበት መንገድ አሁንም ድረስ የስፖርት ቤተሰቡ መነጋገሪያ ነው። ያኪኒ ለሁለት አስርት ዓመታት ያህል የኖረበትን የእግር ኳስ ህይወት በአገሩ ሊግ የጀመረ ቢሆንም በቀጣይ ያመራው ወደ ኮትዲቯሩ ክለብ አፍሪካ ስፖርት ናሽናል ነበር። ለህይወቱ ማለፍ ምክንያት ተደርጐ የሚጠቀሰው ጉዳይም ከዚህ ይጀምራል። ያኪኒ በኮትዲቯሩ ክለብ በነበረው ቆይታ የሚያገኘውን ገንዘብ በራሱ ስም በባንክ የሚያስቀምጥ ሰው አልነበረም። ይልቁንም በትውልድ አገሩ በናይጄሪያ ቤቱን ለሚጠብቅለት የቅርብ ጓደኛው በመላክ እንዲያስቀምጥለት ያደርግ ነበር። ይህ ጓደኛውም የሚልክለትን ገንዘብ ተቀብሎ እቤቱ ውስጥ ሲያጠራቅምለት ይቆያል። ከዕለታት አንድ ቀን ግን ይህ ጓደኛው የተጠራቀመው ገንዘብ ልቡን አሸፍቶት ከኮከቡ ጓደኛው ይልቅ ንዋይን መረጠ። ያኪኒ የኮትዲቯር ቆይታውን ደምድሞ ወደ አገሩ ሲመለስም ጓደኛው ከድቶት ቅንጡ መኪናና ቤት ገዝቶ የተንደላቀቀ ህይወት ሲመራ ተመለከተው። ከዚህ ጊዜ አንስቶም ያኪኒ ሰውን መራቅና ብቸኝነትን ከመምረጥ ባለፈ ማንንም ማመን አቆመ። የያኪኒ ህይወት ግን በዚሁ አላበቃም። ሌላ ተስፋና ሌላ ህይወት የጀመረበትን አጋጣሚ ከወደ አውሮፓ አገኘ። ፖርቹጋል፤ ግሪክና ሌሎች በርካታ አገራት ተዘዋውሮ በመጫወት በራሱ ላብ በክህደት ያጣውን ገንዘብ መልሶ አገኘው። የ1994 የዓለም ዋንጫ ሲታወስ ያኪኒን አለማስታወስ ይከብዳል። በዚህ የዓለም ዋንጫ ናይጄሪያና ቡልጋሪያ የመጀመሪያ ጨዋታቸውም እያደረጉ ነበር። ያኪኒ ከፊኒዲ ጆርጅ ያገኛትን ኳስ ወደ ጎልነት ሲቀይራት ራሱም አብሮ ግቡ ውስጥ የገባበት አጋጣሚ አሁንም ድረስ በስፖርት አፍቃሪው ዘንድ እንደ ትናንት ይታወሳል። ሁለት እጆቹን በመረቡ ቀዳዳዎች በኩል ወደ ውጭ አውጥቶ፣ አይኖቹን ጨፍኖ በስሜት ጮኸ። የፎቶ ካሜራዎች ተንቀጫቀጩ። የእግር ኳሱ ዓለም ምስሉን ከማይረሱ የውድድሩ ትዕይንቶች ጎራ ፈረጀው። የያኪኒ ግብም ንስሮቹን በከፍታ ላይ አበረራቸው። ጣፋጭ የሦስት ለዜሮ ድልም አጣጣሙ። በዚያ ዘመን ያኪኒ በዝና ላይ ዝና ተጨመረለት። በዓለም ዋንጫ ማጣሪያው በሰባት ጨዋታ ስምንት ግብ አስቆጥሮ ሀገሩን አሳለፈ። በአፍሪካ ዋንጫም የቡድኑ የውጤት ሞገስ ሆኖ በድል ጨረሰ። በፖርቹጋል ሊግ የስኬት ካባ በደረበበት ዓመትም ከፍቅረኛው ጋር በሰርግ ተሳሰረ። ሁሉም ሙሉ ሆነለት። ብዙ ሳይቆይ ግን የሞላው መጉደል ጀመረ። ያኪኒና ፍቅሩ ወደ ጫጉላ በፍቅር ሄደው በጠብ ተመለሱ። ትዳሩም ሳይጀመር ተጠናቀቀ። ለናይጄሪያ ለመጨረሻ ጊዜ ሲጫወት፣ ያን ሁሉ ጀብድ የሰራው ሳተና በወረት ዋግ ተመታ። የደጋፊ ተቃውሞ በዝቶበት መንፈሱ ላይጠገን ተሰበረ። ከዚያ ወዲህ አረንጓዴውን ማሊያም አልለበሰም። ያኪኒ ብዙ ባልንጀራ የለውም። የልቤ ሰው የሚለው ብዙ የለውም። ጭንቅ የማይችል፣ መታየት የማይወድ፣ ሁሉ በሆዱ ሰው ነበር። ለአንድ ሰው ብቻ ግን ግልጽ ነበር። ኢብራሂም ይባላል። ያኪኒ ይቀርበዋል፣ ያምነዋልም። ከተጫዋችነት ከተገለለ በኋላ፣ ደመወዙ ሲነጥፍ እንደማንኛውም ስፖርተኛ ቢዝነስ ውስጥ ለመግባት ከጀለ። ኢብራሂም መንገዱን ያውቀዋል፣ ያኪኒ ደግሞ ገንዘብ አለው። ስለዚህ ያፈራውን ጥሪት ወደ ገንዘብ ቀይሮ፣ ያለውን ሁሉ አራግፎ ለኢብራሂም አስረከበው። ጌጣጌጥ ንግድ ታሰበ። የውጭ ምንዛሪ ስለሚያስፈልግ የያኪኒ ገንዘብ ባስፈለገ መጠን ተመነዘረ። ግን የዕቅዱ ምስጢር አልተጠበቀም ነበር። ይህም ሌላ መዘዝ ይዞበት ከች አለ። በቅርብ ሲከታተሏቸው የነበሩ ዘራፊዎች ጓደኛውን እቤት ውስጥ ገድለው ጠቅላላ ገንዘቡን ይዘው ተሰወሩ። አሁን ያኪኒ ልቡ ክፉኛ ተሰበረ፤ ያመነው ጓደኛው ከዳው፤ የታመነለት ደግሞ በዘራፊዎች ተገደለ፤ ይህም ቅስሙን ሰበረው። ኢብራሂምን ያጣው ያኪኒ። ያለገንዘብ ብቻውን ቀረ። ህመሙን ለብቻው ታመመ። በአንድ ጀንበር ሁሉን አጣ። ከዚያ በኋላ ህይወቱ መቅኖ ቢስ ሆነ። ከህዝብ ተደበቀ። ከዘመዶቹ ርቆ በኢባዳን ከተማ ተገልሎ መኖርን የመረጠበት ምክንያትም ይህ ነው። ያኮራት ናይጄሪያም በዚህ ወቅት ሲቸገር አልፈለገችውም። ጎረቤቶቹ ግን የዝናው ዘመን አብቅቶ ሞራሉ የደቀቀውን ያኪኒን ከሰው ተራ ወጥቶ፣ በጎዳና ዳር የሙዝ ጥብስ የሚሸጡ ጉልቶች ዘንድ ቆሞ ያዩታል። በኢባዳን ከተማ ጎዳና ዳር ባለ ጥሻ ውስጥ ተፀዳድቶ ሲወጣ አይተነዋል የሚሉም አሉ። የመጨረሻዎቹ ዓመታት ያኪኒ ከሰው ተገልሎ «ጠላቶቼ ኢብራሂምን ገድለው ለዚህ አበቁኝ» በሚል እምነት ብቻ ከራሱ ጋር ረጅም ሃዘን ተቀመጠ። ከአምስት ዓመታት በላይ በጭንቀትና በድብርት አሳለፈ። ያኪኒ በዚህች ትንሽ ከተማ ህይወቱን መምራት በጀመረበት ወቅት ይታይበት የነበረው ያልተለመደ ባህሪን ተከትሎም ነበር የመገናኛ ብዙሃን እይታ ውስጥ የገባው። ያኪኒ በዚህ ወቅት እጅግ ብቸኛ ከመሆኑ ባሻገር የአዕምሮ እክል ገጥሞት እንደነበር መረጃዎች ወጥተዋል። ሲከታተሉት የነበሩ የናይጄሪያ መገናኛ ብዙሃን ያኪኒ የቅርብ ቤተሰቦቹን ጭምር እቤቱ ሲመጡ ያባርራቸው እንደነበር በወቅቱ ዘግበዋል። ያኪኒ ከዚህ ካልተለመደ ባህሪው ባሻገር በአካባቢው ያሉ ሰዎችና ጎረቤቶቹ የአዕምሮ ችግር እንዳልነበረበት አስተያየት ሲሰጡ ተደምጠዋል። እንዲያውም ያኪኒ በአካባቢው ካሉ ድሃ ማህበረሰቦች ጋር ጥሩ ግንኙነት እንደነበረውና ከገንዘብ አንስቶ እስከሚመገቡት ሩዝ ሲያከፋፍል እንደኖረ ይናገራሉ። ይህም የእውነት ያኪኒ የአዕምሮ ችግር ነበረበት ወይስ የደረሰበት ስነ ልቦናዊ ጉዳት ራሱን ከቅርቦቹ ሰዎች እንዲያገል አደረገው የሚል ውዝግብ እንዲነሳ አድርጓል። ረጅሙ አረንጓዴ ንስር ልክ የዛሬ ዓመት ከቤቱ ያለፍላጎቱ ተጎትቶ ለመውጣት ሲገደድ በአካሉ ላይ ደም ይታይበት ነበር። ከምስክሮች አንዳንዶች «እገታ ነው» አሉ። ሌሎች ደግሞ ውለታው የከበዳቸው ወገኖች ከቤቱ ወስደው አስገድደውም ቢሆን ሊያሳክሙት ስለፈለጉ ነው ብለው አመኑ። ምንም ይሁን ምን፣ ያኪኒ ከራሱ ዓለም ውጭ መኖርን አልፈለገም። ራሱ ባጠረው ቅጥር ውስጥ እስከ ህይወቱ ፍፃሜው ቆየ።አዲስ ዘመን መጋቢት 8/2011ቦጋለ አበበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7066
37e0dc22b1b6654b57f0da92a349330c	2aa5cae2e51cb23f8432864e6cd62a06	የእንግሊዝ ክለቦች የሻምፒዮንስ ሊጉ ጉዞ	በዓለም ከቀዳሚ ተወዳጅ ሊጎች መካከል ይጠቀሳል፤ የእንግሊዝ ፕሪምየር ሊግ። ነገር ግን በአንድ ነገር ይታማል፤ ክለቦቹ በአውሮፓ ሻምፒዮንስ ሊግ በሚያሳዩት ደካማ ብቃት። ለዚህም በማሳያነት የሚነሳው የሊጉ ተሳታፊ ክለብ(ቼልሲ) ለመጨረሻ ጊዜ ባለ ጆሮ ረጅሙን ዋንጫ ያነሳው እአአ በ2012 መሆኑ ነው። ከዚህም ባሻገር በዚህ የውድድር መድረክ የተሻለ ታሪክ መጻፍ የቻለው ክለብ ሊቨርፑል ብቻ ነው። በዘንድሮው ሻምፒዮንስ ሊግ ግን፤ ከተለመደው ውጪ አራት የእንግሊዝ ፕሪምየር ሊግ ክለቦች ለሩብ ፍጻሜው ደርሰዋል። ዋንጫውን ለተከታታይ ዓመት ለማንሳት በግስጋሴ ላይ የሚገኘው የፔፕ ጋርዲዮላው ማንቺስተር ሲቲ፣ የሊጉን ዋንጫ ለመጀመሪያ ጊዜ የክለባቸው ለማድረግ እየተጉ ያሉት ቀያዮቹ ሊቨርፑሎች፣ በአዲሱ አሰልጣኛቸው ከነበሩበት ቀውስ ወጥተው አስደማሚ የውድድር ዓመት በማሳለፍ ላይ የሚገኙት ቀያዮቹ ሰይጣኖቹ ማንችስተር ዩናይትዶች እንዲሁም በውድድር ዓመቱ የዋንጫ ተፋላሚ ከሆኑት መካከል አንዱ ቶትንሃም ሆትስፐር ናቸው። እአአ ከ1999 ጀምሮ ባሉት የውድድር ዓመታት የእንግሊዝ ክለቦች የተሻለ እንቅስቃሴ ያሳዩት በ2007/2008 እና 2008/2009 ነው። በወቅቱ አራት አራት ክለቦቻቸው ስምንት ውስጥ የገቡ ሲሆን፤ ከዚያን በፊትም ይሁን በኋላ ግን ዕድሉን አላገኙም። ከአራቱ ክለቦች የሻምፒዮንስ ሊጉን ዋንጫ ያነሱት ሁለቱ ክለቦች ብቻ ሲሆኑ፤ ማንቸስተር ሲቲ እና ቶተንሃም ግን በመድረኩ የተመዘገበ የአሸናፊነት ታሪክ የላቸውም። በአንጻሩ የላሊጋው ክለቦች በመድረኩ ጫና የፈጠሩ ሲሆን፤ ያለፉትን አምስት ዋንጫዎችም የስፔን ክለቦች ነበሩ የወሰዷቸው። በተለይ በዚህ ውድድር ስኬታማ የሆነው ሪያል ማድሪድ፤ አንድ ጊዜ በተቀናቃኙ ባርሴሎና የበላይነቱን አሻግሮ ከመስጠት ባለፈ ለአራት ተከታታይ ዓመታት ዋንጫውን በማንሳት አቻ ያልተገኘለት ክለብ ነው። ነጫጮቹ ዋንጫውን ለ13ጊዜያት በማንሳትም ማንም የማይደርስበትን ክብረወሰን አርቀው ሰቅለዋል። ለክለቦች በየሃገራቱ ከሚካሄዱት የሊግ ጨዋታዎች ባሻገር በዚህ ውድድር ውጤት ማስመዝገብ በእግር ኳስ ታላቅ ክብርን የሚያቀዳጅ ነው። ከዚህም ባሻገር ከአውሮፓ ምርጥ ክለቦች ተወዳድሮ አሸናፊ የሚሆነው ክለብ ምርጥ የመባል እንዲሁም በባሎን ድ ኦርም ተጫዋቾችን የማስመረጥ ሰፊ ዕድል ይፈጥርለታል። የፕሪምየር ሊጉ ግለቦችም ይህንን ለማሳካት እንደሚፋለሙም ይጠበቃል። በአራቱ ዓመታት ተሳትፏቸው ለሶስት ጊዜያት ስምንት ውስጥ መግባት የቻሉት ውሃ ሰማያዊዎቹ ዋንጫውን ማንሳት የዚህ ዓመት ስኬታቸው ነው። አሰልጣኙ ፔፕ ጋርዲዮላ ፕሪምየር ሊጉን ከመቀላቀላቸው አስቀድሞ ከባርሴሎና ጋር ሁለቴ ዋንጫውን ያነሱ ሲሆን፤ ክለባቸው በሻምፒዮንስ ሊጉ የነበረው እንቅስቃሴ ለአሸናፊነት ሊያበቃቸው እንደሚችልም ይገመታል። ለዚህም ከሻካታር ዶንቴስክ እና ከሻልክ ጋር በነበራቸው ጨዋታ ያስመዘገቡት ውጤትም ማሳያ ነው። የክለቡ አጥቂ ሰርጂዮ አጉዌሮ አሁንም ግብ በማምረት ላይ ሲሆን፤ በየ70 ደቂቃው አንድ ግብ እያስቆጠረ እንደሚገኝም የሻምፒዮንስ ሊጉ መረጃ ያሳያል። እአአ በ2017 የውድድር ዓመት 16 ውስጥ መግባት የቻለው ቶትንሃምም በተመሳሳይ ከስምንቱ ክለቦች መካከል አንዱ ሆኗል። የአውሮፓ ሻምፒዮንስ ሊግ ሩብ ፍጻሜ ድልድል መሰረትም ሁለቱ ክለቦች ከሊጋቸውም አልፈው አቅማቸውን የሚለኩበት መድረክ ፈጥሮላቸዋል። ባለፈው ሳምንት መጨረሻ ይፋ በተደረገው በዚህ የጨዋታ መርሃግብር መሰረትም አንድ የእንግሊዝ ቡድን ግማሽ ፍጻሜውን መቀላቀል እንደሚችል ማረጋገጥ ይቻላል። በአንድ ጎል ብልጫ የተለያየ ደረጃ ላይ የተቀመጡት የሁለቱ ክለቦች የግብ አምራቾች አጉዌሮ እና ሃሪ ኬይንም ለክለባቸው ግቦችን በማስቆጠር ይፎካከራሉ። ያለፈው የውድድር ዓመት ለፍጻሜ ደርሰው በሪያል ማድሪድ የተሸነፉት ቀያዮቹ፤ በመድረኩ የተሻለ ተሳትፎ አላቸው። የአምስት ጊዜ የዋንጫ ባለቤት የሆኑት ሊቨርፑሎች በምድብ ጨዋታዎች የነበራቸው እንቅስቃሴ ጥሩ የሚባል ሲሆን፤ በሩብ ፍጻሜው ከፖርቶ ጋር የሚገናኙ ይሆናል። ያለፈው ዓመት 16 ውስጥ የተገናኙት ሁለቱ ክለቦች በሊቨርፑል ሰፊ የጎል ብልጫ መጠናቀቁም የሚታወስ ነው። በቀድሞው የክለቡ ተጫዋችና በአሁኑ አሰልጣኛቸው ሶሻየር ከነበሩበት ያገገሙት ማንችስተር ዩናይትዶች፤ ጉዳት እየፈተናቸውም የፈረንሳዩን ክለብ ፒኤስጂን ያሸነፉበት ውጤት አስደናቂ የሚባል ነበር። ቀያዮቹ ሰይጣኖች ሶስት ጊዜ ዋንጫውን በማንሳት ከእንግሊዝ ክለቦች ሁለተኛውን ስፍራ ይይዛሉ። በሩብ ፍጻሜ ድልድሉ የሚገናኙት ከስፔኑ ኃያል ክለብ ባርሴሎና ጋር ሲሆን፤ ይህም ጨዋታ ሳይፈትናቸው እንደማይቀር ይጠበቃል። ሁለቱ ክለቦች እአአ 2009 እና 2011 የፍጻሜ ጨዋታ ቢገናኙም ድሉ የካታሎኑ ክለብ ነበር። ስምንቱን ከተቀላቀሉት ክለቦች መካከል ከእንግሊዝ ክለቦች ውጪ የተገናኙት ደግሞ አያክስ እና ጁቬንቱስ ናቸው። አያክስ ከሊቨርፑል ቀጥሎ አራት ዋንጫዎችን በማንሳት የሚቀመጥ ክለብ ሲሆን፤ በኮከቡ ክርስቲያኖ ሮናልዶ ሃትሪክ ሳይታሰብ ሩብ ፍጻሜውን የተቀላቀለው የጣሊያኑ ክለብ ሁለቴ የዋንጫ ባለቤት ሆኗል። በግማሽ ፍጻሜውም የማንቺስተር ሲቲ እና የቶትንሃም አሸናፊ ከጁቬንቱስና አያክስ አሸናፊ ጋር የሚገናኝ ይሆናል። የማንችስተር ዩናይትድና ባርሴሎና አሸናፊ ደግሞ ከሊቨርፑል እና ፖርቶ አሸናፊ ጋር ይጫወታል።አዲስ ዘመን መጋቢት 9/2011በብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7139
15557c14378f6b41b1d7ff4211871876	e1d18628b6fd70dd892554703913bf82	በፕሪምየር ሊጉ ማን ለጎል የሚሆኑ ኳሶችን አመቻቸ ?	ቀጣዮቹ ቁጥራዊ መረጃዎቻችን በመጀመ ሪያው ዙር የሊጉ ጨዋታዎች የትኞቹ ተጫዋቾች በርካታ ግቦችን አመቻችተዋል እንዲሁም እነማን በይበልጥ በግቦች ላይ ቀጥተኛ ተሳታፊ ነበሩ የሚሉትን እና ተያያዥ ጥያቄዎች ይመልሳሉ። ሶከር ኢትዮጵያ በድረ ገጹ እንዳስነበበው በፕሪምየር ሊጉ የመጀመሪያ ዙር በተከናወኑት 120 ጨዋታዎች 227 ግቦች ተቆጥረዋል። ከነዚህም ግቦች ውስጥ 166ቱ ኳሶች ከመረብ እንዲያርፉ ከአስቆጣሪዎቹ በተጨማሪ አጋጣሚዎቹን ያመቻቹ ተጫዋቾች እርዳታ አስፈላጊ ነበር። በመሆኑም በጥቅሉ 86 ተጫዋቾች በግብ አስቆጣሪነት ዝርዝር ውስጥ ሲካተቱ አጋጣሚዎቹን በመፍጠሩ ሂደት ውስጥ ደግሞ በድምሩ 101 ተጫዋቾች ተመዝግበዋል። ከእነዚህ ውስጥ 59 ተጫዋቾች እያንዳንዳቸው አንድ ግብ የሆነ ኳስን አመቻችተዋል። በክለብ ደረጃ ስንመለከታቸው በወላይታ ድቻ ፣ አዳማ እና ሀዋሳ ከተማ ሁለት ፤ በድሬዳዋ ከተማ፣ ደቡብ ፖሊስ ፣ ስሐል ሽረ ፣ ወልዋሎ አድግራት ዩ እና ደደቢት ሦስት ፤ በመቐለ 70 እንደርታ ፣ ቅዱስ ጊዮርጊስ ፣ ጅማ አባ ጅፋር፣ ኢትዮጵያ ቡና እና ባህር ዳር ከተማ አራት፣ በፋሲል ከተማ እና መከላከያ አምስት እንዲሁም በሲዳማ ቡና ስምንት ተጫዋቾች በዝርዝሩ ውስጥ መካተት ችለዋል። ቀጣዩን ደረጃ የሚወስዱት ሁለት ግቦችን ማመቻቸት የቻሉ ተጫዋቾች ናቸው። እነዚህ በቁጥር 26 ሲሆኑ በድምሩ ለ52 ግቦች መቆጠር ምክንያት መሆናቸውን እንረዳለን። ከመካከላቸውም ቅዱስ ጊዮርጊስ እና ድሬዳዋ ከተማ አራት፣ ፋሲል እና መቐለ ሦስት፣ ሲዳማ፣ ሀዋሳ እና ባህርዳር ሁለት እንዲሁም አባ ጅፋር ፣ ቡና ፣ መከላከያ ፣ ድቻ ፣ ሽረ እና አዳማ አንድ አንድ ተጫዋቾችን አስመዝግበዋል።በሦስተኛ ደረጃ ዕኩል ሦስት ኳሶችን ማመቻቸት የቻሉ 11 ተጫዋቾችን እናገኛለን። ሱሌይማን ሰሚድ እና በረከት ደስታ ከአዳማ ከተማ፣ ዲዲዬ ለብሪ እና መስዑድ መሀመድ ከጅማ አባ ጅፋር ፣ ብሩክ በየነ እና ታፈሰ ሰለሞን ከሀዋሳ ከተማ ፣ ብሩክ አየለ እና በረከት ይስሀቅ ከደቡብ ፖሊስ ፣ ወንድሜነህ ዓይናለም ከሲዳማ ቡና ፣ ዮናስ ገረመው ከመቐለ 70 እንደርታ እና ቸርነት ጉግሳ ከወላይታ ድቻ በዚህ ውስጥ ይካተታሉ። የሀዋሳው አማካይ ታፈሰ ሰለሞን ስድስት ግቦችን በማስቆጠሩ በድምሩ አስራአንድ ግቦች ላይ ቀጥተኛ ተሳትፎ ሲያደርግ ብሩክ በየነ እና ወንድሜነህ ዓይናለም ደግሞ በአራት ግቦች ላይ ተሳትፎ አድርገዋል። የደቡብ ፖሊሶቹ በረከት ይስሀቅ እና ብሩክ አየለ ለጎል ያመቻቿቸው ሦስት ሦስት ጎሎች ቡድናቸው ጅማ አባ ጅፋርን 6-1 በረታበት ጨዋታ የተመዘገቡ ነበሩ። የአዳማ ከተማው የመስመር ተከላካይ ሱሌይማን ሰሚድ ከ10ኛው እስከ 12ኛው ሳምንታት በሦስት ተከታታይ ጨዋታዎች ግብ የሆኑ ኳሶች ማመቻቸት ችሏል።አራት ኳሶችን ለግብ ያመቻቹ ተጫዋቾች አማኑኤል ገብረሚካኤል – መቐለ 70 እንደርታየሊጉን ኮከብ ግብ አግቢነት ከምንይሉ ወንድሙ ጋር በመሆን በ11 ግቦች በመምራት ላይ የሚገኘው የመቐለዎች አጥቂ አማኑኤል አራት ጎሎች እንዲቆጠሩ ደግሞ ቀጥተኛ ሚና ተወጥቷል። በዚህም በ15 ግቦች ላይ በቀጥታ በመሳተፍም ጭምር በሊጉ ቀዳሚ ነው። የፊት አጥቂው ከክፍት ጨዋታ ለሳሙኤል ሳሊሶ ሁለት ለያሬድ ከበደ እና ኦሰይ ማወሊ ደግሞ አንድ አንድ ኳሶችን በማመቻቸት ቡድኑ ዙሩን በመሪሪነት እንዲጨርስ ትልቁን አስተዋፅኦ አበርክቷል።ሐብታሙ ገዛኸኝ – ሲዳማ ቡናበኢትዮጵያ ኦሊምፒክ ቡድን ጥሪ እየተደረገለት የሚገኘው ወጣቱ የመስመር አጥቂ ሐብታሙ ገዛኸኝ አራት ግቦችን በማስቆጠር አራት ጊዜ ደግሞ ከክፍት ጨዋታዎች ኳሶችን በማመቻቸት በጥቅሉ በስምንት ግቦች ላይ ቀጥተኛ ተሳታፊ ሆኗል። ተጫዋቹ በተለያዩ አራት ጨዋታዎች ፀጋዬ ባልቻ ፣ ወንድሜነህ ዓይናለም፣ አዲስ ግደይ እና መሐመድ ናስር ላስቆጠሯቸው ግቦች ነበር ኳሶችን ያመቻቸው።ደስታ ዮሃንስ – ሀዋሳ ከተማካለው ደረጃ አንፃር በተደጋጋሚ ጉዳቶች ሳቢያ በቂ የጨዋታ ጊዜን ያላገኘው የመስመር ተከላካዩ ካስቆጠራቸው ሦስት ግቦች በተጨማሪ ታፈሰ ሰለሞን፣ እስራኤል እሸቱ ፣ ገብረመስቀል ዱባለ እና አዳነ ግርማ ከመረብ ያገናኟቸው ኳሶችን በማመቻቸት ሰባት ጎሎች ላይ በቀጥታ ተሳተፏል። ሆኖም ተጫዋቹ አጋጣሚዎቹን የፈጠረው በዙሩ የመጀመሪያ ሰባት ጨዋታዎች ወቅት ሲሆን የተሻለ የመሰለፍ ዕድሉ ቢኖረው ከዚህ በተሻለ በግቦች ላይ ተሳትፎ ማድረግ ይችል እንደነበር መረዳት ይቻላል።አምስት ኳሶችን ለግብ ያመቻቹ ተጫዋቾች ዳዊት እስጢፋኖስ – መከላከያየመለላከያ የጨዋታ አቀጣጣይ የሆነው ዳዊት እስጢፋኖስ ምንም ግብ ማስቆጠር ባይችልም አማካይ ክፍሉን በፊት አውራሪነት በመራባቸው ጨዋታዎች አምስት ኳሶችን ለአግቢዎች ማድረስ ችሏል። ከነዚህም ውስጥ ለምንይሉ ወንድሙ ግቦች ሁለት ኳሶችን ከቅጣት ምት ማሻገር የቻለ ሲሆን በክፍት ጨዋታ ደግሞ ለፍሬው ሰለሞን ሁለት እንዲሁም ለፍቃዱ ዓለሙ ደግሞ አንድ ኳስን አመቻችቷል።ዘላለም ኢሳይያስ – ደቡብ ፖሊስወደ ግብ የተቀየሩ የማዕዘን ምቶችን በማሻገር ስኬታማ ጊዜን ያሳለፈው ዘላለም ኢሳይያስ ሁለት ግቦችን በማስቆጠር እና አምስት በማመቻቸት ቡድኑ ከመረብ ካገናኛቸው 16 ግቦች በሰባቱ ላይ ቀጥተኛ ተሳትፎ አድርጓል። ከነዚህም መካከል ለዘሪሁን አንሼቦ ሁለት ጊዜ ለዮናስ በርታ ደግሞ አንዴ ያደረሳቸው ኳሶች ከማዕዘን ምት የተነሱ ሲሆኑ ለሄኖክ አየለ ያደረሳቸው ሁለት ኳሶች ደግሞ ከክፍት ጨዋታ የተገኙ ነበሩ።አዲስ ዘመን መጋቢት 8/2011አብርሃም ተወልደ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7063
2255aa29a540c4b8efdf06aa392251c8	0f38a4328cffe674cc29747974f523cc	የአፍሪካ ብስክሌት ሻምፒዮና ነገ ይጠናቀቃል	በዘንባባ ያሸበረቀው የውቧ ባህርዳር ጎዳናዎች ባላለፉት ቀናት ከመኪና ይልቅ ብስክሌቶች ነበሩ የሚታዩባት። ከቅርብ ጊዜ ወዲህ ብስክሌት መጠቀም እየቀነሰ የመጣባት ባህርዳርም በርካታ አፍሪካዊያን የብስክሌት ጋላቢዎችን ስታስተናግድ ቆይታ ለማጠናቀቅ አንድ ቀን ብቻ ቀርቷታል። ኢትዮጵያ ያላት የመልከዓምድር አቀማመጥ እንዲሁም ከአየሩ ጋር በተያያዘ ለብስክሌት ስፖርት ምቹ መሆኗ ይነገራል።በተለይ በትግራይ እና በአማራ ክልሎች ደግሞ ተዘውታሪነቱ የላቀ ነው። አብዛኛውን ጊዜ ኢትዮጵያን ወክለው እስከ ኦሊምፒክ መሳተፍ የቻሉ ጋላቢዎች ከትግራይ ክልል የተገኙ ናቸው። ክልሉ በርካታ ክለቦችን በመያዝ ወጣቶችን የሚያሰለጥን ሲሆን፤ ያፈራቸው ስፖርተኞችም በውጭ ሃገራት ክለቦች እስከ መጫወት ደርሰዋል። በአማራ ክልልም በተመሳሳይ በርካታ የብስክሌት ስፖርተኞች የሚወጡ ሲሆን፤ ጥረት ኮርፖሬሽንን እና አምባሰልን የመሳሰሉ ክለቦችን ማንሳት ይቻላል። በአፍሪካ አህጉር ትልቅ የሆነውን ብስክሌት ሻምፒዮናም ክልሉ (ባህርዳር ከተማ) በማካሄድ ላይ ትገኛለች።በአፍሪካ ብስክሌት ኮንፌዴሬሽን የሚመራው የአፍሪካ ብስክሌት ሻምፒዮና በየዓመቱ የሚካሄድ ውድድር ሲሆን፤ የዘንድሮው ለ14ኛ ጊዜ ነው። ያለፈው ዓመት መጨረሻ የኮንፌዴሬሽኑ ፕሬዚዳንት ወደ ኢትዮጵያ በመምጣት ከኢፌዴሪ ስፖርት ኮሚሽን ጋር በመወያየትም ከመግባባት ደርሰዋል። በዚህም መሰርት ለአዘጋጅነቱ ፍላጎት ካሳዩት ከተሞች መካከል ባህርዳር የፌዴሬሽኑን መስፈርት በማሟላት ተመራጭ ሆናለች። በዚህም መሰረት ላለፉት ስድስት ወራት ዝግጅት ሲካሄድ ቆይቶ፤ ውድድሩ በደማቅ ሁኔታ በመካሄድ ላይ የሚገኝ ሲሆን፤ ነገ ይጠናቀቃል። ይህንን ውድድሩን ከሌላው ጊዜ ለየት የሚያደርገው የ2020 የቶኪዮ ኦሊምፒክ ማጣሪያ በመሆኑ ነው፤ በመሆኑም በርካታ ሃገራት ተሳታፊ እንደሚሆኑ ይጠበቅ ነበር። ይሁን እንጂ ከ46ቱ የኮንፌዴሬሽኑ አባል ሃገራት የተመዘገቡት 17 ሲሆኑ፤ በውድድሩ ላይ እየተካፈሉ ያሉት ግን 13 ቡድኖች፤ 180 ልዑካን ናቸው። በውድድሩ ላይ እየተሳተፉ የሚገኙትም አዘጋጇን ኢትዮጵያ ጨምሮ፤ ቡርኪናፋሶ፣ ሩዋንዳ፣ ኤርትራ፣ ቤኒን፣ ኮትዲቯር፣ ግብፅ፣ ናሚቢያ፣ ሞሪሽየስ፣ ሲሼልስ፣ አልጄሪያ፣ ዴሞክራቲክ ኮንጎ እና ደቡብ አፍሪካ ናቸው። ባለፈው ሳምንት መጨረሻ በተካሄደው የመክፈቻ መርሐ ግብር ላይም፤ የክልሉ ፕሬዚዳንት ዶክተር አምባቸው መኮንን፣ የባህልና ቱሪዝም ሚኒስትር ዶክተር ሂሩት ካሳውና ሚኒስትር ዴኤታው ሀብታሙ ሲሳይ፣ የኢፌዴሪ ስፖርት ኮሚሽን ኮሚሽነር ርስቱ ይርዳ፣ የኢትዮጵያ ኦሊምፒክ ኮሚቴ ፕሬዚዳንት ዶክተር አሸብር ወልደ ጊዮርጊስ፣ የአፍሪካ ብስክሌት ማህበር ፕሬዚዳንት ዶክተር መሃመድ ወጋይ፣ የኢትዮጵያ ብስክሌት ፌዴሬሽን ፕሬዚዳንት አቶ ወርቁ ገዳ እንዲሁም የክልል እና የሃገራት ፌዴሬሽን ሥራ አስፈጻሚ አባላት ተገኝተዋል። ባለፈው ሳምንት መጨረሻ በተጀመረው በዚህ ሻምፒዮና በመጀመሪያው ዕለት ኢትዮጵያ ሦስት ወርቅ እና አንድ ነሐስ በማስመዝገብ ነበር መምራት የጀመረችው። በወጣት ሴቶች 15 ኪሎ ሜትር የቡድን ክሮኖ ኢትዮጵያዊያኑ ብስክሌተኞች ተፎካካሪያቸውን ኤርትራዊያንን በመብለጥ የወርቅ ሜዳሊያውን ወስደዋል። በአዋቂ ሴቶች 30 ኪሎ ሜትር የቡድን ክሮኖም በተመሳሳይ የወርቅ ሜዳሊያውን ወስደዋል። በወጣት ወንዶች የ30 ኪሎ ሜትር የቡድን ክሮኖም የበላይነቱ በኢትዮጵያዊያን ሲያዝ በአዋቂ ወንዶች 46 ነጥብ 6 ኪሎ ሜትር የነሐስ ሜዳሊያውን ወስደዋል።ኢትዮጵያ ከአዘጋጅነቷ ባሻገር በውድድሩ ተሳታፊ እንደመሆኗ ዝግጅቷን ቀድማ ነው የጀመረችው። ባለፈው ታኅሣሥ ወር የብሄራዊ ቡድን ምልመላ የተካሄደ ሲሆን፤ በተደረገው ማጣራት 35 የብስክሌት ጋላቢዎችን በብሄራዊ ቡድኑ በማካተት አንድ ወር ያህል ልምምድ ሲደረግ ቆይቷል። ኢትዮጵያ በዚህ ሻምፒዮና እንደ ኤርትራ እና ደቡብ አፍሪካ የተሻለ ስም ያላት ሃገር ስትሆን፤ ከረጅም ዓመታተ በኋላ በሪዮ ኦሊምፒክ በስፖርቱ መሳተፏም ይታወሳል። በአምናው ሻምፒዮና ቡድኑ ሁለተኛ በመውጣት አመርቂ ውጤት አስመዝግቧል።አሁን ደግሞ በራሳቸው አየር ላይ በሚያደርጉት ውድድር የተሻለ ውጤት እንደሚመዘገብ የሚጠበቅ ሲሆን፤ በዚህም በቶኪዮ ኦሊምፒክ ኢትዮጵያ የምትወከልበት አንድ ስፖርት ይሆናል። ውድድሩ አራት ተግባራትን የሚያጠቃልል ሲሆን፤ እነርሱም በቡድን የሰዓት ሙከራ፣ በግል የሰዓት ሙከራ፣ የጎዳና ውድድር እንዲሁም ዘንድሮ ለመጀመሪያ ጊዜ የሚካሄደው የቅልቅል ውድድር ናቸው። ይህ ውድድር 50 ኪሎ ሜትር የሚሸፍን ሲሆን፤ ሦስት ሴት እና ሦስት ወንዶች ርቀቱን እኩል ተካፍለው በቅብብል ይወዳደራሉ።አዲስ ዘመን መጋቢት 9/2011በብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7132
c64e994d45d89f281c5034243833d86c	4335ff3e3514177e1acb0bc0d596ce6d	ኢትዮጵያ ጠንካራ የፀረ አበረታች መድሃኒት ተቋም መገንባቷ ተገለጸ	በዓለም አቀፍ ደረጃ በርካታ አገራትና ተቋማት የሚሳተፉበት 5ኛው የፀረ-ዶፒንግ ጉባኤ በፖላንድ ካቶቬች ኢንተርናሽናል ኮንቬንሽን ሴንተር ትናንትናና ከትናንት በስቲያ ተካሂዷል፡፡ በዚህ ጉባኤ ላይ የኢትዮጵያ ተሞክሮና በዓለም አቀፍ ደረጃ ለሚደረገው አጠቃላይ እንቅስቃሴ ያላትን አጋርነት የሚመለከት ፅሁፍ ቀርቧል። በአገር አቀፍ ደረጃ የስፖርት አበረታች ቅመሞችን ወይም ዶፒንግን ለመከላከልና ለመቆጣጠር ቴክኒካል ኮሚቴዎችንና ጉዳዩ የሚመለከታቸውን አካላት በማሳተፍ የተለያዩ ውጤታማ ተግባራት መከናወናቸውንና ጠንካራ ተቋም ማቋቋም መቻሉ ተገልጿል። ፅሁፉን ያቀረቡት የኢትዮጵያ ብሄራዊ የፀረ-አበረታች ቅመሞች ፅሕፈት ቤት የቦርድ ሰብሳቢ ፕሮፌሰር አክሊሉ አዛዥ ፅሕፈት ቤቱ በፍጥነት እያደገ ያለ ተቋም መሆኑን የገለፁ ሲሆን፣ በቅርቡ በዓለም አቀፉ የፀረ-ዶፒንግ ኤጀንሲ (WADA) ገለልተኛ ቡድን የተካሄደው ኦዲት በአገራችን እየተካሄደ ያለውን አጠቃላይ እንቅስቃሴ የበለጠ ለማጠናከር ከፍተኛ ፋይዳ እንደነበረው ጠቁመዋል። በኦዲት ቡድኑ ተለይተው የተቀመጡ ቴክኒካል ጉዳዮችም በፅሕፈት ቤቱ ሙሉ በሙሉ መከናወናቸውን አብራርተዋል። ከሁሉም በላይ በአገራችን አበረታች ቅመሞችን ወይም ዶፒንግን በመከላከልና በመቆጣጠር ረገድ በአጭር ጊዜ ፈጣንና ውጤታማ ተግባራትንአዲስ ዘመን ጥቅምት27/2012 ቦጋለ አበበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=22114
66ec598898008635a8bfc8bff1981bbd	78531d622540cd84fcf6c3a31aad8b2f	ቡድኑ በቻን ዝግጅት ላይ ግብረ መልስ ይሰጣል	በሃገር ውስጥ ሊጎች ብቻ ለሚጫወቱ ተጫዋቾች ዕድል ለመስጠት በሚል የተጀመረው የቻን ዋንጫ፤ በየሁለት ዓመቱ እየተካሄደ አሁን ስድስተኛው ላይ ደርሷል። ኢትዮጵያ ደግሞ የስድስተኛው የቻን ዋንጫ አዘጋጅ እንድትሆን ከአፍሪካ እግር ኳስ ኮንፌዴሬሽን (ካፍ) ፈቃድ ከተሰጣት ከዓመት በላይ ሆኗታል፡፡የቀራት የመሰናዶ ጊዜም በወራቶች የሚቆጠር ዕድሜ ብቻ ነው ያለው። ይሁን እንጂ የኢትዮጵያ እግር ኳስ ፌዴሬሽን ከኢፌዴሪ ስፖርት ኮሚሽን እንዲሁም ከሌሎች መንግስታዊ አካላት ጋር የሚያከናውነው ስራ ጊዜውን ከግምት ያስገባ አይመስልም። አዲስ ዘመን ጋዜጣ በተለያዩ ጊዜያት በጉዳዩ ላይ በሰራው ዘገባ ፌዴሬሽኑ የተለያዩ ስራዎችን በማከናወን ላይ እንደሚገኝ ነው የገለጸው። ውድድሩን የማዘጋጀት ፍላጎትና ዝግጁነት መኖሩንም እንዲሁ፤ ነገር ግን ስራው በግልጽ የሚታይ አልሆነም። በቻን የሚሳተፉት ሃገራት 16 ሲሆኑ፤ በአራት አራት ቡድኖች ተከፍለውም በአንድ ስታዲየም ውድድራቸውን ያደርጋሉ። በዚህም መሰረት አራት ስታዲየሞች ለውድድሩ አስፈላጊ በመሆናቸው፤ በአዲስ አበባ ከተማ በመገንባት ላይ የሚገኘው ብሄራዊ ስታዲየም፣ የባህርዳር፣ የመቐሌ እና የሃዋሳ ስታዲየሞች ተመርጠዋል። ዝግጅቱን አስመልክቶ የካፍ የባለሙያ ቡድኖች በየወቅቱ ቅኝት የሚያደርጉ ሲሆን፤ ባሳለፍነው ሳምንትም በኢትዮጵያ በነበረውን ጉብኝት አጠናቆ መመለሱን ሶከር ኢትዮጵያ አስነብቧል። ለአምስት ቀናት በነበረው ጉብኝት ልኡኩ በስታዲየሞቹ ተዘዋውሮ የዝግጅቱን ግምገማ በማጠናቀቅ ተመልሷል። በቅኝቱ መሰረትም የቻን 2020 የኢትዮጵያ መሰናዶ ምን ደረጃ ላይ ይገኛል የሚለውን ግብረ መልስ በተያዘው ሳምንት ለኢትዮጵያ እግር ኳስ ፌዴሬሽን እና ለሀገሪቱ መንግስት እንደሚልክም ታውቋል። ባለፈው ሐሙስ አዲስ አበባ የገቡት የቡድኑ አባላት፤ አርብ ዕለት በሀዋሳ ዓለም አቀፍ ስታዲየም ጉብኝታቸውን በማድረግ ነው ግምገማቸውን የጀመሩት። ጉብኝቱን በመቀጠልም በመቐለ የትግራይ ዓለም አቀፍ ስታዲየምን ተመልክተዋል። በቅኝታቸውም የመጫወቻ ሜዳውን፣ በስታዲየሙ ቅጥር ግቢ የተሰራውን የመለማመጃ ሜዳ እንዲሁም የመቐለ ዩኒቨርሲቲን ስታድየም ጎብኝተዋል። በስታድየሙ ውስጣዊ እና ውጫዊ ምልከታ ካደረጉ በኋላም በሀዋሳ ስታዲየም የተገጠመው መብራት በመቐለ አለመከናወኑን እንደ ጉድለት ማንሳታቸውን ዘገባው ጠቁሟል። ሶስተኛ መዳረሻቸውን በባህር ዳር ዓለም አቀፍ ስታድየም በማድረግም፤ የባህርዳር ዩኒቨርሲቲ (ፔዳ ጊቢ) የአፄ ቴዎድሮስ ስታድየም የመለማመጃ ሜዳውን ተመልክተዋል። ከትናንት በስቲያም የመጀመሪያ ዙር ግንባታው በመጠናቀቅ ላይ የሚገኘውን ብሄራዊ ስታዲየም ጎብኝተዋል። በዚህም ስታዲየሙ የሚጠናቀቅበትን ጊዜ አስመልክቶ ጥያቄ ማቅረባቸውን ሶከር ኢትዮጵያ አስታውሷል። ውድድሩ ከሚካሄድባቸው ስታዲየሞች ባሻገር ለልምምድ የሚያገለግሉትን በወጣቶች አካዳሚ ያሉ ሁለት ሜዳዎችን እንዲሁም አንጋፋውን የአዲስ አበባ ስታዲየም ተመልክተዋል። በሰጡት ግብረመልስ መሰረትም አንድ ተጨማሪ የመለማመጃ ሜዳ በቶሎ መሰራት እንዳለበት ለፌዴሬሽኑ አሳስበዋል። በቅኝት ቡድኑ የተካተቱት፤ የካፍ ስራ አስፈፃሚ ኮሚቴ አባላት የሆኑት ሊሆድጋር ቴንጋ እና ሞሰስ ማጎጎ፣ የካፍ የክለቦች ፍቃድ ሰጪ ኃላፊ አህመድ ሀራዝ እንዲሁም ሁለት የሚዲያ ባለሙያዎች ናቸው።አዲስ ዘመን መጋቢት 9/2011በብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=7137
2789f39dbd5c000415a2a00c3117951d	df5b5d1d48000416cbffa53d38f2d214	ስምንት ውድድሮች ከዳይመንድ ሊግ ተቀነሱ	ዓመቱን ሙሉ አትሌቶችን የሚያፋልመው ዳይመንድ ሊግ ውድድር ከአዲሱ የፈረንጆቹ ዓመት 2020 ጀምሮ ስምንት ውድድሮችን እንደቀነሰ አስታውቋል፡፡ የ3ሺ ሜትር መሰናክል እና ረጅሙ የሩጫ ውድድር የሆነው 5ሺ ሜትር እንደማይካሄድም ታውቋል፡፡ ውድድሩ ትኩረቱን በአጫጭር እና መካከለኛ እንዲሁም በሜዳ ተግባራት ላይ የሚያደርግም ይሆናል፡፡ በተያዘው ሳምንት የውድድሩ አዘጋጆች ዕቅዳቸውን ሲያሳውቁ 5ሺ ሜትር አለመካተቱ ተረጋግጧል፡፡ በዚህ ዓመት በዳይመንድ ሊጉ የሚካሄዱት ውድድሮች ቀድሞ ከነበረው 14 አንሶ 12 ብቻ ይሆናል፡፡ ከእነርሱም መካከል ሰባቱ ብቻ የሩጫ ውድድሮች ሲሆኑ ረጅሙ ርቀት ደግሞ 3ሺ ሜትር ይሆናል ማለት ነው፡፡ ይህ የሆነውም አዘጋጁ አካል ከአትሌቶች፣ አሰልጣኞች፣ ደጋፊዎች እንዲሁም ከመገናኛ ብዙሃን ባለሙያዎች ጋር በተደረገ ምክክር እና ጥናት መሰረት እንደሆነም ፍሎ ትራክ የተባለ ድረገጽ አስነብቧል፡፡ ዓመቱን ሙሉ በአስራ አራት ዙር በተለያዩ ሃገራት ከተሞች በመዘዋወር የሚካሄደው ይህ አትሌቲክስ ውድድር ከአዲሱ ዓመት ጀምሮ ረጅሙን ርቀት እንደሚያስቀር ቀደም ብሎ ማስታወቁ ይታወሳል፡፡ ይህንን ተከትሎም በተለይ በርቀቱ ስኬታማ የሆኑት የምሥራቅ አፍሪካ ሃገራት የአትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ተቃውሟቸውን ሲያቀርቡ ቆይተዋል፡፡ ኢትዮጵያም በሃሳቡ እንደማትስማማ በፌዴሬሽኑ አመራሮች በኩል ለዓለም አቀፉ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር ማስታወቋ አይዘነጋም፡፡ ይሁን እንጂ ዓለም አቀፉ ማህበር በውሳኔው በመስማማት በርቀቶቹ መሰረዝ ላይ ያለውን ድጋፍ አንጸባርቋል፡፡ ውሳኔው እውን መሆኑን ተከትሎ ከኢትዮጵያ በኩል የተሰማ አስተያየት ባይኖርም ሌሎች አገራት ተቃውሟቸውን በማሰማት ላይ ይገኛሉ፡፡ በ3ሺ ሜትር መሰናክል የዓለምን ክብረወሰን የሰበረችው ኬንያዊቷ ባትሪስ ቼፕኮች፤ ውሳኔው ውድድሮቹን እንደ መግደል እንደሚቆጠር ተናግራለች፡፡ በአዲሱ የዳይመንድ ሊግ መርሐግብር መሰረት በሁለቱም ፆታ አስራ ሁለት አስራ ሁለት ውድድሮች ሲካሄዱ የመቶ ሜትር፣ የመቶና መቶ አስር ሜትር መሰናክል፣ አራት መቶ ሜትር፣ አራት መቶ ሜትር መሰናክል፣ ስምንት መቶ ሜትር፣ አንድ ሺ አምስት መቶ ሜትር፣ ርዝመት ዝላይ፣ ከፍታ ዝላይ፣ ምርኩዝ ዝላይ፣ ጦር ውርወራና መዶሻ ውርወራ ውድድሮች ብቻ የዳይመንድ ሊጉ አካል ይሆናሉ፡፡ አዲስ ዘመን ጥቅምት28/2012 ብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=22160
013481834e214d363710b442b78ccc32	569ed88df7a171ed2ecbafeb1f797490	የኮሚቴውና የፌዴሬሽኑ መሪዎች ውዝግብ ተፈቷል	የኢትዮጵያ ኦሊምፒክ ኮሚቴና የኢትዮጵያ አትሌቲክስ ፌዴሬሽን መሪዎች አለመግባባት ውስጥ እንደነበሩ ይታወቃል፡፡ በተለይም የኢትዮጵያ አትሌቲክስ ፌዴሬሽን ተቀዳሚ ምክትል ፕሬዚዳንት ኮማንደር ደራርቱ ቱሉና የኢትዮጵያ ኦሊምፒክ ኮሚቴ ፕሬዚዳንት ዶክተር አሸብር ወልደጊዮርጊስ መካከል አለመግባባት መፈጠር ከጀመረ የሰነበተ ቢሆንም ከቅርብ ጊዜ ወዲህ አለመግባባቱ ከግለሰቦቹ አልፎ ተቋማዊ እየሆነ መምጣቱን በትናንቱ ዕትማችን ዘግበናል፡፡ ኮማንደር ደራርቱ ቱሉ፣ ኦሊምፒክ ኮሚቴው የሚጓዝበት መስመርና ውሳኔዎች የሚተላለፉባቸው መንገዶች ግልጽ የሆነ አሠራርን የማይከተሉ ከመሆናቸው ባሻገር መመሪያና አሠራርን ሳይሆን የግለሰቦች ፍላጎትን ብቻ መሠረት አድርገው የሚካሄዱ መሆናቸውን በመቃወም አለመግባባቱ እንደተፈጠረ ይታወቃል፡፡ የኢትዮጵያ ኦሊምፒክ ኮሚቴ የጠራው አስቸኳይ ጠቅላላ ጉባኤ ከትናንት በስቲያ በአምባሳደር ሆቴል ሲካሄድ በዶክተር አሸብር ወልደ ጊዮርጊስና በኮማንደር ደራርቱ ቱሉ መካከል የነበረው አለመግባባት ተፈትቶ ሰላም መውረዱን ሁለቱም በጋራ መግለጫ በመስጠት አረጋግጠዋል። ዶክተር አሸብር በአስቸኳይ ጉባዔው ላይ ኮማንደር ደራርቱ ቱሉን ለሁለተኛ ጊዜ ይቅርታ መጠየቃቸው ታውቋል፡፡ ጠቅላላ ጉባኤው የቀረበው የሥራ አስፈፃሚና የፕሬዚዳንት የስልጣን ዘመን ከአራት ወደ ስምንት ዓመት እንዲራዘም የሚያስችል ረቂቅ ደንብ ውድቅ ተደርጓል፡፡ አጀንዳው በህጉ መሠረት ትክክለኛ ሂደቱን ጠብቆ ለጉባኤው አባላት አስቀድሞ ባለመድረሱና አባላቱም ተጫማሪ ሃሳብ እንዲሰጡበት በሚል ሳይጸድቅ ለሌላ ጊዜ መተላለፉ ታውቋል፡፡ በሕዝብ ቅሬታ ሲቀርብባቸው ከነበሩት ችግሮች መካከል የሠራተኛ አያያዝና የሀብት አጠቃቀምን ጨምሮ ሌሎች ጉዳዮችን የሚያጣራ ኮሚቴ ተቋቁሟል። የኢትዮጵያ ኦሊምፒክ ኮሚቴ ሥራ አስፈፃሚዎች በውስጣቸው ያለውን ቅሬታ ሙሉ ለሙሉ በመፍታት በቀጣይ በተለያዩ የልማት ሥራዎችና የ2020 ቶኪዮ ኦሊምፒክን ትኩረት በማድረግ ለመሥራት መስማማታቸው ታውቋል፡፡ ከአንድ መገናኛ ብዙሃን ውጪ ሌሎች ያልተገኙበት ጉባዔ በሁለቱ ግለሰቦች መካከል ያለውን ልዩነት ቢፈታም በተቃራኒ ሌላ ፍጥጫ መከሰቱ አልቀረም፡፡ የዚህ ፍጥጫ መነሻ ደግሞ የኮከቧ አትሌት ደራርቱ ቱሉ ንግግር መሆኑን መረጃዎች ወጥተዋል፡፡ ‹‹የኢትዮጲያ እግር ኳስ ሞቷል በዚያ ላይ ዘረኝነት የበዛበት ስፖርት ሆኗል። ወደ ሌሎቹ ስፖርቶች እንዳይዛመት መጠንቀቅ አለብን›› በማለት የተናገረችው ደራርቱ የእግር ኳሱን መሪዎች አላስደሰተም፡፡ ‹‹እግር ኳሱ አልሞተም፣ ዘረኝነት የተከሰተውም በኳሱ አይደለም፣ የፖለቲካው ችግር ወደ ኳሱ ገብቶ ነው›› ብለው የሚያምኑ የስፖርት ቤተሰቦችም የደራርቱ ንግግር የአካሄድ ችግር እንዳለበት በማንሳት እንደማይስማሙበት ሲገልጹ ነበር፡፡ አዲስ ዘመን ጥቅምት28/2012 ቦጋለ አበበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=22153
12ecfe0e3ca7b72515f7cf72ec627774	6cf7d9bb6f043b936248863ca1af6f6b	የስፖርት ፖሊሲው ከወቅቱ ጋር እንደማይሄድ ተገለጸ	በኢትዮጵያ ስፖርታዊ እንቅስቃሴ ከተጀ መረ 100 ዓመታትን እንዳስቆጠረ ጥናቶች ያመላክታሉ።ይሁን እንጂ እንቅስቃሴው በተደራጀ መልኩ መመራት የጀመረው ከ1936 ዓ.ም ወዲህ ነው።ሰባት አስርት ዓመታትን በተሻገረ እድሜው በተለያዩ አደረጃጀቶች ውስጥ ያለፈ ሲሆን፤ አሁን የሀገሪቷ ስፖርት እየተመራ የሚገኘው በ1990 ዓ.ም በወጣው የስፖርት ፖሊሲ ነው።ፖሊሲው በባለሙያዎች ተጠንቶ ስፖርቱን ሊያሳድግ ይችላል በሚል ቀመር ቢዘጋጅም አሁን ላለው ወቅት ግን ብቁ አለመሆኑን በርካቶች ያነሳሉ፡፡በቅርቡ በተካሄደው የብሔራዊ ስፖርት ምክር ቤት ስብሰባ ላይም ይህ ሃሳብ የተንጸባረቀ ሲሆን፤ ፖሊሲውን ተከትሎ የሚተገበረው የሀገሪቷ ስፖርት በዕድገት መለኪያው መሠረት በሚጠበቀው ልክ በጥሩ ቁመና ላይ እንደማይገኝም በሙያተኞች ተረጋግጧል።በተለይ ፖሊሲው ከወጣበት ጊዜ ጀምሮ ለሁለት አስርት ዓመታት ሳይፈተሸ መቆየቱ ከጊዜ በኋላ ለተፈጠሩ እድሎችና ሀገራዊ ፍላጎቶች መልስ መስጠት አልቻለም።በፖሊሲው ላይ እንደተቀመጠው ባይሆንም በርካታ ስር ነቀል መፍትሄ የሚሹ ችግሮች አሉ፤ በመሆኑም አዲስ ፍኖተ ካርታ ማዘጋጀት ማስፈለጉን በመድረኩ ላይ ተጠቁሟል፡፡በፖሊሲ እና ትግበራው ዙሪያ የመንግሥትና የሕዝባዊ አደረጃጀቶች ብቃትን በተመለከተም የግንዛቤ ችግር መኖሩን ተመልክቷል።ፖሊሲው እጅግ መሠረታዊ የሆኑ ስፖርት ልማት አጀንዳዎችን ቢያቅፍም ትግበራው ላይ የግንዛቤ ማስጨበጥና የማስተዋወቅ ሙከራዎች ውስን በመሆናቸው በአመራሩ እንዲሁንም በስፖርት ቤተሰቡ ዘንድ ያለው ግንዛቤ አናሳ ሊሆን እንደቻለ ተጠቁሟል።በማህበረሰብ ልማትና ሀገራዊ ብልጽግና ስለሚኖረው ሚና እንዲሁም በዘመናዊ ስፖርት መሠረታዊ ልማት የሆነው የስፖርት ንግድን በዓላማው ላይ አለማካተቱም እንደ ክፍተት የሚታይ ሆኗል።በተለይ የአገሪቱ ስፖርት በሕዝባዊ አደረጃጀቱ በርካታ ችግሮች የሚስተዋሉ ሲሆን፤ የስፖርት ማህበራትና ፌዴሬሽኖች በሰው ኃይል፣ በገቢ እና በግብዓት ራሳቸውን ያልቻሉ ናቸው።ይህንን ተከትሎም በመንግሥት በጀት ጥገኛ መሆናቸው በውጤታማነታቸው ላይም ተጽዕኖ አሳርፏል።ማህበራቱ እስከ ታችኛው የአስተዳደር እርከን ጠንካራ ሕዝባዊ መሠረት ይዘው አለመደራጀታቸውም ማህበራቱ ያለ ተገቢ ውክልና ተሳትፏቸው እንዳልተከበረ በጥናት ተደግፏል፡፡የስፖርት ማህበራቱ የምርጫ ሂደት ግልጽነትና ፍትሀዊነትን ያልተላበሰ መሆኑ የዕጩ አቀራረብና አመራረጥ ሂደታቸው ላይ ጥያቄ ማስነሳቱ፣ የስፖርት አስተዳደር ሥርዓታቸው እና የአፈጻጸም ደረጃቸው ውስንነት ያለበት መሆኑም ታይቷል።በአደረጃጀቱ የፖለቲካና ፖለቲከኞች ጣልቃ ገብነት፣ የመዋቅር መቀያየር፣ የስፖርት ዕውቀትና ፍላጎት የሌላቸው አመራሮች ሹመት እንዲሁም እስከ ወረዳ ባለው አደረጃጀቶች በሌሎች ቢሮዎች መዋሃዳቸው የመንግሥት እገዛ በቅጡ ማህበረሰቡ ጋር እንዳይደርስም አድርጎታል።መንግሥታዊው አካል ከሌሎች መንግሥታዊና የግል ተቋማት ጋር ተናቦና ተግባብቶ በቅንጅት በመስራት ላይም ውስንነቶች እንዳሉ ተጠቁሟል፡፡የአሠራር ሥርዓቶችን ለመገንባት አዋጆች፣ ደንቦች፣ መመሪያዎች እና የተለያዩ ሕጎች በየደረጃው ባሉ የመንግሥትም ሆነ የሕዝባዊ አደረጃጀቶች ቢወጡም ሁሉንም ሕጎች አስተሳስሮና አናቦ ሊሄድ የሚችል ሀገራዊ የስፖርት ሕግ ባለመኖሩ ሥርዓቱ መልክ እና ቅርጽ ሊይዝ አለመቻሉም በችግርነት ተዳሷል። አዲስ ዘመን ኅዳር 12/2012 ብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=22957
c3be492cac6f4ca902c0bac08551dd77	477a78e354a95820c0fc37ac8e747437	ኮተቤ ሜትሮፖሊታን በዓለም ዩኒቨርሲቲዎች ቻምፒዮና	የዓለም የዩኒቨርሲቲዎች ቻምፒዮና የእግር ኳስ ውድድር ትናንት በቻይናዋ ጂንጃንግ ከተማ ተጀምሯል።አፍሪካን በመወከል በውድድሩ ላይ የሚካፈለው ብቸኛው የኮተቤ ሜትሮፖሊታን ዩኒቨርሲቲም ትናንት ከታይላንድ አቻው ጋር የመጀመሪያ ጨዋታውን አድርጓል፡፡ባለፈው ዓመት በመቐለ ዩኒቨርሲቲ አዘጋጅነት 9ኛው የአፍሪካ ዩኒቨርሲቲዎች ቻምፒዮና መካሄዱ የሚታወስ ሲሆን በቻምፒዮናው ላይ በእግር ኳስ ስፖርት አሸናፊ የነበረው የኮተቤ ሜትሮፖሊታን ዩኒቨርሲቲ በመሆኑ አፍሪካን በመወከል በዓለም ቻምፒዮናው ላይ ለመሳተፍ ባለፈው ሳምንት መጨረሻ ወደ ቻይና አቅንቷል።በዚህ ቻምፒዮና ላይም ከተለያዩ የዓለም ክፍሎች የተውጣጡ 16 የወንድ ቡድኖች እንዲሁም አራት የሴት ቡድኖች ይካፈላሉ፡፡በወንዶች በኩል ጨዋታው በአራት ምድብ ተከፍሎ የሚካሄድ ሲሆን፤ በምድብ አንድ የቻይና፣ አውስትራሊያ፣ ጀርመን እና ስፔን ዩኒቨርሲቲዎች ተደልድለዋል።በምድብ ሁለት ደግሞ ኢትዮጵያ፣ ከታይላንድ፣ ከቻይና እና ከሜክሲኮ ጋር ተደልድላለች።በሦስተኛው ምድብ ብራዚል፣ ኮሪያ፣ ዩክሬን እና ጣሊያን እንዲሁም በመጨረሻው ምድብ ላይም ክሮሺያ፣ ሩሲያ፣ ሆንግ ኮንግ እና ኡራጓይ ይገኛሉ።በሴቶች ደግሞ ቻይና፣ ብራዚል፣ አውስትራሊያ እና ስዊዘርላንድ በመጀመሪያው ምድብ የተካተቱ ሲሆን፤ ታይላንድ፣ ቻይና፣ ሩሲያ እና ፈረንሳይ በሌላኛው ምድብ ተደልድለዋል።ኢትዮጵያን እና አፍሪካን የሚወክለው ኮተቤም ለዚህ ውድድር ሁለት አሰልጣኞችንና 18ተጫዋቾችን በመያዝ ዝግጅት ሲካሄድ ቆይቷል።ቡድኑ በዋና አሰልጣኙ ዶክተር ወገኔ ዋልተንጉስ እየተመራ በኢትዮጵያ ወጣቶች ስፖርት አካዳሚ ልምምዳቸውን ሲያደርጉ የቆዩ ሲሆን፤ በተለያዩ የስፖርት አመራሮች ማበረታቻ ሲደረግላቸው ቆይቷል።ቡድኑ ወደ ቻይና ከማቅናቱ አስቀድሞም በብሔራዊ ቤተመንግሥት የባንዲራ ርክክብና ሽኝት ተደርጎላቸዋል።ጂንጃንግ በደቡባዊው የቻይና ክፍል የምትገኝ ሲሆን፤ በተለይ በእግር ኳስ ስፖርት ታዋቂ ከተማም ናት።በከተማዋ 14 እግር ኳስ ስታዲየሞች የሚገኙ ሲሆን መሰል ውድድሮችን ለማሰናዳትም ተመራጭ ናት። አዲስ ዘመን ኅዳር 12/2012 ብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=22954
621176ae43415758f32f363be17bb6dd	d5a5c42fe0e630f4adac361bfb3fbf8e	ታላቁ ሩጫ የአዳዲስ ቻምፒዮኖች ዓለም	በዓለም ከምርጦቹ የጎዳና ላይ ሩጫዎች መካከል አንዱ በመባል እውቅና ያገኘውና በአፍሪካ ትልቁ የአትሌቲክስ ውድድር የሆነው ታላቁ ሩጫ በኢትዮጵያ፣ በኢትዮጵያዊያን ዘንድ ተወዳጅና ተናፋቂም ነው። በሯጮቹ ምድር ከዓመት ዓመት እየደመቀና ዝነኝነቱም እያደገ የመጣው ዓመታዊው ታላቁ ሩጫ በኢትዮጵያ ትናንት ለ19 ጊዜ ‹‹ሴቶች ልጆች በእኩል ሚዛን መታየት ፤ መደመጥና ተቀባይነት ሊኖራቸው ይገባል›› በሚል መሪ ሃሳብ ተካሂዷል።ከተሳታፊው 45ሺ ሰው ባሻገር 500 የሚሆኑ የውጪ ሃገር ዜጎችም በዚህ ውድድር ላይ ታድመዋል። 22 የሚሆኑ ድርጅቶች ዋና ስራ አስፈጻሚዎች እንዲሁም የውጪ ሃገራት ዝነኛ የመገናኛ ብዙኃንም በሩጫው ላይ ተገኝተው ሽፋን ሰጥተዋል። በሩጫው ላይ 500 የሚሆኑ አትሌቶች የተሳተፉ ሲሆን፤ ከኢትዮጵያዊያኑ ጎን ለጎን የኬንያ፣ የቦትስዋና፣ ኤርትራ እና ዩጋንዳ አትሌቶችም ተካፋይ ሆነዋል። ከተሳታፊ አትሌቶች ባሻገር ከዚህ ቀደም በታላቁ ሩጫ በኢትዮጵያ ያሸነፉ እንዲሁም በዓለም አቀፍ ውድድሮች ተሳታፊና ታዋቂ የሆኑ አትሌቶች ትናንትም ሮጠዋል። ከእነዚህ መካከል አንዱአምላክ በሪሁ፣ አብ ጋሻሁን፣ ሞገስ ጥኡማይ፣ ፎትን ተስፋዬ፣ ያለምዘርፍ የኋላ፣ ሹሬ ደምሴ እና አበሩ ዘውዴ ጥቂቶቹ ናቸው። የኢፌዴሪ ባህልና ቱሪዝም ሚኒስትር ዶክተር ሂሩት ካሳው፣ ኢትዮጵያዊያኑ ብርቅዬዎችና የዓለም ቻምፒዮናዎቹ ኃይሌ ገብረስላሴ፣ ገዛኸኝ አበራ፣ ሌሊሳ ዴሲሳ፣ ብርሃኔ አደሬ፣ መሰረት ደፋር፣ ሰለሞን ባረጋ እንዲሁም በ5ሺ ሜትር የዓለም ቻምፒዮናዋ ኬንያዊት አትሌት ሄለን ኦቤሪ ደግሞ ሩጫውን ያስጀመሩ የክብር እንግዶች ነበሩ። ፖስታ ቤት አካባቢ ካለው መነሻ በቅድሚያ የተነሱት ወንድ አትሌቶች መካከል ከፍተኛ ፉክክር የታየ ሲሆን በማይክሮ ሰከንድ ልዩነትም የሱር ኮንስትራክሽን አትሌቱ በሪሁ አረጋዊ አንደኛ በመሆን የ2012 ዓም የታላቁ ሩጫ በኢትዮጵያ ቻምፒዮን ሆኗል። አትሌቱ የገባበት ሰዓት 28፡22.180 ሲሆን፤ በዶሃ የዓለም ቻምፒዮና በአስር ሺ ሜትር ጠንካራ ተፎካካሪ የነበረው አትሌት አንዱአምላክ በልሁ በማይክሮ ሰከንዶች ተቀድሞ 28፡22.181 በሆነ ሰዓት ሁለተኛ ሆኖ ውድድሩን ፈጽሟል። የኦሮሚያ ደንና ዱር እንስሳት ድርጅት ክለብ አትሌቱ ገመቹ ዲዳ ደግሞ የገባበት 28፡46.438 የሆነ ሰዓት ሦስተኛ ደረጃን ይዞ እንዲፈፅም አድርጎታል።አሸናፊው በሪሁ ከሩጫው በኋላ በሰጠው አስተያየትም ጠንካራ ፉክክር በነበረው ሩጫ አሸናፊ በመሆኑ ደስተኛነቱን ገልጿል። ከዚህ ቀደም አሸናፊ ባይሆንም በታላቁ ሩጫ በኢትዮጵያ ተሳታፊ የነበረው በሪሁ፤ ያለፈውን ዓመት በጉዳት በማሳለፉ በዚህ ውድድር እንዲሁም በዓለም አትሌቲክስ ቻምፒዮና መሳተፍ አለመቻሉንም ተናግሯል። ከጉዳት ካገገመ በኋላም በዚህ ውድድር ከአንድ እስከ ሦስት ያለውን ደረጃ በመያዝ ለማጠናቀቅ ልምምዱን ሲያደርግ ቆይቷል። ከፍተኛ ፉክክር በተካሄደበት ሩጫ ግን በጠባብ የሰዓት ልዩነት አሸናፊ ሆኗል። ከዚህ በኋላም ጠንክሮ በመስራት በቅርቡ ለሚካሄደው 2020 ቶኪዮ ኦሊምፒክ ሃገሩን የመወከል ፍላጎት እንዳለው ጠቁሟል። ታላቁ ሩጫ በኢትዮጵያ በአገር ውስጥም ይሁን በዓለም አቀፍ ውድድሮች የመታየት እድል ያላገኙ አዳዲስ ቻምፒዮኖች ብቅ የሚሉበት ዓለም ነው። በዚህ ውድድር አሸንፈው ለታላቅ ስኬት የበቁ አትሌቶችም በርካታ ናቸው። ምክኒያቱም ታላቁ ሩጫ በኢትዮጵያ ላይ ያሸነፉ ብቻም ሳይሆን ጠንካራ ተፎካካሪ የሆኑ አትሌቶች በማኔጀሮች የመታየት እድላቸው ከጊዜ ወደ ጊዜ እየጨመረ መጥቷል። የዘንድሮ ቻምፒዮን በሪሁም የውድድሩ አዲስ ቻምፒዮንና ወደ ፊት ተስፋ የሚጣልበት አትሌት እንደሚሆን ተፎካካሪዎቹ የነበሩትን አትሌቶች አቅም ከግምት አስገብቶ መተንበይ ይቻላል። ከሁለት ሰከንድ በኋላ በተጀመረው የሴቶች ምድብ በኩል አሸናፊ የሆነችው የግሎባል ስፖርት አትሌቷ ያለምዘርፍ የኋላው ስትሆን፤ 31፡54.000 የገባችበት ሰዓት ነው። የትግራይ አትሌቲክስ ፌዴሬሽንን የወከለችው ትዕግስት ገብረሰላማ እና የግል ተሳታፊዋ አለም ንጉስ ደግሞ ሁለተኛ እና ሦስተኛ ሆነዋል። 32፡20.000 እና 32፡23.000 አትሌቶቹ የገቡበት ሰዓት ሆኖ ተመዝግቧል። በሁለቱም ጾታ አሸናፊ የሆኑት አትሌቶችም ከሜዳሊያ እና ከዋንጫ ሽልማታቸው ባሻገር 100ሺ፣ 30ሺ እና 20ሺ ብር ተበርክቶላቸዋል። አዲስ ዘመን ኅዳር 8/2012 ብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=22729
6059d68ba4d8f20aa23ab688c7ccf0e5	fe67a682294d07928474e45b046fa2fe	በታሪካዊቷ አገር ስፖርተኞች ላይ የደረሰ ታሪካዊ ስቃይ	በኢራቅ ቃስር አል-ኒሃያን የሚፈራ እስር ቤት ነው። መንግስት ተቃዋሚ ፖለቲከኞችን የሚያጉርበት የስቃይ ማዕከል ሊባል ይችላል። ሳዳም ሁሴን በወታደራዊ መፈንቅለ መንግስት የኢራቅን ከፍተኛ የፖለቲካ ስልጣን ከያዙ በኋላ እስር ቤቱን ለጠላቶቻቸው መከራ መቀበያነት ተጠቅመውበታል። ከስልጣን የተባረሩት የኢራቁ ንጉስ ፋይሰል የተገደሉት እዚያው እንደሆነም ይነገራል። ዑደይ ሁሴን ለዚህ እርኩስ ቤት አዲስ አይደለም። ገና የ10 ዓመት ታዳጊ ሳለ ጀምሮ በባለስልጣን ልጅነት ይመላለስበት ነበር። ካደገ በኋላም በሳዳም ሁሴን መንግስት ውስጥ ከሚፈሩ ሰዎች ቀዳሚው ሆነ። በስልጣኑ ዓይነ ውሃው ያላማረውን ሁሉ ያሰቃያል፣ የተቃወመውን ያሳስራል፣ ሲያስፈልግ ይገድላል። በትምህርት ቤት በፍቅረኛው ፊት ያብጠለጠለውን መምህር በማስገደል ግድያን እንደጀመረ ይወራበታል። በ1984 የሃገሪቱን ወጣቶች መንፈስ ያጠናክራል በሚል የ20 ዓመቱ ዑደይ የኢራቅ የስፖርት ባለስልጣን ሆነ። በአባቱ ትዕዛዝ የኢራቅ ኦሊምፒክ ኮሚቴንና የኢራቅ እግር ኳስ ፌዴሬሽንን መምራት ጀመረ። ስፖርትም ምህረት በማያውቀው ሰው እጅ ላይ ወደቀ። ኢራቅን ወክለው የሚወዳደሩ ስፖርተኞች ተሸንፈው ሲመጡ ወደ ቃስር አል ኒሃያን ወይም ወደ ቤተመንግስት ይጠሩና ቅጣታቸውን መቀበላቸው የተለመደ ሆነ። የቀድሞው የኢራቅ መረብ ኳስ ተጫዋች ጣምር አልዲዋን በዑደይ የተገደሉ 52 የኢራቅ ስፖርተኞች ስም ዝርዝር አለኝ ይላል። በ2001 አምነስቲ ኢንተርናሽናል ዑደይ በሃገሪቱ ኦሊምፒክ ጽህፈት ቤት የአንድ የስፖርት ባለስልጣን እጅ እንዲቆረጥ አድርጓል የሚል መግለጫ አውጥቶ ነበር። ሰውየው ‹‹የስፖርት ትጥቆችን ሰርቋል›› በመባሉ አንድ እጁን እንዲያጣ ተደረገ። ቅጣቱን ያዘዘውም ዑደይ ነበር። በ1997 የኢራቅ ብሔራዊ ቡድን በዓለም ዋንጫ ማጣሪያ ተሸነፈ። ከዚያ ከዑደይ ትዕዛዝ መጣ። በግል ጠባቂዎቹ የተጫዋቾች እግር ተገረፈ። ይህን የሰማው ፊፋ አጣሪ ቡድን ላከ። ሆኖም የፊፋ ወኪሎች ያነጋገሯቸው ዑደይ ያዘጋጃቸውን የቡድኑን አባላት ብቻ ነበር። ሻራር ሃይደር የኢራቅ ብሔራዊ ቡድንን ለረዥም ጊዜ አገልግሏል። በ40 ጨዋታዎች ላይ ለሃገሩ ተሰልፏል። የሳዳም ዘመን ካለፈ በኋላ እውነቱን ገላልጦታል። “አዎን! ተጫዋቾች እንደተገረፉ አውቃለሁ” ይላል። ራሱ ሃይደር አራት ጊዜ ግርፊያ ቀምሷል። ኢራቅ በወዳጅነት ጨዋታ በዮርዳኖስ 2ለ0 ከተሸነፈች በኋላ ተጫዋቾች የደረሰባቸውን ስቃይ ሃይደር ያስታውሳል።‹‹ወደ ተጠራንበት ቦታ እንደደረስን ቁምጣችንን አወለቁብን። እጆቻችንን የፊጢኝ አሰሩን። በጀርባችን አስተኝተው በኮንክሪት ወለል ላይ ጎተቱን። ጀርባችን ተላላጠ። ከዚያ አሸዋ አሸከሙንና መሰላል ወጣን። ከፍ ካለ ቦታ እጅግ የገለማ ፍሳሽ ክምችት ውስጥ እንድንዘል ተደረገ። ቁስላችን እንዲመረቅዝ ተፈልጎ ነበር። በማግስቱም እዚያው ቆየን። በማዕከሉ በቆየንባቸው በእያንዳንዱ ቀናት። እግሮቻችን ይገረፉ ነበር።… እኔ የቡድኑ ኮከብ ተጫዋች ስለነበርኩ ቅጣቴ በቀን 20 ግርፊያ ነበር። ይህን ስቃይ ከሚያደርሱብን ሰዎች አንዱን ‹‹ይህን ሁሉ ስቃይ አድርሰህብን ለራስህ እንዴት ይቅርታ ታደርግለታለህ?›› ብዬ ጠየቅኩት። ፈገግ አለና መለሰልኝ። ‹‹ያዘዘኝን ካላደረግኩ ዑደይ ይህን ስቃይ በእኔ ላይ ይፈፅመዋል።››እንግልት የበዛበት ሃይደር በ1999 ከኢራቅ ኮብልሎ እንግሊዝ ገባ። ኑሮውንም እዚያው አደረገ። አህመድ ካዱም ኢንተርናሽናል አርቢትር ናቸው። የሃገሪቱ ፖሊስና የአየር ኃይል ቡድኖች ያደረጉትን ጨዋታ በማይገባ መልኩ ውጤት እንዲቀይሩ ከዑደይ ታዘዙ። የታዘዙትን አልፈጸሙም። ፖሊስ እንዲያሸንፍ ተፈልጓል። ያሸነፈው ግን አየር ኃይል ነበር። ይህች ባቄላ ያደረች እንደሁ አትቆረጠምም…። ዑደይ ተቆጣ። ከዚያ አርቢትሩ ከዕይታ ተሰወሩ። አልተገደሉም። ግን የስቃይ ቁንጮው ተመረጠላቸው። ‹‹ወደ አልራዱዋኒያ እስር ቤት ተላኩኝ። በቺንጋና በወፍራም ሽመል በቀን ሶስት ጊዜ ተቀጠቀጥኩ። በእያንዳንዱ የቅጣት ፕሮግራም 10 ግርፊያ ወይም ቅጥቀጣ ይደርሰኝ ነበር። ምቱ ፀንቶበት ሰውነቴ ከደማ በፍሳሽ ቆሻሻ ገንዳ ውስጥ ይነክሩኛል። የዑደይ ሰዎች ይህን ሲያደርሱብኝ ››ምነው ከዚህ ሁሉ ፖሊስ እንዲያሸንፍ ብታደርግ›› እያሉ ይሳለቁብኝ ነበር። በዚህ ሁኔታ ከአንድ ዓመት በላይ ታሰርኩ በማለት ክፉውን ጊዜ ያስታውሳሉ። የዑደይ ሰዎች ቁርጭምጭሚት መቀጥቀጥ ይወዳሉ። የእግር ስስ አጥንቶችን ይሰብራሉ። ከዚያ ስፖርተኛው መጫወት ቀርቶ፣ መራመድ ይሳነዋል። የኢራቅ ቅርጫት ኳስ ብሔራዊ ቡድን ተጫዋቾች ረጃጅሞች ናቸው። በኢንተርናሽናል ጨዋታ ላይ በከባድ ሽንፈት ኢራቅን ዝቅ ካስደረጉ በሃገር ቤት ስቃይ ይጠብቃቸዋል። ዑደይ ሁሴን 1 ሜትር ከ50 ብቻ የምትረዝም ክፍል አለችው ቀውላሎቹን ስፖርተኞች በክፍሏ ውስጥ አስገብቶ ይቆልፍባቸዋል። ‹‹የምትጫወቱት የረጃጅሞቹን ስፖርት ሆኖ ሳለ ማሸነፍ አቃታችሁ፣ እስቲ አጫጭር መሆንን ልመዱ›› እያለ ይቆጣቸዋል፣ ይሳለቅባቸዋል። ያላቸው ብቸኛ ዕድል ተንበርክኮ መቆየት ነው። ግን መንበርከክ እስከ መቼ?ለተሸናፊ እግር ኳስ ተጫዋቾች ‹‹ፈጣን እንድትሆኑ ስራችሁ ያስገድዳችኋል። እናንተ ግን አትፈጥኑም። ስለዚህ እግራችሁን ገርፌ በቀስታ እንድትራመዱ አደርጋለሁ›› እያለ መዛቱ የተለመደ ነበር። በተለይ እውቁን ተጫዋች አሙ ባባን አይወደውም። ከጥላቻው ብዛት በስታዲየም 50 ሺ ተመልካች ፊት አስገርፎታል። በጨዋታ ዕረፍት ሰዓት እየደወለ ይረብሸዋል። ‹‹አንተ ኳስ አታውቅም፣ ገሃነም ግባ›› እያለ ይረግመዋል። ብሔራዊ ቡድኑ በተሸነፈ ቁጥር አሙ ወደ ኦሊምፒክ ኮሚቴ ጽህፈት ቤት ይጠራ ነበር። ጥሪው መቼም ለግብዣ ሊሆን አይችልም።የሳዳም ሁሴን ዘመን ጊዜ ጥሎት አሜሪካኖች ባግዳድን ሲቆጣጠሩ። ጨካኙ ዑደይና ወንድሙ ቁሰይ የገቡበት ጠፋ። ጁላይ 31 ቀን 2003 የአሜሪካ ጦር አንድ መረጃ ደረሰው። ወታደሮቹ በሞሱል ከተማ የሚገኝ አንድን ቪላ ቤት ከበቡ። ከአራት ሰዓት ተኩስ ልውውጥ በኋላ አሜሪካዊያኑ በፀረ ታንክ ሮኬት ቤቱን አፈራረሱት። ያን ጊዜ ከጊቢው የሚተኩሱ መሳሪያዎች ላንቃቸው ተዘጋ። ከፀጥታው በኋላ የፈራረሰው ቤት ሲፈተሽ የዑደይና ቁሰይ አስከሬን ተገኘ። በአልጋ ስር ደግሞ የ14 ዓመት ታዳጊ ተዘርግቷል። የቁሰይ ልጅ ነበር።አዲስ ዘመን ኅዳር 7/2012 ቦጋለ አበበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=22661
8e1554c96da27f0919b5f829f3b50f88	ab762468e79f548380c2ebf8d7e90987	ከዓለማችን ሳተና አትሌቶች ጀርባ ያሉ ቁልፍ ሰው	አትሌቲክስ መለያዋ በሆነው ኢትዮጵያ ከስመጥር አትሌቶች ጀርባ ብዙም ያልተባለላቸው ነገር ግን ዘመን ተሻጋሪ ታሪክ የሰሩና እየሰሩ የሚገኙ በርካታ አሰልጣኞች አሉ። በዚህ ወቅትም በማራቶን ስፖርት ዓለም ያከበራቸውን ታላላቅ ስኬቶችን የተጎናፀፉ አትሌቶችን በማሰልጠን ላይ ከሚገኙት መካከል በቀዳሚነት ስማቸው የሚነሳው የኤሊት ስፖርት ማናጅመንት ተወካይና አሰልጣኝ ሃጂ አዲሎ ናቸው። ሃጂ አዲሎ ከአሰልጣኝነታቸው አስቀድሞ በአትሌትነት ሀገራቸውን አገልግለዋል። በጉዳት ምክንያት መሮጥ ማቆማቸውን ተከትሎም እአአ ከ2002 ጀምሮ ወደ ማሰልጠን እንቅስቃሴ ውስጥ የገቡ ሲሆን ዛሬ ላይ በዓለም በተለይም በማራቶን ገናና ስም ካተረፉ ሳተና አትሌቶች ስኬት ጀርባ እጃቸው አለበት። እአአ ከ2005 ጀምሮም ጠቅልለው አሁን ወደ ተሰማሩበት የአትሌቲክስ አሰልጣኝነት ሙያ የገቡ ሲሆን፤ በርካታ በመሮጥ ላይ ያሉና ሩጫን ያቆሙ አትሌቶች የስኬት ምስጢር ናቸው። አሰልጣኝ ሃጂ ከአዲስ ዘመን ቅዳሜ ጋር ስለ አሰልጣኝነታቸው ስኬታና ሌሎች ጉዳዮችን በተመለከተ ያደረጉት ቃለምልልስ እንደሚከተለው ቀርቧል።አዲስ ዘመን፡- በአሁኑ ወቅት በዓለም ላይ ስኬታማ የሆኑ አትሌቶችን ከሚያሰለጥኑት መካከል አንዱ መሆንዎ ይታወቃል። የዚህ ስኬት ምስጢሩ ምን ይሆን?አሰልጣኝ ሃጂ፡- የተለየ ነገር የለውም፤ ምስጢሩ ሥራ ነው። እኔና አብረውኝ የሚሰሩት ሁለት አሰልጣኞች በስፖርት ሕይወት ያሳለፍን ነን። በስፖርቱ ራሳችንም ተፈትነን ያለፍንበት በመሆኑ የአሰለጣጠን ሁኔታችንን የትኛው ይጎዳል የትኛውስ ጠቃሚ ነው የሚለውን በመለየት በተሻሻለ ሁኔታ ወቅቱን ያማከለ ስልጠና እየሰጠናቸው ስለሆነ ነው በርካታ ውጤታማ አትሌቶችን ማፍራት የቻልነው። አዲስ ዘመን፡- ከበርካቶቹ ስኬታማ አትሌቶች መካከል ጥቂቶቹን ቢጠቅሱልን?አሰልጣኝ ሃጂ፡- ስልጠናውን በጀመርኩበት ወቅት የነበሩ፤ እንደነ ታደሰ ቶላ፣ ድሬ ቱኔ፣ ጠይባ ኢርኪሶ፣ አማኔ ጎበና፣ ድሪባ መርጊያን ማስታወስ ይቻላል። በዚህ ወቅት በርቀቱ ተጠቃሽ ከሆኑት መካከል ደግሞ ፈይሳ ሌሊሳ፣ ሌሊሳ ዴሲሳ፣ ሮዛ ደረጀ፣ ሩቲ አጋ፣ ሹራ ቂጣታ፣ ማሬ ዲባባን ማንሳት ይቻላል። በእኛ ማናጅመንት ስር ከሚገኙ የመም ተወዳዳሪዎች መካከልም ሰምበሬ ተፈሪና ሰለሞን ባረጋን የመሳሰሉ አትሌቶች ይገኙበታል።አዲስ ዘመን፡- ወደ ራስዎ ልመልስዎና የአትሌትነት ሕይወት ይከብዳል ወይስ የአሰልጣኝነት? አሰልጣኝ ሃጂ፡- ድካም ያለው ቢሆንም አትሌትነት ቀላል ነው። አሰልጣኝነት ግን ከባድ ነው፤ ምክንያቱም አትሌት አድርግ የተባለውን ሲያደርግ አሰልጣኝ ግን ሁሉን የመቆጣጠር ኃላፊነት አለበት። ሰው ላይ የሚሰራ እንደመሆኑ ከፍተኛ ጥንቃቄ የሚፈልግ ሥራ ነው፤ ካልሆነ ግን የሰውን ልጅ አደጋ ላይ የሚጥልም ነው። አትሌቶች መሸከም የሚችሉትን ጫና እንደየአቅማቸው ወቅቱን ጠብቀንና አእምሯችንን አስጨንቀን የምናመጣው ስለሆነ ከበድ ይላል።አዲስ ዘመን፡- እርስዎ በተሻለ ስኬታማ የሆኑበት በየትኛው ነው ብለው ያስባሉ፤ በአትሌትነት ወይስ በአሰልጣኝነት? አሰልጣኝ ሃጂ፡- በአትሌትነቱ የመጨረሻ ብቃቴን ሳልመለከት ነው ያቆምኩት፤ ውጤት ወደማግኘት ደረጃ ስደርስ በጉዳት ምክንያት ከሩጫ ወጣሁ። ከዚያ በላይ መቀጠል ባልችልም ግን በወቅቱ መልካም ሁኔታ ላይ ነበርኩ። ውጤታማ የሆንኩት ግን በአሰልጣኝነቱ ነው።አዲስ ዘመን፡- ብዙዎች አሁን በአትሌቲ ክሱ ያለውን ሁኔታ ከቀደመው ጋር ሲያነጻ ጽሩ አትሌቶች እንደ ድሮው ለረጅም ጊዜ በውድድር ከመቆየት ይልቅ ጥቂት እንደታዩ ይጠፋሉ ይላሉ። የዚህ ምክንያት ምን ይመስልዎታል? አሰልጣኝ ሃጂ፡- በፊት አዳዲስ አትሌቶች ሲመጡ ገደብ ነበረባቸው፤ ለረጅም ጊዜ በመም ላይ የሚቆዩ ከመሆኑ ጋር በተያያዘም ስምና ዝናቸውን እንደያዙ ለረጅም ጊዜ ይቆዩ ነበር። በወቅቱ በርካታ ውድድሮች በመኖራቸው ምክንያትም ለረጅም ጊዜ በመም ላይ ይቆዩ ነበር። በዚህ ወቅት ደግሞ አትሌቶች ከመም በቶሎ ወደ ማራቶን ይገባሉ። በእርግጥ ብዙ ውጤታማዎች አሉ በእኛ ሀገር ግን በተለይ የሚታወቁት በኦሊምፒክና ዓለም ቻምፒዮና ውጤታማ የሆኑ ናቸው። በርካቶች በማናጀር ስር ሆነው ውድድሮችን ቢያደርጉም ታዋቂ መሆን አልቻሉም። በመሆኑም እኔ ቶሎ ታይተው ይጠፋሉ በሚለው አልስማማም። ምክንያቱም እኔ ከጀመርኩበት ጊዜ ጀምሮ ዕድሜ ገድቧቸው ካልሆነ ውጤታቸውን እንደያዙ ነውያሉት። እንደ አሰልጣኝ ስመለከተው ምናልባትም በጉዳት ካልሆነ በቀር ውጤታማዎቹ እንዳሉ አሉ። አዲስ ዘመን፡- በአንድ ወቅት ስምዎ ከቻይና ብሔራዊ ቡድን ጋር ይያያዝ ነበረና ይህ ከምን ደረሰ?አሰልጣኝ ሃጂ፡- ከቻይና አትሌቲክስ ፌዴሬሽን የቀረበልኝ ጥያቄ በቀጥታ ወደዚያው ሄጄ እንዳሰለጥን ነው። እኔ ደግሞ እዚህ በርካታ አትሌቶችን በመያዜ እና የማንቀሳቅሰው ድርጅት በመኖሩ እንደማይሆን ገለጽኩላቸው። ነገር ግን እዚህ ቢሰሩ የበለጠ ውጤታማ እንደሚሆኑ በነገርኳቸው መሠረት ተስማምተው አትሌቶቻቸው ወደዚህ መጥተው ሰልጥነዋል። በዚህም ውጤታማ ሆነው እስካሁን ያላዩትን ስኬት አስመዝግበዋል፤ በቅርቡም በድጋሚ የሚመጡ ይሆናል። አዲስ ዘመን፡- በማራቶን ሁለተኛው ፈጣን አትሌት ከሆነው ቀነኒሳ በቀለ ጋርስ አብረው ሰርተዋል?አሰልጣኝ ሃጂ፡- አዎ፤ የሀገር ባለውለታ ከሆነው ታላቁ አትሌት ጋር በቅርቡ አብረን መስራት ጀምረናል። ቀነኒሳ ከመም ከወረደ በኋላ ከጤንነቱ ጋር በተያያዘ የማይመጥነውን ውጤት ሲያስመዘግብ ነው የቆየው። አትሌቱ ብቃት እያለው እንዲህ መሆኑ ሁሌም ጥያቄ ስለሚያጭርብኝ አናገርኩት። ህመሙንም ሆላንድ ድረስ በመሄድ ከታከመ በኋላ ከእኛ ቡድን ጋር ተቀላቅሎ መስራት ጀመረ። ደስተኛ ሆኖ በመስራቱም ከጊዜ ወደ ጊዜ ለውጥ እያሳየ፤ ከሁለት ወራት ስልጠና በኋላ ወደ በርሊን በመሄድ ትልቅ ውጤት አስመዝግቧል። በአጭር ጊዜ ስልጠናም ከዓለም ሁለተኛውን ፈጣን ሰዓት ማስመዝገቡ ብቃቱን ያስመሰክራል። ለቀጣይ ውድድሮችም አብረን በመስራት ላይ እንገኛለን።አዲስ ዘመን፡- ከሰሞኑ አንድ የውጭ ዜጋ አሰልጣኝ ቀነኒሳ ማራቶንን ከ2ሰዓት በታች መግባት እንደሚችል ሲገልጹ ነበር። እርስዎስ በዚህ ያምናሉ?አሰልጣኝ ሃጂ፡- ኬንያዊው ኢሉድ ኪፕቾጌ የሮጠው በርካታ ርብርቦሽ ተደርጎለት ነው። የቀነኒሳ ብቃት ግን ምንም ሳይደረግለት ከሁለት ሰዓት በታች ይሮጣል የሚል ሙሉ እምነት አለኝ። ቀነኒሳ በየትኛው ውድድር እንደሆነ ባላውቅም ከሁለት ሰዓት በታች የሚሮጥበት ብቃት አለው።አዲስ ዘመን፡- የቶኪዮ ኦሊምፒክ እየተቃረበ ይገኛል፣ እንደሚታወቀው ቶኪዮ ከኢትዮጵያ ማራቶን ታሪክ ጋር ጥብቅ ቁርኝት አላት፤ በዚህ ኦሊምፒክ የፈርቀዳጁን አትሌት አበበ ቢቂላን ታሪክ ለመድገም ምን ቢደረግ ጥሩ ነው ይላሉ? አሰልጣኝ ሃጂ፡- ሁላችንም ከኢትዮጵያ አትሌቲክስ ፌዴሬሽን ጋር በመሆን ትኩረት ሰጥተን ከወዲሁ የምንሰራ ከሆነ ብቃት ያላቸው ልጆች አሉ። በዓለም ቻምፒዮና እና ኦሊምፒክ የኢትዮጵያን ውጤት የሚያጨናግፈው የአየር ሁኔታው ነው። እንደሚታወቀው ውድድሩ የሚካሄድበት ሀገር ሞቃት የእኛ ደግሞ ዝናባማ ነው (ከሲድኒ ኦሊምፒክ በቀር)። አሁንም ከዚህ ሞቃታማ አየር ጋር ለመስማማት ከወዲሁ አትሌቶችን ማዘጋጀት ከተቻለ እኔ በአትሌቶቹ ብቃት አልጠራጠርም። ዋናው ነገር መስራት ነውና ተናበን ከሰራን የአበበ ቢቂላ ታሪክ ይደገማል የሚል እምነት አለኝ። አዲስ ዘመን፡- እርስዎ የማራቶን አሰልጣኝ እንደመሆንዎ በተለየ የሚጠብቁት አትሌት ይኖር ይሆን?አሰልጣኝ ሃጂ፡- በርግጥ አሉ፤ ነገር ግን የአትሌቶቹ ብቃት ተቀራራቢ በመሆኑ በተለየ ለመግለጽ ይከብደኛል። አዲስ ዘመን፡- ከቅርብ ጊዜ ወዲህ በምዕራባውያኑ ዘንድ እኛ የምንታወቅ ባቸውን ርቀቶች ከውድድር በማውጣት ራሳቸውን ተጠቃሚ የማድረግ እንቅስቃሴ ዎች ይስተዋላልና በዚህ ላይ ምን ይላሉ።አሰልጣኝ ሃጂ፡- ይሄ በጣም ሊታሰበበት የሚገባ ጉዳይ ነው። አፍሪካውያንን ለማራቅ እየተደረገ ያለ ነገር ይመስለኛል፤ እኔ አትሌት በነበርኩበት ጊዜ በርካታ የ10ሺ ሜትር ውድድሮች ነበሩ። አሁን ግን አንድም የለም፤ ለዚህም ነው ለኦሊምፒክና ዓለም ቻምፒዮና ፌዴሬሽኑ ማጣሪያ የሚያዘጋጀው። ይህም በተለይ ለምሥራቅ አፍሪካ አስቸጋሪ ነው፤ ምክንያቱም በርካታ አትሌቶች እየመጡ ባሉበት ወቅት ነው ውድድሮች የጠፉት። እንደሚመስለኝ በተለያዩ ሀገራት በሚዘጋጁ ውድድሮች የሽልማት ገንዘብ በሙሉ ወደ አፍሪካ ስለሚመጣ ነው። እነርሱ ደግሞ ወደ አጭር ርቀቱ ነው የሚያዘነብሉት፤ በ5ሺ እና 10ሺ ሜትር እንደ እኛ ውጤታማ ቢሆኑ ውድድሮቹ እንደማይጠፉም እርግጠኛ ነኝ። ስለዚህም አፍሪካውያን በቻልነው መጠን ውድድሮችን ማዘጋጀት ተገቢ ነው። በሀገራችንም እንደነ ታላቁ ሩጫ በኢትዮጵያ ያሉ ውድድሮችን ማስፋፋት አስፈላጊ ይሆናል። ከተቻለም የሌሎች ሀገራት ዜጎችም ከእኛ ጋር መፎካከር እንዲችሉ ማድረግ ያስፈልጋል። ፌዴሬሽኑም ከሌሎች ፌዴሬሽኖች ጋር መነጋገርና በዓለም አትሌቲክስ ላይ ጫና መፍጠር አስፈጊ ነው። በዚህ ከቀጠለ ግን በቅርቡ ከጨዋታ እንደምንወጣና ይሄ ስጋት ወደ ማራቶንም እንደሚመጣ እገምታለሁ። አዲስ ዘመን፡- በመጨረሻም በኢትዮጵያ አትሌቲክስ መስተካከል ይኖርበታል የሚሉት ሃሳብ ካለ መልዕክትዎን ቢያስተላልፉ።አሰልጣኝ ሃጂ፡- ከዚህ በፊት ገናና አትሌቶችን ስናወጣ የነበረው ከትምህርት ቤት ነው። ብቃት እያላቸው በተለይም በገጠር ያሉ ተማሪዎች ዕድሉን ባለማግኘት የሚቀሩበት ሁኔታ ስላለ የትምህርት ቤቶች ውድድር ላይ ትኩረት ቢደረግ እላለሁ። አዲስ ዘመን፡- አሰልጣኝ ሃጂ አዲሎ ስለሰጡን ጊዜና ስለነበረን ቆይታ አመሰግናለሁ።አዲስ ዘመን ኅዳር 13/2012 ብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=23026
9fcc299bd556c7c1253c285542fc7800	0210df94ad750aa8fee0ec833010b739	«ኢትዮጵያውያኑ» የዓለም ክብረ ወሰኖች	ብርሃን ፈይሳ ኢትዮጵያውያን አትሌቶች በተለያዩ ውድድሮች ላይ በሚያስመዘግቧቸው ድሎች ይታወቃሉ። ታላቅ ክብርን እንዲቀዳጁ ምክንያት የሆናቸው ግን በየጊዜው በሚሰባብሯቸው የዓለም ክብረወሰኖች ነው። ይህ ደግሞ ለረጅም ዓመታት ያልተደፈሩ ክብረወሰኖችን ከመስበር ባሻገርም ለረጅም ዓመታት ከእጃቸው ሳይወጣ የሚቆይም ነው። እንደተለመደው ሁሉ ባለፉት ሁለት ሳምንታትም ሁለት የዓለም ክብረወሰኖችን በማስመዝገባቸው አድናቆት እየተቸራቸው ይገኛል። አትሌት ሳሙኤል ተፈራ እና አትሌት ዮሚፍ ቀጄልቻ የግላቸው ያደረጓቸው አዳዲስ ክብሮችም፤ ኢትዮጵያውያ በዓለም ደረጃ ያስመዘገበችውን የክብረወሰን ቁጥር ወደ አስር ያሳደገ ሆኗል። ይሄ ሰዓትን አሻሽሎ መግባት በርቀቱ የቁጥር አንድነት ማዕረግ ከማስገኘቱም ባለፈ፤ ለአትሌቱ የትልልቅ ውድድሮችን በር ይከፍትለታል፤ የስፖንሰሮችን ፍላጎት ይስባል። በዛሬው እትምም በወንድ አትሌቶች የተሰበሩትን ክብረወሰኖች እንመለከታለን። ኢትዮጵያ በታወቀ ችበት የረጅም ርቀት አትሌቲክስ ዘርፍ ፈጣን ሰዓቶች የተመዘገቡት በአንድ አትሌት ነው። ይህ አትሌት ቀነኒሳ በቀለ ሲሆን፤ በአንድ ዓመት ልዩነት በ5ሺ እና 10ሺ ሜትሮችን ክብር የግሉ ማድረግ ችሏል።እ.አ.አ በ2004 ሄንግሎ ላይ በተካሄደው ዓለም አቀፍ ውድድር ላይ በ5ሺ ሜትር የተሳተፈው አትሌቱ የርቀቱን የመጨረሻ መስመር የረገጠው በ12ደቂቃ ከ37ሰከንድ ከ35 ማይክሮ ሰከንድ ነው። በቀጣዩ ዓመት በከባድ ሁኔታ ውስጥ የነበረው አትሌቱ የውድድር ዓመት አጀማመሩ ጥሩ ባይሆንም አቋሙን እያሻሻለ በመሄድ በሄልሲንኪው የዓለም ሻምፒዮና በ5ሺ እና 10ሺ ሜትሮች ሻምፒዮን መሆን ችሏል። በቀናት ልዩነት ብራሰልስ ላይ በተካሄደው ሌላ ውድድርም በ10ሺ ሜትር ተሳታፊ ሆኖ ነበር። ክብረወሰን በሰበረበት በዚህ ውድድር ላይም ርቀቱን ለማጠናቀቅ በአጠቃላይ 26 ደቂቃ ከ17 ሰከንድ ከ53 ማይክሮ ሰከንድ ፈጅቶበታል። 20ሺ ሜትር የሚሸፍነው ውድድር ክብረወሰን የተያዘውም በኢትዮጵያዊው አትሌት ሲሆን፤ ይኸውም በሻለቃ ኃይሌ ገብረስላሴ ነው። ወቅቱም እ.አ.አ በ2007 ኦስትራቫ ላይ በተካሄደው ውድድር ሲሆን፤ ርቀቱን የሮጠውም 56 ደቂቃ ከ25ሰከንድ ከ98 ማይክሮ ሰከንድ ነበር። በዚያው ዓመት በዚያው ከተማ በአንድ ሰዓት የቻሉትን ያህል ርቀት ለመሸፈን በሚካሄደው ውድድር ላይም በተመሳሳይ ክብረወሰኑ የተያዘው በአንጋፋው አትሌት ነው። ኃይሌ ክብረወሰኑን በስሙ ያስመዘገበውም 21ሺ285 ሜትር በመሮጡ ነው። ዓለም አቀፉ የአትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር በሚያዘጋጀው የቤት ውስጥ ውድድሮችም በተመሳሳይ በርካታ ክብረወሰኖች በኢትዮጵያውያን አትሌቶች ተሰብረዋል። በመካከለኛ ርቀት ከሁለት አሥርት ዓመታት በፊት የቆየው ክብረወሰን ከቀናት በፊት በኢትዮጵያዊው ወጣት አትሌት መሻሻሉም የሚታወስ ነው። የ20ዓመቱ ሳሙኤል ተፈራ በበርሚንግሃም የተካሄደውን የ1ሺ500 ሜትር ውድድር ለማጠናቀቅ 3ደቂቃ ከ31ሰከንድ ከ04 ማይክሮ ሰከንድ የፈጀበት ሲሆን፤ ሰዓቱን በ14ሰከንዶች ነው ያሻሻለው። ከሳምንት በፊት የተሰበረው ሌላኛው ክብረወሰን ደግሞ በአንድ ማይል ርቀት ሲሆን፤ ቁመተ መለሎው ዮሚፍ ቀጄልቻ ደግሞ የክብሩ ባለቤት ነው። ዮሚፍ በቦስተን በተካሄደው ውድድር ላይ በሞሮኳዊው አትሌት ሂቻም ኤል ግሩዝ ለሁለት አሥርት ዓመታት የቆየውን ክብረወሰን ከእጁ ለማስገባትም 3ደቂቃ ከ47ሰከንድ 01ማይክሮ ሰከንድ ሮጧል። በ5ሺ ሜትር የሪከርድ ባለቤት የሆነው ቀነኒሳ በቤት ውስጥ ውድድር የርቀቱ ክብር የግሉ ነው። አትሌቱ የክብረወሰን ባለቤት የሆነው በበርሚንግሃም እ.አ.አ በ2004 በተካሄደው ውድድር ሲሆን፤ የገባበት ሰዓትም 12ደቂቃ ከ49ሰከንድ ከ60 ማይክሮ ሰከንድ ነበር። ዓለም አቀፉ የአትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር ውጪ በሚዘጋጁና በማህበሩ ደረጃ በተሰጣቸው ውድድሮች ላይም ኢትዮጵያውያን የክብረወሰን ባለቤት ናቸው። እ.አ.አ በ2011 ድሪባ መርጋ የ8ኪሎ ሜትር የጎዳና ላይ ሩጫ የተሳተፈ ሲሆን፤ 21ደቂቃ ከ51ሰከንድ ደግሞ ርቀቱን ለማጠናቀቅ የፈጀበት ሰዓት ነው። በ10ማይል የጎዳና ላይ ሩጫ ክብረወሰን በአንጋፋው አትሌት ኃይሌ ገብረስላሴ እ.አ.አ በ2005 ሲያዝ ለረጅም ዓመታት ሊበገሩ ካልቻሉት መካከል የሚጠቀስም ነው። ኃይሌ የክብረወሰን ባለቤት የሆነውም ባስመዘገበው 44ደቂቃ ከ24ሰከንድ በሆነ ሰዓት ነው። በቤት ውስጥ የ2ሺ ሜትር ውድድርም በተመሳሳይ አትሌት ቀነኒሳ በቀለ 4ደቂቃ ከ49ሰከንድ ከ99ማይክሮ ሰከንድ በሆነ ሰዓት የተያዘ ነው።አዲስ ዘመን መጋቢት 2/2011በብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=6549
81ee27c1c44239921e2cab27d9fda125	8b08522845789c3cbd3a83edc914c59c	ዓለምን በክብር የጨበጡ ኢትዮጵያውያን አትሌቶች	በሜዳ፣ በመም እና በጂምናዚየም የሚ ኖረው ጥረት ላብን በማፍሰስ ይገለጽ እንጂ መደምደሚያው ግን የደስታ ሲቃ ነው። በተሰ ማሩበት የሥራ መስክ ሀገርን መወከል፤ ከዚያም አልፎ በአሸናፊነት ባንዲራን ማውለብለብ ታላቅ ክብርን እና ኩራትን ያቀዳጃል። አሸናፊነቱ የተገኘው የዓለምን ክብረ ወሰን በመስበር ጭምር ሲሆን ደግሞ ድሉ ክብርን በክብር ላይ የደረበ ይሆናል። በአትሌቲክስ ስፖርት በተለይም በረጅም ርቀት በዓለም ለነገሰች አገር ይህ አዲስ አይሆንም። ምክንያቱም አትሌቶች እግር በእግር እየተተካኩ ለዘመናት ባንዲራዋን በሌሎች አገሮች ሰማይ ላይ ሲያውለበልቡና ብሄራዊ መዝሙሯንም በክብር ሲዘምሩ ቆይተዋል። ይህ የሆነው ደግሞ በወንድ አትሌቶች ብቻ ሳይሆን በሴቶችም ነው። በርካታ ኢትዮጵያውያን ሴት አትሌቶች የዓለም ክብረ ወሰንን ጨብጠዋል። በዓለም አቀፉ የአትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር አዘጋጅነት ከሚካሄዱ ውድድሮችም በጥቅሉ ከአስር በላይ የሚሆኑት በበላይነት የተያዙት በኢትዮጵያውያን ነው። በመካከለኛ ርቀት ወደር ያልተገኘላትና የእህቶቿን ዱካ ተከትላ መሮጥ የጀመረችው አትሌት ገንዘቤ ዲባባ ሁለት ክብረወሰኖችን የግሏ አድርጋለች። አትሌቷ በምትታወቅበት የ1ሺ500ሜትር እ.አ.አ በ2015 ፈጣን ሰዓት አስመዝግባለች። የገባችበት ሰዓትም 3ደቂቃ ከ50 ሰከንዶች ከ07ማይክሮ ሰከንድ ነው። ሌላው በአትሌቷ የተሰበረው ክብረወሰን ከሁለት ዓመታት በፊት በስፔን ያስመዘገበችው የ2ሺ ሜትር ውድድር ሪከርድ ነው። አትሌቷ ርቀቱን ለመሸፈን የፈጀባት ሰዓትም 5ደቂቃ ከ23ሰከንድ ከ75 ማይክሮ ሰከንዶች ብቻ ነው። ዓለም አቀፉ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር በሚመራቸው የቤት ውስጥ አትሌቲክስ ውድድሮችም ገንዘቤ በተመሳሳይ ንግስናውን ጨብጣለች። አምስት ክብረወሰኖችን የግሏ በማድረግ አይበገሬነቷን ያስመሰከረችው ገንዘቤ፤ እ.አ.አ ከ2014 እስከ 2017 ድረስ፤ 1ሺ500 ሜትር፣ አንድ ማይል፣ 2ሺ፣ 3ሺ እና 5ሺ ሜትር ድሏን ያገኘችባቸው ርቀቶች ናቸው። በረጅም ርቀት የምትሳተፈው የገንዘቤ ታላቅ እህት ጥሩነሽ ዲባባም ለዓመታት ሊደፈር ያልቻለ የክብረወሰን ባለቤት ናት። ጥሩነሽ በተለይ በምትታወቅበት የ5ሺ ሜትር ርቀት ከ11ዓመታት በፊት የገባችበት ሰዓት 14ደቂቃ ከ11ሰከንድ ከ15 ማይክሮ ሰከንድ ነው። በ10ሺ ሜትር የመጀመሪያውን የወርቅ ሜዳሊያ በጥቁር ሴቶች የኦሊምፒክ መድረክ ለማጥለቅ ቀዳሚ የሆነችው ኢትዮጵያ ከአሸናፊነት ባለፈ ክብረወሰኑን ለመቀዳጀት ዓመታትን አስቆጥራለች። ኢትዮጵያዊቷ አልማዝ ከመወለዷ አስቀድሞ የተያዘውን ክብረወሰን እስክትሰብረውም 24ዓመታት አልፈዋል። ወጣቷ አትሌት አልማዝ አያና ግን ከሁለት ዓመታት በፊት በሪዮ ኦሊምፒክ ታሪክ ሰራች። እ.አ.አ በ1993 በቻይናዊቷ አትሌት የተያዘውን ክብረወሰን ለመስበር የወሰደባት ጊዜም 29፡17፡45 ነበር። አትሌቷ ርቀቱን በ14 ሰከንዶች ያሻሻለች ሲሆን ይህም በመጀመሪያ የኦሊምፒክ ተሳትፎ የማይጠበቅ ታላቅ ክብር ነው። በዓለም አቀፉ አትሌቲክስ ፌዴሬሽን አዘጋጅነት የሚካሄድ ነገር ግን በርካታ ውድድር በሌለውና ባልተለመደው የአንድ ሰዓት ውድድርም ክብረወሰኑ የተመዘገበው በኢትዮጵያዊቷ አትሌት ነው። ይህ ውድድር አትሌቷ በአንድ ሰዓት ውስጥ መሸፈን የሚችለውን ርቀት መሰረት የሚያደርግ ሲሆን፤ 18ሺ 517 ሜትሮችን በመሮጥ አሸናፊ የሆነችው ደግሞ አትሌት ድሬ ቱኔ ናት። አትሌቷ ርቀቱን በዚህን ያህል ሜትር በመሸፈን አሸናፊ የሆነችው እ.አ.አ በ2008 ሲሆን፤ እስካሁንም በአንድ ሰዓት ውስጥ የእርሷን ያህል ርቀት መሸፈን የቻለ አትሌት አልተገኘም። ሌላኛዋ ወጣት አትሌትና ወደ ፊት ኢትዮጵያን ያስጠራሉ በሚል ከፍተኛ ግምት ከተሰጣቸው አትሌቶች መካከል አትሌት ነጻነት ጉደታ ተጠቃሽ ናት። አትሌቷ ባለፈው ዓመት በቫሌንሺያ የተካ ሄደውን የግማሽ ማራቶን ውድድር ያጠናቀቀችው በአሸናፊነት ብቻም ሳይሆን ክብረወሰን በመስበር ድርብ ድል ነው። ነጻነት 21ኪሎ ሜትሩን ለመሸፈን የፈጀባት ሰዓትም አንድ ሰዓት ከስድስት ደቂቃ ከ11ሰከንዶች ነው። በጎዳና ላይ የሪሌ ውድድርም ፈጣኑ ሰዓት የተያዘው በኢትዮጵያውያኑ አትሌቶች ነው። እ.አ.አ በ1996 ኮፐንሃገን ላይ በተካሄደው በዚህ ውድድር አገራቸውን ወክለው የተሳተፉት፤ ገነት ገብረጊዮርጊስ፣ ብርሃኔ አደሬ፣ አየለች ወርቁ፣ ጌጤ ዋሚ፣ ጌጤነሽ ኡርጌ እንዲሁም ሉቺያ ይስሃቅ ርቀቱን ለመጨረስ 2ሰዓት ከ16ደቂቃ ከ04 ሰከንድ ነበር የፈጀባቸው።አዲስ ዘመን የካቲት 29/2011በብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=6420
ae0468ae46a17f00e4f0fbb275f40fb2	28574c13a07804cee252760ea57ea7b8	ተተኪዎች ያልታዩበት ውድድር	በኢፌዴሪ ስፖርት ኮሚሽን አዘጋጅነት ከሚካሄዱት ውድድሮች መካከል፤ የመላ ኢትዮጵያ ሴቶች ጨዋታ ይጠቀሳል። ይህም ሴቶች ከወንዶች በእኩል ከሚካፈሉባቸው ውድድሮች በተጓዳኝ ተሳትፏቸውን ለማሳደግ በሚልም ብቻቸውን እንዲወዳደሩ ይደረጋል። የአመራርነት ብቃታቸውም እንዲያድግ ያስችላል የሚል ዓላማም አለው። በየሁለት ዓመቱ የሚካሄደው ይህ ውድድር ዘንድሮ ለ3ኛ ጊዜ የሚካሄድ ሲሆን፤ ተረኛ አስተናጋጁም ጅግጅጋ ከተማ ነው። ከትግራይ ክልል በቀር ሁሉም ክልሎችና ከተማ አስተዳደሮች በተሳተፉበት በዚህ ውድድር ላይ ከ2ሺ በላይ የሚሆኑ ሴቶች፤ በ10 የስፖርት ዓይነቶች እየተወዳደሩ ይገኛሉ። በውድድሩ የተሳታፊዎች እንዲሁም የው ድድር መሪ ሴት ባለሙያዎች ቁጥር ያሻቀበ ከመሆኑም ባሻገር የባህል ስፖርት እና የአካል ጉዳተኞች ውድድርም ለመጀመሪያ ጊዜ እንዲካተት ተደርጓል። ዛሬ አራተኛ ቀኑ ላይ በሚገኘው ውድድር የስፖርት ማህበራት ምን ታዘቡ በሚለው ላይ የዛሬው እትም ትኩረቱን ያደርጋል። የቮሊቦል ስፖርት ካለፈው ዓርብ ጀምሮ በሁለት ምድብ ተከፍሎ ውድድር ሲካሄድ ቆይቷል። በውድድሩ ላይም ከአፋርና ትግራይ ባሻገር ሰባት ክልሎችና ሁለት ከተማ አስተዳደሮች እየተሳተፉ መሆኑን በኢትዮጵያ ቮሊቦል ፌዴሬሽን የውድድር ከፍተኛ ባለሙያ ብሩህ ተክለማርያም ይገልጻሉ። ውድድሩ ሙሉ ለሙሉ እየተመራ ያለው በሴት ዳኞች እንዲሁም ሴት ኮሚሽነር መሆኑ በመልካም ጎኑ የሚነሳ ነው። ይሁን እንጂ በውድድሩ ላይ ለመገንዘብ የተቻለው በተወዳዳሪዎች ብቃት ላይ የሚቀሩ ሥራዎች መኖራቸውን ነው። ከዚህ ባሻገር አንዳንድ ክልሎች ላይ ታዳጊዎች የታዩ ቢሆንም አብዛኛዎቹ የሚያሳትፏቸው ተጫዋቾች የተለ መዱ በመሆናቸው ተተኪዎች ላይ እየተሰራ አለመሆኑን ፌዴሬሽኑ ከግንዛቤ ማስገባቱንም ይጠቁማሉ። ከዚህ አንጻር ሲታይ ሁሉም ክልሎች በቮሊቦል ስፖርት ተጠናክረው በመስራት አዳዲስና ታዳጊ ተጫዋቾችን ማፍራት ይኖርባቸዋል፡፡ ፌዴሬሽኑ ከዚህ ቀደም በሁሉም ክልሎችና ከተማ አስተዳደሮች የመስክ ምልከታ ማድረጉን የሚጠቁሙት ባለሙያው፤ በስፖርቱ የተለየ ነገር አለመኖሩን ለመረዳት ተችሏል። በመሆኑም ፌዴሬሽኑ ከክልሎችና ከተማ አስተዳደሮች ጋር እየሰራ ሲሆን፤ በተለይ የሴት ክለቦች እንዲጠናከሩ ትኩረት ማድረጉን ይገልጻሉ። ይህ ውድድር ከተጠናቀቀ በኋላም ፌዴሬሽኑ ክልሎችን በመሰብሰብ የተመለከታቸውን ደካማና ጠንካራ ጎኖች ላይ ግብረ መልስ የሚሰጥም ይሆናል። በቮሊቦል የምድብ ጨዋታዎች ነገ የሚጠናቀቁ ሲሆን፤ ዛሬ በምድብ «ሀ» ሶማሌ ከአዲስ አበባ፣ ሃረሪ ከደቡብ ክልል ይጫወታሉ። በምድብ «ለ» ደግሞ ድሬዳዋ ከተማ ከአማራ ክልል እንዲሁም ጋምቤላ ከኦሮሚያ ክልል የሚገናኙ ይሆናል። በዚህ ውድድር ለመጀመሪያ ጊዜ እንዲካተት ከተደረጉት ውድድሮች መካከል አንዱ የባህል ስፖርት ነው። ውድድሩ በስምንት ክልሎች (74 ልኡካን) መካከል እየተካሄደ መሆኑን የሚገልጹት ደግሞ፤ የኢትዮጵያ ባህል ስፖርቶች ጽህፈት ቤት ኃላፊ አቶ በላይነህ ኃይሌ ናቸው። የውድድር ዓይነቶቹም ገበጣ ባለ12 እና18 ጉድጓድ፤ እንዲሁም በስድስት ምድቦች የትግል ውድድሮች (43-47፣ 48-52፣ 53-57፣ 58-62፣ 63- 67፣ 68-72 ኪሎ ግራም) ናቸው። ፌዴሬሽኑ በአገር አቀፍ ደረጃ ህግና ደንብ አውጥቶላቸው ውድድር የሚካሄድባቸው ስፖርቶች 11 መሆናቸው ይታወቃል። ከእነዚህ የውድድር ዓይነቶች መካከል አብዛኛዎቹ ሁለቱም ጾታዎች የሚሳተፉባቸው ሲሆን፤ ሴቶች የማይሳተፉት በገና እና በፈረስ ጉግስ ውድድሮች ብቻ ነው። በመሆኑም የዚህ ስፖርት በሴቶች ጨዋታ ላይ መካተት ለእድገቱ ከፍተኛ ሚና የሚጫወት መሆኑን ነው ኃላፊው የሚጠቁሙት። ውድድሩ እየተመራ ያለው በ9ሴት ዳኞች ሲሆን፤ ተሳታፊ ክልሎችና ከተማ አስተዳደሮችም አሰልጣኝ፣ ቡድን መሪ እንዲሁም ወጌሻዎቻቸው ሴቶች መሆናቸውን ለመታዘብ እንደቻሉም ይጠቁማሉ። ፌዴሬሽኑ ከኢፌዴሪ ትምህርት ሚኒስትር ጋር በመሆንም በየዓመቱ ለሁለት ጊዜያት ሴቶችን ብቻ ያሳተፈ የመጀመሪያ ደረጃ የባህል ስፖርቶች የአሰልጣኝነት ስልጠና እንዲያገኙ ያደርጋል። በዚህም በየዓመቱ 40ሴቶች በአሰልጣኝነት ሙያ የሚበቁ ሲሆን፤ በተመሳሳይ ከኢፌዴሪ ስፖርት ኮሚሽን ጋር በመሆንም 25ሴት አሰልጣኞች ብቻ የሁለተኛ ደረጃ የአሰልጣኝነት ስልጠና እንዲያገኙ ይደረጋል። በዚህም የሴቶች ተጠቃሚነት የሚታይና አበረታች መሆኑንም ነው የሚጠቅሱት። ሌላው በዚህ ውድድር የተካተተው የአካል ጉዳተኞች የቅርጫት ኳስ ጨዋታ ነው። ስፖርቱ በኢትዮጵያ ብዙም ያልተለመደ በመሆኑ ውድ ድሩ የበርካቶችን ቀልብ መሳብ የቻለ መሆኑን በኢትዮጵያ ቅርጫት ኳስ ፌዴሬሽን ከፍተኛ ባለሙያ ታሪኩ እንዳለው ይጠቁማሉ። ኦሮሚያ፣ አማራ፣ ደቡብ ክልሎች፤ ድሬዳዋ እና አዲስ አበባ ከተማ አስተዳደሮች በውድድሩ ላይ እየተሳተፉ ሲሆን፤ የዙር ጨዋታው ዛሬ ይጠናቀቃል። በውድድሩ ላይ አዳዲስ ተጫዋቾች መታየታቸው እንዲሁም ከጊዜ ወደ ጊዜ የተጫዋቾቹ ብቃት በማደግ ላይ እንደሚገኝም ታይቷል። ባለሙያው ለተሳታፊዎቹ ቁጥር ማነስ እን ደምክንያት የሚያነሱትም ስፖርቱ ገና በመስፋፋት ላይ እንደመሆኑ በጥቂት ክልሎች ውስጥ ብቻ በፕሮጀክት ደረጃ መሰጠቱን እንዲሁም የትግራይ ክልልን አለመሳተፍ ነው። ስፖርቱ እንዲስፋፋ በፌዴሬሽኑ በኩል ለሁሉም ክልሎች የዊልቸር ድጎማ የሚደረግ ሲሆን፤ በየዓመቱም ዓለም አቀፍ የዳኝነት እንዲሁም የተሳታፊዎችን የጉዳት መጠን የሚለይ ባለሙያ ስልጠና ይሰጣል። ውድድሩ እየተካሄደ ባለበት የሶማሌ ክልል ፕሮጀክት ለመክፈትም የዊልቸር እና ዘመናዊ የቅርጫት ኳስ ቦርድ ድጋፍ የተደረገ ሲሆን፤ ስፖርቱን ለማስፋፋት በፌዴሬሽኑ በኩል ጥረት እየተደረገ መሆኑን ይጠቁማሉ።አዲስ ዘመን መጋቢት 2/2011በብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=6555
5bea17214c342a3b5eedcd8e87a75a13	6ebe3c162dea369642e792a781dc9608	«ስፔሻል» ኦሊምፒክ ዛሬ ይጀምራል	የዓለም ትልቁ ውድድር በየአራት ዓመቱ ከሚያካሂደው ኦሊምፒክ ባሻገር፤ ተጨማሪ ውድድሮችንም እንደሚያካሂድ ይታወቃል። የፓራሊምፒክ፣ የወጣቶች፣ «ስፔሻል» ኦሊምፒክ፣… ይጠቀሳሉ። በተያዘላቸው የጊዜ ሰሌዳ መሰረት ከዛሬ ጀምሮ የሚካሄደውም በኢትዮጵያ ብዙም ዕውቅና የሌለው የስፔሻል ኦሊምፒክ ነው። ይህ ኦሊምፒክ የአዕምሮ ዕድገት ውስንነት ያለባቸውን ስፖርተኞች የሚያሳትፍ ሲሆን፤ ኢትዮጵያም ለመጀመሪያ ጊዜ ተሳታፊ እንደምትሆን የኢፌዴሪ ስፖርት ኮሚሽን በድረ ገጹ አስታውቋል። በዓለም ላይ ከ200 ሚሊዮን ህዝብ በላይ የአዕምሮ ዕድገት ውስንነት ያለባቸው የህብረተሰብ ክፍሎች ቢኖሩም፤ በተለይ በታዳጊ ሃገሮች የተገለሉና ለከፋ ኑሮ ተጋላጭ የሆኑ ናቸው። በዚህም ምክንየት የተለያዩ ዕድሎችን እንደማያገኙ ይታወቃል፤ በዚህም በስፖርታዊ እንቅስቃሴዎች ለማሳተፍ በሚል ኦሊምፒኩ መካሄድ ጀምሯል። እአአ በ1968 በጆን ኦፍ ኬነዲ ቤተሰቦች በአሜሪካ ሲመሰረት፤ የመጀመሪያው ውድድርም በቺካጎ ነው የተካሄደው፡፡ ላለፉት 50 ዓመታት ውድድር በማድረግ ላይ የሚገኝ ሲሆን፤ እአአ ከ2003 ጀምሮ ከአሜሪካ ባሻገር ሌሎች ሃገራትም እየተፈራረቁ ያስተናግዱታል። ዛሬ የሚጀመረውን ውድድርም አውስትራሊያ፣ ጀርመን እና ደቡብ አፍሪካን ያሸነፈችው የዩናይትድ አረብ ኤሜሬትሷ አቡ ዳቢ ታስተናግደዋለች። በውድድሩ ላይ ከ190 ሃገራት የተወጣጡ 7 ሺ 500 አትሌቶች በ24 ስፖርቶች የሚፎካከሩ ይሆናል። ለውድድሩ ዘጠኝ ስታዲየሞች የተዘጋጁ ሲሆን፤ የዛሬው የመክፈቻ ስነ-ስርዓትም በዛይድ ስፖርት ሲቲ ስታዲየም ይካሄዳል። የዛሬ ሳምንት የሚደረገው የመዝጊያ መርሐ ግብርም በዚሁ ስታዲየም ሲካሄድ፤ ባንዲራውም እአአ የ2021 ተረኛ አዘጋጅ ሃገር የሆነችው ስዊድን ትረከባለች። ለመጀመሪያ ጊዜ በመካከለኛዋ ምሥራቅ አገር የሚደረገው ውድድር ላይ፤ ከአትሌቶች ባሻገር 2 ሺ 500 አሰልጣኞችና የቡድን ልዑክ፣ ከ4ሺ በላይ የክብር እንግዶች ይገኛሉ። ከክብር እንግዶቹ መካከልም ዲዲየር ድሮግባ እና ሮማሪዮን የመሳሰሉ የእግር ኳስ ከዋክብቶች እንደሚገኙ ይጠበቃል። ከግማሽ ሚሊዮን በላይ የሚሆን ህዝብ ደግሞ በተለያዩ የመገናኛ ብዙሃን ይከታተሉታል። ኢትዮጵያ በዚህ ውድድር ላይ ለመጀመሪያ ጊዜ የምትሳተፍ ሲሆን፤ በሁለት ወንድና ሁለት ሴት በድምሩ በአራት አትሌቶች ትወከላለች። በወንዶች በኩል አትሌት ብሩክ ፈለቀ እና አትሌት ሚሊዮን ያደታ፤ በሴቶች ደግሞ አትሌት ትግስት ኡጋሳ እና አትሌት መዓዛ ኤልያስ በውድድሩ እንደሚሳተፉም መረጃው ይጠቁማል። በውድድሩ ላይ ኢትዮጵያን ጨምሮ ከአፍ ሪካ 14 ሃገሮች ለመጀመሪያ ጊዜ የሚሳተፉ ይሆናል። ይህ ስፖርታዊ ኩነትም ከስፖርታዊ ውድድር ባሻገር አካታች ማህበረሰብን ለመፍ ጠር የሚደረግ እንቅስቃሴም ነው።አዲስ ዘመን መጋቢት 5/2011በብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=6852
64559e9c9bd3ee35a3e2979a89ebd9ba	1ee69d378eafd1521c67360021784452	ኮሚሽኑ ስፖርታዊ ጨዋነት ላይ እንዲሰራ ተጠየቀ	የፌደራል ስፖርት ኮሚሽን ስፖርታዊ ጨዋነት ላይ ተጨባጭ ውጤት ለማምጣት ትኩረት ሰጥቶ መስራት አለበት ተባለ:: የኢፌዴሪ የሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት የሴቶች፣ወጣቶችና ማህበራዊ ጉዳዮች ቋሚ ኮሚቴ የፌዴራል ስፖርት ኮሚሽን የ2012 በጀት ዓመት የአንደኛ ሩብ ዓመት ዕቅድ አፈጻጸምን ገምግሟል:: ሪፖርቱን ያቀረቡት የኮሚሽኑ የዕቅድ ባለሙያ አቶ አበባየሁ አማኒያስ የስፖርታዊ ጨዋነትን በሚመለከት የተለያዩ የግንዛቤ ማስጨበጫዎች መሰራታቸውን፣ ክትትልና ድጋፍ መደረጉን ጠቁመው፣ በቀጣይም ከባለድርሻ አካላት ጋር በመሆን ሰፊ ስራ ለመስራት መታቀዱን ገልጸዋል:: ህብረተሰቡን በስፖርት ዘርፍ ተሳታፊና ተጠቃሚ ለማድረግ ከሚደረገው ጥረት በተጨማሪ የስፖርት ማዘውተሪያ ቦታዎችን ቁጥር ለማሳደግ እየተሠራ መሆኑን አንስተዋል:: የቋሚ ኮሚቴውም የቀረበው ሪፖርት መነሻ በማድረግ የተለያዩ ጥያቄዎች እና አስተያየቶችን አንስተው የፌዴራል የስፖርት ኮሚሽን ኮሚሽነር አቶ ኤሊያስ ሽኩር እና ሌሎችም የስራ ሃላፊዎች ምላሽ ሰጥተዋል:: በመጨረሻም የቋሚ ኮሚቴው ሰብሳቢ ወይዘሮ አበባ ዮሴፍ ኮሚሽኑ ስፖርቱን ከላይ እስከ ታች በአግባቡ መምራት ላይ ትኩረት ማድረግ እንዳለበት ጠቁመው ስፖርቱን ከመንግስት በጀት ቀስ በቀስ በማላቀቅ ሕዝባዊ መሠረት እንዲኖረው የማድረግ ስራ መስራት እንዳለበት ገልጸዋል:: ከስፖርታዊ ጨዋነት ጋር በተያያዘ ስፖርቱ ከሌሎች አጀንዳዎች ጋር ንክኪ ሳይኖረው ህብረተሰቡም ስለስፖርት ብቻ እንዲያስብ የማድረግና አስተሳሰብን የመቀየር ስራ መሰራት እንዳለበት አሳስበዋል:: የስፖርታዊ ማዘውተሪያ ስፍራዎችን በሚመለከት በአዋጁ መሰረት እንዲሰራ በተደጋጋሚ የተነሳ መሆኑን ገልጸው አሁንም ትኩረት ተሰጥቶ ተግባራዊ መደረግ እንዳለበት አቅጣጫ አስቀምጠዋል:: በአዋጁ ላይም መግባባትና ስፖርቱ ላይ ያሉ አካላት ስለ አዋጁ ግንዛቤ ሊኖራቸው እንደሚገባ ጠቁመዋል:: የጥሩነሽ ዲባባ ማሰልጠኛን በሚመለከት የሚነሱ አስተዳደራዊና የአደረጃጀት ችግሮች ስላሉ ኮሚሽኑ ጉዳዩን በደንብ ማየት እንዳለበት ጠቁመዋል:: በተጨማሪም ተተኪ ስፖርተኞችን ማፍራት እና ተጨባጭ የሆነ የስራ ዕድል ፈጠራ ላይ ትኩረት ሊሰጣቸው እንደሚገባም አሳስበዋል::አዲስ ዘመን ኅዳር 14/2012	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=23090
551961391bbea756a1ad98be85307e1f	0a22757201500271f1758c596fc216a9	ረጅም ርቀት ውድድሮችን ለመቅበር የተቃጣ ዕርምጃ	የዓለም አቀፉ የአትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር እ. ኤ. አ. ከ2020 ጀምሮ አምስት ሺ ሜትር ሩጫ ውድድር ከዲያመንድ ሊግ ፉክክሮች እንዲወጣ ውሳኔ ላይ መድረሱን አስታውቋል፡፡ በዳይመንድ ሊግ ውድድሮች ከፍተኛው ርቀትም ሦስት ሺ ሜትር ብቻ እንደሚሆንና በአጠቃላይ በወንድና በሴት 12 የውድድር ዓይነቶች ብቻ እንደሚኖሩ ከትናንት በስቲያ ኳታር ዶሃ ላይ ውሳኔ ተላልፏል፡፡ ይህንን ተከትሎም በርቀቱ የዓለምን የበላይነት የያዙት አፍሪካውያን ተቃውሞ እያሰሙ ይገኛሉ፡፡ የዓለም አቀፉ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር ፕሬዚዳንትና የቀድሞ የአንድ ሺ አምስት መቶ ሜትር የኦሊምፒክ አሸናፊ እንግሊዛዊው ሴባስቲያን ኮ ወደ ስልጣን ሲመጡ የረጅም ርቀት የቀድሞ ዝናና ስም ለመመለስ እንደሚሠሩ ቃል ቢገቡም አሁን ቃላቸውን አጥፈዋል፡፡ ምሥራቅ አፍሪካውያን በተለይም ኢትዮጵያና ኬንያውያን የገነኑበት የረጅም ርቀት ውድድር (አምስትና አስር ሺ ሜትር) ባለፉት ዓመታት እየተዳከመ መሄዱ ይታወሳል፡፡ በተለይም አስር ሺ ሜትር የመም ወይንም ትራክ ውድድሮች በዓመት ውስጥ አንድ ጊዜ እንኳን የማይካሄዱበት አጋጣሚ እየተፈጠረ ይገኛል፡፡ ይህም በርካታ ምሥራቅ አፍሪካውያን አትሌቶች ፊታቸውን ወደ ጎዳናና ማራቶን ውድድሮች እንዲያዞሩ ያስገድዳቸዋል፡፡ ይህ በሆነበት ሁኔታ አምስት ሺ ሜትር ከዳይመንድ ሊግ እንዲሰረዝ መደረጉ ረጅም ርቀት ውድድሮችን እንደመቅበር ይቆጠራል፡፡ በመሆኑ አፍሪካውያንን ቅር ማሰኘቱ አልቀረም፡፡ ጀግናው አትሌት ሀይሌ ገብረስላሴ ይህን ውሳኔ ተከትሎ ተቃውሞውን ያሰማ ሲሆን ለሮይተርስ በሰጠው ቃለመጠይቅ የአይ. ኤኤ.ኤፍ ውሳኔ ኢትዮጵያና ኬንያ በእጅጉ ተጎጂ እንደሚሆኑ አብራርተዋል፡፡ ይህ ውሳኔ በርቀቱ የነገሡትንና ባህላቸው ያደረጉትን ምሥራቅ አፍሪካውያንን በአትሌቲክስ ለማዳከም የተደረገ ፍትሐዊ ያልሆነ ውሳኔም ነው ብሎዋል፡፡ የኬንያ አትሌቲክስ ፌዴሬሽን ፕሬዚዳንትጃክሰን ቱዌ ከመገናኛ ብዙሃን ጋር ባደረጉት ቆይታ ውሳኔው የአፍሪካ አትሌቲክስን ተጎጂ እንደሚያደርገው በመግለጽ ተቃውመ ዋል፡፡ ፕሬዚዳንቱ ለአይ.ኤኤ.ኤፍ ውሳኔውን በመቃወም በፌዴሬሽናቸው በኩል ጠንካራ ደብዳቤ እንደሚልኩ በመግለፅም ከሌሎች አፍሪካ አገራት ጋር በመሆን ውሳኔው እንዲ ቀለበስ እንደሚሠሩ ተናግረዋል፡፡ አትሌቲክስን ፈታኝ ስፖርት ከሚያደርጉት ውድድሮች አንዱና ዋነኛው ረጅም ርቀት፣ ማራቶንና የአገር አቋራጭ ሩጫ ነው። እነዚህ ውድድሮች አትሌቲክስን ፈታኝ ብቻም ሳይሆኑ ተወዳጅና ቀልብ ሳቢ ካደረጉት ምክኒያቶች ዋነኞቹ ናቸው፡፡ በእነዚህ ውድድሮች የምሥራቅ አፍሪካውያን የበላይነት እየገዘፈበት ከመጣ ጀምሮ ግን ተወዳጀነቱ እየቀነሰ የሚሰጠውም ትኩረት እያነሰ መጥቷል። ይህም ከአውራው የስፖርት መድረክ ኦሊምፒክና የዓለም ቻምፒዮና እንዲወጡ ከምዕራባውያን በኩል ግፊት እንዲደረግ አድርጉዋል፡፡ በተለይም የዓለም አገር አቋራጭ ቻምፒዮና በየሁለት ዓመቱ ራሱን ችሎ የሚካሄድ ቢሆንም በዋናው የዓለም አትሌቲክስ ቻምፒዮናም ይሁን ከኦሊምፒክ ውጪ ተደርገዋል፡፡ በዓለም አቀፉ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር አገር አቁዋራጭ ውድድርን ወደ ኦሊምፒክ ለመመለስ እንቅስቃሴ ጀምሬያለሁ በሚልበት በዚህ ወቅት አምስት ሺ ሜትርን ከዳይመንድ ሊግ ውጪ ማድረጉ አስገራሚ ነው፡፡ የአገር አቋራጭ ሩጫ በዋናው ኦሊምፒክ መድረክ እኤአ ከ1912 እስከ 1924 በወንዶች መካከል ብቻ ተካሂዶ ነው የተቋረጠው። ከዚህ በኋላ ግን የኦሊምፒክ መርሐግብር መሆኑ ቀርቶ የአትሌቲክስ ጉዳይ ብቻ ሆኖ ቀርቷል። ለዚህ ብዙ ምክኒያቶች በተለያዩ ጊዜዎች የሚቀርቡ ሲሆን ለመጨረሻ ጊዜ በተካሄደው የፓሪስ ኦሊምፒክ ላይ በርካታ አትሌቶች ውድድሩ ከብዷቸው ሲፍረከረኩና ራሳቸውን ሲስቱ ጭምር ነበር። ይሁን እንጂ አገር አቋራጭ ሩጫ በተካሄዱባቸው ሦስት ኦሊምፒኮች የፊንላንድ አትሌቶች የበላይነት እንደነበር በታሪክ ተጽፎ ይገኛል። ከዚህ በኋላ የተፈጠረው የአትሌቲክስ ትውልድ በተለይም በረጅምና መካከለኛ ርቀቶች የአፍሪካውያን የበላይነት እየጎላየመጣበት እንደመሆኑ በአገር አቋራጭ የዓለም ቻምፒዮናዎችም ይሁን በግል አፍሪካውያን የበላይነቱን ተቆጣጥረውታል። ይህም አገር አቋራጭ ሩጫ ወደ ኦሊምፒክ እንዲመለስ የሚደረገውን ሂደት እንዳዘገየው የሚያምኑ በርካቶች ናቸው። አፍሪካውያን ይህ ውድድር ወደ ኦሊምፒክ እንዲመለስ ብዙ ጊዜ ታግለዋል። ጀግናው አትሌት ኃይሌ ገብረስላሴ፤ የመም ውድድሮችና የአገር አቋራጭ ውድድሮች ንጉሡ አትሌት ቀነኒሳ በቀለና የኬንያው ታሪካዊ አትሌት ፖል ቴርጋት አገር አቋራጭ ውድድር ወደ ኦሊምፒክ እንዲመለስ ትግል ካደረጉት መካከል ይጠቀሳሉ። በተለይም እነዚህ ሦስት ድንቅ የምሥራቅ አፍሪካ የምን ጊዜም ኮከብ አትሌቶች እኤአ 2008 ላይ ለወቅቱ የዓለም አቀፉ ኦሊምፒክ ኮሚቴ ፕሬዚዳንት ጃኩዌስ ሮግ በአንድ ላይ ጥያቄ አቅርበው እንደነበር ይታወሳል። ይህን ሃሳብ የዓለም አቀፉ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበርና በርካታ ዓለም አቀፍ መገናኛ ብዙሃን የደገፉት ቢሆንም ተግባራዊ ሳይሆን ዘመናትን ተሻግሯል። ለዚህ ደግሞ ምዕራባውያኖች ተፎካካሪ መሆን ስለተሳናቸው ብቻ መሆኑን ልብ ማለት ይገባል፡ ፡ አስር ሺ ሜትርን እያዳከሙ የመጡት ራሳቸው ምዕራባውያን ናቸው፡፡ በአምስት ሺ ሜትርም ተፎካካሪ መሆን ባለመቻላቸው ጠንካራ አትሌቶችን ከማፍራት ይልቅ ውድድሩን እንዲዳከም ማድረግ ምርጫቸው ሆኗል፡፡ ረጅም ርቀት ውድድሮች የበለጠ አፍሪካውያንን ተጠቃሚ የሚያደርጉ በመሆኑ የአፍሪካ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር (ሲ ኤኤ)፤ የአፍሪካ ኦሊምፒክ ኮሚቴ(አኖካ)፤ የአፍሪካ ተጽዕኖ ፈጣሪ መገናኛ ብዙሃንና ጋዜጠኞች ግፊት ማድረግ አለባቸው ተብሎ በኦሊምፒክ መድረክ አሜሪካና ምዕራባውያን በርካታ ሜዳሊያ በመሰብሰብ የበላይነት ይዘው የሚያጠናቅቁት በአንድ ስፖርት ዓይነት ብቻ ከአስር በላይ ሜዳሊያ መሰብሰብ የሚያስችላቸው ዕድል ስላላቸው ነው። ለዚህም በውሃ ዋና ውድድር አንድ አትሌት ብቻ ከአስር በላይ የወርቅ ሜዳሊያ የሚያፍስበት አጋጣሚ እንዳለ ማስቀመጥ ይቻላል። ምዕራባውያኑ እንዲህ ዓይነቱ አጋጣሚ በኦሊምፒክ እንዲስፋፋና የበላይነታቸውን ይዘው እንዲዘልቁ ያገኙትን ዕድል ይጠቀማሉ። አሁንም በቀጣዩ የቶኪዮ 2020 ኦሊምፒክ እንኳን የነሱ ፍላጎት ያለባቸው ወይንም ሜዳሊያ ያስገኝልናል ብለው ያሰቡትን ማንኛውንም እንቅስቃሴ የኦሊምፒክ ስፖርት እንዲሆን ያደርጋሉ፡፡ ለዚህም በቀጣዩ ኦሊምፒክ ብሬክ ዳንስ ሳይቀር እንዲካተት አድርገዋል፡፡ አፍሪካውያንም ከምዕራባውያን ጋር በኦሊምፒክ ተፎካካሪ ሆነው ለመገኘት እንደ አገር አቋራጭ ሩጫ ዓይነት ውድድሮችን ከመጠቀም ባለፈ ረጅም ርቀቶች ላይ ያንዣ በበውን አደጋ ለማስቀረት በጋራ መጋፈጥ ግድ ይላል፡፡ ከአሁኑ ካልታገሉ ግን እንደ አገር አቋራጭ ውድድር ሁሉ አስርና አምስት ሺ ሜትር ውድድሮች በቅርቡ ከየትኛውም ውድድር ላለመሰረዛቸው ማስተማመኛ አይ ኖርም፡፡አዲስ ዘመን መጋቢት 5/2011በቦጋለ አበበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=6849
3465154aeeac2abea45bde36e979fb03	18e9e55c76fc48d980db1efec47aaebc	የብሄራዊ ቡድኖችና ክለቦች የውድድር ተሳትፎና ውጤት አነስተኛ መሆኑ ተጠቆመ	ብሄራዊ ቡድኖችና ክለቦች በዓለም አቀፍና በሃገር አቀፍ ደረጃ በሚያካሂዷቸው ውድድሮች ላይ በተደራሽነት፣ በጥራት፣ በውጤት እንዲሁም ፍትሃዊነት ላይ ጉድለቶች እንዳሉባቸው ሃገር አቀፉ የስፖርት ሪፎርም ፍኖተ ካርታ አመለከተ።የስፖርት ሪፎርም ፍኖተካርታው እንደሚ ያሳየው የስፖርት ዘርፉ በሃገር አቀፍ ደረጃ ተሳትፎ የሚደረግባቸውን የስፖርት ዓይነቶች 17 ለማድረስ ታቅዶ እየተሰራ ሲሆን፤ አሰካሁን 11 ማድረስ ተችሏል።ከእነዚህ ውስጥ ውጤት ማስመዝገብ የተቻለው ደግሞ በስምንት የስፖርት አይነቶች ነው። ለዚህ እንደ ምክንያት የሚቀርበው ደግሞ በብሄራዊ ቡድኖችና ክለቦች የውድድር ተሳትፎ የተደራሽነት፣ የጥራት፣ የውጤት እንዲሁም የፍትሃዊነት ጉድለቶች መኖራቸው እንደሆነ በጥናት ተረጋግጧል። በትምህርት ቤቶች፣ በከፍተኛ የትምህርት ተቋማት፣ የሰራተኞች፣ የመከላከያና ፖሊስ እንዲሁም በሌሎች ውድድሮች ላይ መሰል ችግሮች የሚስተዋሉ መሆኑንም በሰነዱ ተጠቁ ሟል፡፡ በሃገር አቀፍ ደረጃ የሚዘጋጁ ውድድሮች በቂና ደረጃቸውን የጠበቁ ካለመሆናቸውም በተጨማሪ የሁሉንም ዕድሜ፣ ጾታ፣ ስፖርትና የአካል ጉዳት ያካተተ እንዳልሆነም ፍኖተካርታው ያሳያል።ውድድሮች ከቀበሌ እስከ ሃገር አቀፍ ደረጃ አካታች፣ ተመጋጋቢና ተከታታይ አለመሆና ቸው፣ የስፖርታዊ ጨዋነትን መርህ መሳታቸው እንዲሁም ውድድሮች ከፍተኛ በጀት የሚጠይቁና ምንጫቸውም መንግስት በመሆኑ ጊዜውን የጠበቀና በቂ ተሳትፎ አለማድረግም በዘርፉ ከሚስተዋሉ ችግሮች መካከል ዋነኞቹ እንደሆኑ ይጠቀሳሉ።በአህጉርና ዓለም አቀፍ ውድድሮች ላይ የሚደረገው ተሳትፎም አነስተኛ የሚባል ነው። የውድድሮች ተመጋጋቢ፣ አካታች እና ፍትሃዊ አለመሆንም ለአዲስ ስፖርተኞች የሚሰጠውን ዕድል አናሳ በማድረጉ ተተኪ ስፖርተኞችን በሚፈለገው ልክ ማየት አልተቻለም።በውድድሮች የሚደረገው ክትትልና ግምገማ በርካታ ክፍተቶች ያሉበት ከመሆኑም ባሻገር ባለሀብቶች በሃገርና ዓለም አቀፍ ውድድሮች ላይ ያላቸው ተሳትፎ አነስተኛ መሆንም በሰነዱ ተመልክቷል፡፡በሃገር ውስጥ በየደረጃው ያሉ ውድድሮችንና የስፖርት ፌስቲቫሎችን በማስፋፋትና ደረጃቸ ውን በማሳደግ ብቁና ተፎካካሪ ስፖርተኞችን ለመፍጠር የሚያስችል አሰራር መንደፍም አስፈላጊ መሆኑን ፍኖተ ካርታው ያስገነዝባል።ለሁሉም የስፖርት ዓይነቶች ዝግጅት ማድረግ የሚያስችል የብሄራዊ ቡድን ማዕከል መገናባት ወይም በዚያ ሁኔታ ውስጥ ያሉትን ደረጃቸውን መቃኘትም ተገቢ እንደሆነ አመላክቷል።ዓለም አቀፍ ውድድሮችን በሃገር ውስጥ ማዘጋጀትና ደረጃቸውን ማሳደግ፤ ለዚህም እንዲረዳ በመገንባት ላይ ያሉትን የስፖርት ማዘውተሪያ ስፍራዎች ለመጠቀም የሚያስችል የአሰራር ስርዓት መንደፍም አስፈላጊ ነው። እንደ መላ ኢትዮጵያ ጨዋታዎች ላሉ ውድድሮች ተገቢውን ትኩረት በመስጠት በብሄራዊ የስፖርት ምክር ቤት የበላይነት እንዲጠበቅ በማድረግ ማዘጋጀት፣ ባለሃብቶች ውድድሮችን እንዲያዘጋጁና እንዲደግፉ ማድረግ እንዲሁም በዓለም አቀፍ ደረጃ ውጤታማ የሆኑ አንጋፋ አትሌቶችን ስልጠና እና የብቃት ማረጋገጫ በመስጠት በአሰልጣኝነት እንዲሰማሩ ማድረ ግንም ሰነዱ በመፍትሄነት አካቷል፡፡አዲስ ዘመን ኅዳር 19/2012 ብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=23303
b7e521fa3960f47fb8d78e91c172376d	a36e2d00463317f42471768ce92ced7d	በስፖርት ኢንቨስትመንት የባለሃብቱ ተሳትፎ ጨምሯ	የስፖርት ትጥቆችና ቁሳቁስ የጥራት ደረጃና የህግ ማዕቀፎች ተዘጋጅቶላቸው በአገር ውስጥ እንዲመረቱና ከውጪ እንዲገቡ በተፈጠረው ምቹ ሁኔታ በዘርፉ የሚሳተፉ ባለሃብቶች ቁጥር እያደገ መምጣቱ ተገለፀ። በኢትዮጵያ ስፖርት ከሚስተዋሉ ችግሮች መካከል አንዱ የስፖርት ትጥቆችና ቁሳቁስን በአገር ውስጥ ከማምረት ይልቅ ከውጭ እንዲገባ ማድረግ ነበር። ባለፉት ዓመታትም በትጥቅና የስፖርት ቁሳቁስ አምራችነት በአንድ ባለሃብት ብቻ ተወስኖ ቆይቷል። ይህም የስፖርት ትጥቆችና ቁሶች በሚፈለገው ቁጥርና አይነት ደረጃቸውን ጠብቀው እንዳይገኙ ማድረጉ ተደጋግሞ ይነሳል። የስፖርት ትጥቆችና መሳሪያዎች ስታንዳርድና የህግ ማዕቀፎች ተዘጋጅቶላቸው በአገር ውስጥ እንዲመረቱ እና ከውጭ እንዲገቡ በተፈጠሩት ምቹ ሁኔታዎችም በዘርፉ መዋዕለ ንዋያቸውን የሚያፈሱ ባለሃብቶች ቁጥር ጭማሪ እያሳየ ነው። ስፖርቱ ለአገሪቷ የኢኮኖሚ ዕድገት የበኩሉን ድርሻ እንዲወጣም አገሪቷ የምትከተለውን የነጻ ገበያ የኢኮኖሚ ሥርዓትና በስፖርት ፖሊሲው የተቀመጠውን አቅጣጫ መነሻ በማድረግ የተለያዩ ሥራዎች መከናወናቸውን አገር አቀፉ የስፖርት ሪፎርም ፍኖተ ካርታ ይጠቁማል። ባለፉት ዘጠኝ ዓመታት የተለያዩ የአሰራር ሥርዓቶችን በመዘርጋትም ቁጥሩን ወደ 174 ለማሳደግ ተችሏል። የብቃት ማረጋገጫ ፈቃድ የወሰዱት ባለሃብቶችም ከ263 ሚሊዮን ብር በላይ የካፒታል መጠን ኢንቨስት በማድረግ ለዘርፉ ዕድገት አስተዋጽኦ በማበርከት ላይ እንደሚገኙ በሰነዱ ተመላክቷል። ስታንዳርድና የህግ ማዕቀፎች ተዘጋጅቶላቸው በአገር ውስጥ እንዲመረቱ እና ከውጪ እንዲገቡ በተፈጠሩት ምቹ ሁኔታዎችም በዘርፉ መዋዕለ ንዋያቸውን የሚያፈሱ ባለሃብቶች ቁጥር ጭማሪ እያሳየ ነው። በዚህም በአምራችነት አንድ እንዲሁም ከውጭ ለማስመጣት 60 ባለሃብቶች ፈቃድ ወስደዋል። በየደረጃው የተለያዩ ስልቶችን በመቀየስም በክልሎችና ከተማ አስተዳደሮች እንዲሁም በአገር አቀፍ የስፖርት ማህበራት በዓመት እስከ 570 ሚሊዮን ብር በመሰብሰብ ስፖርቱን መደገፍ ተችሏል። በአገር ውስጥ ባለሃብቶች የስፖርት ትጥቆችና ቁሳቁስን ማምረት የውጭ ምንዛሪን ከማዳን እንዲሁም በበቂ ሁኔታና ጥራት ለተጠቃሚ ለማዳረስ አመቺ ሁኔታ እንዲፈጠርና ባለሃብቱን ማበረታታት እንዲቻል በፖሊሲው ይካተት እንጂ በዘርፉ የተለያዩ ችግሮች ሲስተዋሉ ቆይቷል። ባለሃብቱ በኢንቨስትመንቱ በመሳተፍ ልማቱን እንዲያግዝ ከማድረግ አኳያ የማበረታቻ ሥርዓት አለመዘርጋቱ ተነስቷል። ከውጭ ለሚያስመጡ ባለሃብቶችም ከቀረጥ ነጻ እንዲያስገቡ በማድረግ፣ በአገር ውስጥ ለሚያመርቱና ማዘውተሪያ ስፍራ ዎችን ለሚገነቡ መሬት ከሊዝ ነጻ የሚያገኙበትና የታክስ እፎይታ ጊዜ የሚደግፍ ማበረታቻ ማዕቀፍ አለመኖርም ሌላኛው እንደ ችግር የሚነሳ ነው።አዲስ ዘመን ኅዳር 18/2012 ብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=23277
036c7cbf574d658633d3dc7f85bba0a3	b2f5f5f6a9d5972caf959e388b776e5b	ኢትዮጵያ በሀገር አቋራጭ ሻምፒዮና	ዓለም አቀፉ የአትሌቲክስ ፌዴሬሽን በዓመቱ ከሚያካሂዳቸውና በጉጉት ከሚጠበቁ ትልልቅ ውድድሮች መካከል አንዱ የዓለም ሀገር አቋራጭ ሻምፒዮና ነው። በተያዘው ወር መጨረሻ የሚካሄደው ውድድሩ ከወዲሁ ተጠባቂ ሲሆን፤ ማህበሩ በድረገጹ ላይ በርቀቱ ስኬታማ የሆኑና በውድድሩም ተጽእኖ ፈጣሪ እንደሚሆኑ የሚጠበቁትን ሀገራት ዘርዝሯል። ከአምስቱ ቀዳሚ ሀገራት መካከልም አንዷ ኢትዮጵያ ሆናለች። በረጅም ርቀት አትሌቲክስ ስኬታማ ከሆኑት የዓለም ሀገራት ተርታ የምትመደበው ኢትዮጵያ በዚህ ዝርዝር ባስመዘገበችው ውጤት ተጠቃሽ ስትሆን፤ የምትቀድማት ብቸኛዋ ሀገር ጎረቤቷ ኬንያ መሆኗም ነው በዘገባው የተጠቆመው። ዘገባው እአአ በ2004ዓ.ም በብራሰልስ አዘጋጅነት የተካሄደውን ሻምፒዮና ኢትዮጵያ ከተሳትፎዎቿ መካከል እጅግ የደመቀችበት መሆኑን አንስቶ፤ በተለይ ስኬታማ የሆኑትን አትሌቶችን ስምም ጠቅሷል።43 ዓመታትን ያስቆጠረው የዓለም ሀገር አቋራጭ ውድድር እአአ በ1973 በቤልጂየም የተጀመረ ውድድር ነው። ውድድሩ እአአ እስከ 2011 ድረስ በየዓመቱ ሳይቆራረጥ ሲካሄድ ቢቆይም ከ2013 ጀምሮ ግን በየሁለት ዓመቱ በመካሄድ ላይ ይገኛል። ኢትዮጵያ በዚህ ውድድር ላይ ባላት ተሳትፎ ለመጀመሪያ ጊዜ ውጤት ያስመዘገበችው እአአ በ1981 ሲሆን፤ ሞሃመድ ከድር ባጠለቀው የብር ሜዳሊያ ነው። በቀጣዩ ዓመትም አትሌቱ ሰዓቱን በማሻሻል ጭምር አሸናፊ በመሆን ኢትዮጵያን በመድረኩ ከወርቅ ሜዳሊያ ጋር ሊያወዳጃት ችሏል። አትሌት በቀለ ደበሌ እአአ በ1983 አሸናፊ ሲሆን፤ ከሁለት ዓመታት በኋላ ወዳጆ ቡልቲ የነሃስ ሜዳሊያ አጥልቋል። እአአ 1986 አበበ መኮንን የብር ሜዳሊያ ባለቤት ከሆነ በኋላ፤ ፊጣ ባይሳ የነሃስ ሜዳሊያ እስኪያገኝ፤ ለአምስት ዓመታት ኢትዮጵያውያን አትሌቶች በሜዳሊያ ሰንጠረዡ አልታዩም ነበር።እአአ 1994 በሃንጋሪዋ ቡዳፔስት በተካሄደው ውድድርም ሻለቃ ኃይሌ ገብረስላሴ ለመጀመሪያ ጊዜ የነሃስ ሜዳሊያ በማጥለቅ ስሙን በታሪክ አስጽፏል። ከዚያ በኋላ ባሉት ዓመታት ጥቂት አትሌቶች የብርና የነሃስ ሜዳሊያዎችን ቢያገኙም የወርቅ ሜዳሊያው በበላይነት የተያዘው በኬንያውያን አትሌቶች ነው። ኬንያዊው ፖል ቴርጋት ለአምስት ዓመታት በተከታታይ በማሸነፍም ታሪካዊ አትሌት ነው።እአአ ከ2012 ጀምሮ ግን የበላይነቱ ከኬንያዊው አትሌት ወደ ኢትዮጵያዊው ወጣት የተሸጋገረበት ነበር። እስካሁንም በመድረኩ አቻ ያልተገኘለት ቀነኒሳ በቀለ ለአምስት ጊዜያት በተከታታይ የወርቅ ሜዳሊያ ባለቤት ሲሆን፤ ከአንድ ዓመት እረፍት በኋላ በድጋሚ ወርቅ በማጥለቅ በ12 ኪሎ ሜትር ውድድር የስድስት ጊዜ ሻምፒዮን በመሆን ወርቃማ ታሪኩን አስመዝግቧል። ቀነኒሳ በዚህ ውድድር አጭር ርቀትም ስኬታማ ሲሆን፤ አምስት የወርቅና አንድ የብር በአጠቃላይ ስድስት ሜዳሊያዎችን የግሉ በማድረግም ባለ ክብረወሰን ነው። እአአ በ2004 በብራሰልስ በተካሄደው ሻምፒዮና ኢትዮጵያውያኑ አትሌቶች ቀነኒሳ በቀለ፣ ገብረእግዚአብር ገብረማርያም እና ስለሺ ስህን በሰከንዶች ልዩነት ተቀዳድመው ከአንድ እስከ ሶስት ያለውን ደረጃ የወሰዱበት ውድድር እስካሁንም እጅግ ስኬታማው ነው። አትሌት ገብረእግዚአብሄር ገብረማርያም አንድ የወርቅ ሁለት ብር ሜዳሊያዎችን ሲያስመዘግብ (በአዋቂዎች ዘርፍ)፤ ስለሺ ስህን አንድ የብርና የነሃስ ሜዳሊያ ከመድረኩ አግኝቷል። አትሌት ኢማና መርጋ እአአ በ2011 እና 2013 የወርቅ እና የብር ሜዳሊያ አሸናፊ ሲሆን፤ ሙክታር እድሪስና አባዲ ሃዲስ ደግሞ የነሃስ ሜዳሊያ ያስመዘገቡ አትሌቶች ናቸው። በሴቶች በኩል ኢትዮጵያ ከሜዳሊያ የተወዳጀችው በኮሎኔል ደራርቱ ቱሉ ሲሆን፤ ለሶስት ተከታታይ ዓመታትም ድሉ የኢትዮጵያውያን ነበር። እአአ በ1995 እና 1997 በደራርቱ በ1996 ደግሞ በጌጤ ዋሚ የወርቅ ሜዳሊያው ተወስዷል። ሁለቱ አትሌቶች በየዓመቱ እየተፈራረቁ የቆዩ ሲሆን፤ በተለይ አትሌት ጌጤ ዋሚ ሁለት የወርቅ፣ ሁለት የነሃስ እና ሁለት የብር ሜዳሊያዎችን በማግኘት ስኬታማ አትሌት ናት። ወርቅነሽ ኪዳኔ፣ መሪማ ደንቦባ፣ እጅጋየሁ ዲባባ፣ መሰለች መልካሙ እና መስታወት ቱፋም ሜዳሊያ ያስመዘገቡ አትሌቶች ሲሆኑ፤ ጥሩነሽ ዲባባ ደግሞ ሶስት ወርቅ እና አንድ ብር በማግኘት ከስኬታማ አትሌቶች መካከል ትመደባለች። ጥሩነሽ በአጭር ርቀትም አንድ የወርቅ እና የብር ሜዳሊያ ያገኘች አትሌት ናት። አትሌት ህይወት አለሙ፣ ሰንበሬ ተፈሪ፣ በላይነሽ ኦልጂራ እና ነጻነት ጉደታም በቅርብ ዓመታት የሀገራቸውን ስም ማስጠራት የቻሉ አትሌቶች ናቸው።በተመሳሳይ በአዋቂ ወንድና ሴት በቡድን ውጤትም ኢትዮጵያ የተሻለ ታሪክ ያላት ሲሆን፤ በወንዶች 10 የወርቅ፣ 13 የብር እና 7 የነሃስ ሜዳሊያዎችም ተመዝግበዋል። በሴቶች ደግሞ 11 የወርቅ፣ 12 የብር እና 1 የነሃስ ሜዳሊያዎች ተገኝተዋል። ከዚህ ባሻገር በርካታ አትሌቶች በወጣቶች፣ በአጭር ርቀት ሀገር አቋራጭ እንዲሁም በየርቀቱ በቡድን የሜዳሊያ ባለቤቶች ሆነዋል።ማህበሩ ከኢትዮጵያ ባሻገር በዘርፉ ስኬታማ የሆኑትን ሀገራት አንስቷል። ኬንያ ለሶስት አስርት ዓመታት በስኬታማነት የቆየች ሀገር ስትሆን፤ በተለይ ከ2010 ወዲህ በርካታ ሜዳሊያዎችን በማስመዝገብ ላይ ያለች ሀገር መሆኗም ተጠቁሟል። በወንዶች በኩል ኒውዝላንድ እና አሜሪካ ሲጠቀሱ በሴቶች ደግሞ ፖርቹጋል ትጠቀሳለች።አዲስ ዘመን የካቲት 25/2011ብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=6147
a126dce3bf68d9028de2fd8635d7d6a1	efeebd8c4c76a5c24acbdbb135168cea	አበረታች መድኃኒትን ለመቆጣጠር	ኢትዮጵያ የጸረ-አበረታች ቅመሞች እንቅስቃሴን ለመከላከልና ለመቆጣጠር ከፍተኛ እንቅስቃሴ በማድረግ ላይ የምትገኝ ሀገር መሆኗ ይታወቃል። ይህንኑ አጠናክሮ ለማስቀጠልም ጽህፈት ቤቱ ከሚመለከታቸው አካላት ጋር በቅንጅት ለመስራት የሚያስችል ፎረም ማቋቋሙን አስታውቋል።በዘርፉ ያለው ፍላጎትና የችግሩ ውስብስብነት እያደገ ይገኛል። የኢትዮጵያ ብሔራዊ የጸረ-አበረታች ቅመሞች ጽህፈት ቤት እና ሌሎች ተቋማት በሚያደርጉት እንቅስቃሴ የሚፈለገው ደረጃ ላይ መድረስ አልተቻለም። በመሆኑም የስፖርት ባለሙያዎችን ተሳትፎ ማሳደግና የበኩላቸውን ርብርብ እንዲያደርጉ ለማስቻል፤ ቋሚ የጸረ-አበረታች ቅመሞች ፎረም ማቋቋምና ወደ ተግባር እንዲሸጋገር ማድረግ አስፈላጊ ሆኗል።በአገሪቷ በሚካሄደው የጸረ-አበረታች ቅመሞች እንቅስቃሴ የስፖርት ባለሙያዎችና ማናጀሮች፤ በባለቤትነት እንዲሁም በኃላፊነት ችግሩን በዘላቂነት ለመቆጣጠር የበኩላቸውን ድርሻ እንዲወጡ የሚያስችል ቋሚ ቅንጅታዊ አሰራር መዘርጋትና ተግባራዊ ማድረግ ፎረሙ የተቋቋመበት ዋና ዓላማ መሆኑን የኢፌዴሪ ስፖርት ኮሚሽን በድረ ገጹ አስነብቧል። የፎረሙ ዋና ተግባርም፤ የስፖርት አበረታች ቅመሞችን ዘላቂ በሆነ መንገድ መከላከልና መቆጣጠር በሚቻልበት ሁኔታ በየጊዜው ስትራቴጂዎችን በመንደፍና ውጤታማ በሆነ መልኩ እንዲተገበሩ ማስቻል ነው። በየደረጃው ያለውን ግንዛቤ ማጎልበት እና የስፖርት አበረታች ቅመሞችን በመጠቀምም ይሁን በሌላ መንገድ የሚፈጸሙ የህግ ጥሰቶችን መቀነስ እና ንጹህ ስፖርትንም ማስፋት የፎረሙ ዓላማ ነው።በጸረ-አበረታች ቅመም ፎረም ማቋቋሚያ ደንብ መሰረትም፤ የአመራሮች ምርጫ ተካሂዷል። በዚህም ዶክተር ይልማ በርታ የፎረሙ ሰብሳቢ፣ አቶ ንጉሴ ጌቻሞ ምክትል ሰብሳቢ፣ አቶ ሰለሞን ዘውዱ ፀሀፊ፣ ወይዘሮ ብርቱካን ቀፀላ እና ወይዘሮ ኬሪያ ሁሴን አባል በመሆንም ተመርጠዋል። የኢትዮጵያ ብሔራዊ የጸረ-አበረታች ቅመሞች ጽህፈት ቤት የቦርድ ሰብሳቢ ፕሮፌሰር አክሊሉ አዛዥ፤ በሚዘጋጁ ውድድሮች ላይ ከአሸናፊነት ፍላጎት ጋር በተያያዘ ከትክክለኛው መንገድ ውጭ ኃይል ሰጭ ቅመሞችና ዘዴዎች በተለያዩ መንገድ በመውሰድ እና በመጠቀም ተገቢ ያልሆነ ውጤት የማስመዝገብ ዝንባሌዎች መፈጠራ ቸውን ገልጸዋል። ባለፉት ጊዜያትም በተለያዩ ስፖርቶች የማጭበርበር ስልቱ እጅግ እየረቀቀ እንደመጣና ስፖርተኞችን ጨምሮ ያለ አግባብ ውጤት የማስመዝገብ ችግሮች ጎልተው መስተዋላቸውንም ጠቅሰዋል። የኢፌዴሪ ስፖርት ኮሚሽን ምክትል ኮሚሽነር ጌታቸው ባልቻ በበኩላቸው፤ የጋራ ቅንጅታዊ አሰራርን በማስፈንና የተከለከሉ የስፖርት አበረታች ቅመሞችን በጋራ በመከላከልና በመቆጣጠር ሀገሪቷ በስፖርቱ መስክ ማግኘት የሚገባትን ጥቅምና የተገነባውን መልካም ገጽታ ማስቀጠል አስፈላጊ መሆኑም ገልጸዋል።አዲስ ዘመን የካቲት 25/2011ብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=6152
7060f4e8e0b501de94bed995050a2501	8b6c0751b8a610e6e46dcf9318e13968	አካዳሚው የሙያ ማሻሻያ ስልጠና ሰጠ	የኢትዮጵያ ወጣቶች ስፖርት አካዳሚ በአዋጅ ከተሰጡት ኃላፊነቶች መካከል አንዱ ለባለሙያዎች የአጭርና ረጅም ጊዜ የአቅም ግንባታ ስልጠናዎችን መስጠት ነው። በዚህም መሰረት አካዳሚው በ2012 ዓ.ም በስልጠና እቅድ ዝግጅትና አተገባበር፣ በስፖርት ስልጠና ግብ አጣጣል ዘዴ፣ በስፖርት ስነልቦና፣ በስፖርት ስልጠና ፍልስፍናና በአካል ብቃት ስልጠና ዙሪያ ትናንትና ከትናንት በስቲያ በአዳማ ከተማ ጉዳዩ በቀጥታ ለሚመለከታቸው ባለሙያዎች የአጭር ጊዜ ስልጠና ሰጥቷል። በስልጠናው ላይ በየደረጃው የሚገኙ የብሔራዊ ቡድን አሰልጣኞች፣ ፌዴሬሽኖች፣ የፕሮጀክቶች፣ ክልሎችና የክለቦች ተወካዮች የተገኙ ሲሆን በተለያዩ ሃሳቦች ላይ ክርክር በማድረግ ልምድ ተለዋውጠዋል። በተለይም በኢትዮጵያ በየትኛውም ስፖርት አሰልጣኞች የስልጠና ፍልስፍና አላቸው የላቸውም በሚል የተደረጉ ክርክሮችና ውይይቶች ሰፊ ጊዜ የወሰዱና ቁምነገር የተጨበጠባቸው እንደነበሩ በመድረኩ ታይቷል። የአካዳሚው የትምህርት፣ስልጠናና ውድድር ምክትል ዋና ዳይሬክተር አቶ ወልደገብርኤል መዝገቡ፣ አካዳሚው የትምህርትና ስልጠና ተቋም እንደመሆኑ ከተቋቋመበት አራት መሰረታዊ አላማዎች አንዱ አትሌቶችን አሰልጥኖ ለአገር አቀፍና ዓለም አቀፍ ውድድሮች ማብቃት፣ባለሙያዎችን ማፍራት፣ጥናትና ምርምር ማካሄድ፣ የልህቀት ማዕከል ሆኖ ክልሎችንና አገርን ማገልገል ማዕከሉ አድርጎ እንደሚሰራ ጠቁመዋል። በዚህም መሰረት ውጤታማ ስራዎችን እያከናወነ የሚገኝ ሲሆን ባለሙያዎችን በተመለከተ አካዳሚው የሚሰራውን ተሞክሮና ልምድ፣ የእቅድ አዘገጃጀት፣ ስልጠና አሰጣጥ፣ ለክልሎች፣ክለቦችና ፕሮጀክቶች ተሞክሮውን ለማጋራት ስልጠናው እንደተዘጋጀ አቶ ወልደገብርኤል ለአዲስ ዘመን ተናግረዋል። አካዳሚው በዋናነት ሙያዊ እገዛ እያደረገ እንደሚገኝ የገለፁት አቶ ወልደገብርኤል የአካዳሚውን ስራዎች ለክልሎች፣ፕሮጀክቶችና ክለቦች እቅድ አዘገጃጀት እንዴት እንደሆነ፣ ግብ አጣጣል እንዴት እንደሆነ፣ አካላዊና ስነልቦናዊ ስልጠናዎች እንዴት እንደሚሰጡ ሳይንሳዊ በሆነ መንገድ አካዳሚው ተሞክሮውን ለማስተላለፍ ስልጠናው ማስፈለጉን ይናገራሉ። ይህን ተሞክሮ የወሰዱ አካላት በየፊናቸው ወስደው በራሳቸው መንገድ ተግባራዊ ለማድረግ እንደሚጠቅማቸውም አብራርተዋል። አካዳሚው የራሱን ተሞክሮ ከማጋራት ባለፈም ከተሳታፊዎች ጠቃሚ ሃሳቦችን እንደ ግብዓት ወስዶ እንደሚጠቀምባቸው የሚናገሩት አቶ ወልደገብርኤል አካዳሚው ከሚመለከታቸው አካላት ጋር እንዲህ አይነት ግንኙነቶች በመፍጠር ውጤታማ ስራዎችን ያከናውናል በሚል እምነት በየዓመቱ ስልጠናዎችን እንደሚያዘጋጅ አብራርተዋል። ከስልጠናው በተለያዩ ስፖርት አይነቶች የሚነሱ ተሞክሮዎችን ወስዶ በየክልሎቹ ተግባራዊ ማድረግ ከተቻለ ስኬታማ ስራዎችን በሁሉም ደረጃ መስራት እንደሚያስችል ይጠበቃል። ከሳምንት በፊት በመካከለኛውና ምስራቅ አፍሪካ (ሴካፋ) ዋንጫ የኢትዮጵያ ሴቶች ብሔራዊ ቡድን ሉሲዎቹን በመምራት ወደ ታንዛኒያ አቅንቶ የተመለሰው አሰልጣኝ ብርሃኑ ግዛው መሰል ስልጠናዎች ከአካ ዳሚው እንደሚጠበቁ ይናገራል። እንዲህ አይነት ስልጠናዎች ባለሙያዎችን የማደስ አቅማቸው ትልቅ መሆኑን የጠቆመው አሰልጣኝ ብርሃኑ ከስልጠና ፍልስፍና ጋር በተያያዘ ቀደም ሲል የሚያውቀው ነገር አሁን እንደ አዲስ ዳብሮ መምጣቱን ከውይይቱ መታዘብ እንደቻለ ያብራራል። ስልጠናዎች በእንደዚህ አይነት ጊዜ ሳይሆን ክረምት ላይ ቢሰጡ መልካም መሆኑን የተናገረው አሰልጣኝ ብርሃኑ ባለሙያዎች የተለያዩ እይታዎችን የሚያገኙበት አጋጣሚን በመፍጠር ረገድ ስልጠናው እጅግ ጠቃሚ በመሆኑ ተከታታይነት ሊኖረው እንደሚገባ ጠቁሟል። በጥሩነሽ ዲባባ ማሰልጠኛ ማዕከል የአራት መቶ ሜትር አሰልጣኝ የሆነችው ወጣቷ ሰርካለም ጀማነህ ስልጠናው በዋናነት የአቅም ግንባታ ላይ የሚያተኩር መሆኑን ትናገራለች። በስልጠናው የተገኙ ባለሙያዎች በተለይም አሰልጣኞች ከተለያዩ ቦታዎች እንደመምጣታቸው የየራሳቸው የአሰለጣጠን ፍልስፍና እንዳላቸው የጠቆመችው አሰልጣኝ ሰርካለም እነዚህ አሰልጣኞች እንዴት እንደሚያቅዱና እንደሚተገብሩ በውይይቱ ልምድ መጋራት እንደሚቻል ታስረዳለች። ይህም እንደ አገር በስልጠናው ረገድ ያሉ ክፍተቶችን ከመድፈን ባሻገር የስልጠና ጥራትን መጨመር እንደሚያስችል ያላትን እምነት ገልፃለች። እንደ ግለሰብም የአሰልጣኝነት ክህሎትን የሚያሳድጉና እውቀትን የሚጨምሩ ሃሳቦች ከስልጠናው ከመገኘታቸው ባሻገር እያንዳንዱ አሰልጣኝ ቀደም ሲል ሲሰራበት የነበረው መንገድ ያሉበትን ክፍተቶችና ጥንካሬዎች ማየት እንደሚያስችለው ወጣቷ አሰልጣኝ አክላለች። አዲስ ዘመን ኅዳር 20/2012 ቦጋለ አበበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=23360
868c3f9e1c0a2e9638bf61557f08df7a	1ed4486d7aba06ee06d65553bb87d448	የቻን መስተንግዶ – የእነ ቶሎ ቶሎ ቤት …	የኢትዮጵያ እግር ኳስ ፌዴሬሽን በአገር ውስጥ ሊጎች የሚጫወቱ ተጫዋቾች ብቻ የሚሳተፉበትን የአፍሪካ አገራት ሻምፒዮን ሺፕ /ቻን/ እኤአ በ2020 ለማስተናገድ ከካፍ ኃላፊነቱን ከተረከበ ዓመታት አልፈዋል። ፌዴሬሽኑ ለስድስተኛ ጊዜ የሚካሄደውን ውድድር ለማሰናዳት ለካፍ ሲያመለክት አገሪቱ ቀደም ሲል የአፍሪካ ዋንጫን በብቃት ማስተናገዷን ጠቅሷል፤ ይህ ብቻም አይደለም በየክልሉ የተገነቡትን እና እየተገነቡ ያሉትን ስታድየሞችና ሌሎች መሰረተ ልማቶችን በማስረጃነት በማቅረብም ፍላጎት ብቻም ሳይሆን አቅሙም እንዳለው ለማሳየት ሞክሯል። የካፍ ፕሬዚዳንት ማዳጋስካራዊው አህመድ አህመድ ወደ ተመረጡባት ኢትዮጵያ ብቅ ባሉበት ወቅትም አገሪቱ በስፖርት መሰረተ ልማት በተለይ ለእግር ኳሱ እድገት ከፍተኛ ወጪ በመመደብ እያከናወነች የምትገኛቸው የተለያዩ ተግባራት በማድነቅ፤አህጉራዊ ውድድሮች የማዘጋጀት ፍላጎቷንም በስኬት የማድመቅ ተስፋ እንዳላት መናገራቸው ይታወሳል። በእርግጥም አገሪቱ የአፍሪካ ዋንጫን ጨምሮ ሌሎችም አህጉራዊ ውድድሮችን ለማስተናግድ ፅኑ ፍላጎት አላት።ይህን የማድረግ ፍላጎት ብቻ ሳይሆን አቅምም እንዳላት ለማሳየት ታዲያ ቻንን ለማዘጋጀት የተቀበለችውን አደራ በብቃት መወጣት ግድ ይላታል። ይሁንና ሀገሪቱ ለመስተንግዶ የምታደርገው ዝግጅት ሲፈተሽ ግን በቂ ፍጥነት እንደሌለው በገሃድ የሚታይ ሃቅ ነው።አሁንም ቢሆን ስራዎች በበቂ መልኩ ሲከወኑም አይታይም።ባለድርሻ አካላትን በማስተባበር ብሄራዊ ኮሚቴ በማቋቋም የሚሰሩ ስራዎች ደካማ ሆነው ይስተዋላሉ። በእነዚህ ምክንያቶችም የአገሪቱ የቻን ዋንጫ ዝግጅት በምን ዓይነት ቁመና ላይ እንደሚገኝ በቅጡ አይታወቅም።የመሰናዶ ዝግጅት ለመገምገም ወደ ኢትዮጵያ የመጣው የካፍ ልዑካን ቡድንም፤መሰረታዊ ግንባታዎች እስከ ውድድሩ መቃረቢያ ወቅት መጠናቀቅእንዳለባቸው ማሳሰቡ ይታወሳል። ይሁንና አሁን ባለው የኢትዮጵያ ስቴዲየሞች የግንባታና መሰናዶ አካሔድ በተለይ በክልሎች የሚገኙና ግንባታቸው የተጀመሩ ስታዲየሞች የካፍን መስፈርት አሟልተው በወቅቱ ስለመድረሳቸው ማረጋገጫ ለማግኘት ከባድ ሆኗል።ከስታድየሞቹ የውጭ ገፅታም በላይ ውስጣዊ ሙሉነታቸው ከሙሉው ይልቅ ጎዶሎው ቀድሞ የሚታይ ነው።ይህ መሆኑም አገሪቱ አዘጋጅነቷን የመነጠቅ ዕጣ ፋንታ እንዳይደርስባት የሚሰጉ እንዲበራከቱ ምክንያት ሆኗል። በዚህ ረገድ አዲስ ዘመን ያነጋገራቸው የዘርፉ ባለሙያዎች በአንፃሩ፤አዘጋጅነቱን መነጠቅና አሳልፎ መስጠት ከሚያደርሰው ፖለቲካዊ፤ ኢኮኖሚያዊና ማህበራዊ ኪሳራ ለመዳን ሊከናወኑስለሚገባቸው አብይት ተግባራት አስተያየታቸውን ሰጥተዋል። የኮተቤ ሜትሮ ፖሊታንት ዩኒቨርሲቲ የስፖርት ሳይንስ መምህር አቶ ሲያምረኝ በርሄ የአህጉራዊ የእግር ኳስ ውድድሮችን ለማሰናዳት ጥያቄ ስታቀርብ የነበረችው ኢትዮጵያ፣ እንደ አፍሪካ ዋንጫ ያሉ ውድድሮችን ለማሰናዳት ቻንን በአግባቡ መጠቀም እንዳለበትና አቅሟን ማሳየት ይገባታል»ይላሉ። ይሁንና በአገር ውስጥ ሊጎች የሚጫወቱ ተጫዋቾች ብቻ የሚሳተፉበትን የአፍሪካ አገራት ሻምፒዮን ሺፕ /ቻን/ ውድድር የሚሰጠው አመለካከት የተዛባ መሆኑን የሚያስገነዝቡት አቶ ሲያምረኝ፤ከሁሉም በላይ ውድድሩን ዝቅ አድርጎ የመመልከት ከፍተኛ የተሳሳተ አመለካከትመኖሩንም ይገልፃሉ። እንደ አቶ ሲያምረኝ ገለፃ፤ቻን ከአፍሪካ ታላላቅ የእግር ኳስ ውድድሮች አንዱና እውቅና ያለው ነው።በአገር ውስጥ ሊጎች የሚጫወቱ ተጫዋቾች ብቻ የሚሳተፉበት እንደመሆኑ ለወጣት የነገ ተተኪዎች እድል የሚፈጥርና ጎልተው እንዲታዩ ምቹ ሁኔታን የሚፈጥር ነው።በአሁኑ ወቅትም የላቀ ትኩረት አግኝቷል። የምዕራባውያን መልማዮች አይን ማረፊያ ከሆነም ቆይቷል፡፡ «ውድድሩ በዚህ ረገድ የላቀ ግምት የሚሰጠው እንደመሆኑም አዘጋጅ አገራት፤የማስተናገድ እድል ሲያገኙ የሚጠቀሙት ፖለቲካዊ፤ ኢኮኖሚያዊና ማህበራዊ ትሩፋት ከፍተኛ ነው»የሚሉት አቶ ሲያምረኝ፥በውድድሩ የቆይታ ጊዜ የመላአፍሪካና ዓለም አይን በአገሪቱ ላይ እንደመሆኑ በገፅታ ግንባታ ረገድ የሚኖረው አበርክቶም የላቀ መሆኑንም ይገልጻሉ።በብሄራዊ ቡድን ደረጃም ቢሆን፤ውድድሮችን በማስፋት በቂ ልምድ እንደሚያስገኝ ይናገራሉ፡፡ በስፖርት ቱሪዝሙም የሚገኘው ገቢም ለረጅም ዓመታት ተሰርቶ የማይገኝ ስለመሆኑ ያመላክታሉ። በስንት ተማጽኖ ተጠይቆ የሚገኝ አዘጋጅነት መነጠቅ የወዳጅነት ጨዋታ እንደሚያስቀርም አቶ ሲያምረኝ ያስገነዝባሉ፡፡ ‹‹መሰል ውድድሮችን ለማሰናዳት አሁን በእጅ የተያዘውን አጋጣሚ መጠቀሙ እንደ ቀላል ነገር መታየቱ መቆም ይኖርበታል፤ለመስተንግዶ ስኬት የሚመለከታቸው አካላት በተለይም ከመስተንግዶው ተጠቃሚ የሚሆኑ ባለሃብቶች የበኩላቸውን ድርሻ መወጣት አለባቸውም ይላሉ። ውድድሩን ለማስተናገድ ከሚቀረው ከአንድ ዓመት ያነሰ ጊዜ ውስጥ በመላ አገሪቱ የተገነቡ ዘመናዊ ስታዲየሞችና ለእንግዶች መስተንግዶ ግልጋሎት የሚሰጡ ግንባታዎን ማቀላጠፍን ጨምሮ አስፈላጊውን ዝግጅት መቋጨት እንደሚገባ ያስገነዝባሉ። የአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ የስፖርት ሳይንስ መምህር ረዳት ፕሮፌሰር ወንድሙ ታደሰ እንደሚሉት፤ውድድሩን ለማዘጋጀት መብቃት ከስፖርቱ ጨዋታ ባሻገር በተለይ የአገር ገፅታን በመገንባት ፖለቲካዊ፤ ባህላዊና ኢኮኖሚያዊ አስተዋጽኦው ከፍተኛ ነው፤የአገር ውስጥ እግር ኳስ አፍቃሪዎችም የውጭ ተጫዋቾችን በመመልከት ይበልጥ የሚነቃቁበት አጋጣሚ ይፈጥራል። የውድድሩ ፋይዳ ይህ እስከሆነ ድረስ በመስተንግዶ ረገድ በቂ ዝግጅት ማድረግና አህጉራዊ ውድድሮች የማስተናገድ በቂ አቅም እንዳለ ማስመሰከር የግድ እንደሚል የሚገልፁት ረዳት ፐሮፌሰር ወንድሙ፤ በተለይ በሁሉም ክልልከተሞች ውስጥ ግንባታቸው ተጀምሮ ሙሉ በሙሉ ያልተጠናቀቁትን ስቴዲየሞች፤ የማጠናቀቅ፣በተለይም ዓለም አቀፍ ስታንዳርድ ማስጠበቅ የግድ እንደሚል ነው ያመለከቱት፡፡ ከዚህ በተጓዳኝ፤«አገሪቱ ውድድሩን ከማሰናዳት ባሻገር ለመድረኩ ጠንካራ ብሄራዊ ቡድን በማዘጋጀት ተወዳዳሪ ሆኖ መቅረብ እንዳለባት መዘንጋት የለበትም» የሚሉት ረዳት ፕሮፌሰሩ፤መወዳደር ብቻም ሳይሆን ውጤታማ ለመሆን ከወዲሁ ጠንክሮ መስራት እንደሚገባ ይገልጻሉ። ይህ ካልሆነም ገና በመጀመሪያው ዙር መባረር እንደሚከተል፣ይህ ሲሆንም ስታዲየም ተገኝቶ ጨዋታዎችን የሚመለከት ተመልካችም እንደማይገኝ፣ ውጤቱም ግዙፍ ኪሳራ እንደሚያስከትል ማወቅ ይገባል ይላሉ፡፡ ከውድድሩ መስተንግዶ ባሻገር ጠንካራ ቡድን ይዞ ለመቅረብ ከወዲሁ መዘጋጀት እንደሚያስፈልግ አፅዕኖት ተናግረዋል። የስፖርት ኮሚሽን የህዝብ ግንኙነት ዳይሬክተር አቶ ናስር ለገሰ ፤ ኢትዮጵያ የቻን ዋንጫን እኤአ በ2020 ለማስተናገድ ከካፍ ኃላፊነቱን ከተረከበች ዓመታት ማለፋቸውን ያስታውሳሉ። «በአሁኑ ወቅትም ይህን የዝግጅት አደራ በስኬት ለመወጣት እቅድ ወጥቶ ወደ ስራ ተገብቷል፤ዝግጅቱን ለመገምገም ወደ ኢትዮጵያ የመጣው የካፍ ልዑካን ቡድን በሰጠው ምክረ ሃሳብ መሰረት ክልሎችም የሀዋሳ፤ የባህር ዳር፤የመቀሌ ስታዲየሞችን የማዘጋጀት ተግባር እያከናወኑ ናቸው»ያሉት አቶ ናስር፤ኮሚሽኑም የስታዲየሞቹ ግንባታ ሂደት በተሻለ ፍጥነት ጥራቱን ጠብቆ ሙሉ በሙሉ እንዲጠናቀቅ በቅርበት እየተከታተለ መሆኑን ያብራራሉ። አገሪቱ አደራዋን በስኬት ለመወጣት እየተንቀ ሳቀሰች እንደሆነ ቢገለፅም፣ ውድድሩ እየተቃረበ በመጣበት በዚህ ወቅት የመስተንግዶ ዝግጅት ፍጥነት ሲፈተሽ መጓተት እንደሚስተዋል በግልፅ ይታያል ፤በዚህ ላይ ምን ይላሉ በሚል ለተነሳላቸው ጥያቄ አቶ ናስር ሲመልሱም፤መስተንግዶው በቂ ፍጥነት እንደሌለው አልሽሸጉም። «ቻንን የመሰለ ታላቅ አህጉራዊ ውድድር ለማስተናገድ አስቀድሞ መዘጋጀት የሚገባ ቢሆንም፤ ኢትዮጵያ እያደረገች ያለችው ዝግጅት ግን በሚፈለገው ልክ እየተጓዘ አይደለም»ያሉት አቶ ናስር፤ውድድሩ እየተቃረበ ሲመጣ በርካታ ተግባራት መልክ መልክ እንደሚይዙና እንደሚሳኩ እምነታቸው መሆኑን ነው ያብራሩት።አዲስ ዘመን የካቲት 26/2011በታምራት ተስፋዬ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=6221
3eca8b32b31aa3cf4814a29876299975	cb300e16711d4be153b5973dadb8cb13	የአምቦ ስታዲየም ግንባታ፤ የከተማዋ የልማት ረሀብ ማስታገሻ	አምቦ ከተማ ዓለም አቀፍ ደረጃን የተላበሰና ዘመናዊ ስታዲየም ባለቤት የምትሆነው መቼ ነው? የሚል ጥያቄ እንቆቅልሽ ሆኖ ቆይቷል። በ1888 ዓ.ም መመስረቷ በታሪክ የተጻፈላት ቢሆንም ከልማት ርቃና ተገላ እንደኖረች ተደጋግሞ ይገለጻል። የአምቦ ህዝብ ከትናንት እስከ ዛሬ የኢትዮጵያ አንድነት፣ ልማትና ዴሞክራሲ እንዲሰፍን የተሟገተ ህዝብ ባለቤት ናት።የህዝቧ ለውጥን መሻት፣ ልዩነትን መርሳት ደግሞ በሦስት መንግሥታት ከልማት እንድትርቅ መደረጓን የሚናገሩ በርካቶች ናቸው። የአምቦ ከልማት ውጪ የመሆኑን እውነታ ምስክርነት «በከተማዋ ይሄነው የሚባል ዓለም አቀፍ ስታዲየም ራሱ የለም » ሲሉ ያነሳሉ። የአምቦ ከተማ ከልማት የመገፋትን ሀቅ ከየካቲት 16 እስከ 24 ቀን 2011 ዓ.ም 16ኛው የባህል ስፖርቶች ውድድር እና 12ኛው የባህል ስፖርቶች ፌስቲቫል ለመዘገብ ከሥፍራው በተገኘንበት ወቅት ይሄንኑ እውነታ ለመታዘብ ችለናል። ሀገራዊ ስፖርታዊ ክንውኑ መክፈቻው ሆነ መዝጊያውን ያስተናገደው የአምቦ ስታዲየም ለዚሁ ቋሙ ምስክር የሆነ ተናጋሪ ቅርስ ነበር። የእግር ኳስ ሜዳው ሳሩ እምጥ ይግባ ስምጥ ባይታወቅም ሙሉ ለሙሉ በአፈር ተሸፍኖ የሜዳ ላይ እንቅስቃሴውን በአቧራ የታጀበ እንዲሆን አስገድዶታል። የአምቦ ስታዲየምን የሜዳላይ እንቅስቃሴውን በበጋ ወቅት አዋራ በክረምት ደግሞ የቦካ ጭቃው የሜዳላይ ቆይታን ከአዝናኝነት ወደ ዘግናኝነት እንደሚያሸጋግረው አይን አይቶ ይፈርዳል። የመሮጫው ትራክም ቢሆን አይደለም ለመሮጥ ለመራመድ ራሱ እጅግ አስቸጋሪ የሆነ ነው። በስሙ ብቻ የመሮጫ ትራክ ለመባል ያህል ቀይ አሸዋ የለበሰ ነው። ይህ የመሮጫ ሜዳው «ፀረ ሩጫ እንጂ የመሮጫ ሜዳ ነው» ብሎ መናገር እጅጉን አሳፋሪ ይሆናል።ይሄን የተመለከተው ዓይኔ በእርግጥም ከአምቦ አብራክ የወጡ እነ ፊጣ ባይሳ፣ ዮሚፍ ቀጀልቻ ………. ሌሎች የአገር ኩራት የሆኑ አትሌቶች የፈሩባት ሆና ስለምን በስታዲየሟ አትሌቶችን የሚያፈራ የማዘውተሪያ ስፍራ እንድታጣ ተፈረደባት ? ሲል ጥያቄውን ለሚመለከተው አሻግሬ ከስታዲየሙ ገጽታ ውጣሁ። አምቦ ከተማ ከሰው ቀድማ ነቅታ ከሰው በታች ሆና ለምትታወቅ ለከተማዋ አንድ ለእናቱ በመሆን ለዘመናት ሲያገለግል እንደኖረ የከተማዋ ነዋሪዎች ምስክርነታቸውን ሰጥተውኛል። ስታዲ የሙ በጊዜው ጥሩ የሚባልና ከጊዜው ጋር አብሮ ይራመዳል። የስፖርቱ እንቅስቃሴም ቢሆን ተመሳሳይ መልክ የተላበሰ ነበር። በከተማዋ መሰረቱን ያደረገው የሙገር ሲሚንቶ ክለብ በሀገርአቀፍ ደረጃ ተፅዕኖ ያሳረፈም ጭምር ነው። የክለቡ መኖር ደግሞ በከተማዋን ስፖርት ላይ የራሱ የሆነ ጉልህ ድርሻን ሲጫወት ቆይቷል። የእግር ኳሱ ቁመና ይህን መስሎ ጉዞውን ሲያደርግ ቆይቶ ሆን ተብሎ ሙገር ሲሚንቶ መቀመጫውን ወደ ሌላ ቦታ እንዲያሸጋገር መደረጉን ያስታውሳሉ። በዚህ ምክንያት በአምቦ የነበረው የስፖርት እንቅስቃሴ ሆነ የአምቦ ስታዲየም በነበረበት ቆሞ መቅረቱን ይናገራሉ። ስታዲየሙ ምንም አይነት እድሳት ሳይደረግለት የድሮ መልኩን በመያዝ ዛሬ ላይ መድረሱን በቁጭት የሚናገሩ በርካቶች ናቸው። ከዚህ ቁጭት ጀርባ ከአብዛኛው የከተማዋ ነዋሪ ልብ ውስጥ ትልቅ ቦታ የሚሰጠው አምቦ ዩኒቨርሲቲ ይሄንኑ ቁጭት ያበረደ ተግባር መፈጸሙን ከመናገር አያመነቱም። የአምቦን የልማት ረሀብ የተመለከተው አምቦ ዩኒቨርሲቲ ከተማዋን ወደኋላ ከቀረችበትን ልማት ፎቀቅ እንድትል ጥረቱን ማድረጉም አልቀረም። ዩኒቨርሲቲው ከያዘው የመማር ማስተማር ራዕይው እኩል ማህበራዊ ኃላፊነትን መወጣት ከዚሁ ትይዩ አስፍሮታል። በዚህ መሰረትም ዩኒቨርሲቲው የተለያዩ የልማት ተግባራትን ሲያከናውን ቆይቷል። ተግባሩን ያልዘነጋው ተቋሙ ከዓመት በፊት ያስቀመጠላቸው የመሰረት ድንጋይ ደግሞ ለዓመታት አንድ ለናቱ የነበረውን የአምቦ ስታዲየም የሚያስረሳ ስታዲየም ለመገንባት ውጥን መያዙን ይፋ ማድረጉ ነበር። በአምቦ ዩኒቨርሲቲ ሙሉ ወጪ በመሸፈን የከተማዋን ህብረተሰብና የዩኒቨርሲቲ ተማሪዎችን ተጠቃሚ የሚያደርግ ዓለም አቀፍ ስታዲየም መሆኑ ደግሞ ድርብ ደስታን የፈጠረ እንደነበር ያነጋገርኳቸው ነዋሪዎች ሳይደብቁ ስሜታቸውን አጋርተውኛል። የአምቦን የልማት ረሀብ የተመለከተው አምቦ ዩኒቨርሲቲ በአዋሮ ካምፓስ እያስገነባ የሚገኘውን ዓለም አቀፍ ደረጃውን የጠበቀ ስታዲየም ግንባታ ሂደትን ለመመልከት ሞክረናል። የአምቦ ከተማ የዓመታትን ቁጭት ታሪክ ያደርጋል የሚል ተስፋ የተጣለበትን የአምቦ ዩኒቨርሲቲ ስታዲየም ግንባታ በቦታ በመገኘት ጉብኝት ባደረግንበት ወቅት ያነጋገርናቸው በቲኤንቲ ኮንስትራክሽንና ንግድ ድርጅት የአምቦ ስታዲየም ፕሮጀክት ማናጀር ኢንጂነር አብነት ፊጣ፤ የአምቦ ዩኒቨርሲቲ ዓለም አቀፍ ስታዲየም የግንባታ ሂደት በከፍተኛ ፍጥነት እየተጓዘ መሆኑን በመግለጽ ነበር ንግግራቸውን የጀመሩት።እንደ ኢንጂነር አብነት ገለጻ፤ የግንባታው ኮንትራት ውሉ ስምምነት በ2009 ዓ.ም ግንቦት ወር የተፈረመ ሲሆን፤ በተለያዩ ምክንያቶች ከተባለበት ጊዜ በጥ ቂት ወራት በመዘግየትም ህዳር 1 ቀን 2010 ዓ.ም ሊጀመር መቻሉን ያስታወሳል። በዚህ መልኩ የተጀመረው የግንባታው ሂደት በከፍተኛ ፍጥነት እየተጓዘ ይገኛል ያለው ኢንጂነሩ፤ በአሁኑ ወቅት የግንባታው ዋናው ተግባር የሚባለው የኮንክሪት ሥራው መጠናቀቁንና ቀሪው ሥራ የፊኒሺንግ ሥራና የኤሌክትሮ መካኒክ ሥራው እንደሚቀር ይገልጻሉ። በግንባታ ሂደቱ ውስጥ ባለፉት አስራ ሁለት ወራት የተከናወነው ሥራ ከ50 በመቶ በላይ ሥራ ማከናወን መቻሉን ይገልጻሉ ።በዚህም መሰረት ቀሪውን የግንባታ 50 ከመቶ የሚይዙትን የፊኒሽንግና የኤሌክትሮ መካኒክ መሆኑን ገልጿል። ኢንጂነር አብነት የኤሌክትሮ መካኒክ ሥራ ማለትም እንደ ጄኔሬተር፣ በስታዲየሙ ውጭም ውስጥም ክፍል የሚተከሉት ስትሬት ላይት ሥራዎች በቀጣይ የሚሰሩ መሆናቸውን ነበር ያብራሩት። የአምቦ ዩኒቨርሲቲ ግንባታ ፕሮጀክት ሥራ አስፈጻሚ ኢንጂነር አልሰም ፊሮምሳ በተመሳሳይ፤ በ3 መቶ 19 ሚሊዮን ብር አምቦ ዩኒቨርሲቲ ዓለም አቀፍ ስታዲየም ግንባታ በጥሩ ፍጥነት እየሄደ መሆኑን በማረጋገጥ ሃሳባቸውን ይጀምራሉ። ስታዲየሙ 30 ሺህ ተመልካች እንደሚያስተናግድ ገልጸው፤ ከዚህ በተጓዳኝ ደግሞ ከስፖርታዊ ክንውኖች በተጓዳኝ ለሌሎች አገልግሎቶች የሚ ውሉ 252 ክፍሎችን ይዟል። በዚህም ሱቆች፣ ስብሰባ አዳራሽ፣ የተወዳዳሪዎች ማደሪያም ያካተተ ስታዲየም ነው። ለህብረተሰቡ የገቢ ምንጭ መፍጠሪያ የሚያስችል መሆኑን አክለው ይገልጻሉ። « ይህን መልክ የተጎናጸፈው ስታዲየም የግንባታው ሂደት ፍጥነት ደግሞ የጥራቱን ጉዳይ ጥያቄ ውስጥ ሊገባ እንደሚችል ይታወቃል ። የእኛ ተቋራጭ ይሄንኑ ጥያቄ በመለሰ መልኩ እየተጓዘ እንደሆነ እናምናለን።ለዚህ ደግሞ ዩኒቨርሲቲው ያቆመው ኮንሰልታንት ይገኛል። የግንባታው ሂደት በምን ዓይነት ጥራት እየሄደ ይገኛል የሚለውን በሚገባ ማረጋገጫ እየሰጠ መሆኑ ለዚህ ምስክር ይሆናል»ሲሉ ይናገራሉ። ኢንጂነር አልሰም በስተመጨረሻም፤ ስታዲ የሙ ተጠናቅቆ አገልግሎት መስጠት ሲጀምር ለከተማው ከሚሰጠው ጠቀሜታ በተጓዳኝ አገራዊ ፋይዳው የጎላ ነው። ከዚህ አኳያ የስታዲየሙ የግንባታ ሂደት ከምንም በላይ ህብረተሰቡ በንቃት ሲከታተል ቆይቷል። በዚህ የስሜት እርካብ የተጫነው የስታዲየም ግንባታ በአሁኑ ወቅት ሀምሳ በመቶ መጠናቀቁን ገልጸው፣ ቀሪው ደግሞ በ2012 ዓ.ም ሙሉ ለሙሉ ለማጠናቀቅ መታቀዱን በመግ ለጽ ሀሳባቸውን ይቋጫሉ። በሀገሪቱ በርካታ ዩኒቨርሲቲዎች ዓለም አቀፍ ስታዲየሞች እየገነቡ ይገኛሉ ።በተለይ ባለፉት ጥቂት ዓመታት ወዲህ ዩኒቨርሲቲዎች ትኩረት ሰጥተው እየሰሩበት ይገኛል።በመንግሥት ከፍተኛ ተቋማት ውስጥ ዓለም አቀፍ ስታዲየሞች መበራከት ያላቸው ፋይዳ ሰፊ እንደሆነ ይናገራል።በከተማ የስፖርት እንቅስቃሴን ወደ ተሻለ ደረጃ እንዲጓዝ ከማድረግ አኳያ፤ በሀገሪቱ በቀጣይ በዓለም አቀፍም ሆነ አህጉር አቀፍ የውድድር መድረኮችን ለማዘጋጀት ዕድሉን እንድታገኝ ያስችላል። በመሆኑም የአምቦ ዩኒቨርሲቲ ስታዲየም መገንባቱ የሚሰጠው ጠቀሜታ ዘርፈ ብዙ እንደሚሆን እሙን ነው። ከዚህ ሀቅ በመነሳት የአምቦ ስታዲየም ግንባታ የአምቦ ከተማ ሀዝብ የልማት ረሀብ የሚያስታግስ ጅምር ተግባር ይሆናል። አምቦ ከተማ ከአዲስ አበባ 114 ኪሎ ሜትር ላይ የምትገኝ መሆኑ ሀገሪቱ ኢንተርናሽናል ውድድሮች በቅርብ ርቀት ለማከናወን አጋዥ ይሆናል።አዲስ ዘመን የካቲት 27/2011በዳንኤል ዘነበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=6284
295ef0eb60c297ac6680697233a846a8	28a85655ada9c993cc9c428cfc18ef68	ኢትዮጵያውያን አትሌቶች ክብረወሰን መረከባቸውን ቀጥለዋል	በሳምንቱ ማብቂያ በተለያዩ አገራት በተካሄዱ ውድድሮች ኢትዮጵያውያን አትሌቶች ባለድል ሲሆኑ አትሌት ዮሚፍ ቀጄልቻ ለሁለት አስርት ዓመታት በሌሎች አትሌቶች ተይዞ የቆየውን ክብረ ወሰን የግሉ ማድረግ ችሎበታል። ዮሚፍ በሳምንቱ መጨረሻ በአሜሪካ ቦስተን በተደረገ የአንድ ማይል የዓለም የቤት ውስጥ ውድድር አሸናፊ ከመሆኑም በላይ ለሁለት አስርት ዓመታት ተይዞ የቆየውን ክብረ ወሰንም የግሉ ማድረግ ችሏል። አትሌቱ ውድድሩን ለማጠናቀቅ የወሰደበት ሰዓት 3ደቂቃ 47 ሰከንድ 1ማይክሮ ሰከንድ ሆኖ ተመዝግቧል። የውድድሩ ክብረ ወሰን እኤአ1997 በሞሮኮው አትሌትሂሻል ኤልግሩዥ 3:48.45 ሆኖ የተመዘገበ ሲሆን፤ ከሁለት አስርት ዓመታት በኋላ የ21 ዓመቱ ዮሚፍ ይህን ክብረ ወሰን አንድ ደቂቃ ከአርባ አራት ሰከንድ በማሻሻል አዲስ ታሪክ መፃፍ ችሏል። በአንድ ሺ አምስት መቶ ሜትር ሶስተኛው ፈጣን ሰዓት ባለቤት የሆነው ዮሚፍ፤ ከዚህ ቀደም በበርሚንግሃም በተካሄደውና ሳሙኤል ተፈራ ቀዳሚ ሆኖ ባጠናቀቀበት ውድድር ላይ ክብረ ወሰን ለማሻሻል ተቃርቦ እንደነበር ይታወሳል። ከ19 ቀናተ በፊት በአንድ ሺ አምስት መቶ ሜትር የቤት ውስጥ ውድድር ላይ አትሌት ሳሙኤል ተፈራ 3 ደቂቃ፣ ከ31 ሰከንድ፣ ከ04 ማይክሮ ሰከንድ በመግባት የዓለም የፈጣኑ ሰዓት ባለቤት መሆን መቻሉ ይታወሳል። አትሌቱ ይህ ታሪክ መስራት የቻለው እኤአ በ1997 በሞሮኳዊው አትሌት ሂሻል ኤልግሩዥ ተይዞ የነበረውን ክብረወሰን በ23 ሰከንድ በማሻሻል ነው። ከፈረንጆቹ 2019 ወዲህ ኢትዮጵያውያኑ የሂሻል ኤልግሩዥን ክብረ ወሰን ለሁለተኛ ጊዜ መስበራቸውና በተለያዩ አገራት በሚካሄዱ ውድድር በአስደናቂ ብቃት አሸናፊ እየሆኑ መታየታቸው የብዙዎችን አድናቆት እያጎረፈላቸው ይገኛል። ከዚህ ውድድር በተጓዳኝ በሳምንቱ መጨረሻ በተካሄደውና በዓለም ዓቀፉ አትሌቲክስ ማህበር የወርቅ ደረጃ በሚሰጠው የቶኪዮ ማራቶን ኢትዮጵያውያን አትሌቶች በሁለቱም ፆታ ድል ቀንቷቸዋል። በሴቶች መካካል የተካሄደውን ውድድር አትሌት ሩታ አጋ አሻንፋለች። 2:20.40 ደግሞ ውድድሩን ለማጠናቀቅ የወሰደባት ጊዜ ሆኖ የተመዘገበ ሲሆን፤ በውድድርታሪክም ሶስተኛው ፈጣን ሰዓት መሆኑ ታውቋል። ባለፉት ሶስት የበርሊን ማራቶን ውድድሮች ከአንድ እስከ ሦስት ያለውን ደረጃ ይዛ መፈፀም የቻለችው ሩቲ አጋ በተለይም ባለፈው ዓመት በጀርመን የበርሊን ማራቶን 2፤18፤34 የሆነ ሰዓት ማስመዝገቧ በርቀቱ ታሪክ ስድስተኛዋ ፈጣን አትሌት እንድትሆን እንዳስቻላት ይታወሳል። አትሌቷ ከውድድሩ በኋላ በሰጠችው አስተያየትም፤ የአየር ፀባዩ በተለይ በመሮጫ መንገዷ ላይ የተንጣለለው ውሃ ውድደሩን ከባድ ቢያደርግባትም የኋላ ኋላ ውጤታማ መሆን መቻሏን ተናግራለች። ሩታን ተከትለው ሌላኛዎቹ ኢትዮጵያውያን አትሌቶች ሄለን ቶላ ሹሬ ደምሴም ሁለተኛና ሶስተኛ በመሆን ተከታትለውን ገብተዋል። ይህም በቶኪዮ ማራቶን ታሪክ የመጀመሪያው ሆኖ ተመዝገቧል። በወንዶች መካከል የተካሄደውን ውድድር አትሌት ብርሐኑ ለገሰ በቀዳሚነት አጠናቋል። የ24 ዓመቱ አትሌት ውድድሩን ለማጠናቀቅ የወሰደበት ጊዜም፤ 2፡04.48 ሆኖ ተመዝግቧል። ይህ ሰዓትም እኤአ በ 2017 ኬንያዊው አትሌት ዊልሰን ኪፕሳንግ በቶኪዮ ማራቶን ካስመዘገበው ሰዓት ቀጥሎ ፈጣኑ ሰዓት ሆኖ ተመዘግቧል። አትሌት ብርሐኑ ባሳለፍነው ዓመት ዱባይ ማራቶን፤ ሁለት ሰዓት ከአራት ደቂቃ ከ 48ሰከንድ አሸናፊ መሆኑም ይታወሳል። አትሌቱ ውድድሩን በቀዳሚነት ካጠናቀቀ በኋላ በሰጠው አስተያየትም፤ በውጤቱ በጣም መደሰቱንና በቀጣዩ ዓመት በሚካሄደው የኦሎምፒክ ጨዋታዎች ማራቶን ይህን ድሉን እንደሚደግም ባለሙሉ ተስፋ መሆኑን ተናግሯል። በቶኪዮ ማራቶን ብርሃኑን በመከተል፤ ኬንያዊያኑ ቤዳን ካሮጊና ዲክሰን ቹምባ ሁለተኛና ሶስተኛ ደረጃን ይዘው አጠናቀዋል። የገቡበት ሰዓትም እንደ ቅድም ተከተላቸው2:6:48 እንዲሆን 2:08.44 ሆኗል። በተለይ የአምናውን ጨምሮ የመድረኩ የሁለት ጊዜ ሻምፒዮኖ ቹምባ ሶስተኛ ደረጃን ይዞ ማጠናቀቁም ብዙዎች ያልጠበቁት ውጤት ሆኖም ታይቷል። ኢትዮጵያውያን አትሌቶች በጃፓን ቶኪዮ በሚካሄዱ ውድድሮች ላይ ከዓመት ዓመት የበላይ መሆናቸው በማስመስከር ላይ ሲገኙ ካለፉት ስምንት ውድድሮች መካከልም በስድስቱ በቀዳሚነት ማጠናቀቅ ችለዋል። በዘንድሮው የጃፓን ማራቶን ከ37 ሺ በላይ አትሌቶች መሳተፋቸው የታወቀ ሲሆን፤የ2012 የኖቤል ሽልማት አሸናፊ ጃፓናዊውን ሳይንቲስት ሺኒያ ያማናካን መድረኩን አድምቀውታል።አዲስ ዘመን የካቲት26/2011በታምራት ተስፋዬ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=6228
26a82076e26dd05cf7500eebc69e691d	2f3cc15152dd32aa3fa3272d08826b3b	የሴቶች ጨዋታ በጅግጅጋ	ሶስተኛው ሀገር አቀፍ የሴቶች ጨዋታ የፊታችን ሀሙስ በጅግጅጋ ከተማ ይጀመራል። «ስፖርት ለሴቶች ሁለንተናዊ ለውጥ» በሚል ለሚካሄደው ውድድር ዝግጅት በመጠናቀቅ ላይ መሆኑም ተገልጿል። የሴቶች ስፖርት ተሳትፎን ዓላማ ያደረገው ይህ ውድድር በየሁለት ዓመቱ የሚካሄድ ሲሆን፤ በሴቶች እየተመራ ሴቶች እርስ በእርሳቸው ይፎካከሩበታል። በየሁለት ዓመቱ የሚካሄደውን ውድድር የማስተናገድ ተራውን የወሰደው የጅግጅጋ ከተማ፤ በየደረጃው የተቋቋመው የዝግጅት አስተባባሪ ኮሚቴ መሰናዶውን በማጠናቀቅ ላይ እንደሚገኝ የኢፌዴሪ ስፖርት ኮሚሽን እና የኢትዮጵያ ኦሎምፒክ ኮሚቴ በጋራ በሰጡት መግለጫ ጠቁመዋል። «ስፖርት ለሴቶች ሁለንተናዊ ለውጥ» በሚል የሚካሄደው ውድድር ለአስር ቀናት የሚካሄድም ነው። ሴቶች የሚሳተፉባቸው በርካታ የስፖርት እንቅስቃሴ መድረኮች ቢኖሩም ብቻቸውን የሚወዳደሩበትና የሚመሩትን ተጨማሪ መርሀ ግብር መዘርጋት በማስፈለጉ ዕቅድ ተነድፎ ተግባራዊ እየተደረገ እንደሚቀጥልም የኢፌዴሪ ስፖርት ኮሚሽን ምክትል ኮሚሽነር አቶ ጌታቸው ባልቻ ገልጸዋል። ሶስተኛው የሴቶች ጨዋታ የተሳካ እንዲሆንም ሁሉም ክልሎች የውስጥ ውድድሮቻቸውን አከናውነዋል። በዚህም መሰረት በውድድሩ ላይ ክልሎቻቸውን ወክለው 2ሺ500 ሴት ስፖርተኞች ተሳታፊ እንደሚሆኑ ኮሚሽኑ በድረገጹ ጠቁሟል። ውድድሩን በ10 የስፖርት ዓይነቶች ለማካሄድ የቅድመ ዝግጅት ሥራዎች መሠራታቸው እና በገንዘብና በስልጠና ድጋፍ መደረጉን የገለጹት ደግሞ የኢትዮጵያ ኦሎምፒክ ኮሚቴ የስራ አስፈጻሚ ኮሚቴ አባል አቶ ዳዊት አስፋው ናቸው። መንግስት ህብረተሰቡ በየደረጃው ተሳታፊ እና ተጠቃሚ የሚሆንባቸውን ስፖርቶች ለማስፋትና ለማሳደግ የሚያደርጋቸውን እንቅሴዎች እንደ ሚያጠናክርም በመግለጫው ተመልክቷል። በዚህም መሰረታዊ የኢትዮጵያ ስፖርት ችግሮች በጥናት እየተለዩ የሚፈቱባቸውን አቅጣጫዎች በማስቀመጥ በመስራቱ በርካታ አበረታች ውጤቶች እየተመዘገቡ ነው። ሆኖም ከሀገሪቷ ህዝብ ቁጥር አኳያ በተለይ ከ50 ሚሊዮን በላይ የሚሆኑ ሴቶችን ታሳቢ ያደረጉ ስራዎችን ማከናወን ገና በጅምር ላይ ነው። ስለሆነም የሴቶች ስፖርት ተሳትፎን ዓላማ ያደረገው ይህ ጨዋታ በርካታ ልምዶችና ተሞክሮች የሚገኝበት መድረክ እንደመሆኑ፤ ህብረተሰቡ ከጎናቸው በመሆን ስፖርታዊ ጨዋነትን ባሰፈነ መልኩ በማበረታታት ጨዋታው የተሳካ እንዲሆን ሁሉም ሚናውን መወጣት እንዳለበትም ምክትል ኮሚሽነር ጌታቸው ባልቻ ጠቁመዋል። የመጀመሪያው መላ የሴቶች ጨዋታ በ2007 ዓ.ም በድሬዳዋ ከተማ አስተናጋጅነት የተካሄደ ሲሆን፤ ዘጠኙም ክልሎች እና ሁለቱ ከተማ አስተዳደሮች በእግር ኳስ፣ አትሌቲክስ፣ ቮሊቦል፣ ጠረዼዛ ቴኒስ፣ ቼስ፣ ዳርት እንዲሁም በፓራሊምፒክ ተሳትፈው ነበር። ሁለተኛው መላ የሴቶች ጨዋታ በ2009 ዓ.ም በሀረሪ ክልል አስተናጋጅነት ሀረር ከተማ የተካሄደ ሲሆን፤ ሶስተኛው ውድድር በሶማሌ ክልል አስተናጋጅነት በጅጅጋ ከተማ ከየካቲት 28- መጋቢት 08/2011 ዓ.ም ድረስ የሚካሄድ ይሆናል።አዲስ ዘመን የካቲት 25/2011ብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=6156
9ac0efea913bf5b48b5dc137b22a8bdb	9d7cb98bb41e145fb168c841743c77ad	የዓለምን ስፖርት ቀያሽ ሴቶች	ሴቶች በስፖርታዊ እንቅስቃሴዎች ከወንዶች እኩል ከመሳተፍም ባሻገር በተለያዩ የኃላፊነት ቦታዎች ላይ በመቀመጥም ስፖርቱን በማንቀሳቀስ ላይ ይገኛሉ። ፎርብስ የተሰኘው መጽሄት ባለፈው የፈረንጆቹ ዓመት መጨረሻ የዓለምን ስፖርት በበላይነት በመምራት ላይ የሚገኙ ሴቶችን ስም ዝርዝር አስታውቆ ነበር። የዛሬውን የሴቶች ቀን አስመልክቶም ጥቂቶቹን እንቃኝ፡- ቀዳሚዋ ፋጢማ ሲምባ ዲዩፍ ሳሙራ ናቸው። እኚህ ሴኔጋላዊት የዓለምን እግር ኳስ በበላይነት በሚመራው ፊፋ ውስጥ ሁለተኛዋ ሰው ለመሆን ችለዋል። እ.አ.አ በ2016 የፊፋ ዋና ጸሐፊ የሆኑት ፋጢማ፤ ይህንን ስልጣን የተቆናጠጡ የመጀመሪያዋ ሴት ናቸው። ኃላፊነታቸውም ከፕሬዚዳንቱ ቀጥሎ የትኛውንም አመራር እንዲሁም ውሳኔ እንዲሰጡ የሚያደርጋቸው ሲሆን፤ በተለይም ከገንዘብ ጋር የተያያዘው ሥራ እርሳቸውን ይመለከታል። በዚህም እ.አ.አ ከ2016-2018 ድረስ 5ነጥብ6 ቢሊዮን ብር አንቀሳቅሰዋል። የዓለም አቀፉ ኦሊምፒክ ኮሚቴ እንዲሁም የፊፋ የሥራ አስፈጻሚ ኮሚቴ አባል የሆኑት ብሩንዲያዊቷ ሊድያ ሳቃራ ደግሞ በዝርዝሩ ላይ ሁለተኛዋ በዓለም ስፖርት ተጽዕኖ ፈጣሪ ሴት ናቸው። እ.አ.አ በ2013 የፊፋ የሥራ አስፈጻሚ ኮሚቴ አባል የሆኑት እኚህ ሴት በወቅቱ የመጀመሪያዋ ሴት አባል ነበሩ። ከዓመታት በፊት በፊፋ በተለይ ይስተዋል የነበረውን ሙስና በማጋለጥ እንዲሁም በመታገል ረገድም ከፍተኛ ሚና መጫወታቸውም ይነገርላቸዋል። በኦሊምፒክ ኮሚቴ አባል በመሆን ወንበር የያዙትም እ.አ.አ ከ2009 ጀምሮ ነው። ፈረንሳዊቷ ፍሎረንስ ሃርዶን በዓለም ስፖርት አመራርነት ያላቸው ቦታ ሦስተኛ ደረጃ ላይ ያስቀምጣቸዋል። የአውሮፓ እግር ኳስ ማህበር የሥራ አስፈጻሚ አባል እና የፈረንሳይ እግር ኳስ ፌዴሬሽን ዋና ዳይሬክተሯ ናቸው። ከስፖርተኛነት ወደ አመራርነት የመጡት የአገራቸውን ወጣቶችና ስፖርት ሚኒስትር በመቀላቀል ነበር። እ.አ.አ ከ2008 ጀምሮም ፌዴሬሽኑን በመምራት ላይ የሚገኙ ሲሆን፤ ባለፈው ዓመት በሩሲያ ዓለም ዋንጫ ብሄራዊ ቡድኑ የዋንጫ ባለቤት መሆኑ እንደ ስኬት ይነሳላቸዋል። ከአገራቸው አልፈው የአህጉር አቀፉን ማህበር የተቀላቀሉት እ.አ.አ በ2016 ሲሆን፤ በወቅቱም የመጀመሪያዋ ሴት ነበሩ።አራተኛዋ ተጽዕኖ ፈጣሪ ሴት ቻይናዊቷ አንጌላ ዶንግ ናቸው። ናይኪ የተባለው የስፖርት ትጥቅ አምራች ድርጅት ፕሬዚዳንት የሆኑት ዶንግ፤ በውጤታማነታቸው ተስተካካይ የላቸውም።ወደ ፕሬዚዳንትነቱ የመጡት እ.አ.አ በ2015 ሲሆን፤ ገቢውን ወደ 4ነጥብ 237 ቢሊዮን ዶላር በማሳደግ ውጤታማነታቸውን አስመስክረዋል። ይህም ድርጅቱ ቀድሞ ከሚያገኘው ገቢ የ1ነጥብ2 ቢሊዮን ዶላር ብልጫም ያለው ነው። ማሪና ግራኖቭካይ፤ የእንግሊዙ ክለብ የቼልሲ ዋና ዳይሬክተር የሆኑት የሩሲያና ካናዳ ዜግነት አላቸው። እ.አ.አ ከ2010 ጀምሮ የክለቡ ባለቤት የባለሃብቱ ሮማን አብራሞቪች ተወካይ ነበሩ። እ.አ.አ ከ2013 ጀምሮ ግን የክለቡን ቦርድ በመቀላቀል በአመራርነት እየሰሩ ይገኛሉ። ዋነኛው ሥራቸውም ከክለቡ የተጫዋቾች ዝውውር ጋር የተያያዘ ነው። ባርባራ ስላተር ዓለም አቀፍ ስፖርታዊ ዘገባዎችን በቢቢሲ ስፖርት በኩል ለዓለም በማሰራጨት የሚታወቁ ጋዜጠኛ ናቸው። እንግሊዛዊቷ ባርባራ ወደ ጋዜጠኝነቱ ከመግባታቸው አስቀድሞ የጂምናስቲክ ስፖርተኛ ነበሩ፤ በዚህም እ.አ.አ 1976 አገራቸውን በኦሊምፒክ መድረክ ወክለዋል። እ.አ.አ ከ1983 ጀምሮም ቢቢሲን በመቀላቀል፤ እ.አ.አ በ2009 የስፖርት ክፍሉ ዳይሬክተር የሆኑ የመጀመሪያዋ እንስት ናቸው። አውስትራሊያዊቷ ሞያ ዶድ የእስያ እግር ኳስ ኮንፌዴሬሽን የሥራ አስፈጻሚ ኮሚቴ አባል እንዲሁም በፊፋ የተጫዋቾችን ጉዳይ በሚመለከተው ኮሚቴ አባል ናቸው። እኚህ ሴት ፊፋን በአባልነት በመቀላቀል ቀዳሚ ከሆኑት እንስቶች መካከል አንዷ ናቸው። የቀድሞዋ እግር ኳስ ተጫዋች የአውስትራሊያ ብሄራዊ ቡድን አባል በመሆን በዓለም ዋንጫም ተሳትፈዋል። በተለይ የሚታወቁት ግን በፊፋ ስላለው ሙስና በግልጽ በመቃወም እንዲሁም በሴቶች ስፖርት ባበረከቱት ከፍተኛ አስተዋጽኦ ነው። ፎርብስ በዝርዝሩ ኢትዮጵያውያን ሴቶችን ባያካትትም በስፖርት አመራርነት ላይ ያሉ በርካታ ሴቶች ግን አሉ። ከእነዚህ መካከል በቅድሚያ ተጠቃሽ የምትሆነው ደግሞ ኮሎኔል አትሌት ደራርቱ ቱሉ ናት። የቀድሞዋ ስኬታማ አትሌት አሁን የኢትዮጵያ አትሌቲክስ ፌዴሬሽንን በፕሬዚ ዳንትነት ትመራለች። በኢትዮጵያ ኦሊምፒክ ኮሚቴም የሥራ አስፈጻሚ ኮሚቴው አባል ናት። ደራርቱ ከኢትዮጵያ ባለፈም የምስራቅ አፍሪካ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኖች ማህበር ምክትል ፕሬዚዳንት እንዲሁም የአፍሪካ አትሌቲክስ ኮን ፌዴሬሽን የቦርድ አባል በመሆንም በቅርቡ ወደ ሥራ ገብታለች።አዲስ ዘመን የካቲት 29/2011በብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=6414
87134da004464d45608b4661814659b4	12d32683daf29df230941c9e8d8c67f7	በከተማዋ ዋንጫ የታየው ጨዋነት በፕሪሚየር ሊጉም መታየት እንዳለበት ተጠቆመ	በ14ኛው የአዲስ አበባ ከተማ ዋንጫ በደጋፊዎች በኩል የታየው ህብረት በኢትዮጵያ ፕሪሚየር ሊግም ተጠናክሮ እንዲቀጥል ተጠየቀ፡፡ የአዲስ አበባ ፖሊስ ኮሚሽንም ከሚመለከታቸው አካላት ጋር በመሆን በኃላፊነት እንደሚሰራ አረጋግጧል፡፡በአዲስ አበባ ከተማ እግር ኳስ ፌዴሬሽን አዘጋጅነት የተካሄደው ከተማ አቀፍ ዋንጫ በስኬት መጠናቀቁ የሚታወስ ነው፡፡ ይህንን ተከትሎም ከቅድመ ዝግጅት እስከ ተግባር ምዕራፍ የነበሩትን ሂደቶች አስመልክቶ በተሰጠው ጋዝጣዊ መግለጫ በውድድሩ የታየው ህብረት በ2012 የኢትዮጵያ ፕሪሚየር ሊግም መቀጠል እንደሚገባው ተጠቁሟል፡፡ በአዲስ አበባ እግር ኳስ ፌዴሬሽን የውድድር እና ስነስርዓት ሰብሳቢ ኢንስፔክተር የኔነህ በቀለ እንደገለፁት 14ኛው የአዲስ አበባ ከተማ ዋንጫ ምንም ዓይነት የጸጥታ ስጋት ሳያስተናግድ በስኬት የተጠናቀቀው ከደጋፊ ማህበራትና የጸጥታ አስተባባሪዎች ጋር አስቀድሞ በተደረጉ የውይይት መድረኮችና ስልጠናዎች ሰፊ የግንዛቤ ማስጨበጥ ስራ በመከናወኑ ነው፡፡ ተሞክሮውን በመውሰድ አዲስ አበባ ከተማን በመወከል በኢትዮጵያ ፕሪሚየር ሊግ የሚሳተፉ ክለቦች በስፖርታዊ ጨዋነት ውድድራቸውን እንዲያጠናቅቁ ለማድረግም እንደሚሰራ ፌዴሬሽኑ በድረ ገጹ አስነብቧል፡፡ ለዚህም ከአዲስ አበባ ስፖርት ኮሚሽን፣ እግርኳስ ፌዴሬሽን አመራሮች እንዲሁም ከቅዱስ ጊዮርጊስና ኢትዮጵያ ቡና እግር ኳስ ክለቦች የተወከሉ ኃላፊዎች ያሉበት ጥምር የፀጥታ ኮሚቴ ተዋቅሯል፡፡ በዚህም በአዲስ አበባ በሚካሄዱ የፕሪምየር ሊግ ጨዋታዎች በኃላፊነት የሚሰራ ይሆናል፡፡በመድረኩ ላይ የከተማዋ ክለቦች በስፖርታዊ ጨዋነት ውድድራቸውን እንዲያጠናቅቁ፤ በእንግዳ ክለቦችና ደጋፊዎች አቀባበል እንዲሁም ወደ ክልል ከተሞች ሲሄዱ በስፖርታዊ ጨዋነት በኩል ምን መምሰል እንዳለባቸውና አንድነትን የሚያጠናክሩ ተግባር ለመከወን ከማን ምን ይጠበቃል ? የሚል መነሻ ሰነድ ቀርቦም ምክክር መደረጉ ታውቋል፡፡በከተማው ዋንጫ ለተሳተፉት ደጋፊዎች ምስጋና የቀረበ ሲሆን፤ በተለይ የቅዱስ ጊዮርጊስ እና የኢትዮጵያ ቡና ደጋፊዎች ለነበራቸው አንድነት፣ ህብረትና ላሳዩት ስፖርታዊ ጨዋነት ፌዴሬሽኑ ከልብ ምስጋናውን አቅርቧል። የላቀ ተግባር ለፈፀሙ ደጋፊዎችም በቅርቡ የዕውቅናና የሽልማት መርሐግብር እንደሚዘጋጅ ተጠቁሟል። አዲስ ዘመን ኅዳር 20/2012 ብርሃን ፈይሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=23363
208cf78ddce43dff628e178948e4f948	b75d67d9514ff2f035e34a119bd9fcc0	ሰላምና አንድነት የተንጸባረቁበት የባህል ስፖርት	በኢትዮጵያ ባህል ስፖርቶች ፌዴሬሽን በባለቤትነት የሚመራው ስፖርታዊ ክንውን ባህላዊ ስፖርቶችን ከማጉላት በተጓዳኝ፣ በሀገር አንድነትና ሰላም ላይ ያለው ሚና ከፍተኛ መሆኑን በርካቶች ሲናገሩ ይደመጣሉ።የኢትዮጵያ ብሔር፣ ብሔረሰቦችና ህዝቦች የማንነታቸው መገለጫ የሆነውን ባህላዊ ስፖርት አንዱ ክልል ከሌላኛው ክልል፣ አንዱ ከተማ አስተዳደር ከሌላው ክልል እና ከተማ አስተዳደር የልምድ ልውውጥ የሚያደርጉበት አውድ መሆኑን ይገልጻሉ። በአምቦ ከተማ ለአንድ ሳምንት የተካሄደው 16ኛው የባህል ስፖርቶች ውድድርና 12 ኛው የባህል ስፖርቶች ፌስቲቫል ይሄንኑ ያሳየ መድረክ እንደነበር ለመታዘብ ተችሏል። በመድረክ ተሳታፊ የነበሩና ከተለያዩ ክልሎች የመጡትን ተወዳዳሪዎች የባህል ስፖርት ውድድሩ ለሀገር አንድነትና ሰላም ያለው ሚና ጉልህ መሆኑን ለአዲስ ዘመን አስተያየታቸውን ሰጥተዋል። የአዲስ አበባ ከተማ አስተዳደርን ወክሎ በኩርቦ የባህል ስፖርት የተወዳደረው አብተው ይርጋ ፤የባህል ስፖርት ውድድሩና ፌስቲቫሉ የህዝብ ለህዝብ ግንኙነቱን ለማጠናከር ከፍተኛ ሚና አለው ይላል።በተለይ የህዝብ ለህዝብ ግንኙነቱን በማጠናከር የእርስ በርስ ቅርርብን ይፈጥራል። በአምቦ ከተማ በነበረው መድረክም ይሄንኑ በሚገባ መመልከቱን ምስክርነት ሰጥቷል። በውድድሩ ፍጹም ስፖርታዊ ጨዋነት መታየቱን የምትገልጸው ደቡብ ክልልን በመወከልኩርቦ የባህል ስፖርት ተወዳዳሪ የነበረችው ብርሀኔ ብሬ በበኩሏ፣በስፖርታዊ ውድድሩም ሆነ በባህል ፌስቲቫሉ ላይ አንዱ ክልል የሌላውን ባህል በሚገባ እንዲያውቅና ልምድን እንዲቀስም የማድረግ አጋጣሚን ሲፈጥር ለመመልከት መቻሏን ትናገራለች። እርሷ የመጣችበት ክልል በሌላ አካባቢ ያለውን የባህልና ሌሎች ልምዶችን በአንድነት መንፈስ እንዲለዋወጡ ያደረገ መልካም አጋጣሚ ሆኖ እንደተሰማት ገልጻለች። የባህል ስፖርት ውድድሩ ስፖርታዊ ጨዋነት በተሞላበት መልኩ ተጀምሮ መጠናቀቁ ደግሞ የዘንድሮው የውድድር ዘመን ከምንም ጊዜው በላይ ጥሩ ነበር ብላለች። የአማራ ክልልን በባህል ስፖርት ወክሎ የመጣው ወርቅነህ አገኘሁ በተመሳሳይ በአምቦ ከተማ ለአንድ ሳምንት የነበረው ሀገር አቀፍ የባህል ስፖርት ውድድር መድረክ ኢትዮጵያዊነት ስሜትን በመቀስቀስ ከዳር እስከ ዳር በአንድነት ያስፈነጠዘ እንደነበር ይገልጻል። በደጋፊዎች በኩል ይሰሙ የነበሩ ዜማዎችም የልዩነት ነጋሪት ጉሰማውን ድምጽ የዋጠና፣ የአንድነቱን ድምጸት ያጎላም ጭምር መሆኑን ይገልጻል። በሀገራችን ያለውን የእርስ በርስ መቀራረብ ስሜት በአምቦ ከተማ በነበረው የውድድር መድረክ ላይ በሚገባ እንደተንጸባረቀ ይናገራል። ከስፖርታዊ ፉክክሩ በተለየ መልኩ ሰላምና አንድነት መንጸባረቁ ደግሞ ከውድድሩ አላማ ጋር የተጣጣመ ክንውን እንደሆነ በሙሉ ልብ መናገር ያስችላል ይላል ። ውድድሩ ተጀምሮ እስኪጠናቀቅ ድረስ ምንም ዓይነት የጸጥታ ችግር አልነበረም።ለዚህ ደግሞ የአምቦ ከተማ ህዝብና አስተዳደር ከፍተኛ የሆነ አድናቆት የሚቸረው መሆኑን በመግለጽ ንግግሩን ይቋጫል። የኢትዮጵያ ባህል ስፖርቶች ፌዴሬሽን ፕሬዚዳንት ኢንጂነር ሰለሞን አስፋው በበኩላቸው፣ የስፖርት ውድድሩ ዓላማ ክልሎችና የከተማ አስተዳደሮች ቱባ ባህሎቻቸውን ለማስተዋወቅና ልምድ ለመለዋወጥ መሆኑን ይናገራሉ።በመድረኩም ላይ ፍጹም የሆነ ስፖርታዊ ጨዋነትና የእርስ በርስ ግንኙነት የተጠናከረበት መድረክ እንደነበረም ተናግረዋል።የባህል ስፖርት ውድድሩና ፌስቲቫሉ የህዝብ ለህዝብ ግንኙነቱን ለማጠናከር አስችሏል:: በቀጣይም የውድድር አውዶች ይኸው መልካም የአምቦ ስታዲየም ግንባታ፤ የከተማዋ የልማት ረሀብ ማስታገሻ ዳንኤል ዘነበ ዳንኤል ዘነበ የውድድር መንፈስ ይበልጥ ይንጸባረቃል ተብሎ ይጠበቃል። «የባህል ስፖርት ተሳትፏችን ለሰላምና ለአንድነታችን» በሚል መሪ ቃል በኦሮሚያ ክልል አምቦ ከተማ ከየካቲት 16 እስከ 23 ቀን 2011 ዓ.ም በድምቀት ሲካሄድ የሰነበተው 16ኛው የባህል ስፖርቶች ውድድርና 12 ኛው የባህል ስፖርቶች ፌስቲቫል ሰላምና አንድነት በጋራ ተጣመረው የታዩበት መድረክ ሆኖ ተጠናቋል። በመድረኩ አማራ፣ ኦሮሚያ፣ ደቡብና ሐረሪ ክልሎች እንዲሁም አዲስ አበባና ድሬዳዋ ከተማ አስተዳደርን ተሳታፊ ያደረገ ነበር። በ13 የስፖርት ዓይነቶች ከፍተኛ ፉክክር በታየበት ሁኔታ ተጀምሮ የተጠናቀቀ ሲሆን፤ በባህል ስፖርቶች ውድድር አማራ ክልል አጠቃላይ አሸናፊ በመሆን ሲያጠናቅቅ አዲስ አበባ እና ኦሮሚያ ከ2 እስከ 3 ያለውን ደረጃ ይዘው ነበር ያጠናቀቁት:: የብዙዎችን ትኩረት የሳበው 12 ኛው የባህል ስፖርቶች ፌስቲቫል ደቡብ ክልል አሸናፊ በመሆን የዋንጫ ተሸላሚ ሲሆን ኦሮሚያ እና አዲስ አበባ ከ2 እስከ 3ኛ ያለውን ደረጃ በመያዝ አጠናቀዋል። አዲስ አበባ የፀባይ ዋንጫ ተሸላሚ ሆኗል።አዲስ ዘመን የካቲት 27/2011በዳንኤል ዘነበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=6287
13a7d61bc4b3e13455bc79fca67b621b	26f26e5476e391e37ecbc5353fe86006	የኢትዮጵያ እግር ኳስ ታሪክና ባለውለታዎቹ	የስፖርት ውድድሮች (ጨዋታዎች) በተለይም አትሌቲክስና እግር ኳስ ውድድሮች የሚካሄዱበት፣ ሰዎች ቆመውና ተቀምጠው ውድድሮች የሚከታ ተሉበት፣ በክብ የታጠረ (የተገነባ) ሜዳ ስታዲየም ይባላል። በቀድሞው ጊዜ በስታዲየም ውስጥ የሚካሄደው አትሌቲክስ ብቻ እንደነበር ታሪክ ያወሳል። ኢትዮጵያ ውስጥ ዘመናዊ ስፖርት መለመድ፣ መዘውተር፣ መሠልጠንና ውድድር በፕሮግራም መካሔድ የተጀመረው ኢጣሊያ ኢትዮጵያን ከወረረች በኋላ ነውና አንድ መቶ ዓመት እንኳን አልሞላውም። እግር ኳስን በጥንት ጊዜ ቻይናዎች፣ ትሱቹ፣ ግሪኮች፣ ኤፒስክይሮቭ፣ ሮማውያኖች፣ ሔርፓስተም በሚል ስያሜ ይጫወቱት ነበር። ኤድዋርድ ሁለተኛ በ1324 እንዳይካሄድ እስካገደ ድረስ ከ12ኛው ክፍለ ዘመን ጀምሮ እንግሊዞች ይጫወቱት እንደነበር ከድርሳናት መረዳት ይቻላል። በ1349፣በ1389፣ በ1401 እግር ኳስ በእንግሊዝ በተደጋጋሚ ታግዶ ነበር። አዋጆቹን ችላ በማለት በስውርና በገሃድ ውድድሮች አልፎ አልፎም ቢሆን ይካሄዱ ነበር። በ15ኛው፣ በ16ኛው እንዲሁም በ17ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ ውድድሮችን እንደምንም ለማካሄድ ይሞከር እንጂ ከጅምራቸው በቀር ፍፃሜያቸው አላምር በማለቱ ውድድሮቹ ከጨዋታ ይልቅ ወደ ጦርነት እያመሩ ከፍተኛ ጥፋቶች ተፈፅመዋል። በ17ኛው ክፍለ ዘመን አጋማሽ የንጉሣውያን ቤተሰቦች ጭምር በጨዋታው ጥበብ ስለተማረኩና ስፖርቱ በሕዝብ ትምህርት ቤቶች በመስፋፋቱ (በመዘውተሩ) ተወዳጅነትን አተረፈ። የመጀመሪያው የእግር ኳስ ጨዋታ ደንብ በሥራ ላይ የዋለው እ.ኤ.አ በ1862 ሲሆን፤ በ1863 ደንቡ ተሻሽሎና ተከልሶ እንዲወጣ ተደረገና “የካምብሪጅ ዩኒቨርሲቲ የእግር ኳስ ደንብ” በሚል ስያሜ በተግባር ላይ ዋለ። የእንግሊዝ የእግር ኳስ ማኅበር በ1863 ቢመሰረትም የራሱን ደንብ ያወጣው በ1864 ነበር። የእንግሊዝ የእግር ኳስ ሻምፒዮና ለመጀመሪያ ጊዜየተካሄደው በ1871-72 ሲሆን፣ የመጀመሪያው የእንግሊዝ እግር ኳስ ክለብ የተመሰረተው በ1855 በሼፊልድ ከተማ ነበር። እግር ኳስና ኢትዮጵያ በኢትዮጵያ የስፖርት ታሪክ መደበኛ ውድድር የተደረገው በእግር ኳስ ግጥሚያ ሲሆን፣ ይህንን ዕውነታ በትክክል ለማቅረብ የማስታወሻ ደብተሬን ማገላበጥ የግድ ብሎኛል። አዲስ አበባ አራዳ አካባቢ ተወልደው ተፈሪ መኮንን ትምህርት ቤት እየተማሩ ለትምህርት ቤታቸው የእግር ኳስ ቡድን ይጫወቱ የነበሩ ጆርጅ ዱካስና አየለ አትናሽ የተባሉ ሁለት ወጣቶች የቅዱስ ጊዮርጊስ ቡድንን መሥርተው ከውጭ ሀገር ኮሚዩኒቲ ቡድን ጋር ይጫወቱ ጀመር። ጆርጅ ዱካስን በአካል አግኝቻቸው ስለነበር የነገሩኝን እንደ ወረደ እነሆ። «ቡድኑን የመሠረትነው በታኅሣሥ ወር 1928 ዓ.ም ነበር። ግብ ጠባቂያችን ከአሥመራ የመጣ ተስፋዬ አክሎግ የተባለ ተጫዋች ነበር። ለግብ ጠባቂዎች መሬት ላይ ተወርውሮ በመውደቅ ኳስን መያዝ አልያም ግብ እንዳትሆን ማጨናገፍ እንደሚቻል ለመጀመሪያ ጊዜ ያሳየና ያስተማረ እርሱ ነበር። ለቅዱስ ጊዮርጊስ ቡድን ተመዝግቦ መሰለፍ የቻለው ይድነቃቸው ስላመጣው ነበር። የ መ ጀ መ ሪ ያ ው ግ ጥ ሚ ያ ች ን ን ያ ደ ረ ግ ነ ው ከ አ ር መ ኖ ች ና ከግሪኮች ከተውጣጣ ቡድን ጋር እንደ ነበር ትዝ ይለኛል። የዕለቱ አርቢትር ወፍራም ከመሆኑ የተነሣ ተሯሩጦ ማጫወት ስለማይችል ፈረስ እየጋለበ ነበር ያጫወተን ሁልጊዜ ጨዋታው እንደተጠናቀቀ ተጫዋቾች የግቦችን ቋሚዎችን አግዳሚ እንጨቶችን ነቅለንና ተሸክመን ወደ ሠፈራችን ማጓጓዝ የተለመደ የውዴታ ግዴታችን ነበር። የጆርጅ ዱካስ፣ የአየለ አትናሽ፣ የይድነቃቸው፣ የነመንግስቱ ወርቁ፣ የነ ሙሉጌታ ከበደ ሥም ከጊዮርጊስ ቡድን ጋር፣ የነሙሉጌታ ወልደየስ ከቡና ጋር፣ የእነ ከበደ መታፈሪያ ከመቻል ጋር ሲወሳ ኖሯል። ዛሬ የነማን እንበል? ለመሆኑ ዛሬ በሀገራችን ራሱን ጠብቆ ለቡድኑ ውጤት በማሰብ ሌት ተቀን ሠርቶ በቴክኒክና ታክቲክ ችሎታው በትንፋሽና በሠውነት አቋም በአርአያነት ልንጠቅሰውና ወጣቶች እርሱን ሊከተሉት ይገባል የምንለው አንበሳ ተጫዋች አለን? የኢትዮጵያ ብሔራዊ ቡድን ከእሥራኤል ቡድን ጋር በተጋጠመበት ወቅት ከመሀል ሜዳ አክርሮ በመምታት ግብ በማስቆጠር ሁሉንም በማስገረም አድናቆትን ያተረፈው የመቻል እና የኢትዮጵያ ብሔራዊ ቡድን አለኝታ የነበረው ከበደ መታፈሪያ የነበረውን አቋም ፎቶው ላይ ተመልከቱ። ታሞ ለመሞት ጥቂት ጊዜ እስኪቀረው ድረስ ልጠይቀው እመላለስ ነበርና ራሱን የቻለ ትውስታ አለኝ። የተለያዩ ቡድኖችን አሠልጥኖ ነበርና በእነርሱ ጊዜና ከእርሱም ወዲህ ስላሉት ተጫዋቾች አንስቼበት «እኛ ከእግዚአብሔር በተፈጥሯችን የታደልን ነበርን!» በማለት ነበር በደፈናው የመለሰልኝ። የከበደ መታፈሪያን ነገር ካነሣሁ ጋሼ ከበደ መታፈሪያን ኢንተርቪው ለማድረግ እቤት ስሔድ እሱ አንድ አልጋ ላይ ዐይነ ስውር ባለቤቱ ሌላ አልጋ ላይ ታመው ማዶና ማዶ ተኝተው ቤተሰቦቹ ደግሞ የሚያደርጉት ጠፍቷቸው ተኮራምተውና አንገታቸውን ደፍተው ቀዝቃዛ ቤት ውስጥ ተቀምጠው ነበር ያገኘኋቸው። ከጋሼ ከበደ ጋር ብዙ አወጋን፤ ከንፈሬን በመምጠጥ ብቻ ልሰናበተው ስል እንዲህ አለኝ። «ስማ የእኔ ልጅ እኔ እኮ የሚነግርልኝ ሰው አጥቼ ነው እንጂ አደራ የተባለ ሊያሳክመኝ የሚችል ሰው አለ» አለኝ። ማን ይባላሉ? አድራሻውን አጥቼና የሚነግርልኝ ሰው በማጣቴ ነው እንጂ እከሌ ያሳክመኝ ነበር! በአጋጣሚ የጠራልኝ ሰውዬ ስልክ ቁጥር ነበረኝና እርግጠኛ ነህ? ሰውየው አደራ ተብለዋል? አዎን! አደራ ያሉትም የሰሜን አሜሪካ የኢትዮጵያ እግር ኳስ ፌዴሬሽን በክብር እንግድነት ጋብዞኝ ወደዚያው ሔጄ በነበረበት ወቅት በዚያ የሚኖሩ ኢትዮጵያውያን የእግር ኳስ ተጫዋቾች ናቸው። የሰውየውን እጅ በመያዝ ከበደ መታፈሪያን በሚቸግረው ሁሉ እርዳልን አደራ! አደራ! ካስፈለገ ወጪውን እኛ እንከፍላለን ነበር ያሉት አለኝ። ስልኬን አወጣሁና ደወልኩኝ። የተባሉት ሰውዬ ስልኩን አነሱት። የስፖርት ጋዜጠኛ እከሌ እባላለሁ። በአጋጣሚ ያውቁኝ ይሆን? አልኳቸው፡ በሚገባ አውቅሀለሁ። ለምን ነበር የፈለከኝ? ለእርስዎ በአደራ የተሰጠ የቀድሞ ስፖርተኛ በጠና ስለታመመ አደራ ተብለዋልና ደውልልኝ ስላለኝ ነው የደወልኩልዎት። ለእኔ በአደራ … በአደራ የተሰጠ ስፖርተኛ? አዎን! ማነው እሱ? ከበደ መታፈሪያ በጠና ታሟል! ከቤ በጣም ታሟል? ሐኪሞች ምን አሉ? ምን ወሰኑ?ሀገር ውስጥ ነው ውጭ ሀገር ይታከም ያሉት? አሉኝ በድንጋጤ ተውጠው። ገንዘብ ስለሌለው ሐኪም ቤት ሄዶ አልተመ ረመረም አልኳቸው። ከበደ የመታት ኳስ ግብ ሆናለች! የውጭ ሀገር ህክምናን ሲያነሱልኝ እንደ ሚያሳክሙት እርግጠኛ ሆንኩና ሰውነቴን ዘና፣ እግሬን ዘርጋ፣ ሞራሌን ጠንከር አደረግሁኝ። እባክህን የእኔ ወንድም እኔ በጣም ሥራ ስለሚበዛብኝ በድሉ ህንፃ ፊት ለፊት እሚገኘው ኖብል ከፍተኛ ክሊኒክ ይዘህልን መምጣት ትችላለህ? አቶ አባቡ የሚባል ሰው ይጠብቃችኋልና ለሕክምና ባለሙያዎች አስረክቡት አሉኝ። ላዳ ታክሲ ተኮናተርኩና የጋሼ ከበደን ወንድና ሴት ልጆች (ሥራ የላቸውም) ይዤ እክሊኒኩ ደረስን። የሕክምና ባለሙያዎቹ በር ላይ ጠብቀው ተቀበሉን። ጋሼ ከበደ በስሜ ጠርቶ ከመረቀኝ በኋላ ሆስፒታል ገብቶ በሕክምና ላይ ሳለ ሞተ መባሉ ለእኔ ክብር ነውና ከእንግዲህ ብሞት ግድ የለኝም። ሒድ! አለኝ። ታላቁ የሀገር ባለውለታ! ተመላልሼ ጠየቅሁት ዕድሜ የተጫነው ከመሆኑ በተጨማሪ በሽታውም፣ ችግሩም ጎድቶት ነበርና በኢትዮጵያ ውስጥ ሊደረግ የሚገባው ሕክምና ሁሉ የተደረገለት ቢሆንም ማትረፍ አልተቻለምና አምላክ ባለው ቀን አረፈ። አደራ ለተባሉት ሰው ደወልኩኝ። ለሕክምናው ብዙ ገንዘብ ያወጡ መሆኑን ባውቅም አማራጭ ስላጣሁ ነበር ወደ እርሳቸው የደወልኩት። ሕክምናውን ሲያስፈፅም የነበረው አቶ አባቡ፣ ከበደ መታፈሪያ የክብር አሸኛኘት እንዲደረግለት ከአስከሬን መጓጓዝ ጀምሮ ሁሉንም ወጪ ያለ መሰልቸት ከልጆቹ ጋር በመመካከር የቀብሩን ሥነ ሥርዓትና የለቅሶውን ሽኝትና አጠቃላይ ፍፃሜውን አሳመረው። የሕክምናውን ወጪ የሸፈኑት ሩኅሩኁ በጎ አድራጊ ናዝሬት ላይ የማይቀሩበት የእግር ኳስ ፌዴሬሽን ስብሰባ ስላለ ወደዚያው ቢያመሩም ቤተሰቡን በስልክና በተወካያቸው አማካኝነት ሲያፅናኑ ቆዩ። ወገን ለወገን ደራሽነቱ በተግባር ታዬ። በመልካም አርአያነት ሊጠቀሱ የሚገባቸው ግለሰብ ለሀገር ባለውለታ ውለታ ዋሉ። አሜሪካ የተሰጣቸውን አደራ ኢትዮጵያ ውስጥ ተግባራዊ አደረጉት ። ለመሆኑ ሰውዬው ማን ናቸው? የዚህ በጎ ተግባር ባለቤት አቶ አብነት ገብረ መስቀል ናቸው። አቦ እግዚአብሔር ይስጣቸው! ከዚያ ወዲህ የተቸገሩ ባለ ውለታ ስፖርተኞች አቶ አብነትን እንዳስቸግርላቸው ቢጠይቁኝም በድጋሚ ማስቸገሩን ፈርቼ ተውኩት። ለዚህም ይቅርታ እጠይቃለሁ። ወደ ርዕሴ ስመልሳችሁ ኢጣሊያ ኢትዮጵያን በወረረችበት ወቅት አራት ስታዲየሞችን በአዲስ አበባ ከተማ ሠርታ በጥቅም ላይ እንዲውሉ አድርጋ ነበር።አዲስ ዘመን የካቲት 28/2011በፋንታሁን ኃይሌ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=6348
3a165af2764f1eb2e993ef2b2e02c113	328e42a7d9984863e065f6969f8dbe64	«ጥቂት ክለቦች ብቻ ናቸው ለሴቶች እግር ኳስ የቆሙት»	ከወር በፊት የኢትዮጵያ ሴቶች ብሔራዊ ቡድን(ሉሲዎቹ) ዋና አሰልጣኝ በመሆን ለአጭር ጊዜ ኮንትራት ወደ ኃላፊነት የመጣው አሰልጣኝ ብርሃኑ ግዛው አጭር ጊዜዝግጅት በመካከለኛውና ምስራቅ አፍሪካ ዋንጫ(ሴካፋ) ተሳትፎ ከአስር ቀን በፊት ተመልሷል። አሰልጣኙ በሴካፋ ቆይታው ቡድኑን እየመራ በምድብ ጨዋታዎች በኬንያ ሁለት ለዜሮ፣ በዩጋንዳ አንድ ለዜሮ ሽንፈት ገጥሞት ወደ ቀጣዩ ዙር ማለፍ ሳይችል ቀርቷል። ያም ሆኖ በምድቡ እጅግ ደካማ የሆነችውና በርካታ ግቦችን ያስተናገደችው ጅቡቲን በሦስተኛው የምድብ ጨዋታ ስምንት ለዜሮ በመርታት የሴካፋ ጉዞው ተቋጭቷል። አሰልጣኝ ብርሃኑ ወደ ሴካፋ ሲያመራ ካደረገው የአጭር ጊዜ ዝግጅት አኳያ ከውድድሩ ብዙም ውጤት ለማምጣት እንዳላሰበ ቀደም ብሎ ተናግሮ ነበር። ያም ሆኖ በቀጣይ በአፍሪካ ዋንጫ ማጣሪያ ስኬታማ ቡድን ገንብቶ ሉሲዎቹን ለአፍሪካ ዋንጫ ካላበቃ በራሱ ፍቃድ ስራውን እንደሚለቅ ቃል ገብቷል። አሰልጣኙ በሴካፋ ቆይታውና ስለቡድኑ ቀጣይ ሁኔታዎች ከአዲስ ዘመን ጋር ያደረገው አጭር ቃለ ምልልስ የሚከተለውን ይመስላል።አዲስ ዘመን፡- አሰልጣኝ ብርሃኑ የሴካፋ ቆይታ እንዴት ነበር፣ ቡድኑንስ እንዴት ገመገምከው?አሰልጣኝ ብርሃኑ፡- በሴካፋ ውድድር ትልቁ ነገር ተሳትፎ ነው፣ መወዳደር በራሱ ጥሩ ነው፣ ወደ ወድድድሩ ከመሄዴ በፊት እቅዴን አስቀምጬ ነበር፣ በተሰጠኝ አስር ቀን ውስጥ የመጀመሪያ እቅዴ የአገር ግዴታና አገርን ማገልገል ስለሚያስደስትና ከዚህ በፊትም ስላገለገልኩኝ እምቢ ማለትን አልመረጥኩም፣ ፌዴሬሽኑ ኃላፊነቱን ሲሰጠኝ ገብቼበታለሁ፣ መጀመሪያ ሴካፋ ላይ ልጆቹ ምን አይነት አቅም ላይ እንዳሉ ለማየት በማሰብ ነው ወደ ውድድሩ ያቀናነው። ተጫዋቾቹ አራት ወራት ያህል እረፍት ላይ የቆዩ እንደመሆናቸው በውድድሩ የሚችሉትን አድርገዋል፣ ነገር ግን በእግር ኳስ የሚያስፈልገው ብዙ ነገር በመሆኑ መቋቋም አልቻሉም፣ ውድድሩ ከብዶን ወጥተናል፣ ይሄን ውድድር ዝም ብለን ማየት ሳይሆን በቀጣይ ውድድሮችን አጠንክረን ይዘን ለአፍሪካ ዋንጫ መብቃት ነው፣ለአፍሪካ ዋንጫ ማለፍ የማንችል ከሆነ ደግሞ በገባሁት ቃል መሰረት ራሴን አገላለሁ፣ ሴካፋ ብዙ ነገር አሳይቶናል፣ በጣም እንችላለን፣በጣም ጎበዞች ነን ብለን የምናስበውን በምስራቅ አፍሪካ እንኳን እንደማንችል አይተናል፣ ሴካፋ ራሱ ደካማ ነው፣ ከኛ በታች የነበሩት እነ ኬንያ የተሻለ ሆነዋል፣ ምክንያቱም እነሱ አልቆሙም እኛ ቆመናል፣ የቆምንበት ትልቁ ችግር በውስን ተጫዋች ላይ ሁልጊዜ መንጠልጠላችን ነው፣ እነ ኬንያ ዛሬ አንድ ተጫዋች ቢኖራቸው ነገ ሌላ ለማፍራት ነው የሚሰሩት፣ እኛ ለአፍሪካ ዋንጫ ስናልፍ 5ለ0 አሸንፈናቸው ነበር፣ አሁን ግን እነሱን ማሸነፍ ችግር ሆኖብናል። ለአፍሪካ ዋንጫ ከማለፍ ባለፈ ሴካፋ ላይ አንድም ግብ ሳይቆጠርባቸው ዋንጫ አንስተዋል። አሁንም ጊዜ አለን እንስራ ግን ለምን እንደምንሰራ ማወቅ አለብን። ብሔራዊ ቡድኖቻችን ተመጋጋቢ መሆን አለባቸው፣ ከ17ዓመት በታች የምንመርጠው ከፕሪሚየር ሊግ ከሆነ፣ ከ20 ዓመት በታችም እንደዚሁ ከሆነ አስቸጋሪ ስለሚሆን ተመጋጋቢነቱ ከ17 ዓመት በታች በዚያው የእድሜ ክልል ባለ ጨዋታ ሌላውም እንደዚያው ሊሆን ይገባል። አሁን በማንም ለማሳበብ አይደለም፣ሙያተኛው ስራውን መስራት አለበት።ፌዴሬሽኑም አቅጣጫ መስጠት አለበት። እንደዚህ ከሰራን ከቆምንበት መነሳት እንችላለን። እነ ኬንያ አልቆሙም ነገር ግን ሴካፋ በራሱ ደካማ በመሆኑ ከደካማው ጠንካራ እንደመምረጥ ነው፤እኛ ደግሞ ከዚሁ ደካማ የባሰበት ደካማ ሆነናል፤ይሄ ምንም ጥያቄ የለውም፤ ስለዚህ እኔን በአስር ቀን ውስጥ ቡድን ሰርተህ ውጤታማ ሁን ብትለኝ አስቸጋሪ ነው፤ ውጤታማ ብሆን እንኳን ዘራፍ ካልኩኝ እንዳልሰራሁ ነው መታወቅ ያለበት፤ ውድድሩም የሰጠን የራሱ ነገር ስላለ እንደገና ተመልክቼ የተወሰነ ማሻሻያ በማድረግ የአፍሪካ ዋንጫ ከፊት በቅርባችን አለ ውጤታማ ለመሆን ነው። አዲስ ዘመን፡- ቀጣዩ ትልቁ የቤት ስራህ ቡድኑን በአፍሪካ ዋንጫ ማጣሪያና በኦሊምፒክ ማጣሪያ ውጤታማ ማድረግ ቢሆንም ፌዴሬሽኑ በሰጠህ እጅግ አጭር ሊባል በሚችል የሦስት ወር ኮንትራት ማሳካት እንዴት ይቻላል?አሰልጣኝ ብርሃኑ፡- ኮንትራቱ ያጥራል፣እንግሊዝም ሂድ አፍሪካ አንድ አሰልጣኝ ኮንትራት በወራት ሳይሆን በዓመታት ነው የሚሰጠው፤እኛ ጋር እንደ ቢሮ ስራ የአርባ አምስት ቀናት የሙከራ ጊዜ ዘጠና ቀን ተደረገልህ እንደማለት ነው፤ምናልባት እኔን የማያሳስበኝ ክለብ ውስጥም እዚሁ ስራ ላይ ስላለሁበት ከስራ እጦት ወደ ስራ ሳይሆን ከስራ ወደ ስራ ነው እየተሸጋገርኩኝ ያለሁት፤ስለዚህ ያ ነገር ስላላሳሰበኝ በየቀኑ የሚሰራ ሰው ደግሞ ራሱን በየጊዜው ያሻሽላል፣ ለአፍሪካ ዋንጫ ፈጣሪ ብሎ ቡድኑን ማሳለፍ ከቻልኩ እንደዚህ አይነት አሰራሮችና አመለካከቶች ላይ የራስን አቋም ለመያዝ ይመቻል። ምክንያቱም በወር ውስጥ የምታደርገው ነገር ስለሌለ፣ አንዳንድ ጊዜ አይተህ ከሆነ ዋና አሰልጣኝ ይፈልጉና ጊዜያዊ ዋና አሰልጣኝ እንኳን ሲቀጥሩ የወራት ሳይሆን የዓመት ኮንትራት ነው የሚሰጠው፤እነ ሮቤርቶ ዲማቲዮን መመልከት ይቻላል፣ የኦሊምፒክ ሲዝን የሚሰጠው ፍልስፍናህ ተጫዋች ላይ አርፎ እንዲሰራ በሂደት ነው እንጂ ዛሬውኑ የሚሆን ነገር የለም። ኳስ ከገበያ ገዝተህ የምታመጣው ወይም እንደ ብር ከባንክ የምታወጣው ነገር አይደለም፣ ሰው ላይ አእምሮ ላይ ነው የምትሰራው፣ አንድ ቦታ ቀብተህ ሌላው ቀረኝ የምትለው አይነት አይደለም፤ ብዙ ስህተት የሚፈጠርበት በጊዜ እያየህ የምታስተካክለው ነው ብዬ አምናለሁ።አዲስ ዘመን፡- ለሴቶች እግር ኳስ በክለቦችም ይሁን እንደ አገር የሚሰጠው አነስተኛ ትኩረት የሴቶችን ብሔራዊ ቡድን ከማሰልጠን የወንዶች ይቀላል ለማለት ያስደፍራል?አሰልጣኝ ብርሃኑ፡- የሴቶች ብሔራዊ ቡድን ጉዳይ አሁን ላይ ለሚይዘው አሰልጣኝም ለባለሙያም አስቸጋሪ የሆነበት ጊዜ ነው፣ እንዲያው ትንሽ ተስፋ የሚሰጠው አካዳሚዎች ተጫዋቾችን እያወጡ መምጣታቸው ነው፤ እነ አረጋሽንና እነ ሴናፍን፣ ናርዶስን ስትመለከት ብሔራዊ ቡድኑ ውስጥ አራትና አምስት ሆነዋል፤ ይሄ ተስፋ ይሰጣል እንጂ ክለቦች ለይምሰል ነው የሚሰሩት፣ እጅግ በጣም ጥቂት ክለቦች ብቻ ናቸው ለሴቶች እግር ኳስ የቆሙት፤ በኢትዮጵያ ፕሪሚየር ሊግ ውስጥ ስንት ክለቦች ጠንካራ የሴት ቡድን አላቸው? ዋና የሚጨበጨብላቸው ደግሞ ኢትዮጵያ ቡና ቅዱስ ጊዮርጊስ እንኳን የሴት ቡድናቸውን የአዲስ አበባ እግር ኳስ ፌዴሬሽን በሚያወዳድረው ላይ እናሳትፋለን ሲሉ ትሰማለህ፣ ይሄ ማለት ቤትህ ሙሉ ሆኖ ራቁትህን እንደመቅረት ነው፤ ወንዱን አልብሰህ ሴቱን እንደመተው ነው፣ ጥሩ የሴት ቡድን ደጋፊዎች በየክለቦቹ አሉ፤ ወንድ ብቻ የወንዶቹን ቡድን ደግፎ እዚህ አላደረሳቸውም፣ የቡናንም ይሁን የጊዮርጊስን ሴት ቡድኖች ስትመለከት ያሳዝኑሃል ፤ አምና ከከፍተኛ ዲቪዚዮን አውጥተው እንዲወዳደሩ አድርገዋል፤ የሚፍጨረጨሩት እንደ አዳማ፣መከላከያ፣ድሬዳዋ እነ ጌዲዮ ዲላ፣ አርባምንጭ ምሳሌ ቢሆኑም በቂ አይደሉም። ስለዚህ በፊት የነበሩትንና የአሁኖቹን ለማዋቀር ከባድ ነው፣ ክለቦች ለተጫዋቾቻቸው እየሰጡ ያሉት ነገር ፣ የዛሬ ዘጠኝ ዓመት ለአፍሪካ ዋንጫ ስናልፍ በወቅቱ የነበረው ስራ አስፈፃሚ ለሴቶች አንድ ነገር መስራት አለብን ብሎ በመጀመሪያ ክለቦች የሴት ቡድን መያዝ አለባቸው፣ ክለቦች ተጫዋቾችን ሲይዙ ያደረጉት የ ቢና ሲ ቡድንን ነው ያፈረሱት፤ እስካሁን በስምንት ዓመት ውስጥ መሻሻል ነበረብን፤ ከ17 ዓመት በታች ጀምሮ በየደረጃው ማቋቋም አለብን፣ እነዚህ ወጪም አያስወጡም፣ የትኛው ትልቅ ወጪ ነው የሚወጣባቸው?አሁን ክለቦች ላይ እየተደረገ ያለው ነገር የይምሰል ነው፤ ፌዴሬሽኑም እዚህ ላይ የግል አቋም ሊኖረው ይገባል፤ ክለቦችም ክረምቱን በሙሉ በመግለጫ ሲያሰለቹን የነበሩ አንዳቸውም ስለ ሴቶች ሲያወሩ አልተመለከትናቸውም።ቀደም ሲል የነበሩት የስፖርት አመራሮች የተማሩት እዚህችው አገር ሆነው ነው፤ እነ ይድነቃቸው ተሰማን ስናነሳ ዓለምን የዞሩት ዝም ብለው ሳይሆን በእውቀት ነው።ከዚህ አልፎ ሌሎች አገራት ላይ ስታድየም በስማቸው የተገነባላቸው፤ አሁን ያሉትም መሪዎች ወንዱን መገንባት ሴቱን የማፍረስ ችግሮች አሉባቸው።አዲስ ዘመን፡- አሰልጣኝ ብርሃኑ ግዛው ለሰጠኸን ጊዜ ከልብ እናመሰግናለን።አዲስ ዘመን ቅዳሜ ህዳር 27/2012ቦጋለ አበበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=23724
459f77a7388c895fcfdb4b5208ed275d	a5718585cdea3973a4b8034607dcf699	በአምቦ ከተማ 16ኛው የባህል ስፖርቶች ውድድር እና 12ኛው የባህል ስፖርቶች ፌስቲቫል ዛሬ በይፋ ተጀመረ	በአምቦ ከተማ 16ኛው የባህል ስፖርቶች ውድድር እና 12ኛው የባህል ስፖርቶች ፌስቲቫል «የባህል ስፖርት ተሳትፎአችን ለሰላምና ለአንድነታችን» በሚል መሪ ቃል በአምቦ ስታዲየም ዛሬ በይፋ ተጀመረ።የዕለቱ ፕሮግራም መከፈትን በይፋ ያበሰሩት ክብርት ዶክተር ሂሩት ካሳዉ የስፖርት ፋይዳዎች ዘርፈ ብዙ መሆናቸዉን በማስታወስ የብሔራዊ ስፖርት ፖሊሲያችን ባስቀመጠ አቅጣጫ መሠረት ህብረተሰቡን የበለጠ በባህል ስፖርቶች ተሳታፊና ተጠቃሚ ለማድረግ በጥናት ላይ የተመሠሰተ ስትራቴጂዎችን ነድፎ ተግባራዊ ማድረግ አስፈላጊ መሆኑን በመናገር ዉድድሩና ፌስቲቫሉ በይፋ አስከፍተዋል።የአምቦ ከተማ አስተዳደር ከንቲባ ተፈራ በዳዳ፣አና የኦሮሚያ ስፖርት ቢሮ ሃላፊ አቶ ናስር በበኩላቸው ፤አምቦ የሠላም እና የፍቅር ከተማ አንዲሁም ዉጤታማ አትሌቶችን እና ተዋቂ መዑራንን በማፍራት በመጥቀስ መልካም የቆይታ ግዜ ይሆን ዘንድ ምኞታቸውን ገልጸዋል።የኢትዮጵያ ባህል ስፓርቶች ፌደሬሽን ፕሬዝዳንት ኢንጂነር ሰለሞን አሰፋዉም በመቀጠል የዘንድሮዉ የባህል ስፓርቶች ፌስቲቫልና ዉድድር ዕድሜና ጾታ ሳይገድብ ህብረተሰቡን ባህል ስፖርቶች ተሳታፊና ተጠቃሚ በማድድረግ በተለይ ስፖርቱ በሚፈጥርልን መልካም አጋጣሚ የአገራችን ሠላም በጋራ ለማክበርና ለማስከበር ነዉ ብለዋል።በአምቦ ከተማ በድምቀት እየተካሄደ በሚገኘው ውድድር በ13 የስፖርት አይነቶች የሚካሄድ ይሆናል ።የስፖርት አይነቶቹም ትግል፣ ገና ፣ ገበጣ፣ ፈረስ ጉግስ፣ ፈረስ ሸርጥ፣ ኮርቦ፣ ድብልቅ ኮርቦ፣ ሻህ፣ቡብ፣ ሁሩቤ ፣ ቀስት ፣ ድብልቅ ቀስት እና በባህላዊ ጨዋታዎች ይጠቀሳሉ:፡በውድድሩ አዲሰ አበባ ፣ድሬደዋ፣አማራ፣ደቡብ ብሔር ብሔረሰብ እና ህዝቦች፣ሐረሪ እና ኦሮሚያ በመሳተፍ ላይ ይገኛሉ።በአምቦ ስታዲየም ድምቀቱን እንደጠበቀ ከካቲት 16 እስከ 24 ዓ.ም በአምቦ ከተማ የሚካሄድ ይሆናል።በዳንኤል ዘነበ ፎቶ ሃዱሽ አብርሃ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=5554
e9b5486b4fdb92412bc8916c35b4358e	edf384ef481d4e0a63bc39c0fb32ebc8	በስፖርት ህክምና ብቁ ባለሙያ ለማፍራት ጥረት እየተደረገ ነው	በስፖርታዊ ውድድሮችና ስልጠናዎች ወቅት ሊከሰቱ የሚችሉ ጉዳቶችን በተመለከተ ለስፖርት ክለብ የህክምና ባለሙያዎች(ወጌሻዎች) የተለያዩ የፊዚዮቴራፒ ስልጠናዎችን እየተሰጠ ይገኛል፡፡ ስፓይን የስፖርት አማካሪ ድርጅት(SSC) ከኢትዮጵያ ፊዚዮቴራፒ ማህበር(EPTA) ጋር በመተባበር በስፖርታዊ ውድድርና ስልጠና ወቅት ሊከሰቱ የሚችሉ ጉዳቶች፣ የስፖርት ጉዳት ህክምና አሰጣጥ እና ጉዳት ከመከሰቱ በፊት የመከላከል ስልጠና በዘርፉ ከፍተኛ ልምድ ባካበቱ ሀኪሞች ሰሞኑን ለአምስት ቀናት የቆየ ስልጠና በጥቁር አንበሳ ሆስፒታል መስጠት ችሏል፡፡ስልጠናው ስፖርተኞች በውድድር ከጉዳት ውጪ ሊያደርጋቸው የሚችለውን የህክምና ክፍተት የሚሞላ ሲሆን ባለሙያዎች ጉዳት ሲከሰት አስፈላጊውን የህክምና አገልግሎት በመስጠት ለተጨማሪ ህክምና ወደ ሌላ የህክምና ማዕከል በማድረስ ትክክለኛ እርዳታ እንዲያገኙ ማድረግ ያስችላቸዋል፡፡ ስልጠናው በቂ የሆነ እውቀት፤ ክህሎት ብሎም ግንዛቤ ለማስጨበጥ እንደሚረዳ ስልጠናውን የሰጡት ዶክተር ዊንታና መኮንን ገልፀዋል፡፡በስልጠናው ከኢትዮጵያ ቡና፤ ኤሌክትሪክ፤ንግድ ባንክ፤ሀዋሳ ከተማ፤መከላከያ፤ አዳማ ከተማ፤መቀለ 70 እንደርታ፤ትግራይ ፖሊስ ዋልታ፤ብሩህ ተስፋ ብስክሌት ክለብ ፤ወልዋሎ ብስክሌት ክለብ፣ አዲስ አበባ ፖሊስ፣ አራዳ ክፍለ ከተማ፤ የካ ክፍለ ከተማ፤ቂርቆስ ክፍለ ከተማ እና በግል የመጡ በአጠቃላይ 34 ባለሙያዎች ተሳታፊ ሆነዋል፡፡ስፓይን የስፖርት አማካሪ ድርጅት በስፖርታዊ ውድድርና ስልጠና ወቅት አደጋዎች ሲከሰቱ በእርዳታ አሰጣጥ ስልጠና ላለፉት ጊዜያት ከጥቁር አንበሳ ሆስፒታል ድንገተኛ ህክምና ትምህርት ክፍል ጋር በመተባበር ሲሰራ እንደቆየ ስራ አስኪያጁ አቶ ዮናስ አለማየሁ ለአዲስ ዘመን ተናግረዋል፡፡ በእነዚህ ስልጠናዎችም በስፖርት ክለቦችና ዩኒቨርሲቲዎች በመስራት ላይ ለሚገኙ አሰልጣኞች፤ቡድን መሪዎች ፤የህክምና ባለሙያዎች እንዲሁም ለዩኒቨርሲቲ መምህራን ለስምንት ዙር አሰልጥኗል፡፡ በእነዚህ ዙሮች ለመጀመሪያ ጊዜ “የስፖርት ህክምና አሰጣጥ እና ፊዚዮቴራፒ’’ የሚል ስልጠና ሰጥቷል፡፡ በስፖርታዊ ውድድር ወቅት ጉዳቶች እንዳይከሰቱ ቅድመ አካላዊ ዝግጅትን ማድረግ፤ጉዳቶች ሲከሰቱ ተጨማሪ ጉዳቶች እንዳይደርሱ መከላከል እና ቅድመ ሆስፒታል ህክምና መስጠት የስልጠናው አላማ ነው፡፡ እውቀትና ክህሎትን ለባለሙያዎች በተገቢው ሁኔታ በማስጨበጥ በስፖርታዊ ወድድርና ስልጠና ሊከሰቱ የሚችሉ ድንገተኛ ስፖርታዊ ጉዳቶችን አስፈላጊውን የመጀመሪያ ህክምና እርዳታ አሰጣጥን የተመለከተ እስካሁን ከሁለት መቶ በላይ ለሆኑ ባለሙያዎች ስልጠና መስጠት ችሏል፡፡ስፓይን ስፖርት አማካሪ የስፖርት ህክምና ስልጠና ለሁሉም የክለብ የህክምና ባለሙያዎች ተደራሽ ማድረግና በስፖርታዊ ውድድርና ስልጠና ወቅት የሚከሰትን አደጋና ጉዳት አስፈላጊውን የመጀመሪያ ደረጃ እርዳታና ህክምና የሚሰጡ ብቃት ያላቸውን ባለሙያዎችን ለማፍራት ቀጣይነት ባለው መልኩ ሌሎች ስልጠናዎችን እንደሚያዘጋጅ የድርጅቱ የትምህርትና ስልጠና ሀላፊ አቶ ማቲያስ አስራት ገልፀዋል፡፡አዲስ ዘመን የካቲት 21/2011በቦጋለ አበበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=5902
548ae8df496889c67c69a874e00f1be5	071b628488c06920fd44890b73b0a3f2	የኖርዌያዊቷ የዓለም የሴቶች እግር ኳስ ኮከብ ውሳኔ አነጋጋሪ ሆኗል	አዲስ አበባ፡- ኖርዌያዊቷ የ2018 ባሎንዶር አሸናፊ የዓለም የሴቶች እግር ኳስ ኮከብ አዳ ሄገንበርግ ራሷን ከሃገሪቱ ብሔራዊ ቡድን ለማግለል መወሰኗና በሚቀጥለው ክረምት ከሰኔ 7 እስከ ሐምሌ 7 በፈረንሳይ በሚካሄደው የዘንድሮው የሴቶች የዓለም ዋንጫ እንደማትሳተፍ መግለጿ አነጋጋሪ ሆኗል፡፡ የኖርዌይ ብሔራዊ ቡድን አሰልጣኝ ማርቲን ሲዮግረን ለቢቢሲ ስፖርት እንደተናገሩት ተጫዋቿ በብሄራዊ ቡድኑ ውስጥ የመጫወት ፍላጎቷ እየቀዘቀዘ የመጣው በ2017 ኖርዌይ አንድም ጎል ሳታስቆጥር ከአውሮፓ የሴቶች ሻምፒዮና መውጣቷን ተከትሎ ነው፡፡ በ2018 በሴቶች እግር ኳስ የባሎን ዶር አሸናፊዋና የ2017 የቢቢሲ የዓመቱ ምርጥ ተጫዋጭነትን ክብር የተጎናጸፈችው የ23 ዓመቷ አጥቂ ኖርዌያዊቷ አዳ ሄገንበርግ ሰሞኑን ደግሞ በዘንድሮው የሴቶች የዓለም ዋንጫ እንደማትሳተፍ አቋሟን ግልጽ አድርጋለች፡፡ እዚህ ውሳኔ ላይ ለመድረሷም “ኖርዌይ ውስጥ ሴት እግር ኳስ ተጫዋቾች ክብር የላቸውም” የሚል ቅሬታን በምክንያትነት አቅርባለች፡፡ የተጫዋቿ ራሷን ከብሔራዊ ቡድኑ ማግለሏንና በቀጣይ ክረምት በፈረንሳይ በሚካሄደው የዘንድሮው የሴቶች የዓለም ዋንጫ እንደማትሳተፍ ማሳወቋን ተከትሎ አሰልጣኙ የዓለም ኮከቧን ብቃት ለቡድናቸው ስኬት የመጠቀምን ትልቅ ዕድል አጥተዋል፡፡ በመሆኑም አሰልጣኝ ማርቲን ሲዮግረን፤ “ከአዳ ጋር የተፈጠረውን አለመግባባት ለመፍታት የምንችለውን ያህል ጥረት አድርገናል፡፡ ተከታታይ ስብሰባዎችን አድርገን ነበር፤ ሆኖም ላለመጫወት ለራሷ ውሳኔ ላይ ደርሳለች” ብለዋል፡፡ ብርግጥም የተጫዋቿ ውሳኔ በቡድኑ ላይ ተፅዕኖ የሚያሳድር ቢሆንም “እንደ አሰልጣኝ ትኩረት ማድረግ ያለብህ ቡድኑ ውስጥ መሳተፍ በሚፈልጉ ተጫዋቾች ላይ ነው፤ አዳ ደግሞ አትፈልግም” ያሉት አሰልጣኝ ሲዮግረን፤ ፍላጎቷ ከሆነ ውሳኔያዋን እንደሚያከብሩላትና ቡድኑን ስኬታማ ለማድረግ ከሌሎች የቡድኑ ተጫዋቾች ጋር ጠንክረው እየሰሩ መሆናቸውን ተናግረዋል፡፡ የሦስት ጊዜ ሻምፒዮንስ ሊግ ባለድሏና የ2018 ባሎን ዶር አሸናፊዋ የሊዮኗ አጥቂ ኖርዌያዊቷ ኢንተርናሽናል አዳ ሄገንበርግ ራሷን ከአገሪቱ ብሔራዊ ቡድንና ከዓለም አቀፉ የእግር ኳስ መድረክ ለማግለል መወሰኗ ለኖርዌያውን ያልተጠበቀ መጥፎ ዜና ሆኗል፡፡ ተጫዋቿ እዚህ ውሳኔ ላይ የደረሰችው በኖርዌይ እግር ኳስ ማህበርና በሃገሪቱ እግር ኳስ ተጫዋቾች መካከል ታሪካዊ የእኩል ክፍያ ስምምነት ከመፈረሙ ጥቂት ወራት በፊት መሆኑ ደግሞ የበለጠ አነጋጋሪ ሆኗል፡፡አዲስ ዘመን የካቲት 21/2011በይበል ካሳ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=5905
0cd519ceeb110b926e19e646c436edfe	8ae642cf45e39a35115abb927d145694	በቶኪዮ ማራቶን ኢትዮጵያውያን ለድል ይጠበቃሉ	የኦሊምፒክና የዓለም ቻምፒዮና የጥምር ድል ባለቤቱ አትሌት ቀነኒሳ በቀለ በቶኪዮ ማራቶን እንደሚወዳደር ቢጠበቅም ከሳምንት በፊት ለውድድሩ ብቁ ባለመሆኑ እንደማይሳተፍ አረጋግጧል፡፡ የፊታችን እሁድ በሚካሄደው ውድድር ቀነኒሳ ራሱን ቢያገልም በርካታ ኢትዮጵያውያን አትሌቶች በሁለቱም ፆታ ለአሸናፊነት ታጭተዋል፡፡ በውድድሩ ከሚሳተፉ አትሌቶች ሁሉ ፈጣን ሰዓት በመያዝ አንደኛ ደረጃ ላይ የተቀመጠው ቀነኒሳ 2016 በርሊን ማራቶን ላይ 2፡03፡03 የሆነ የዓለም ሁለተኛ ፈጣንና የኢትዮጵያ ክብረወሰን ሰዓት አስመዝግቦ ካሸነፈ ወዲህ ወጥ የሆነ አቀም ማሳየት አልቻለም፡፡ ይህም በተደጋጋሚ በታላላቅ ውድድሮች አቋርጦ እንዲወጣ አስገድዶታል፡፡ በ2017 የዱባይ ማራቶን ለአሸናፊነት ሲጠበቅ የነበረው ቀነኒሳ ውድድሩን አቀርጦ የወጣ ሲሆን ከሦስት ወራት በኋላ በፍጥነት አገግሞ በለንደን ማራቶን 2፡05፡57በሆነ ሰዓት ሁለተኛ ሆኖ ማጠናቀቅ ችሏል፡፡ በተመሳሳይ ዓመት በበርሊን ማራቶን ሁለተኛ ድሉን ያጣጥማል ተብሎ ሲጠበቅም ውድድሩን መፈፀም አልቻለም፡፡ የ2018 የውድድር ዓመትም ቢሆን ለቀነኒሳ ጥሩ የሚባል አልነበረም፡፡ ወደ ለንደን ማራቶን ተመልሶ 2፡፡08፡፡53 በሆነ ሰዓት ስድስተኛ ደረጃን ይዞ ነበር ያጠናቀቀው፡፡ ከአራት ወራት በፊትም በአምስተርዳም ማራቶን ውድድሩን ማጠናቀቅ እንዳልቻለ ይታወሳል፡፡ ሁለተኛውን ፈጣን ሰዓት ይዞ ከቀነኒሳ ጋር የሚፎካከረው ሌላኛው ኢትዮጵያዊ አትሌት ብርሃኑ ለገሰ ሲሆን 2፡04፡15 የሆነ የራሱን ምርጥ ሰዓት ያስመዘገበው ባለፈው 2018 የዱባይ ማራቶን በርቀቱ ለመጀመሪያ ጊዜ በተወዳደረበት ወቅት ነው፡፡ በቶኪዮ ማራቶን ሲወዳደርም በርቀቱ ሦስተኛ ተሳትፎው ይሆናል፡፡ የ2014 እና 2018 የቶኪዮ ማራቶን አሸናፊው ኬንያዊ አትሌት ዲክሰን ቹምባ ለሦስተኛ ጊዜ አሸናፊ ለመሆን በውድድሩ ተካቷል፡፡ ይህ ኬንያዊ አትሌት 2፡04፡32 የሆነ የራሱ ምርጥ ሰዓት ያለው ሲሆን በቶኪዮ ማራቶን ሁለት ጊዜም ሲያሸንፍ አርባ ሁለት ኪሎ ሜትሩን ማጠናቀቅ የቻለው ከ2፡05 በታች ነው፡፡ በዘንድሮ ውድድርም ከቀነኒሳና ብርሃኑ ቀጥሎ የሦስተኛው ፈጣን ሰዓት ባለቤት ነው፡፡ ቹምባ በ2015፣2016 እና 2017 የቶኪዮ ማራቶን ውድድሮች ሦስተኛ ደረጃን ይዞ በማጠናቀቅም ሌላ ታሪክ አለው፡፡ እነዚህ ሁለት አትሌቶች ለውድድሩ አሸናፊነት ቅድመ ግምት የተሰጣቸው ቢሆንም ሌሎች በርካታ ኢትዮጵያውያን፣ ኬንያውያን ና ጃፓናውያን አትሌቶች ጠንካራ ተፎካካሪ ይሆናሉ ተብሎ ይጠበቃል፡፡ በወንዶች መካከል በሚካሄደው ውድድር የተሻለ ፈጣን ሰዓት እንዲመዘገብ ሁለት አሯሯጮች የተዘጋጁ ሲሆን የመጀመሪያው እስከ ሰላሳ ኪሎ ሜትር ባለው ርቀት ውስጥ ከ2 ነጥብ 57 እስከ 2 ነጥብ 58 ኪሎ ሜትር የሚሸፍን ርቀት እንዲያሯሩጥ ታስባል፡፡ ይህም ውድድሩን ከ2፡04፡30 እስከ 2፡05፡10 ባለው ጊዜ ውስጥ ለማጠናቀቅ ታስቦ ነው፡፡ ሁለተኛው እቅድ ደግሞ ሦስት ኪሎ ሜትሮችን የሚያራሩጥ ሲሆን ውድድሩን እስከ 2፡06፡35 ባለው ሰዓት ውስጥ ለማጠናቀቅ ያለመ ነው፡፡ በሴቶች መካከል በሚካሄደው ውድድር በቅርብ ጊዜ በርቀቱ ትልቅ ስም ማኖር የቻለችው ኢትዮጵያዊት አትሌት ሩቲ አጋ በአሁኑ ወቅት ፈጣን ከሚባሉት የማራቶን አትሌቶች ግንባር ቀደም እንደመሆና የአሸናፊነት ሚዛኑን ደፍታለች፡፡ ባለፉት ሦስት የበርሊን ማራቶን ውድድሮች ከአንድ እስከ ሦስት ያለውን ደረጃ ይዛ መፈፀም የቻለችው ሩቲ አጋ በተለይም ባለፈው የበርሊን ማራቶን 2፤18፤34 የሆነ ሰዓት ማስመዝገቧ በርቀቱ ታሪክ ስድስተኛዋ ፈጣን አትሌት እንድትሆን አስችሏታል፡፡ ይህም ዘንድሮ በቶኪዮ ማራቶን ለአሸናፊነት እንድትጠበቅ አድርጓታል፡፡ ከሩቲ በተጨማሪ ሌሎች ሦስት አትሌቶች ማራቶንን ከ2፡20 ሰዓት በታች ማጠናቀቅ የቻሉ ተካተዋል፡፡ ኢትዮጵያውያኑ ፈይሴ ታደሰና የብርጓል መለሰ እንዲሁም ኬንያዊታ የቀድሞ የዓለም ግማሽ ማራቶን ባለ ክብረወሰን ፍሎረንስ ኪፕላጋት አርባ ሁለት ኪሎ ሜትሩን ከ2፤20 በታች በማጠናቀቅ የተካኑ አትሌቶች በመሆናቸው ዘንድሮ ቶኪዮ በጠንካራ ፉክክር ትደምቃለች ተብሎ ይጠበቃል፡፡ 2፡22፡51 በመያዝ በውድድሩ ዘጠነኛ ፈጣን ሠዓት ባለቤት የሆነችው የዓለም ቻምፒዮኗ ሮዝ ቺሊሞ በውድድሩ መካተቷም ጠንካራ ፉክክር እንደሚኖር ማሳያ ነው፡፡ በዓለማችን በየዓመቱ ከሚካሄዱ ታላላቅ የማራቶን ውድድሮች አንዱ የሆነውና የወርቅ ደረጃ ያለው የቶኪዮ ማራቶን (world marathon majors) ከሚባሉት አምስት ታላላቅ ውድድሮች አንዱ ነው፡፡ በአምስቱ ታላላቅ ውድድሮች በሰበሰቡት ነጥብ መሰረት ወንድና ሴት አትሌቶች በጋራ አንድ ሚሊየን ዶላር የሚሸለሙበት የውድድር አካል እንደመሆኑ በጉጉት የሚጠበቅ ነው፡፡ ከዚህ ባሻገር ቶኪዮ በቀጣዩ የፈረንጆች ዓመት 2020 ላይ ኦሊምፒክን የምታስተናግድ ከተማ እንደመሆኗ የዓለማችን ድንቅ ድንቅ አትሌቶች ትኩረታቸውን ወደ ሩቅ ምስራቅ አገር አድርገዋል፡፡ የውድድሩ ዳይሬክተር ታድ ሃያኖ ኦሊምፒክ እየተቃረበ መሆኑን በመግለፅ በርካታ ኮከብ አትሌቶች በቶኪዮ ማራቶን ልምድ ለመቅሰም ወደ ውድድሩ እንደሚመጡ ለአይ ኤ.ኤ.ኤፍ ተናግረዋል፡፡አዲስ ዘመን የካቲት 21/2011በቦጋለ አበበ	ስፖርት	https://www.press.et/Ama/?p=5899

Subsets and Splits

No community queries yet

The top public SQL queries from the community will appear here once available.